چریا ئێكێ زڤرینا بارزانى ژ ئێكه‌تى یا سوڤیێتی یا جاران
دو روودانێن هه‌ره گرنگێن دیرۆكا كوردان دكه‌ڤنه د رۆژا 6 چریا ئێكێ دا، هه‌ر یه‌ك ژ وان تایبه‌تمه‌ندیه‌ك هه‌یه و ده‌ربرینێ ژ قووناغه‌كا خه‌باتا گه‌لێ كورد دكه‌ت، هه‌ردو رۆژ تایبه‌تن ب خه‌بات و ژیانا سه‌ركردێ نه‌ته‌وه‌یى مه‌لا مسته‌فایێ بارزانى. 6 چریا ئێكێ 1958ێ رۆژا زڤرینا بارزانی و دو ژ هه‌ڤالێن وى یه ژ ئێكه‌تیا سوڤیێتیا جاران، رۆژا 6 چریا ئێكێ 1993ێ زڤراندنا روفاتێن نه‌مران مه‌لا مسته‌فا و ئیدریس بارزانى یه ژ جهێ ڤه‌شارتنا وانا یێ ده‌مكى ل رۆژهه‌لاتێ كوردستانێ بۆ بارزان، د ڤێ نڤیسینێ دا دێ 6 چریا ئێكێ 1958ێ ڤه‌گرین و 6 چریا ئێكێ 1993ێ دێ هێلین بۆ ده‌لیڤه‌كا دی.
6 چریا ئێكێ 1958ێ به‌رهه‌مێ شۆرشا 14 تیرمه‌ها 1958ێ هات، ئه‌و شۆرشا داوى ب ده‌ستهه‌لاتداریا (مه‌لكییا) عیراقێ ئیناى، ئه‌و ده‌ستهه‌لاتداریا 37 سالان ژ ته‌باخا 1921- 14 تیرمه‌ها 1958ێ ب پشته‌ڤانیا كولونیالیزما به‌ریتانیا حوكمدارى كرى، خه‌لكێ كوردستانێ ژى مینا ته‌بایى عیراقیان گه‌له‌ك ئه‌شكه‌نجه و ئازار ژ ده‌ست ده‌ستهه‌لاتدارێن ڤێ قووناغێ دیت، به‌هرا كوردان ژ ڤان ده‌رده‌سه‌ریان هێژ پتر بوو، كورد د ناڤبه‌را 1921- 14تیرمه‌ها 1958ێ د شۆرش و به‌رخوه‌دانان دابوون، مالباتا بارزان و مه‌لا مسته‌فایێ بارزانى پشتیێ مه‌زن هه‌لگرتبوو و د پتریا ده‌مان دا هه‌ر وان ب خوه سه‌ركردایه‌تیا ڤان شۆرش و به‌رخوه‌دانان دكر، چه‌ندین قوربانى دان، گوند و ده‌ڤه‌رێن وان كه‌تنه به‌ر هێرشێن زه‌مینى و ئه‌سمانیێن حكوومه‌تێ، د ناڤبه‌را سالێن 1932- 1945ێ دا چه‌ندین سالێن ژیێ خوه ل مشه‌ختیێ بۆراندن، مشه‌خت بوونه وه‌لاتێ توركیا و ل جهێن جودایێن وى وه‌لاتى ده‌سته‌سه‌ر بوون، ب زۆرى راده‌ستى ده‌ستهه‌لاتدارێن عیراقێ هاتنه‌كرن، ده‌سته‌سه‌ركرى و ل ژێر زێره‌ڤانیا به‌رده‌وام ل مووسلێ، پاشتر هاتنه سرگونكرن بۆ ناسریێ ل ژێرییا عیراقى، ژ وێرێ بۆ باژێركێ كفرى، پاشتر بۆ پردێ (ئالتۆن كۆپرى) و ل داویێ بۆ سلێمانیى، ل 12 تیرمه‌ها 1943ێ بارزانى و دو هه‌ڤالێن هه‌ره نێزیكێن خوه مسته‌فا عه‌بدوللا و سلێمان سۆره ئاكره‌یى ب هاریكاریا كۆمه‌لا هیوا و كه‌سایه‌تیێن كوردپه‌روه‌ر ژ سلێمانیێ ده‌ركه‌تن و ب رێكا ئیرانێ خوه گه‌هاندنه بارزان و شۆرشا دویێ یا بارزان شۆرشا 1943- 1945ێ به‌رپا كر، د ئه‌نجام دا ل ژێر فشارا هێرشێن زه‌مینى و ئه‌سمانیێن هێزێن عیراقى و كرێگرتیێن چه‌كدارێن عه‌شیره‌تێن كوردان و ب پشته‌ڤانیا بریتانیا شۆرش تووشى شكه‌ستنێ بوو ل 11 چریا ئێكێ 1945ێ داوى كاروانێ شۆرشڤانان ب خێزانێن خوه‌ڤه ب رێكا سنووری یا كێله‌شین مه‌رگه‌ڤه‌ر ده‌ربازى رۆژهه‌لاتا كوردستانێ بوون و ده‌ست ب قووناغه‌كا دى یا مشه‌ختیێ كر.
ل 20 كانوونا دویێ 1946ێ كۆمارا كوردستانێ ل مهابادێ هاته راگه‌هاندن، شۆرشڤانێن شۆرشا بارزان ب سه‌ركردایه‌تیا بارزانى بوونه ستوونا سه‌ره‌كی یا له‌شكرێ كۆمارا كوردستانى و ب هه‌موو شیانێن خوه هه‌تا داوی رۆژێن ژیێ كۆمارێ به‌رگرى ژێ كر و ل رۆژا 16 كانوونا ئێكێ 1946 د داوی دیدارا ناڤبه‌ر پێشه‌وا قازى محه‌مه‌د و بارزانى دا، پێشه‌واى ئالایێ كوردستانێ راده‌ستى بارزانى كر و گۆتێ: ئه‌ڤه ره‌مزا كوردستانێ یه، دێ ته‌سلیمی ته كه‌م و ئه‌مانه‌ته د ستۆیێ ته‌دا، ژ به‌ركو ب هزرا من تو چاكترین كه‌سى ب پارێزى.
پشتى ڤێ دیدارێ قووناغه‌كا دی ژ به‌رخوه‌دانا بارزانیان ده‌ست پێ كر، د سه‌قایه‌كێ پڕ سه‌خت و دژوار دا، ب چه‌كه‌كێ ساده و كێم، ل سه‌ر به‌ره‌كێ برس و د نه‌بوونیێ دا ژ ئالیه‌كى به‌رگرى ژ خێزان و ژن و زارۆكێن خوه دكرن و ژ ئالیه‌كێ دی ڤه د شه‌ره‌كێ دژوار دابوون دگه‌ل له‌شكرێ ئیرانێ هه‌تا ده‌رۆكه‌كێ دى بۆ خوه ببینن و خوه و مالباتێن خوه رزگار بكه‌ن، هه‌تا خوه گه‌هاندیه سنوورێ عیراقێ و ل 15 نیسانێ خێزانێن بارزانیان ژ ژن و پیر و زارۆكان دگه‌ل شێخ ئه‌حمه‌دێ بارزانى خوه راده‌ستى حكوومه‌تا عیراقێ كرن و مه‌لا مسته‌فایێ بارزانى دگه‌ل 560 هه‌ڤالێن خوه یێن قاره‌مان كه‌تنه د شه‌رێ مان و نه‌مانێ دا دگه‌ل سروشت و سه‌قایێ دژوارێ ده‌ڤه‌رێن سنووریێن عیراق و ئیران و توركیا و دگه‌ل له‌شكرێ هه‌رسێ ده‌وله‌تان.
قووناغه‌ك نوو ژ ژیانا وان بارزانیان ده‌ست پێ كر یێن خوه راده‌ستى حكوومه‌تا عیراقێ كرى، ل به‌راهیێ ل ده‌ڤه‌را دیانه ل چۆله‌كێ سیمكرى هاتنه ده‌سته‌سه‌ركرن، پاشی هه‌ر هنده‌ك هاتنه ڤه‌گوهاستن بۆ جهه‌كێ دوور ژ ده‌ڤه‌را بارزان و هنده‌ك ژێ كو شێخ ئه‌حمه‌دێ بارزانى یه‌ك ژ وان بوو هه‌تا شۆرشا 14 تیرمه‌ها 1958ێ مانه زیندانكرى. یێن سۆزا خوه بۆ بارزانى نووكرى كو دگه‌ل وى بمینن د چ كاودانه‌كێ سه‌خت و دژوار دا بیت به‌رده‌وامى ب به‌رخوه‌دانێ كر هه‌تا ل 6 گولانا 1947 بارزانى بریار داى به‌ره‌ف ئێكه‌تى یا سوڤیێتا جاران بكه‌ڤنه رێ و بریارا خوه بجهئینا و كاروان د سه‌ختترین كاودان دا و د شه‌رێ مان و نه‌مانێ دا دگه‌ل له‌شكرێ ئیرانێ و توركیا جار ل سنوورێ وى وه‌لاتى و جار ل یێ دى كاروان دا رێ هه‌تا ل 17 حزیرانا 1947ێ ژ رووبارێ ئاراس ده‌رباز بووین و قووناغه‌كا دی یا ژیانا په‌نابه‌ریێ ده‌ست پێ كر و یا به‌رده‌وام بوو هه‌تا روودانا شۆرشا 14 تیرمه‌ها 1958ێ ل به‌غدا.
هه‌رچه‌نده سه‌روبه‌رێ كوردان ژ دو سالێن پشتى شۆرشا 14 تیرمه‌هێ و هه‌تا نها ژى خرابتر بوویه ژ قووناغا به‌رى شۆرشێ، لێ د دو سالێن به‌راهیێ یێن شۆرشێ دا كوردان هنده‌ك ده‌ستكه‌فت ده‌ستڤه ئینان، پێشكه‌تن كه‌ته ژیانا وانا ره‌وشه‌نبیرى سیاسى ئابوورى، لێ ده‌سكه‌فتێ هه‌ره مه‌زن ژى بۆ كوردان ده‌ستوورێ عیراقێ بوو یێ 13 رۆژان پشتى راگه‌هاندنا شۆرشێ ئانكو ل 27 تیرمه‌هێ هاتیه راگه‌هاندن، د به‌ندا سیێ یا وى ده‌ستوورى دا بۆ یه‌كه‌مین جار د دیرۆكا عیراقێ دا هاتیه (كورد و عه‌ره‌ب هه‌ڤپشكن د ڤى وه‌لاتی دا و خوه‌دى ماف و ئه‌ركێن وه‌كهه‌ڤن)، ڤێ به‌ندا ده‌ستوورى رێك خۆش كر چه‌ند ده‌سكه‌تێن سیاسى ژى ده‌ستڤه بینن، یه‌ك ژ ڤان ده‌سكه‌فتان ژى زڤرینا بارزانى و هه‌ڤالێن وى بوو ژ ئێكه‌تیا سوڤیێتا جاران، ئه‌و ژى پشتى كو حكوومه‌تا نوویا عیراقێ هه‌موو ئه‌و بریاره لاداین یێن حكوومه‌تا مه‌له‌كی دژى بارزانى و شۆرشگێر و سیاسه‌تمه‌دارێن دى یێن كورد داین.
بارزانى ل موسكۆ نووچه‌یێ به‌رپابوونا شۆرشێ بهیست، ده‌ملده‌ست هه‌ڤالێن خوه یێن ل باژێرێن دى یێن سوڤیێتى ژ روودانێ ئاگادار كرن. ل رۆژا 21 ته‌باخێ بارزانى دگه‌ل هه‌ردو هه‌ڤالێن خوه میر حاج و ئه‌سعه‌د خۆشه‌ڤى سه‌را رۆمانیا دده‌ن و ژ ئالیێ سه‌رۆكێ وى وه‌لاتی ڤه پێشوازى لێ هاته‌كرن، ژ بۆخارست پایته‌خێ رۆمانیا برووسكه‌كا پیرۆزباییێ ب رێكا بالیۆزخانا كۆمارا عه‌ره‌بی یا یه‌كگرتى بۆ عه‌بدولكه‌ریم قاسمێ سه‌رۆك وه‌زیرێ عیراقێ لێ دده‌ن و پیرۆزبایا سه‌ركه‌تنا شۆرشێ لێ دكه‌ن و داخوازا مۆله‌تێ بۆ زڤرینێ بۆ عیراقێ دكه‌ن. ده‌قێ ڤێ برۆسكێ ل ژێر مانشێتێ ته‌له‌غرافى جه‌نه‌رال مسته‌فا بارزانى و هاورێكانى بۆ زه‌عیم رۆكن عه‌بدولكه‌ریم قاسم پاش ناردنى نامه‌كه‌یان ب ڤى شێوه‌یه هه‌روه‌كى د رۆژنامه‌یا (ژین)دا هاتیه به‌لاڤكرن:
((ئێمه كه دانیشتوانى جمهوریه‌تى عیراقین له جمهوریه‌تى رۆمانیاى شه‌عبى مسته‌فا بارزانى و میرحاج ئه‌حمه‌د و ئه‌سعه‌د خۆشه‌وى پیرۆزبایى شۆرشه پیرۆزه‌كه‌تان لێ ئه‌كه‌ین وه به دڵ ته‌ئیدى حكوومه‌تى جمهوریه‌تى عیراق ئه‌كه‌ین وه تكامان ئه‌وه‌یه كه یارمه‌تیمان بده‌ن وه رێگامان بۆ بكه‌نه‌وه بۆ هاتنه‌وه بۆ نیشتمان بۆ خزمه‌تى جمهوریه‌ته‌كه‌مان. دیاره برووسكه د ناڤبه‌را21- 29 ته‌باخێ دا هاتییه‌هنارتن، ژبه‌ركو 21 ته‌باخێ بارزانى و هه‌ڤالێن خوه گه‌هشتینه بۆخارست پایته‌ختێ رۆمانیا و پاشتر چووینه چیكوسلوڤاكیا و ل 29 ته‌باخێ نامه‌یه‌كا ژ پراگ پایته‌ختێ چیكوسلوڤاكیا هنارتییه)). دگه‌ل پیرۆزبایێ ب سه‌ركه‌تنا شۆره‌شێ دووباره داخوازا مۆله‌تێ بۆ زڤرینێ ژێ دخوازن، د به‌رسڤێ دا عه‌بدولكه‌ریم قاسمى ل رۆژا 2ى ئیلۆنێ خۆشحالیا خوه ب وه‌رگرتنا برۆسكا بارزانى رادگه‌هینیت و دیار دكه‌ت كو وانا هه‌موو كریارێن پێدڤى گرتینه به‌ر بۆ راگه‌هاندنا لێبۆرینا وان و ب ساناهیكرنا زڤرینا وان و ژێ دخوازیت ئه‌و و هه‌ردو هه‌ڤالێن خوه و وه‌لاتیێن دى یێن دگه‌ل وان سه‌را بالیۆزخانا كۆمارا عه‌ره‌بی یا یه‌كگرتى ل پراگ- چیكوسلوڤاكیا بده‌ن بۆ دابینكرنا زڤرینا وان. ب كریار ژى حكوومه‌تا شۆرشێ ل 3ى ئیلۆنێ بریارا لێبۆرینێ بۆ هه‌موو وان كه‌سان ده‌رێخست یێن پشكدارى كرى د شۆرشا كوردستانێ دا كرى و د ئه‌نجام دا مشه‌خت بووینه وه‌لاتێن بیانى. برووسكه‌یێن بارزانى و به‌رسڤا عه‌بدولكه‌ریمى ده‌نگڤه‌دانه‌كا مه‌زن د ته‌خ و چوین و ناڤه‌ندێن سیاسى و ره‌وشه‌نبیرى و رۆژنامه‌ڤانیێن عیراقێ دا هه‌بوو، رۆژناما (ژین) یا كوردى ب مانشیتێ مه‌زن ئه‌ڤ نووچه‌یه به‌لاڤ كرییه و تێدا هاتییه:
[ته‌له‌غراف و نامه‌ى جه‌نه‌رال مسته‌فا بارزانى له رۆمانیاوه وه‌رامى پێشه‌واى سۆپاى ئازا و قاره‌مانى شۆرشمان زعیم ركن عبدالكریم قاسمله كاتى چاپكردنى ئه‌م لاپه‌ره‌یه‌دا له ئێستگه‌ى رادیووى جمهوریه‌ته‌كه‌مانه‌وه ((له به‌شى كوردى و عه‌ره‌بیه‌وه)) ده‌نگێكى زولال و هه‌واڵى برا بارزانیه‌كانمان و مژده‌ى گه‌رانه‌وه‌ى ئه‌و قاره‌مانه ئازادى خوایانه‌ى گه‌یاند].
د هه‌مان ده‌م دا رادیویا به‌غدا ب كوردى و عه‌ره‌بى رۆژانه ب سه‌دان ته‌له‌گراف و نامه دخواندن یێن ژ هه‌مى ئالیێن عیراقێ ڤه دهاتنه بلندكرن بۆ سه‌رۆك وه‌زیران ژبه‌ر وێ به‌رسڤێ یا وى بۆ ناما بارزانى داى و هه‌موویان ژ دل سوپاسیا وى دكر و پشته‌ڤانیا خوه بۆ دیار دكر. ئه‌ڤه ژى كۆمه‌كا وان بروسكانه یێن د وێ هژمارا (ژین) دا هاتینه به‌لاڤكرن:
ته‌له‌گرافا 377 كه‌سان ژ رانیه
ته‌له‌گرافا 878كه‌سان ژ كۆیه
نامه‌یا 569 كه‌س ژ شه‌قلاوه
نامه‌یا 911 ئافره‌ت ل هه‌ولێرێ
نامه‌یا 5284ئیمزا ل هه‌ولێرێ
نامه‌یا 884 ئیمزا ل هه‌ولێرێ
زڤرینا بارزانى ئه‌وا خه‌لكه‌كى باوه‌ر نه‌دكر دێ د خه‌ونێ دا بینن بۆ راستى، رۆژانه و به‌رده‌وام سازیێن راگه‌هاندنا عیراقێ یێن وى ده‌مى دووڤچوونا مژارێ دكر، خه‌لكێ عیراقێ ب تایبه‌ت ژ كوردان و رێكخستنێن پارتى دیموكراتى كوردستان به‌رهه‌ڤى بۆ پێشوازیێ ل بارزانى و هه‌ڤالێن وى دكرن، رۆژناما (ژین)ژى د هه‌موو هژمارێن خوه‌دا به‌رده‌وام نامه و برۆسكێن پیرۆزباییێ و ده‌ربرینا خوشحالیێ ژ بۆ زڤرینه‌ڤا نێزیكا بارزانى و هه‌ڤالێن وى بۆ وه‌لاتى به‌لاڤ دكرن، تنێ د هژمارا خوه‌یا رۆژا 25/9/1958ێ دا: ته‌له‌گرافا 426 كه‌سان ژ خه‌لكێ ناحیه‌ى قه‌ره‌داغ، ته‌له‌گرافا 439 كه‌سان ژ ناحیا خۆرمال، ته‌له‌گرافا 500 كه‌سێن خه‌لكێ ته‌وێله، ته‌له‌گرافا 415 كه‌سان ژ رانیه، لیژنا یه‌كێتى قوتابیانى كوردستان لقى هه‌له‌بجه، 65 قوتابیێن كچ ژ سلێمانى به‌لاڤ كرینه.
د هه‌مان ده‌م دا ژ ئالیێ پارتى ڤه شانده‌ك دهێته پێكئینان و به‌ره‌ف پراگ دكه‌ڤیته رێ داكو هه‌ڤالینیا بارزانى بكه‌ن د ده‌مێ زڤرینا وى بۆ وه‌لاتى، شاندێ پێكهاتى بوو ژ (ئیبراهیم ئه‌حمه‌د، نورى ئه‌حمه‌د ته‌ها، سادق بارزانى، عوبه‌یدوللا بارزانى) و ل قاهیره سالح میران ژى دگه‌هیته شاندى. ل داویا مه‌ها ئیلۆنێ بارزانى و خوه و شاندێ پارتى ژ پراگ به‌ره‌ف قاهیره دچن، ل 3 چریا ئێكێ گه‌هشتنه قاهیره و رۆژا پاشتر سه‌رۆكێ میسرێ جه‌مال عه‌بدولناسر ل مالا خوه پێشوازیه‌كا گه‌رم ل وان دكه‌ت. چار رۆژان (3-6ێ چریا ئێكێ) مانه ل قاهیره، راگه‌هاندنا وى وه‌لاتى زۆر گرنگى ب ڤێ سه‌ره‌دانێ دایه، رۆژناما (الجمهوریه)یا میسرى وێنه‌یێ جه‌مال عه‌بدولناسرى دگه‌ل بارزانى و هه‌ڤالێن وى به‌لاڤ كریه، زێده‌بارى دیدارا وان دگه‌ل سه‌رۆكێ میسرێ به‌رنامه‌كێ تایبه‌ت بۆ سه‌ره‌دانا چه‌ند جهان ل ده‌ڤه‌را ئه‌لقه‌نات بۆ بارزانى و هه‌ڤالێن وى هاتبوو رێكخستن.
د پشكا چوویی دا مه دیار كربوو كو سه‌رۆكێ میسرێ جه‌مال عه‌بدولناسر ل مالا خوه پێشوازیه‌كا گه‌رم ل بارزانى و هه‌ڤالێن وى كر و چار رۆژان (3-6ێ چریا ئێكێ) مانه ل قاهیره، زێده‌بارى دیدارا وان دگه‌ل سه‌رۆكێ میسرێ به‌رنامه‌كێ تایبه‌ت بۆ سه‌ره‌دانا چه‌ند جهان ل ده‌ڤه‌را ئه‌لقه‌نات بۆ بارزانى و هه‌ڤالێن وى هاتبوو رێكخستن.
بارزانى و هه‌ڤالێن خوه ل رۆژا 6 چریا ئێكێ 1958ێ دگه‌هنه به‌غدا و ل فرۆكه‌خانا (المپنى) پێشوازیه‌كا ره‌سمى و جه‌ماوه‌ریا مه‌زن لێ دهێته‌كرن، ب ده‌هان هزار ژ كورد و عه‌ره‌ب و كه‌مینه‌یێن دیترێن عیراقێ ب سلوگانا:
(بارزانى اهلا بیك شعب العراقی یحییك) پێشوازیێ لێ دكه‌ن، هه‌ژییه بێته‌گۆتن هه‌موو ئالیێن عیراقى پشكدارى د وێ پێشوازیێ دا كربوو، لێ به‌رهه‌ڤبوونا ئه‌ندام و ئالیگرێن حزبا شیوعیا عیراقى د پێشوازیێ دا ژ یێن هه‌موو ئه‌ندام و ئالیێن دیتر پتر یا به‌رچاڤ بوو.
رۆژناما (ژین) د هژمارا رۆژا 16 چریا ئێكێ ریپۆرتاژه‌كا به‌رفره‌ه ده‌رباره‌ى گه‌هشتنا بارزانى بۆ به‌غدا و پێشوازییا لێ هاتیه‌كرن به‌لاڤكریه و د برگه‌یه‌كا وێ دا هاتییه: ((كات (5) ده‌قیقه‌ى ئه‌ویست بۆ سه‌عات (5) ئه‌و فرۆكه‌یه‌ى كه قاره‌مانانى هه‌ڵگرتبوو گه‌یشت وه به‌شێك له ئه‌فسه‌رانى سۆپا وه پۆلیس له‌گه‌ل كورێكى قاره‌مان جه‌نه‌رال مسته‌فا بارزانى و چه‌ند كه‌سێكى تر چوونه حه‌وشه‌ى فرۆكه‌خانه‌كه به گیریانه‌وه وه یه‌ك یه‌ك ده‌ستیان ئه‌كرده ملیان وه ئه‌ملا و ئه‌ولاى یه‌كتریان ماچ ئه‌كرد وه نیو سه‌عاتێك ووچانیان دا له پاشا سوارى ئوتومبیلیان كردن و به‌ره‌و ئوتێلى خه‌یامیان بردن كه شه‌وێك له وێ مانه‌وه…هتد))، د به‌رده‌وامیا راپۆرتێ دا ئاماژه ب وێ چه‌ند هاتیه‌كرن كو هژمارا پێشوازیكه‌ران پتر ژ 13 هزار كه‌سان بوون و ئاماژه ب خه‌ملاندنا هژماره‌كا ترۆمبێلان و ئاماژه ب وان درووشم و لافیته‌یان كریه یێن ل فرۆكه‌خانه‌یێ و سه‌رجاده‌یان هاتینه هه‌لاویستن.
ل ده‌مژمێر 10ێ سپێده‌یا حه‌فتى چریا ئێكێ بارزانى سه‌را عه‌بدولكه‌ریم قاسمى دده‌ت و سوپاسیا خوه و هه‌ڤالێن خوه به‌رامبه‌ر هه‌لویستێ حكوومه‌تا شۆرشا 14 تیرمه‌هى دیار دكه‌ت. پشتى وێ بارزانى بۆ ده‌مه‌كى ل ئوتێل سه‌میر ئه‌میس دمینیت و به‌رده‌وام شاندێن خه‌لكى ب مه‌ره‌ما بخێرهاتنێ سه‌ره‌دانا وى دكه‌ن و ب دیدارا وى شاد دبن.
پشتى مانا چه‌ند رۆژه‌كان ل به‌غدا بارزانى به‌ره‌ف كوردستانێ كه‌ته رێ، رۆژا 21 چریا ئێكێ د رێكا پردێ- هه‌ولێر- ره‌وادنزێ را چوویه بارزان، ل رۆژا 22 چریا ئێكێ ژ بارزان هاتیه هه‌ولێرێ، كۆڤارا (هه‌تاو) ل سه‌ر سه‌ره‌دانا وى بۆ هه‌ولێرێ نڤیسیه: وێ شه‌ڤێ مێڤانێ موته‌سه‌رفێ (پارێزگارێ) هه‌ولێرێ بوو ل ریست هاوز و شه‌ڤێ ل مالا وى نڤستییه، رۆژا پاشتر بۆ دانێ نیڤرۆ مێڤانێ باژێرڤانیێ بوو هه‌ر ل ریست هاوز و چه‌ند سه‌د كه‌سه‌ك ژى ب وێ هه‌لكه‌تێ هاتبوونه مێڤانكرن و ل ده‌مژمێر سێى ئێڤارى ده‌سته ده‌سته‌یێن خه‌لكێ بۆ بخێرهاتنا مه‌لا مسته‌فاى هاتینه وى جهى و ئه‌و ژى ل سه‌ر هه‌موویان گه‌ریایه و ئێك ئێكه چوویه ده‌ستێ وان. د وێ ناڤبه‌رێدا ده‌نگێ گازى و سلوگانێن خویندكار و رێنجبه‌ر و كرێكار و ئاكنجیێن دى یێن خه‌لكێ هه‌ولێرێ بلند دبوو و پێلێن شادمانى و چه‌پله‌رێزانێ پاییزا هه‌ولێرێ كربوو بهار ته‌دگۆت رۆژا ئازادى ژ ئه‌لندێ جه‌ژنا نه‌ورۆزێ ڤه بلند بوویه.
د كۆڤارا (هه‌تاو)دا هاتییه: ده‌مژمێر چوارێ ئێڤارى بارزانى و هه‌ڤالێن دگه‌لدا كارێ چوونێ بۆ كه‌ركووكێ دكه‌ن و مێڤان هه‌تا به‌رده‌رگه‌هى دگه‌ل دچن و خاترخواستنێ لێ دكه‌ن، لێ ل به‌رده‌رگه‌هى ژبه‌ر كۆمێن خه‌لكێ كۆمبووى بۆ دیدارا وى، رێكا چوونه ده‌رڤه دهێته‌گرتن و بارزانى ل خه‌لكێ دچیته پێش و دبێژیتێ: ((هه‌ر رێز و قه‌درێكى ئێوه بۆ منى ده‌گرن له گه‌وره‌یى و شه‌ره‌فى خۆتانه‌وه‌یه)) و خاترا خوه ژ وى خه‌لكى دخوازیت دكه‌ڤنه رێ. ل داویێ ژى كۆڤار د په‌سنا ڤێ كۆمبوونا خه‌لكێ بۆ دیدارا بارزانى دبێژیت : ((له‌و ده‌شته‌دا كه ته‌ماشاى خه‌ڵكت ده‌كرد وه‌ك ده‌ریا شه‌پۆلى لێ ده‌دا و ده‌تگوت نه‌ك له هه‌ولێرى دا به‌لكوو له عیراقى دا كه‌س نه‌ماوه هاتونه‌ته پێشه‌وازى و دیده‌نى قاره‌مانى كوردستان. چونكو خه‌ڵكى هه‌ولێر ئه‌وه‌نده تینووى دیدارى ئه‌و قاره‌مانه دلسۆزه‌ى خۆیان بوون كه نایه‌ته نووسینه‌وه)).
ئێڤارا 23 چریا ئێكێ بارزانى ژ هه‌ولێرى گه‌هشتییه سلێمانیێ، په‌یوه‌ندییا بارزانى دگه‌ل سلێمانیێ په‌یوه‌ندییه‌كا دیرۆكى بوو، ژ سالا 1939ێ، بارزانى ب مالباتێن خوه ڤه ل سلێمانیێ ژیایه، نه مێڤان بوو به‌لكى خودان مال بوو، مالێن هه‌موو خه‌لكێ باژێرى مالێن بارزانییان بوون، هه‌ر ب هاریكارییا خه‌لكێ سلێمانیێ د رێكا ئیرانێ را گه‌هشته بارزان و شۆرشا بارزان 1943- 1945ێ به‌رپا كر، بارزانى ب ئه‌ركێ خوه دزانى وه‌ك وه‌فادارى بۆ دیرۆكا سلێمانیێ د یه‌كه‌مین ڤه‌گه‌ریانا خوه دا بۆ وه‌لاتى سه‌ره‌دانا سلێمانیێ و زیاره‌تا گورێ شێخ مه‌حموودێ نه‌مر و هه‌ر دو ئه‌فسه‌رێن شه‌هید مسته‌فا خوشناو و محه‌مه‌د قودسى و شه‌هیدێن دیتر بكه‌ت. رۆژناما (ژین) د هژمارا خوه‌یا 30 چریا ئێكێ 1958ێدا به‌رپه‌رێ یه‌كه‌م و چه‌ند به‌رپه‌رێن دیتر بۆ رێوره‌سمێن پێشوازیا خه‌لكێ سلێمانیێ ل بارزانى و به‌رنامێ سه‌ره‌دانا وى ته‌رخان كرینه، ل دوور پێشوازیا خه‌لكى ل بارزانى د به‌رپه‌رێ یه‌كه‌مێ رۆژنامێ دا هاتیه: ((رۆژى پێنج شه‌مه‌ى رابردو له ئێواره دا خه‌باتكه‌رى قاره‌مان مسته‌فا بارزانى هات بۆ سلێمانى وه دانیشتوانى شار هه‌موو چوون به پیریه‌وه و كه گه‌یشته سلێمانى له ماڵى شێخ له‌تیف (كورێ شێخ مه‌حموودێ نه‌مر) دابه‌زى)). ل دووڤ به‌رنامه‌ى رۆژا پاشتر 24 چریا ئێكێ ده‌مژمێر هه‌شتێ سپێدێ د ناڤ رێزێن خه‌لكێ خرڤه‌بوویێ باژێری دا مه‌لا مسته‌فا چوویه سه‌ر گورێ (قه‌برێ) شێخ مه‌حموودى و چه‌ند په‌یڤه‌كێن ب بها و جوان ل دۆر بیروباوه‌ر و خه‌باتا شێخ مه‌حموودى گۆتینه، پاشتر چوویه سه‌ر گورستانا ناڤدارا سلێمانیێ (گردى سه‌یوان) كو گۆرێ چه‌ندین شه‌هید و كه‌سایه‌تیێن زانا و كوردپه‌روه‌ر هه‌مبێز كرینه و دا سه‌ره‌دانا شه‌هیدێن رێكا ئازادیێ بكه‌ت و ل سه‌ر گۆرێ هه‌ردو ئه‌فسه‌رێن شه‌هید مسته‌فا خوشناو و محه‌مه‌د قودسى گۆتیه: ئیمپریالیزم و نۆكه‌رێن وێ ل به‌ر بوو ده‌نگێ ملله‌تێ ئازادى په‌رست بمرینن به‌لێ هوین د زیندونه و نامرن ئه‌ى قودسى و خوشناو و خه‌یروللا و عیزه‌ت و كورد ژى هه‌ر د زیندو و نه‌مرن.. و پاشتر سه‌را گۆرێ حه‌سه‌ن توفیقێ جوانه‌مه‌رگ كریه و به‌رى گۆرستانا گردێ سه‌یوان بهێلیت: سڵاوى نارد بۆ هه‌موو شه‌هیدانى رێگاى ئازادى كه له گۆرستانى سه‌یوان دا نێژراون. ل ده‌مژمێر 9,5 ژ گۆرستانا سه‌یوان زڤریه‌ڤه و ل به‌ر (ده‌ركى سه‌راى سلێمانى) به‌ر ئوتێلا سولاڤ نێزیكى 10 هزار كه‌س ژ خه‌لكێ سلێمانیێ بۆ دیتنا بارزانى و گوهداریا په‌یڤا وى ل وى جهى كۆمببوون، ل به‌راهیێ كامه‌رانى شاعر بخێرهاتنا وى هاتیه‌كرن، پاشتر بارزانى هاتییه پێش و ب ڤان په‌یڤان بۆ خه‌لكێ باژێرى ئاخفتیه: ((برا و خوشكه شیرینه‌كانم ئێوه‌ى به‌ناوبانگ وه كۆڵنه‌ده‌ر كه چه‌نده‌ها ساڵه تێئه‌كوشن و خه‌بات ئه‌كه‌ن و به‌ربه‌ره‌كانى ئیمپریالیزم و نۆكه‌ره‌كانیتان كردووه زۆرم پێ خۆشه كه له ناو ئێوه‌ى خوشه‌ویستدا وه‌ستاوم وه چاوم لێتانه پاش (11) ساڵى دوورى له‌م خاكه پیرۆزه ئا لێره‌دا ئێوه‌ى به‌ختیار و ئازاد ئه‌بینم وه ئه‌مرۆ من میوانى ماڵى یه‌كێكم كه رێگاى خه‌باتكردنى بۆ ئازادى هه‌ڵبژاردووه من میوانى ماڵى شێخ مه‌حموودم كه هه‌موومان له سه‌ر ئه‌و رێوشوێنه برۆین)).
پاشتر د په‌یڤا خوه‌دا بارزانى داكوكى ل سه‌ر یه‌كگرتن و دووركه‌تنێ ژ هه‌ڤركى و ناكوكیان كریه. ده‌مژمێر 11ێ به‌رى نیڤرۆ ب هه‌لكه‌فتا هاتنا بارزانى بۆ سلێمانیێ باژێرڤانیا سلێمانیێ ئاهه‌نگه‌كا چا ڤه‌خوارنێ گێرایه، ئاهه‌نگ ژى وى ده‌مى هاتیه‌گێران ژبه‌ركو بارزانى دا پشتى نیڤرۆ زڤریته‌ڤه، نێزیكى 300 كه‌س هاتبوونه مێڤانكرن ژبلى هژماره‌كا زۆرا خه‌لكێ سلێمانیێ كو ئه‌و ژى هاتبوونه وى جهى، ئاهه‌نگێ ب په‌یڤه‌كا بخێرهاتنێ یا سه‌رۆكێ باژێرڤانیێ ده‌ست پێ كریه، پاشتر مه‌لا مسته‌فاى ل سه‌ر پێ چه‌ند ئاخفتنه‌ك كرینه و تێدا داكوكى ل سه‌ر هه‌ڤگرتنێ و پاراستنا كۆمارا نوو یا عیراقێ كریه و به‌رهه‌ڤیا خوه و هه‌ڤالێن خوه یێن ل ئێكه‌تیا سوڤیێتى بۆ بجهئینانا هه‌ر پێویستیه‌كا نشتیمانى دیار كریه و سلاڤ هنارتینه بۆ گیانێ شه‌هیدان و ئه‌وێن دگه‌ل وى چووینه ئێكه‌تیا سوڤیێتى و ل وێرێ وه‌غه‌را داویێ كرى و د دوا په‌یڤێن خوه دا گۆتیه: پێویسته هه‌ر كه‌س پێویستى سه‌ر شانى خۆی بزانێ چی یه وه هه‌وڵ بدات بۆ به‌رزكردنه‌وه‌ى پله‌ى ژیانى كۆمه‌ڵ وه بڵاوبوونه‌وه‌ى زانستى وه پیشه‌سازى له ووڵاتدا. پشتى په‌یڤێن بارزانى عه‌بدوللا گورانێ شاعر و عه‌بدولره‌حمان به‌گێ بابان چه‌ند پارچه شێعره‌ك خواندینه و هنده‌كان وێنه دگه‌ل بارزانى گرتینه. پشتى فراڤینا نیڤرۆ هه‌روه‌ك د رۆژنامێ دا هاتی چوویه كه‌ركووكێ و شه‌ڤه‌كێ ل وێرێ مایه و رۆژا پاشتر خاترا خوه ژ خه‌لكێ كه‌ركووكێ خواستیه و: به شێوه‌یه‌كى جوان كه هه‌موو دانیشتوانى كه‌ركووك تیا به‌شداربوون ره‌وانه كرا و گه‌رایه‌وه به‌غدا. ب ڤێ ره‌نگى یه‌كه‌مین سه‌ره‌دانى بارزانى بۆ هه‌ولێرێ و سلێمانیێ و كه‌ركووكێ داوى هاتیه.
هه‌ژییه ل داویێ بیژین: ده‌مێ بارزانى ل 6چریا ئێكێ 1958ێ گه‌هشتییه به‌غدا ده‌ملده‌ست دگه‌ل هه‌ڤالێن خوه و سازیێن ره‌سمیێن عیراقى به‌رهه‌ڤى بۆ زڤرینا هه‌ڤالێن دی ئه‌و قاره‌مانێن دگه‌ل وى مشه‌خت بووینه ئێكه‌تی یا سوڤیێتى كرینه، پشتى به‌رهه‌ڤى ب داوی هاتین هه‌ردو هه‌ڤالێن بارزانى ئه‌سعه‌د خوشه‌ڤى و میرحاج ئاكره‌یى چوونه رۆسیا ل وێرێ یا پێدڤى بۆ زڤرینا وان ئه‌نجام دا، ل ئێكه‌تى یا سۆڤیه‌تى ژى هه‌موو ئه‌و مشه‌ختێن دگه‌ل بارزانى مشه‌خت بووینه وى وه‌لاتى ئه‌وێن دلێ زڤرینێ هه‌ى و ل كۆمارێن ئورۆپا یێن سۆڤیه‌تى دژیان هاتنه گازیكرن بۆ موسكۆ و ئه‌وێن ل ئۆزبه‌كستانێ دژیان ل باژێرێ (ویرۆڤسكى) خرڤه‌بوون، هه‌ردو جوین ب ژن و زارۆك و كه‌لوپه‌لێَن خوه‌ڤه ب شه‌مه‌نده‌فه‌رێ ژ موسكۆ و ویرۆڤسكى كه‌تنه رێ و ل به‌نده‌رێ (ئۆدێسا)یێ ده‌ریایێ ره‌ش گه‌هشتنه هه‌ڤ، ل رۆژا ئێكێ نیسانێ ب پاپۆرا سۆڤیه‌تى (كرۆزیا) ژ به‌نده‌رێ ناڤبرى به‌ره‌ف عیراقێ دانه رێ، ژ ده‌ریایێ ره‌ش، بۆسفۆر- ده‌رده‌نیل- ده‌ریایێ سپى و ژ وێرێ بۆ كه‌نالێ سویس- به‌ره‌ف ده‌ریایێ سوور و ب رێكا ده‌ریایێ عه‌ره‌بى بۆ كه‌نداڤێ فارسى و پشتى 16 رۆژێن رێڤینگیێ ل 16 نیسانا 1959ێ گه‌هشتینه به‌نده‌رێ به‌سرا ل عیراقێ. مینا پێشوازیا ل بارزانى هاتیه‌كرن ژبه‌ركو ده‌لیڤا به‌رهه‌ڤیێ پتر بوو پێشوازیه‌كا مه‌زنتر ل وان هاته‌كرن، پێشوازیا ل وان هاتیه‌كرن و رێوره‌سمێن د پێشوازیێ دا هاتینه ئه‌نجامدان كو بارزانى ب خوه پشكدارى تێدا كر، ب رێكه‌تنا وان ژ به‌سرا ب شه‌مه‌نده‌فه‌رێ و ئه‌و پێشوازییا ل هه‌ر ویستگه‌هه‌كا گه‌هشتینێ ل وان هاتیه‌كرن هه‌تا ل 18 نیسانى گه‌هشتینه هه‌ولێرێ و ئه‌و پێشوازییا ل هه‌ولێرێ ل وان هاتییه‌كرن ب خوه داستانه‌كا مه‌زنه و هه‌ژییه ب سه‌دان به‌رپه‌ر ل سه‌ر بێنه نڤیسین كو ل ڤێرێ ئه‌و ده‌لیڤه نینه، لێ تنێ دێ ئاماژه ب هژمارا وان كه‌سان كه‌ین یێن زڤرینه‌ڤه كو د وێ چه‌ندێ دا جوداهى د ژێده‌ران دا هه‌یه لێ یا پتر نێزیكى راستیێ ئه‌وه كو هژمارا ئه‌وێن دگه‌ل ڤێ پاپۆرێ ل 16 نیسانا1959 ێ زڤرینه‌ڤه عیراقێ 460 زه‌لام، 108 ژن و 225 زارۆكبوون. ژن ژى رۆس و ئۆزبه‌ك و گه‌لێن دیێن سۆڤیه‌تى بوون یێن شوو ب وان مشه‌ختان كرى و حه‌فت ژ بارزانی مابوونه ل ئێكه‌تى یا سۆڤیه‌تى و پتر ژ 30 كه‌سان ژى ژێ مر بوون.
