چاڤدێره‌كێ ره‌وشا ئیرانێ: ئیرانێ دڤێت قووناغه‌كا نوو ل گه‌ل هه‌رێما كوردستانێ ده‌ست پێ بكه‌ت
دیدار، نیوار محه‌مه‌دسه‌لیم:
هۆشه‌نگ تاجر، رۆژنامه‌ڤان و چاڤدێرێ ره‌وشا ئیرانێ د دیداره‌كێ دا بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ به‌حس ل گرنگیا سه‌ره‌دان و ئاماده‌بوونا سه‌رۆكێ هه‌رێمێ كوردستانێ ل ده‌مێ سووندخوارنا سه‌رۆك كۆمارێ ئیرانێ دكه‌ت و دده‌ته زانین كو دانانا ئالایێ كوردستانێ د رێوره‌سمێن پێشوازیكرنێ وێ چه‌ندێ دگه‌هینیت كو ئیرانێ بریار دایه كو ل گه‌ل هه‌رێما كوردستانێ ده‌ست ب قۆناغه‌كا نوو بكه‌ت. ئاشكه‌را ژی دكه‌ت كو به‌ری نها دو جاران وه‌زیرێ ده‌رڤه یێ ئیرانێ محه‌مه‌د جه‌واد زه‌ریف هاته هه‌ولێرێ و ئه‌و په‌یامه دا سه‌ركردایه‌تیا سیاسی یا هه‌رێما كوردستانێ كو ئیران به‌رهه‌ڤه ل گه‌ل هه‌رێمێ ده‌ست ب قۆناغه‌كا نوو بكه‌ت
ئه‌ڤرۆ: ئاماده‌بوونا سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ ل رێوره‌سمێن سووندخوارنا سه‌رۆك كۆمارێ ئیرانێ چ دگه‌هینیت؟
هوشنگ تاجر: سه‌ره‌دانا سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ بۆ ئیرانێ و بلندكرنا ئالایێ كوردستانێ و ئه‌و پێشوازیا گه‌رم كو ل فرۆكه‌خانا مێهرئاباد یا ئیرانێ هاته كرن ده‌نگڤه‌دانه‌كا خوه یا مه‌زن د ئاستێ كوردستانێ و جیهانێ دا هه‌بوو، بێگومان دڤێت ئه‌م چه‌ندین خالێن گرنگ ل دۆر بلندكرنا ئالایێ كوردستانێ و پێشوازیا گه‌رم یا به‌رپرسێن ئیرانێ ژ سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ دیار بكه‌ین، خالا ئێكێ وه‌كو دهێته زانین ئه‌مریكا دێ هێزێن خوه ژ عیراقێ ڤه‌كێشیت و ره‌وشا ناڤخوه‌یی یا عیراقێ ژی گه‌له‌ك خرابه، ل ئالیێ دی دو سالان به‌ری نها خوه‌نیشادان ل پرانیا ده‌ڤه‌رێن شیعه ل عیراقێ هاتنه كرن و ئالایێ ئیرانێ و وێنێن رێبه‌رێن ئیرانێ تێدا هاتنه سوتن، ئه‌و یه‌ك ژی په‌یامه‌كا گه‌له‌ك ئاشكرا بوو بۆ ئیرانێ كو خه‌لكێ عیراقێ قه‌بوول ناكه‌ن ئیران وه‌كو پارێزگه‌هه‌كا خوه سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل عیراقێ بكه‌ت، ئه‌و یه‌ك ژی بۆ ئه‌گه‌رێ هندێ كو ئیران نه‌چار بیت پێداچوونێ د ستراتیژیا خوه دا ل هه‌مبه‌ر عیراقێ بكه‌ت.
ل ئالیێ دی هێزێن شیعه یێن كو ب سالانه ئیران هاریكاریا وان دكه‌ت نها ئه‌و ژی ژ به‌ر به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه ناكۆكیێن گه‌له‌ك مه‌زن ل گه‌ل هه‌ڤدو هه‌نه و ئیران نه‌شێت وه‌كو سالێن بۆری ل سه‌ر وان حساب بكه‌ت و ژ به‌ر هندێ ژی ئیرانێ بریار دایه كو ل گه‌ل هه‌رێما كوردستانێ ده‌ست ب قۆناغه‌كا نوو بكه‌ت، به‌ری نها دو جاران وه‌زیرێ ده‌رڤه یێ ئیرانێ محه‌مه‌د جه‌واد زه‌ریف هاته هه‌ولێرێ و ئه‌و په‌یامه دا سه‌ركردایه‌تیا سیاسی یا هه‌رێما كوردستانێ كو ئیران به‌رهه‌ڤه ل گه‌ل هه‌رێمێ ده‌ست ب قۆناغه‌كا نوو بكه‌ت، به‌رهه‌مێ هه‌لویستێ ئیرانێ ژی مرۆڤ دشێت د نه‌رمبوونا هه‌لویستێ هێزێن شیعه یێن سه‌ر ب ئیرانێ ل هه‌مبه‌ر هه‌رێما كوردستانێ ببینیت، ئاشكرایه هه‌ر ده‌مێ ل به‌غدا هه‌لویستێ حوكمه‌تێ و ئالیێن شیعه ل هه‌مبه‌ر هه‌رێما كوردستانێ نه‌رم بیت دڤێت ئه‌م تێبگه‌هین كو ده‌ستێ ته‌هرانێ د ڤی كاری دا هه‌یه، ئانكۆ ئیرانێ داخواز ژ وان ئالیان كریه كو ل هه‌مبه‌ر هه‌رێما كوردستانێ نه‌رم بن، بێگومان تشتێ ئیران دكه‌ت گه‌له‌ك ئه‌گه‌رێن خوه هه‌نه و ئیرانێ ژی داخوازی ژ هه‌رێما كوردستانێ هه‌نه.
ئه‌ڤرۆ: بۆچی ئیرانێ دڤێت د ڤی ده‌می دا په‌یوه‌ندیێن خوه ل گه‌ل هه‌رێمێ خۆش بكه‌ت؟
هۆشه‌نگ تاجر: به‌ری هه‌ر تشته‌كێ هه‌رێما كوردستانێ پشتی ریفراندۆمێ چه‌ند سالێن گه‌له‌ك زه‌حمه‌ت و دژوار ده‌رباز كرن لێ سه‌ره‌رای هه‌موو قه‌یران و ئالۆزیان ژی هه‌رێما كوردستانێ شیا قه‌وارێ خوه بپارێزیت و هه‌روه‌سا رۆلێ هه‌رێمێ د هه‌ڤسه‌نگیێن سیاسی ل رۆژهه‌لاتا ناڤین و عیراقێ دا بهێزتر لێ هات و ژ به‌ر هندێ ژی ئیران تێگه‌هشت كو دڤێت ئێدی راستیا هه‌ی قه‌بوول بكه‌ت و هه‌لوه‌ستێ خوه ل هه‌مبه‌ر هه‌رێما كوردستانێ ب گوهۆریت، بێگومان گوهۆرینا سیاسه‌تا ئیرانێ ل هه‌مبه‌ر هه‌رێما كوردستانێ گه‌له‌ك ب دلێ هه‌رێما كوردستانێ یه ژی، چونكو بۆ هه‌ر كه‌سه‌كێ ئاشكرایه كو د چه‌ند سالێن بۆری دا هه‌رێما كوردستانێ گه‌له‌ك خوه نێزیكی توركیا كر و خوه ژ ئیرانێ دوور كر، ته‌هرانێ ژی گه‌له‌ك ئاسته‌نگی و ئاریشه بۆ هه‌رێما كوردستانێ دروست كرن، بڕینا بۆدجه‌ی و سه‌رنه‌گرتنا چه‌ندین رێككه‌فتنێن ئابووری یێن د ناڤبه‌را هه‌رێما كوردستانێ و به‌غدا دا ژی هه‌ر ئه‌گه‌ر ئیران بوویه و ئه‌و یه‌ك گه‌له‌ك ئاشكرایه، لێ نها كێم ژی بیت پاره‌یه‌ك ژ به‌غدا دهێته هه‌رێما كوردستانێ كو ل گۆر باوه‌ریا من ئه‌و یه‌ك ب رازیبوونا ئیرانێ دهێت، هه‌كه ته‌هران ل دژی هندێ بیت به‌غدا نه‌شێت پاره‌ی بۆ هه‌رێما كوردستانێ ره‌وانه بكه‌ت، ئانكۆ ئیرانێ هنده‌ك په‌یام داینه هه‌رێمێ و هه‌رێما كوردستانێ ژی پێ باشه قۆناغه‌كا نوو ل گه‌ل ئیرانێ ده‌ستپێ بكه‌ت، لێ دڤێت به‌رپرسێن كورد د سه‌ره‌ده‌ریا ل گه‌ل ئیرانێ دا گه‌له‌ك هشیار بن، راسته بۆ راگرتنا هه‌ڤسه‌نگیا ل گه‌ل توركیا گرنگه هه‌رێما كوردستانێ په‌یوه‌ندیێن سیاسی و ئابووری ل گه‌ل ئیرانێ بهێز بكه‌ت، لێ ئه‌و یه‌ك ژی ناهێته ڤه‌شارتن كو ئیرانێ دڤێت هه‌رێما كوردستانێ ژ ئه‌مریكا، رۆژئاڤا و توركیا دوور بكه‌ت و بێگومان ئه‌و یه‌ك د به‌رژه‌وندیا هه‌رێما كوردستانێ دا نینه، لێ باشتره په‌یوه‌ندیێن مه ل گه‌ل ئیرانێ وه‌كو سالێن به‌رێ نه‌بیت و هنده‌كێ باشتر ببن.
ئه‌ڤرۆ: ئه‌ڤ بزاڤا ئیرانێ دێ چه‌ند كارتێكرنێ ژ لایێ ئابووری ڤه ل سه‌ر هه‌رێمێ و ئیرانێ كه‌ت؟
هۆشه‌نگ تاجر: سالا بۆری ئێك ژ به‌رپرسێن ئیرانێ راگه‌هاند كو توركیا بازارێ مه ل هه‌رێما كوردستانێ داگیر كریه و دڤێت ئیران په‌یوه‌ندیێن خوه یێن ئابووری و سیاسی ل گه‌ل هه‌رێما كوردستانێ باشتر لێ بكه‌ت، هه‌روه‌سا د دیدارا سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ یا ل گه‌ل ئیبراهیم ره‌ئیسی سه‌رۆك كۆمارێ نوو یێ ئیرانێ ژی، ره‌ئیسی ب ره‌نگه‌كێ ئاشكرا بۆ سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ دیار كر كو ئیرانێ دڤێت ل گه‌ل هه‌رێما كوردستانێ ده‌ست ب قۆناغه‌كا نوو بكه‌ت، بێگومان ئه‌و یه‌ك بێ به‌رامبه‌ر نابیت، دیاره باره‌گایێن چه‌ندین پارتێن رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ ل ده‌ڤه‌رێن سنوری یێن هه‌رێما كوردستانێ هه‌نه و ب سالانه ئیران داخواز ژ هه‌رێما كوردستانێ دكه‌ت كو نه‌هێلیت پارتێن رۆژهه‌لات ئاخا هه‌رێما كوردستانێ بۆ چالاكیان ل دژی ئیرانێ بكار بینن، ره‌نگه نها ئیران داخوازا هندێ ژی ژ هه‌رێما كوردستانێ بكه‌ت كو رێ نه‌ده‌ن پارتێن رۆژهه‌لات ل هه‌رێما كوردستانێ چو چالاكیان بكه‌ن.
ل ئالیێ دی نها ره‌وشا ناڤخوه‌یی یا ئیرانێ ژ هه‌ر ده‌مه‌كێ خرابتره، قه‌یرانا ئابووری ژیانا وه‌لاتیان ل ئیرانێ گه‌له‌ك خراب كریه، خوه‌نیشادانێن چه‌ند رۆژێن بۆری ل باشور و هنده‌ك ده‌ڤه‌رێن دی یێن ئیرانێ نیشا دده‌ن كو وه‌لاتی ژ سیسته‌مێ نها بێزار بووینه، دهێته پێشبینی كرن كو خوه‌نیشادان به‌رفره‌هتر لێ بهێن، د ده‌مه‌كێ وه‌سا دا ئیران هه‌ر زێده ژ كوردان دترسیت، هه‌كه كورد ل رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ ژی وه‌كو باشورێ ئیرانێ ده‌ست ب خوه‌نیشادان بكه‌ن ره‌نگه ره‌وش ب ته‌مامی بهێته گوهۆرین، به‌رپرسێن ئیرانێ ژی باش دزانن كو كورد پتر ژ هه‌ر نه‌ته‌وه‌یێن دی یێن ل ئیرانێ خوه بۆ هه‌ر گوهۆرینه‌كێ به‌رهه‌ڤ كرینه و هه‌بوونا پارتێن سیاسی و پێشمه‌رگێن رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ ژی هه‌رده‌م بۆ ئیرانێ جهێ مه‌ترسیێ یه، ژ به‌ر هندێ ژی ئاسایی یه كو ئیران داخواز ژ هه‌رێما كوردستانێ بكه‌ت كو نه‌هێلیت سنورێن وێ بۆ تێكدانا ره‌وشا ناڤخوه‌یی یا ئیرانێ بهێته بكار ئینان.
ئه‌ڤرۆ: روودانێن ئه‌ڤغانستان په‌یوه‌ندی ب ڤێ ره‌وشێ ڤه هه‌یه؟
هۆشه‌نگ تاجر: ئێك ژ خالێن دی یێن گرنگ كو نها بۆ ئیرانێ بوویه جهێ مه‌ترسیێ روودانێن ل ئه‌فغانستانێ نه، ئیران ژ بهێزبوونا تالیبانێ گه‌له‌ك دترسیت و سه‌رۆك كۆمارێ به‌رێ یێ ئیرانێ مه‌حمود ئه‌حمه‌دی نه‌ژاد حه‌فتیا بۆری راگه‌هاند كو دڤێت به‌رپرسێن ئیرانێ گه‌له‌ك هشیار بن، چونكو تالیبان وه‌كو رێكخراوه‌كا هشكباوه‌ر یا سوننه دشێت گه‌له‌ك ئالۆزیێن ناڤخوه‌یی بۆ ئیرانێ دروست بكه‌ت و دڤێت ئیران خوه ژ تالیبانێ دوور بكه‌ت و ل هه‌مبه‌ر بزاڤێن وێ د هشیار بیت، ئه‌و یه‌ك ژی نیشا دده‌ت كو پشتی ڤه‌كێشانا هێزێن ئه‌مریكا ره‌وشا نها ل ئه‌فغانستانێ ب دلێ ئیرانێ نینه و ره‌نگه هه‌مان تشت ب ره‌نگه‌كێ دی ل عیراقێ ژی روو بده‌ت، ئانكۆ پشتی ڤه‌كێشانا هێزێن ئه‌مریكا ژ عیراقێ ره‌نگه گه‌له‌ك گوهۆرین روو بده‌ن كو ب دلێ ئیرانێ نه‌بیت، ژ به‌ر هندێ ژی ئیرانێ دڤێت په‌یوه‌ندیێن خوه ل گه‌ل هه‌رێما كوردستانێ باشتر لێ بكه‌ت دا هه‌رێما كوردستانێ چو ده‌مه‌كێ نه‌بیته مه‌ترسی.
ئه‌ڤرۆ: تو دبینی كو چاره‌نڤیسێ به‌رزه یێ به‌غدا ژی ئه‌گه‌ره‌ك بیت؟
هۆشنگ تاجر: به‌ری ده‌مه‌كێ چه‌ندین سیاسه‌تمه‌دارێن ئیرانێ د بابه‌تێن جودا جودا دا دیار كربوون كو دڤێت ته‌هران په‌یوه‌ندیێن خوه ل گه‌ل هه‌ولێرێ باشتر لێ بكه‌ت، چونكو دیار نینه كا دێ د چه‌ند سالێن داهاتی دا ل به‌غدا چ روو ده‌ت، ئانكۆ بۆ ئیرانێ دیار نینه دێ پشتی چه‌ند سالێن دی كێ ل به‌غدا حوكمێ كه‌ت، ره‌نگه هێزه‌كا سیاسی یا كو ل دژی ئیرانێ بیت ببیته ده‌ستهه‌لاتدار وی ده‌می هه‌بوونا هه‌رێما كوردستانێ بۆ ئیرانێ دێ گه‌له‌ك گرنگ بیت، ئیران دشێت ب رێیا هه‌رێما كوردستانێ كاریگه‌ریێ ل به‌غدا بكه‌ت و ده‌ستهه‌لاتا به‌غدا ته‌نگاڤ بكه‌ت، ژ به‌ر هندێ ژی چه‌ند سالن ئیران وه‌كو به‌رێ كار بۆ لاوازكرنا هه‌رێما كوردستانێ ناكه‌ت، لێ د هه‌مان ده‌می دا ئیرانێ نه‌ڤێت هه‌رێما كوردستانێ گه‌له‌ك بهێز ژی كه‌ڤیت، چونكو ژ به‌ر پرسا كوردی ل ئیرانێ به‌رپرسێن وی وه‌لاتی ناخوازن هه‌رێما كوردستانێ گه‌له‌ك بهێز ژی كه‌ڤیت كو بشێت كاریگه‌ریێ ل كوردێن رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ بكه‌ت یان ژی هاریكاریا وان بكه‌ت كو ئه‌و ببنه مه‌ترسی بۆ ته‌هرانێ.
ئاشكرایه كو باشبوونا په‌یوه‌ندیێن هه‌رێما كوردستانێ و ئیرانێ د ره‌وشا نها دا د به‌رژوه‌ندیا هه‌رێما كوردستانێ دایه، چونكو چه‌ند سالن هه‌رێما كوردستانێ تووشی قه‌یرانا ئابووری بوویه و نها تا راده‌یه‌كێ ره‌وش باشتره لێ هاتیه، هه‌كه په‌یوه‌ندیێن هه‌رێما كوردستانێ و ئیرانێ باش بن به‌غدا دێ به‌رده‌وام گوژمه‌كێ پاره‌ی وه‌كو موچه بۆ هه‌رێما كوردستانێ هنێریت و ئه‌و یه‌ك بۆ هه‌رێما كوردستانێ ژی گه‌له‌ك گرنگه، دڤێت ژبیر نه‌كه‌ین كو چه‌ندین جاران شاندێ هه‌رێمێ چوونه به‌غدا دا رێككه‌فتنا ئابووری سه‌ر بگریت و دڤێت ب چو ره‌نگه‌كێ رۆلێ ئیرانێ ژبیر نه‌كه‌ین، ژ به‌ر هندێ ژی ئه‌ز دبێژم بۆ هه‌رێما كوردستانێ ژی گه‌له‌ك گرنگه كو مفای ژ گوهۆرینا هه‌لوه‌ستێ سیاسی یێ ئیرانێ وه‌ربگریت، وی ده‌می توركیا ژی دێ نه‌چار بیت پتر به‌رێ خوه بده‌ته هه‌رێما كوردستانێ و هه‌كه سه‌ركردایه‌تیا سیاسی یا هه‌رێما كوردستانێ شاره‌زا بن دشێن مفایه‌كا باش ژ هه‌ڤڕكیا توركیا و ئیرانێ ببینن.
ئه‌ڤرۆ: راسته ئیرانێ دڤێت هه‌رێما كوردستانێ ژ ئه‌مریكا و وه‌لاتێن رۆژئاڤا دوور بكه‌ت؟
هۆشه‌نگ تاجر: به‌لێ، ئیرانێ دڤێت هه‌رێما كوردستانێ ژ ئه‌مریكا و وه‌لاتێن رۆژئاڤا دوور بكه‌ت، به‌ری نها ژی بۆ هندێ فشار ل هه‌رێما كوردستانێ كریه، لێ هه‌رێما كوردستانێ شیایه رێگریێ ل گه‌له‌ك پیلانێن ئیرانێ بكه‌ت، هێرشێن ڤێ دووماهیێ یێن سه‌ر فرۆكه‌خانا هه‌ولێرێ هه‌موو بۆ هندێ بوون دا هه‌ولێر خوه ژ ئه‌مریكا و وه‌لاتێن رۆژئاڤایی دوور بكه‌ت، ئه‌مریكا دێ مه‌زنترین قونسلخانا خوه ل هه‌ولێرێ ئاڤا كه‌ت و دیاره دێ هێزه‌كا مه‌زن یا سه‌ربازی ژی بۆ پاراستنا قونسلخانا ئه‌مریكا ل هه‌ولێرێ مینن، ئه‌و یه‌ك ژی د به‌رژه‌وه‌ندیا ئیرانێ دا نینه و ژ به‌ر هندێ ژی ئیرانێ دڤێت ب جهێ دژبه‌ریێ ب رێیێن دی بگه‌هیته مه‌ره‌ما خوه و كوردان ژی به‌رژه‌وه‌ندیێن باش ل گه‌ل ئیرانێ هه‌نه كو ئه‌و یه‌ك دێ بنه ئه‌گه‌رێ بهێزبوونا پێگه‌هێ هه‌رێما كوردستانێ.
