چو جـاران پلانـا پێشمەرگـەی نەدهـاتە ئـاشكراكرن
سالار محەمەد دۆسكی:
پێشمەرگەیێ شۆڕەشا ئیلۆنا مەزن (سوار عیسێ سوار) ل سالا 1944 ژ دایك بوویە، ل دەسپێكا شۆڕەشا ئیلۆنا مەزن و دژیەكێ گەلەك بچوویك دا، ئانكو ل سالا 1961 دەست دایە چەكێ شەرەفێ و بوویە پێشمەرگە و چەندین شەڕەێن هەرە مەزن ل گەل بابێ خوە پشكداربوویە و بەرەڤانی ژ ئاخا كوردستانێ كریە.
سوار عیسێ سوار، پێشمەرگەیێ شۆڕەشا ئیلۆنا مەزن و كورێ فەرماندێ بەرنیاس (عیسێ سوار سێلكی)، د دیدارەكێ دا ل گەل رۆژنامەیا ئەڤرۆ بەحسێ شەڕێ گەلیێ سپی كر، ئانكو شەڕێ گەلیێ زاخۆ ل نیسانا سالا 1962ێ و گۆت: شەڕێ گەلیێ سپی بڕیار بوو حوكمەتا ئیراقێ فەوجا گەلیێ زاخۆ ڤەگوهێزیت و فەوجەكا دی بهێتە جهێ وێ، و ئەف دەنگۆباسە هات كو دێ فەوجە هێـتە گوهۆڕین، بابێ من (عیسێ سوار) پێشمەرگە كومكرن و بەرەف گەلیێ سپی چوون، و گەلی گرت و چ جاران (عیسێ سوار) نە گۆتە پێشمەرگە دێ چینە ڤی جهی یان بابەت ئەڤەیە، هەما دا پێشمەرگەی كوم كەت و چیت و پشتی گرتنا گەلیێ سپی، لەشكرێ ئیراقێ ژ هەر دو ئالیێن زاخۆ و دهۆكێ ڤە هات و شەڕی ل گەلیێ سپی دەسپێكر، و (70) دیل كەفتنە دەست پێشمەرگەی و لەشكرێ ئیراقێ ژ هەر دو ئالیان ڤە شكەست و پێشمەرگەی دو شەهیددان (صەبری عەبدی، قادر اسماعیل) .
ل دور شەڕێ باتیفا، ژی ل گولانا سالا 1962ێ هەمان پێشمەرگەیێ شۆڕەشا ئیلۆنا مەزن گۆت: شەڕێ باتیفا بڕیار ئەو بوو فەوجا باتیفا بهێتە ڤەگوهاستن و پێشمەرگە نەهێلا بهێتە ڤەگوهاستن، وەك شەڕێن بەرێ و سەردەمێ ئیسلامێ ئەم چووینە مەیدانێ و مە نەهێلا فەوج ژ زاخۆ درەبازبیت، و مە نەهێلا ژ باتیفا بزڤریتە زاخۆ و هەتا ئێڤاری ئەم ماین و دوڤدا چووینە چیایی و سپێدێ جارەكا دی دا چینە مەیدانێ، و (42) رۆژا شەڕ بوو وی دەمی خوارنا كێم بوو و ئەم گەلەك لاواز بووین، ژ روویێ خوارن و ڤەخوارنێ ڤە و پێشمەرگە تەنگاڤبوو و پشتی (42) رۆژان رێك ب فەوجا باتیفا هاتەدان بهێتە ناڤ زاخۆ.
ل دور شەڕێ (عین زالە) ژی، كو ل چریا ئێكێ ل سالا 1962 هاتیە ئەنجامدان، هەمان پێشمەرگەی گۆت: ژ زاخۆ هەتا دگەهیتە (عین زالە) د دەستێ حوكمەتا ئیراقێ و جاشان دا بوو، و ب شەف ئەم و د ناڤبەرا هەر دوكان دا دەربازبووین و هەتا گەهشتینە (عین زالە)، و شەڕی دەسپێكر و ل دووماهیێ هاتە ستاندن، چەند ئەندازیارێن پەترولێ هاتنە دەستەسەركرن، ئەز بخوە ل گەل چووم هەتا ئەو ئەندازیار مە گەهاندینە دەف خودێ ژێ رازی (مەلا مستەفا بارزانی) دو عەرەب و دو ئنگلیز بوون، پشتی (عەین زالە) هاتیە گرتن فرۆكە هاتن و مرۆڤێن شارەزا ل گەل مە بوون، و مە خوە پاراست هەتا بوویە شەڤ و جارەكا دی پێشمەرگەی خوە ژ دەڤەرێ ڤە كێشان، ئەو پێشمەرگەیێن چووینە (عین زالە) ژ (150) پێشمەرگەیان نە زێدەتر نەبوون، چوونا پێشمەرگەی بۆ ئەڤێ دەڤەرێ ژ بەر وێ چەندێ بوو كو جهەكێ ستراتیجی بوو، و گرتنا دەڤەرێ دێ دەنگڤەدانا خوە ل سەر ئاستێ دەڤەرێ هەبیت، پلانا پێشمەرگەی یا بەرزەبوو و كەسەكێ چو ژێ ن نەدزانی و هەتا ژ رویباری دەربازبووین، و شنی پێشمەرگەی زانی و گەلەك خالێن لەشكرێ ئیراقێ و جاشا هەبوون، بەلێ مرۆڤێن شارەزا ل گەل پێشمەرگەی بوون و هوسا دەربازبوون كەسەكێ نەدزانی چەوا دەربازبوون، وێ چالاكیا لەشكری پێشمەرگەی شەهیدەك دا بناڤێ (شاهین) كو خەلكێ سلێمانیێ بوو، ئەو شەهید گەلەكێ بەرنیاس بوو ب مێرانیێ و تڤەنگا خوە و ب شەهید بوونا وی بابێ من (عیسێ سوار) گەلەك عاجز بوو.
ل دور شەڕێ چیایێ (مەتینا) ژی كو ل تەباخا سالا 1963 هاتیە ئەنجامدان، هەمان پێشمەرگەیێ شۆڕەشا ئیلۆنا مەزن گۆت: شەڕێ چیایێ (مەتینا) (43) رۆژان ڤە كێشا و ئەڤی دەمی دا ئەو چیا د دەستێ پێشمەرگەی دا بوو، و پێشمەرگە گەلەك ماندی بوو، و دئەڤی دەمی دا لەشكرێ ئیراقێ و چەند جاشێن هەین ل هەر دو دەڤەرێن (سوران و بادینان) هاتن و پێشمەرگە ژ چیایی هاتە خوار و برایێ من (محەمەد عیسێ سوار) ل گەل چەند پێشمەرگەیان شەهید بوو، پشتی پێشمەرگە هاتینە خوار هاتنە (دەرگەلێ) بارەگا دانا و شەڕەكێ مەزن دەسپێكر و هەمان دەم بارانێ ژی دەسپێكر، و خەلكێ دەشتێ یێ پێشمەرگە تڤەنگێن خوە دانان و گوت دێ دهەوارا زارۆكێن خوە چین، و بابێ من گۆتێ تڤەنگێن خوە ببەن وچ كێشە نینە، و هوون هەر پێشمەرگەنە و پشتی برایێ من و پێشمەرگە شەهید بوون، پێشمەرگەیێن خەلكێ دەشتێ ئەوێن بەری نوكە مە ئاماژە پێكری كو داچن، گۆتن ئەم ناچین و چەكێ خوە هەلگرتنە ڤە، و گۆتن كاودان نەدخووشن و ئەم ناچین، لەشكرێ ئیراقێ بەرەف گۆندێ(مایێ) ڤە هاتن ئەڤ گوند ژچەند گوندەكان پێك دهات، ل رێكا سوران و بادینان و ئەوا دڤیا ئەوێ رێكێ ڤەبڕن، و چوونە (گابنێركی) تەنشت گوندێ (مایێ) و (عیسێ سوار) بەرەف گوندێ (گابنێركێ) چوو، و گەلەك تەنگاڤبوو و فەوجە داخوازا ڤەگوهاستنێ كر، چونكە هاتنە شكاندن چوونە دەرێ گەلی و پێشمەرگە ڤێڕا نەگەهشتن بچنێ(عیسێ سوار) گۆت بلا بمینن بۆ سوباهی، رۆژا دوڤدا چوونێ و شكاندن و پێشمەرگەكی چچەكەكێ پێشكەفتی نەبوو و چەكێ ژ هەمیان مەزنتر (رەشاشا برێم) بوو، حوكمەتا ئیراقێ دو توپێن خوە هێلانە ل (دەرگەلێ) ژ توپێن جەبەلی و ئەو توپ د بەرنیاس بوون ل سەر ئاستێ ئیراقێ و پێشمەرگەی (37) شەهید ل چیایێ (مەتینی)دان.
پێشمەرگەیێ شۆڕەشا ئیلۆنا مەزن سوار عیسێ سوار، زێدەتر گۆت: ژڤان بوو لەشكرێ ئیراقێ ل گەلیێ (قەنتارا) دەربازبن، بابێ من (عیسێ سوار) چوونە دەڤەرێ و پێشمەرگە كومكرن وی دەمی پێشمەرگەی ل گەل وی نێزیكی (60) كەسا بوون، ل گەلیێ (قەنتارا) جهێن پێشمەرگەی بەلاڤەكرن، مرۆفێن نێزیكی خوە و زێرەڤانێن خوە دانانە سەر جادێ و نارنجوك دانەڤێ و گۆتێ دەمێ دەبابە دهێت دێ ڤان نارنجوكان دانە بن، و جهەكێ گەلەك هەستیارە، بابێ من گۆتە پێشمەرگە ئەڤە جهەكێ ئاسێ یە و ئەم هەمی دی هیینە كوشتن بەلێ ئەڤە دێ بۆ مێژوویێ هێتە نڤیسین، و لەشكرێ ئیراقێ نەهات و بتنێ ئەندازیارهاتن ب وێ مەرەمێ بچنە زاخۆ و هندەك هاتنە دەستەسەركرن و ئەوێن ل گەل دا هاتنە كوشتن.
پێشمەرگەیێ شۆڕەشا ئیلۆنا مەزن (سوار عیسێ سوار) گۆت: ل هەمی شەڕا هێزا عیسێ سوار ل گەل دا بوو و یا دیار و بەرچاڤ و بەرنیاس بوو، ئەگەر لەشكرێ ئیراقێ گۆتبا دێ چینە زاخۆ و بەلێ هەكە زانیبان كو هێزا عیسێ سوارە یا لوێرێ گەلەك جاران لەشكر نەدهات، و هەمان دەم ب زووری لەشكر تینان و هێزەكا مەزن نەبوو، وهەكە هێزا عیسێ سوار دو برا تێدا هەبان بتنێ دا ئێكی وەرگریت و دا بێژیە برایێ دی هەرە زارۆكێن خوە و برایێ خوە خودان بكە، دا مێشكێ برایێ تە ل چیایی یێ ئارام بیت، و هەمی نێزیكی (400) پێشمەرگەی بوون، و (عەلیێ خەلیل) ل دەڤەرا دۆسكی یا نێزیكی (1000) پێشمەرگەی بوون، حسۆ میرخان و ئەسعەد خوشەڤی ب هەمان شێوەیی بوون.
