چه‌ك و ده‌وله‌تداری
غیاس خـالد زێباری
هه‌لگرتنا چه‌كی دیارده‌یه‌كه ل گه‌ل ده‌وله‌تداریێ ناگونجیت، چونكی ده‌وله‌تداری سیسته‌مه‌كێ شه‌هرستانی یێ رێڤه‌برنا وه‌لاتی یه ب قانوون و رێنمایی یێن تایبه‌ت بۆ دابینكرنا ئارامی و سه‌قامگیریا وه‌ڵاتی و وه‌ڵاتیان، لێ دیاردا هه‌بوون و هه‌لگرتنا چه‌كێ ژلایێ وه‌ڵاتیان، دیارده‌كا به‌روڤاژی ده‌وله‌تداریێ و سه‌روه‌ریا قانوونێ یه، ئارامی و سه‌قامگیریا وه‌ڵاتی و وه‌لاتیان تێكدده‌ت و ئاسایشا جڤاكی ژی د ئێخیته د مه‌ترسیێ دا. هه‌رچه‌نده‌ل هه‌رێما كوردستانێ ب قانوون هه‌لگرتنا چه‌كێ بێ مۆهله‌ت هاتیه قه‌ده‌غه‌كرن، لێ هه‌تا نهۆ وه‌كی پێدڤی نه‌هاتیه بجئینان و هێشتا خه‌لكه‌كێ زۆر خۆدان چه‌كی هه‌لدگریت و ب كاردئینیت، چه‌ندین به‌رده‌وام چه‌ندین روودانێن كوشتنێ دهێنه ئه‌نجامدان، ل ڤێ دیاردەیا هه‌لگرتن و بكارئینانا چه‌كی ل هنده‌ك ده‌ڤه‌رێن كوردستانێ ئاسایشا جڤاكی تێكدایه و سیمایێ جوانێ هه‌رێم و جڤاكێ كوردستانێ ب ڕه‌نگه‌كێ نه‌شرین نیشا جیهانێ دده‌ت. ژلایه‌كێ دیتر چه‌كێ فه‌رمی یێ د ده‌ستێ هنده‌ك ئالیێن سیاسی و سازیێن ئێمناهیێ ژی هنده‌ك جاران رۆلێ چه‌كێ نه قانوونی دگێریت، چونكی هه‌لگرێن وی بێ گوهدانا ئالیێن تایبه‌ت و فه‌رمی دكه‌ڤنه بن باندۆرا ئالیه‌كا سیاسی و ژبووی پاراستنا به‌رژه‌وه‌ندیێن وی لایه‌نی فه‌رمانێن وان بجهـ دئینن بۆ چه‌كێ ده‌وله‌تداریێ ل دژی كه‌س و ئالیێن نه‌یارێن هزرێن خوه بكاردئینن، ئانكۆ چه‌كێ ده‌وله‌تێ ئێخستیه د خزمه‌تا به‌رژه‌وه‌ندیێن لایه‌نێ خوه یێ سیاسی و بجئینانا فه‌رمانێن خوه یێن حزبی پێدڤی و گرنگتر زانییه ل دابینكرنا ئاسایشا جڤاكی و سه‌قامگیریێ. د ڤان ده‌فتار و دیارده‌یان دا دیاردبیت هێشتا به‌شه‌كێ هێزێن مه یێن ئێمناهیێ نه‌بووینه هێزێن نشتیمانی و وه‌كی میلشیایان فه‌رمانێن حزبی ل هێزا قانوونی پیرۆزتر دبین، ئانكو چه‌كێ قانوونێ دژی قانوونێ بكاردئینن! پێدڤیه حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ بله‌ز سنووره‌كی بۆ ڤان دیاردەیان دابنیت و رێكێ نه‌ده‌ت ب هیچ ره‌نگه‌كی چه‌ك د ده‌ستێ وه‌ڵاتیان بمینیت و هه‌می ئالیێن سیاسی ژی ل سه‌ر سۆزنامه‌یه‌كا نشتیمانی رێك بكه‌ڤن ژبووی بنشتیمانیكرنا هێزێن ئێمناهیێ و پێشمه‌رگه‌هی و نابیت بێ فه‌رمانا فه‌رماندێ گشتی چ لڤین و ئۆپه‌اسیۆنا بكه‌ن، هه‌می حزب بێ جوداهی نابیت ماتێكرنێ د كار و بارێن واندا بكه‌ن و ب به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه بكاربینن، هێزێن ئێمناهیێ ژی ل سه‌ر بنه‌مایه‌كێ نشتیمانی بهێنه په‌روه‌رده‌كرن و دامه‌زراندن. ڤێ دیاردێ زیانه‌كا زۆرا یا ماددی و گیانێ گه‌هاندیه خه‌لكێ كوردستانێ و ده‌وله‌تداریا كوردستانێ ژی ب له‌نگه‌ر نیشا جیهانێ دایه، چونكی چه‌كێ د ده‌ستێ حزب و سڤیلان، و ده‌وله‌تداری دو تشێن ژێك جودانە.
