ڕیفرانـدۆم مەزنترین دەستكەفتێ نشتیمانی و نەتەوەییە د مێژوویا بزاڤـا رزگـاریخوازا گـەلـێ مە دا
ژڤان عەلی
ریفراندۆما سەربەخۆیا هەرێما كوردستانێ بریارەك بوو ب سەركردایەتیا سەرۆك (مسعود بارزانی) و پشكداریا پارتێن سیاسیێن هەرێما كوردستانێ بریارەكا بوێرانە و مێژوویی بوو، هەلگرا پەیام و رامانەكا مەزن بوو، ئێك ژ پیرۆزترین پرۆژەیێن نیشتیمانی یێن گەلێ كورد دا، كو ب سەدان سالە گەلێ كورد خەباتێ و قوربانیێ ژبۆ بەرگریكرن ژ كەرامەت و ناسنامەیا خۆ و گەهشتن ب سەربەخۆیێ دكەت، یا خۆیایە ئەگەر ل دیرۆكێ بنێرین مێژوویا گەلێ كورد یا پڕە ژ شەڕ و داستان و داگیركاری و ئێش و ئازار و نەهامەتیان، وەكو گەلەكێ بندەست و بێ دەستهەلات و بێ پشتەڤان ب درێژاهیا مێژوویێ، بوویە قوربانیا بەرژەوەندیێن هندەك وەلاتان ژلایێ سیاسی، ئابووری، جوگرافی زولمەكا مەزن ل گەلێ كورد هاتیە كرن ژهەمی لایەكی ڤە كەتیە بەر هێرشێن نەیاران و بێ خواستا وان بریار ل سەر چارەنڤێسێ وان هاتیەدان، پشتی شەڕێ ئێكێ یێ جیهانی و دپەیمانا لۆزان دا كوردستان هاتە دابەشكرن ل سالا 1914 پشتی شەڕێ چالدێران كوردستان بۆ چارپارچە ل سەر چار هەرێمێن زلهێز (ئیراق، توركیا، ئیران، سووریا) هەر چەندە ل پەیمانا سیڤەر دا سۆزا دروستكرنا قەوارەیەكێ سەربەخۆ ب كوردان هاتەدان، بەلێ ئەڤ سۆزە ژی بجهنەئینا، هەرێما كوردستانێ د چارچووڤێ ئیراقێ ژی دا ل سەر دەستێ رژێمێن ئێك دویڤ ئێكێن ئیراقێ تووشی قوربانیدان، جینوسایدكرن، ئەنفالكرن، وێرانكرنا كوردستانێ، وێرانكرنا گوند و دەڤەر و تێكدانا سروشتێ جوانێ كوردستانێ بوویە، ژبەر ڤێ چەندێ پرسا ریفراندۆمێ پەیوەندییەكا كویر ب پرسا مان و نەمانا گەلێ مەڤە هەبوویە، ل رێكەفتی 7ی تەمموزا 2017ێ ب سەرۆكایەتیا (مسعود بارزانی) كۆمبوونا لایەنێن سیاسی هاتە ئەنجامدان و تێدا رۆژا 25 ئیلۆنا 2017ی وەكو رۆژا ئەنجامدانا ریفراندۆما سەربەخۆیا هەرێما كوردستانێ هاتە دیاركرن و بۆ جارا ئێكێ بوو گەلێ كورد دەرفەتەكا ب ڤی رەنگی بۆ بهێتە پێش و بریارێ ل سەر چارەنڤێسێ خۆ بدەت راپرسی هاتە ئەنجامدان و رێژەیا %93 یێن دەنگێن بەلێ بۆ سەربەخۆیا كوردستانێ ئەنجامێن راپرسیێ بوون مەزنترین شانازی و سەروەری هاتە تۆماركرن ئەڤە ژی سەركەفتنەكا مەزن بوو بۆ نەمانا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ل ژێر دەستهەلاتا ئیراقێ و بەرسڤەكا بهێز بوو بۆ دۆست و دوژمنێن كوردان كو سەربەخۆیا كوردستانێ مافەكێ رەوایێ گەلێ كوردە، ئەو رێژەیا زۆرا دەنگێن بەلێ دەنگێن وەفاداریێ بوون بۆ خوینا هزاران قوربانیێن ئەنفالێ و كیمیا بارانكرن و شەهیدێن كوردستانێ كو خەلكێ كوردستانێ ب هەمی دلسۆزی و نیازەكا پاقژ پشتگیری ل ڤێ پرۆسێ كر، دەستهەلاتا برێڤەبرنێ ل هەرێما كودستانێ د ڤێ قۆناغا سەردەم دا دادپەروەری و دیموكراسی و پاراستنا مافێ مرۆڤی د وی ئاستی دا بوویە كو بریارێن خۆ برێڤەبرنێ ب دەستێ وێ بێت وەك گەلەكێ خودان مێژوو و نیشتیمان و زمان و ئالا و فەرهەنگ و درووشم و سروودا نیشتیمانی و هێزا پێشمەرگەی و فرۆكخانەیێن نیڤدەولەتی و زانكۆیێن پێشكەفتی و هەردیسا ژ گەلەك روویێن دی ڤە یا ئامادە بوو سەربەخۆ ببیت وەكو هێزا ئابۆری، جڤاكی، سیاسی، جوگرافی یا وێ یا دیاركری یا گونجایی بوو هەردیسان هێزا هەرێما كوردستانێ ژ رویێ ئابووری ڤە ب تایبەتی سامانێن سروشتی و پیشەسازی و داهێنان و یاسایێن دادوەری و ڤەگوهاستن و گەشتیاری و بازرگانی و كشتوكالی ڤە هەرێمەكا گرنگە و هەردیسان خودان داهاتێ ناڤخۆیی یە و پتریا كونسلخانە و نوونەر و كۆمپانیێن وەلاتێن جیهانێ ل هەولێرا پایتەختن و ژلایێ ئیمناهی و ئاسایشێ ڤەژی هەرێما كوردستانێ د ناڤ وان هەمی فشار و شەڕ و رویدانێن ل دەڤەرێ روویداین هەرێمەكا ئارام و ئازاد بوو ب تایبەتی دروی ب رویبوونا شەڕێن تیرۆرستێن داعش دا خوراگری و قوربانیدانا پێشمەرگەی و ڤەحەوندنا وان هژمارا زۆرا ئاوارەیان د وان شەڕ و قەیرانان دا ئەگەرێن بهێز بوون كو وەلاتێن زلهێز ژی دانپێدانێ ب شیانێن هەرێما كوردستانێ بكەن، هەر چەندە بریارا ئەنجامدانا ریفراندۆمێ كارڤەدان ل سەر ئاستێ ناڤخۆ و ئاستێ دەرەكی دروستكر، ژبەركو ئێكەم جاربوو مللەتێ كورد راستەوخۆ داخوازا سەربەخویێ ب رێكەكا یاسایی بكەت و مافێ گەلێ كورد بۆ ریفراندۆمێ ئەنجامبدەت ژبەركو گەلێ كورد ب درێژاهیا دیرۆكێ د چارچووڤەیێ ئیراقێ دا ب دەستێن رژێمێن ئێك ل دویڤ ئێك دا تووشی دەهان سالێن نەخۆش و ماف خوارن و نەهامەتیێ و برینا قویتێ وەلاتیان بووینە د هەڤشكیا حوكمرانیێ ژی دا حوكمەتێن ئیراقێ پابەندی دەستوور و قانوونان نەبووینە و هیچ دەمەكی دراست و دروست نەبووینە و بەردەوام مافێن گەلێ كورد پێشێل كرینە، ژبەر ڤێ چەندێ بریارا ئەنجامدانا ریفراندۆمێ پرسەكا گشتی و نیشتیمانی بوو هیچ بەرژەوەندیێن تاكەكەسی تێدا نەبوو بەلكو دەرفەتەكا مێژوویێ بوو بۆ گەلێ كوردستانێ و دوپاتكرنا وێ راستیێ بوو كو گەلێ كورد سەربەخۆیێ دڤێت نەڤێت بكەڤیتە ل ژێر هیچ جۆرە دەستهەلاتەكا مللەتەكێ دیتر هەرچەندە ب مخابنی ڤە ژبەر هندەك بەربەستان پرۆسەیا سەربەخۆیا كوردستانێ هاتیە پاشخستن بەلێ هەتا كورد هەبن ژبۆ سەربەخۆیێ خۆ بۆ هیچ دوژمنەكی ناچەمینن و ئەنجامێن ریفراندۆمێ وەكو كارتەكا بهێز بۆ كوردستانیان دێ هەر مینیت ژبەركو هەرێما كوردستانێ ریفراندۆمەكا نیڤ دەولەتی ئەنجامدایە ل هەمی پێنگاڤێن خۆدا ل گورەی وان ستاندەردێن ژلایێ نەتەوێن ئێكگرتی ڤە هاتینە دەستنیشانكرن سەركەفتی بوویە و كوردستانی بۆ هەتا هەتایێ شانازیێ ب ریفراندۆمێ دكەت هەتا كو دگەهیتە خەونا خۆ دەولەتبوونا كوردستانێ.
