ژ بيرهوهريێن شۆرِهشێ
من و حهسهن شهریفی چهوا پیرا ڕهبهن ب كیسێ نایلۆنی ژ تێهنێ و مرنێ ڕزگاركر ؟
پشكا ئێكێ(1-2)
،، شوَڕهش نه تهنێ شهڕ بوو، لێ جورهكێ ژیانا تایبهت ژی ل پشت وی شهڕی بوو ،،
ساڵ هاڤینا 1987 بوو ئهو چهند مهههك بوو ڕژێما داگیركهرا بهعس بڕیارهك دهرێخسبوو كو ههموو دهڤهرێن ڕزگاری كو دبن كۆنترۆلا شوَڕهشێ دانه و دهستێ وان ژێ ناگریت، دێ بنه دهڤهرێن تابۆ ( محرم ) و ههر گیاندار و كهسكاتی و ئاڤاهیهك د ڤان دهڤهران دا دڤێت بهێنه ژناڤبرن ب ههموو جورێن چهكی و ب چ شێوا دڤێت ژیان ل وان دهڤهران نهمینیت، ههلبهت تا كو وی دهمی ب ههزاران گوند هاتبوونه رزگاركرن و دبن كۆنترۆلا پێشمهرگهی و شۆرهشێ دا بوون. ئهڤ بڕیاره ل دهستپێكا مهها نیسانا 1987 دهركهفت و ههر ئێكسهر دوژمنی بهرێ لهشكهر و تۆپ و فرۆكێن خوه دا دهڤهرێن ڕزگاركری. ل ڤی دهمی سیمایێ قۆناغهكا دی یا نوو ژ هۆڤاتیا ڕژێما داگیركهر دیار بوو، ژ بهر هندێ ژی گهلهك خهلكێن كو تڤهنگێن جاشاتیێ بۆ دوژمنی ههلگرتبوون ب چهك و مالباتێن خۆڤه هاتنه ناڤ شۆرهشێ و پڕانیا گوندێن دهڤهرێن ڕزگاركری ژی هاتنه بهردان و خهلكی مالێن خوه ڤهگوهاستنه ناڤ دۆل و گهلی و چیایێن ئاسێ دا كو خوه ژ هێرشێن تۆپ و كاتیۆشا و فرۆكێن دوژمنی بپارێزن. وی دهمی ل پڕانیا دهڤهرێن چیایێن كوردستانێ دوژمنی تهنێ ئهو جاده كۆنترۆل دكرن یێن كو باژێر و باژێرك و كۆمهڵگه پێكڤه گرێددان، بۆ نموونه ل سنوورێ چالاكیێن مه كو ل. ن. ئامێدیێ بوو، ل باكوورێ چیایێ مهتینا تهنێ جادا ژ زاخۆ دهاته كانیماسێ و ل باشووری ژی جادا ژ دهۆك دهاته شێلادزێ و سیریێ د دهستێ دوژمنی دا بوو لگهل هندهك گوندێن نێزیكی جادێ.
ژ بهر كو خالا دهستپێكرنا هێرشێن دوژمنی بۆ سهر دهڤهرێن ڕزگاركری ئهو جاده بوون یێن كو د دهستێ وان دا، ژ بهر هندێ ب درێژیا وان جادا ل ههر دوو ئالیێن وان بهرهیێن بهڕهڤانیكرنێ یێن پێشمهرگهی هاتنه دامهزراندن بۆ پاراستنا دهڤهرێن ڕزگاركری كو هێزێن ڤان بهرهیان ژی ژ پێشمهرگه و بهرگری مللی پێكدهاتن بۆ بهرسینگرتنا دوژمنی دا كو نهگههیته گوندان و وان وێران نهكهت. هۆسا ژی ئهو گوندێن كو دكهفتنه سهر یان نێزیك جادێ ژی هاتنه چۆلكرن و 95% ژ خهلكێ وان هاتنه ناڤ شۆرهشێ و یێن ماین ژی مالێن خوه ڤهگوهاستنه ناڤ باژێر و باژێڕكێن بن كۆنترۆلا دوژمنی.
بڤی ئاوایی شهڕ گهرم بوو و رۆژانه بدههان هێرشێن دوژمنی دهاتنه سهر ههموو بهرهیان. لێ د ههمان دهم دا پێشمهرگهی ژی ستراتیژیا خوه گوهارت و قۆناغهكا نوو یا شهڕی دهستپێكر. ئێدی ل ڕهخهكی پێشمهرگهی بهڕهڤانی ژ دهڤهرێن ڕزگاركری دكر و ل ڕهخێ دی ژی هندهك پلانێن نوو داڕێتن ژ بۆ جۆرهكێ نوو یێ شهڕی، كو ئیدی پێشمهرگه هندهك لهشكهرگههێن مهزنێن دوژمنی لگهل هندهك باژێرك و سهنتهرێن ناحیا بگریت، ئهو پلان هاته دانان و قۆناغا نوو ژی ل شهڤا 4-5/گولانا/1987 ژ گرتنا فهوجا دوژمنی ل ( سۆتكی ) نێزیك گوندێ ( تشیشێ ) ل سهر جادا بێگۆڤا-كانیماسێ دهستپێكر و ل ههمان مههێ دوو فهوجێن دوژمنی ل فرۆكهخانا بامهرنێ و پاشی ژی فهوجا ( دێمكا ) ل سهر ڕێیا باتووفێ-بێگۆڤان و فهوجا شهرانشێ و فهوجا ( بێبادێ ) ل رۆژاڤایێ ئامێدیێ هاتنه گرتن و دوماهیێ ژی داستانا مهزنا كانیماسێ ل شهڤا 13-14/9/1987 كو دهڤهرا كانیماسێ ژ خابووری تا كو زێی هاته ڕزگاركرن و 5 فهوجێن دوژمنی لگهل 73 بنگههێن لهشكهری ( رهبیه ) و بنگههێ ناحیێ و بنگههێ پۆلیسان ههمی هاتنه گرتن.
هۆسا دهڤهر دناڤ د شهڕهكی مهزن دا دكهلی و ئهو هێرشا دوژمنی بۆ شكاندنا شۆرهشێ و وێرانكرنا دهڤهرێن ڕزگاركری دهستپێكری بوو خوهلیهكا كهل و ب سهرێ وان وهربوو
ههلبهت ڤان هێرشێن دوژمنی ل دهستپێكا نیسانێ دهستپێكربوو، مه دیار كر ژی كو دڤی دهمی دا خهلكی گوند بهردان و مالێن خوه ل گهلی و چیایێن ئاسێ ئاكنجی كرن، د ڤی دهمی دا كو ئهم ژی بۆ دهمێ چهند مهههكا بێ بێنڤهدان ل ههردوو بهرهیێن بامهڕنێ و گركا ( جادا كانیماسێ-بێگۆڤا ) د شهڕهكێ دژوار دا بووین مالێن مه ژی باركربوون و چووبوونه گهلیێ ( هۆڕكی ) ل باكوورێ گوندێ كێسته و نێزیكی سنوورێ باكوورێ كوردستانێ. ب دروستی ناهێته بیرا من كانێ مهها تیرمههێ یان تهباخێ ( 7 یان 8 ) بوو، حهسهن شهریف ژ بارهگایێ لقا ئێك ( زێوا شكان ) دهات و ئهز ژی ژ بهرهیێ شهڕی ل بامهڕنێ ههر ئێكی ژ مه چهند رۆژهك دهستووریا بێنڤهدانێ وهرگرتبوون و بهرێ سپێدێ ل جادا بێگۆڤا-كانیماسێ ل نێزیك گوندێ گركا ئهم دهرباز بووین و پشتی مه تێشت ل هرۆرێ خواری ئهم بهرهڤ باكوورڤه بۆ مال بڕێكهفتین. نێزیكی نیڤرۆ بوو، بهری بگههینه زۆما ( بێلمبیرێ ) كو دكهڤیته ناڤبهرا زنارا كێسته و سنوورێ باكوورێ كوردستانێ، ژ دوورڤه ڕهشاتیهك كهفته بهرچاڤێن من ب كهندالهكی ڤه ل پێشیا مه كو ڕێ تێرا دهرباز دبوو، پشتی من ب دووربینێ لێ تهماشه كری من زانی مرۆڤه لێ من نهزانی كا ئهو مرۆڤه د چ ڕهوش دایه یان چ دكهت ل وێرێ، پشتی ئهم باش نێزیك بووین من دیت كو پیرهژنهكا 80-85 سالی یه پارزینكهكێ ل پشتێ هندهك تشتێن سڤك یێن تێدا و كچكهكا 4-5 سالی ژی یا لگهل مۆخلهك و فانۆسهك یێن د دهستی دا. پیرێ یا پالدایه پارزینكێ خوه و یا درێژ بوویه د ڕێدا ب نیڤا وی كهندالی ڤه و كچك ژی یا ل بهر سهرێ وێ ڕوونشتیه.