ژ بێده‌نگیێ هزر و نڤیسین

ژ بێده‌نگیێ هزر و نڤیسین

52

باڤێ نازێ

دئێته‌گۆتن بێده‌نگى بیركا هه‌رى ب هێزه‌. هه‌گه‌ر نڤیسین وه‌كو ئاخڤتن بێته‌ نیاسین دێ نه‌ ب هزرا كوور بت. لێ نڤیسین د به‌رهه‌میدا دبه‌ نڤیس، ده‌ما ب هزرێ ڕه‌ دبه‌ هه‌ڤال. ئه‌و ب هزرێ ڕه‌ واته‌یا خوه‌ دستینه‌، ژبه‌ر كو ئه‌و ژى د بێده‌نگییێ ده‌ تێته‌ سه‌ر كاخه‌زێ. ئه‌و ژى دبه‌ نیشانا وێ یه‌كێ كو نڤیسین، ژبه‌ر هزرا د بێده‌نگیێده‌ په‌یدا دبت. ب خوه‌ گه‌ڕیان د بێده‌نگییێده‌ ژ بۆ دیتنا زه‌مینێ د به‌رهه‌میده‌ و گهشتنا گوهه‌رتنێ د بوویه‌رێده‌ خالا هه‌رى دژوار و ئالۆزه‌. ئه‌و ژى، ژبه‌ر كو ئه‌و ژ هوناندنا هونه‌رى دبه‌ ده‌ستنیشان و ئه‌ڤ هوناندنه‌ بێى هه‌ڤڕكى په‌یدا نابه‌ هه‌ڤڕكى ژى چه‌ند جۆرێن ئاریشه‌یان ب خوه‌ره‌ ژ بۆ قه‌هره‌مانى تینن. هه‌ڤڕكییا ب خوه‌ره‌ ئاریشه‌یا ده‌روونى ژ بۆ قه‌هره‌مانى چێدبت. هه‌ڤڕكیا ب جڤاكى ڕه‌ ژبه‌ر نه‌گهشتنا ئیدیالێ بلنده‌ و ئه‌ڤ ژى دبه‌ ئه‌گه‌رێ خوه‌كوشتنا قه‌هره‌مانى یان ژى دووربوونا ژ جڤاكێ.  ئه‌ڤ نه‌رین د وارێ تیۆریدا هاتنه‌ گۆتن. لێ د وارێ پراكتیكده‌ ل سه‌ر هزر و ڕه‌وشا مه‌ كوردان جاره‌كێ نڤیسه‌ره‌كێ سۆڤیه‌تێ چ ژ من ڕه‌ گۆت، ئه‌زێ ژى ژ وه‌ ڕه‌ بێژم:  ده‌ما ڕۆمانا من چیایێن ب خوینێ ئاڤدایى ژ بۆ وه‌شانا زمانێ ڕووسى هاته‌ ئاماده‌كرن، به‌رپرسێ وه‌شانخانه‌یێ ژ من ڕه‌ گۆت: نڤیسه‌رێ كو نه‌رینا خوه‌ ل سه‌ر ڕۆمانا ته‌ ژ بۆ مه‌ هنارت، دخوازه‌ ته‌ ببینه‌ و ئه‌م ب هه‌ڤڕه‌ ڕوونشتن. ئه‌و گۆتنێن كو سالا 1980 ژ من ڕه‌ گۆت، ژ بیرا من نه‌چوون و ئه‌وى ب ڤى شێوه‌یى ده‌ست ب ئاخاڤتنا خوه‌ كر: ئه‌ز نڤیسه‌ره‌كى ڕووسى مه‌، هه‌لا بێژه‌ من، ئه‌ز به‌له‌نگازێ خوه‌دایى، پشتى پۆشكین، لێرمۆنتۆڤ، گۆگۆل، دۆستۆیڤسكى، تۆلستۆى و چیخوڤ دكارم چ بنڤیسم؟ لێ تو وه‌كو نڤیسه‌ره‌كى كورد خاكا وه‌لاتى َته‌ د بوویه‌ران ڕه‌ داگرتییه‌، لێ هه‌تا نوكه‌ به‌ش مایه‌ و وه‌ چ نه‌كرییه‌. هوون نڤیسه‌رێن كورد ل هێڤییا چنه‌؟ خوه‌ نه‌ما بێده‌نگ بكن، ب خوه‌ ره‌ بكه‌ڤن هزرێ و ل دیرۆكا جڤاكا خوه‌ ڤه‌گه‌ڕن و ئه‌و بوویه‌رێن تراژیدى كو ب گه‌لێ وه‌ره‌ ده‌رباس بوونه‌ ب هزر و هونه‌رى بنڤیسن!  ب ڕاستى ژى، ئه‌و بوویه‌رێن كو د ژیانا گه‌لێ مه‌ ده‌ ده‌رباس بوونه‌، دوورى عاقلانه‌ و حه‌تا وه‌كو ئاشۆپێ تێنه‌دیتن. هه‌گه‌ر هات و نڤیسه‌رێ كورد ڤان بوویه‌رێن كو ب مله‌تێ وى ڕه‌ قه‌ومینه‌ د به‌رهه‌مێن خوه‌ده‌ بكاربینه‌ وێ پێدڤییا وى ب ئاشۆپێ نه‌به‌. لێ مخابن، ئه‌و خاكا مشت ڕوودان، هین وه‌ها مایه‌ و نه‌هاتییه‌ئاڤدان.

کۆمێنتا تە