چه‌ند خالێن چاره‌سه‌ریێ بۆ ئاریشێن به‌رهه‌مێن چاندنا هه‌ر سال
نه‌جمه‌ددین نێروه‌یى
ناهێته ڤه‌شارتن كو هه‌تا نها ئه‌و گرنگیا پێدڤى بوو ب كه‌رتێ چاندنێ و گه‌له‌ك كه‌رتێن دى بهێته دان، نه‌هاتیه كرن، لێ مانا وێ ئه‌و نینه ده‌ستان ژێ به‌رده‌ین و هه‌ر لسه‌ر سیسته‌مێ په‌رێ وه‌كۆ به‌رێ بچین. هه‌ر چركه‌یه‌كا زووتر پێنگاڤێن باش بهاڤێژین، ئه‌و د به‌رژه‌وه‌ندییا گشتى دایه.
ئاریشێن چاندنێ گه‌له‌كن، لێ نه ئه‌ون كۆ چاره‌سه‌رییا وان گه‌له‌ك ب زه‌حمه‌ت ژى بن، لێ بتنێ رێكخستن و ب هاریكارییا حكومه‌ت و كه‌رتێ تایبه‌ت دهێنه چاره‌سه‌ركرن و ئێدى جۆتیار ژى ل به‌رهه‌مێ خۆ ڤێزار نابیت و ده‌ستا ژ ڤى كارى به‌ر ناده‌ن.
دێ هه‌ول ده‌م چه‌ند خاله‌كێن چاره‌سه‌ریێ روون بكه‌م، ب ڤى شێوه‌یێ ل خۆارێ دیار كرى:
ـ رێكخستن بكه‌ڤیته د به‌رهه‌م ئینانا هه‌ر جۆره‌كێ دا و ب گوره‌ى رێژا پێدڤى و نابیت هه‌ر كه‌سه‌كێ چ دڤیا وى بچینیت و ل دوماهیێ به‌رهه‌م ببیته بتنێ ئێك جۆر، یان چه‌ند جۆره‌كێن كێم و ل گوره‌ى پێدڤییا زێده‌تر ببن، پێدڤى یه ب گوره‌ى ده‌ڤه‌ر و جورێ ئاخێ و هاتنه به‌رهه‌مه‌كێ باش، ده‌لیڤه ب وى جهى بهێته دان وان جۆرێن پێدڤیان بچینن، بۆ نموونه ل جهه‌كێ بتنێ گه‌نم یان ته‌ماته بهێنه چاندن و ل جهه‌ك دى زه‌به‌ش و گوندور و جورێن دى، ب ڤى ئاوایى دێ هه‌م به‌رهه‌مه‌ك باش و ب گۆره‌ى بازارى به‌رهه‌م هێتن و بهایێ وانژى دێ د به‌رژه‌وه‌ندا گشتى دا بیتن.
ـ د هه‌یڤێن گه‌هشتنا به‌رهه‌مى، هاتنا وان جۆره به‌رهه‌مێن وى وه‌رزى ب ته‌مامى بهێنه قه‌ده‌غه‌كرن و بتنێ پیته‌ى ب به‌رهه‌مێ ناڤخۆیى بده‌ن، یانژى ب هاورده‌كرنا به‌رهه‌مێ بیانى ژى ئاسایى بیت، به‌س ب مه‌رجه‌كێ كۆ گومركه‌كا زۆر لسه‌ر بیت و ب هاتنا وان دناڤا بازارى، بهایێ یێ بیانى سێ قاتى یێ ناڤخۆ بیتن، ب وى ره‌نگى نه خه‌لك وى به‌رهه‌مى دكرن و نه بازرگانژى ئێدى وى به‌رهه‌مى دئینن. بۆ نموونه ل وه‌لاتێ هندستانێ، به‌رهه‌مێ بیانى زۆره، لێ هه‌كه تو قودیكه‌كا ماسیا به‌ستى بكرى، بهایێ وى گه‌له‌ك پتره ژ بهایێ ماسیه‌كا ساخ و یا تازه، ب ڤى ره‌نگى كه‌س ناچیت ماسیان ل قودیكادا بخۆت و دێ یا فرێش كریت.
ـ حوكمه‌ت دشێت داخۆازێ ژ سه‌رمایه‌داران بكه‌ت كۆ ده‌ست ب ئاڤاكرنا كارگه‌هان بكه‌ن كو هه‌ر چ نه‌بیت، ئه‌م بشێین بۆ ده‌مه‌كێ كورتژى وى به‌رهه‌مى ب هه‌لگرین و ل دووڤرا بێخینه‌ڤ بازارى، ئه‌لبه‌ت د به‌رامبه‌ر ژى حكومه‌ت هنده‌ك ئاسانكارى و پشته‌ڤانیێ بۆ وى كه‌رتێ تایبه‌ت ژى بكه‌ت.
ـ حوكمه‌ت هه‌ول بده‌ت په‌یوه‌ندیێن بازرگانى دگه‌ل وه‌لاتێن دى خۆش بكه‌ت و ئه‌ڤى به‌رهه‌مێ ناڤخۆیى ره‌وانه‌ى ده‌رڤه بكه‌ت، ب تایبه‌ت كۆ پترییا به‌رهه‌مێ ل كوردستانێ دهێت دشێین بهنێرینه ده‌رڤه و پترییا وه‌لاتان ژى پێدڤى پێ هه‌یه.
ـ یا ژ هه‌موویێ گرنگتر، حكومه‌ت رێكخستنه‌كا بازارى بێخیته د بازارێ كوردستانێ و ل هه‌ر ده‌م و پێشهاته‌كێ دا، خه‌لكێ بازرگان بۆ خۆ ب كه‌یس نه‌زانیت و هه‌ر ئێك ب كه‌یفا خۆ سه‌ره‌ده‌ریێ بكه‌ت.
ـ خالا سه‌ره‌كى و لاواز كۆ پێدڤى یه بهێته چاره‌سه‌ركرن، ئێدى ئه‌ڤ حزبه ب گوره‌ى تایبه‌تمه‌ندیا پۆستێن حكومى پارڤه بكه‌ن و لسه‌ر حه‌ز و قایلكرنا كه‌سان نه‌چن، كۆ ئه‌ڤه ب ڤى ئاوایى زیان ب گشتى دكه‌ڤن و نموونه د زۆرن و ئه‌و بخۆژى دزانن.
هیڤیا مه ئه‌وه ئه‌م مفاى ژ ڤى سرۆشتێ ده‌وله‌مه‌ندێ كوردستانێ وه‌ربگرین و ئێدى گرنگیێ ب هه‌بوونا خۆ بده‌ین و به‌س بیت چاڤێ مه ل ده‌ریێن خه‌لكى، چونكۆ ئه‌و تشتێن ب ده‌ست و هێزا ته دهێتن، دێ بۆچى ده‌ستێن خۆ لبه‌ر خه‌لكه‌كێ دى درێژ كه‌ین و ژ نوو ئه‌و به‌رمایكێن خوه بۆ مه بهنێرن.
