ژ كه‌سێ ئێكێ پێدا
(ل رۆژهه‌لاتی كه‌سه‌كێ ئازاده و ئه‌ڤێن دن هه‌موو كۆله‌نه)
هیگل
ل وه‌لاتێن نه‌پێگه‌هشتی و ل دوماهییا كاروانێ جیهانیبوونێ ماین، تایبه‌ت وه‌لاتێن رۆژهه‌لات، كه‌سێ ئێكێ ل سه‌ر كورسیێ، ب شێوه‌یه‌ك ره‌هایی یێ ئازاده و تنێ ئه‌وه یا وی گۆتی، خه‌لكێ دی پاله‌یێن پووشینه. ژ به‌ر كو یان ئه‌و كه‌س ب كۆده‌تایه‌ك له‌شكه‌ری یان ل دووڤ سیسته‌مێ نه‌دستووریێ بنه‌مالێ گه‌هشتییه كورسیێ و نه‌هشیارییا جڤاكی كریه پر كو پی بگه‌هنه هه‌می ئارمانجێن خوه یێن كه‌سۆكی.
هه‌ڤكێشا ل ڤان وه‌لاتێن خوه‌دی رژێمێن دكتاتۆری ل سه‌ر هه‌موو هه‌ڤكێشان زالدبیت، زه‌لامێ ئێكێ پرانییا بوَدجه‌یا ده‌وله‌تێ بۆ بیاڤێ له‌شكه‌ری و ده‌زگایێن خوه یێن ته‌په‌سه‌ركرنێ ته‌رخان دكه‌ت، ب ناڤێ درووشمێن بریقه‌دار و پاراستنا ئاخ و سه‌روه‌رییا وه‌لاتی. راستیا وێ تنێ بلندكرنا درووشمان رێكا پێخوارنا مافێ خه‌لكییه ژ بوو درێژكرنا ژیێ خوه و بنه‌مالا خوه ل سه‌ر وێ كورسییا داگیر كری.
د ڤێ جیهانا توتالیتاری دا، خه‌لكه‌ك كه‌رێ په‌زییه و ئه‌و وه‌كی خوه شڤانیێ لێ دكت. ئانكو ئه‌وێ وی بڤێت دێ سه‌ر ژێكت یان دێ ربیته كت! ئه‌ڤ كه‌سێ نه وه‌ك هه‌موو كه‌سان، هه‌رده‌م باوه‌ری ب هێزا خوه یا تیپه‌ڕ (خارق) و بێ به‌ڤل هه‌یه. ئه‌و وه‌سا دبینت تنێ ئه‌و ئه‌و د خزمه‌تا وه‌لاتی و پاراستنا پیرۆزیان دانه. هه‌ر ئه‌وێ راسته، فرشته‌یه و خوداڤه‌نده و شاشی به‌هرا وی نینن، تنێ به‌هرا نه‌حه‌ز و خه‌لكێ وینه. ژ به‌ر هندێ ئه‌و پشتبه‌ستنێ ب ئاخڤتنێن كه‌سانێن حاشییا خوه دكه‌ت، ئه‌وێن د درێژییا دیرۆكێ دا وی بۆ مرنێ هه‌لبژارتین كو كورسییا وی بپارێزن و چو جاران په‌یڤا (نه) به‌رامبه‌ر وی نه‌بێژن! ئانكو، ده‌مێ دبێژته وان: ((ئه‌ڤ به‌ر په‌نیره، هه‌موو بێژن به‌لێ په‌نیره))! ب دیتنا وی واقع هه‌ر ئه‌وه، ئه‌وێ ره‌شه‌كێن حاشییا خوه‌دی به‌رژه‌وه‌ندی و ده‌ڤخوه‌ش (ملاق) بۆ وی ڤه‌دگوهێزت. ژ به‌ر ڤێ دیتنا به‌رته‌نگ دكتاتۆرێن رۆژهه‌لاتی هه‌تا دمرن ژی باوه‌ر ناكن ئه‌و دكتاتۆرن و هزر دكن هه‌ر ئه‌ون كو خودێ بۆ وان جڤاكێن نه‌زان و كۆله هنارتین. نموونه دكتاتۆرێن وه‌ك بن عه‌لی، مباره‌كی، قه‌زافی، عه‌لی عبدالله سالحێ یه‌مه‌نێ و به‌ری وان سه‌ددام حسێن و پشتی وان ئه‌سد و كاروان به‌رده‌وامه، باوه‌رناكن كو ئه‌و دكتاتۆرن و گه‌ل دژی زۆرداری و گه‌نده‌لیا وان رابوویه.
راسته سه‌ركێشین وه‌لاتێن رۆژهه‌لات دكتاتۆرن و كه‌س كورسیێ ب ساناهی به‌رناده‌ت، لێ ئه‌وێن ژ وان و پێدا، هه‌ر د بازنێن ده‌ستهه‌لاتا دكتاتۆران دا، دوور نینه گونه‌هبارتربن، ژ به‌ر كو هه‌ر ئه‌و كه‌سن به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه تێكنادن و هه‌رده‌م ب دبێژنه ئاغایێن خوه: ((وه‌لات یێ ته‌نایه و خه‌لكێ تێر و تژییه و چو ئاڕیشه د ناڤ خه‌لكی دا نین و خه‌لك هه‌می دگه‌ل سه‌ركرداتییا وه‌یا حه‌كیمانه‌یه)). ڤێجا ده‌مێ ل ڤێره ره‌وش دپه‌قت و دبیته سه‌رهلدان دژی ڤان رژێمێن دكتاتۆری، هه‌ر ئه‌و باوه‌ری یا د سه‌رێ زه‌لامێ ئێكێ یێ ده‌وله‌تێ و حاشیا وی دا كو خه‌لك هه‌موو دژی وی رانه‌بووینه، تنێ هنده‌ك كه‌سن ب ناڤێ ئاژاوه‌گێڕ، به‌لبه‌لچی و فتنه‌چی، و خائین ددنه نیاسین. ژ به‌ر ڤێ هزرا د سه‌رێ ڤان دكتاتۆرێن ب كوده‌تایێن له‌شكه‌ری، یان ب حوكمێ بنه‌مالێ ماینه ل سه‌ر كورسیێ، خه‌لك هه‌موو دگه‌ل وانن و تنێ هنده‌كێن دژی وان ژ رێكا راست ده‌ركه‌ڤتین په‌یدابووینه و دڤێت ب حوكمێ هێزا له‌شكری ئه‌و ب هه‌ر ره‌نگێ هه‌یی نه‌مینن. پرسیار ئه‌وه: كه‌نگی جڤاكێن رۆژهه‌لاتی، مینا جڤاكێن دن یێن هشیاربووین، دێ خوه ژ سته‌ما دكتاتۆران رزگار كه‌ن و ب ئازادی ژین؟
