ڤەگێڕ، د كورتە چیڕۆكا «حەبكێن خەوێ» دا یا دلدار محەمەدی
عەبدولرەحمان بامەرنی
د نڤیسینا هەر كورتە چیڕۆكەكێ دا، نڤیسەرێ چیڕۆكێ دشێت وەك نڤیسەر بتنێ خوە دیار بكەت و دیسان دشێت ببیتە بەشەك ژ ڤەگێرانێ ژی. دا باشتر خوە دناڤ بابەتیدا داهێلین، مە كورتە چیرۆكەكا كورت یا (دلدار محەمەد)ی وەك نموونە وەرگرتییە و دا بزانین چاوان (ڤەگێر) د كورتە چیڕۆكا خوەدا مەزراندییە، ل بەراهییێ دێ كورتە چیرۆكێ وەك تێكست دانین و كورتە چیڕۆك هوسا دەستپێدكەت:
« ژ هۆلێ دەركەفتن
هەڤالێ وی گۆتێ:
نە چ بابەت بوو، سێ چار ئامادەبویی نڤستبوون!
– تە سەلماند كو بابەت یێ گەهشتی، مانێ ئارمانجا بابەتێ سمینارێ یێ سەرەكی، بەلاڤكرنا حەبكێن خەوێ بوو!».
دڤێ كورتە چیڕۆكێدا نڤیسەری رۆل ب ڤەگێری دایە و ڤەگێر لڤێرە، كەساتیەكا ئافراندییە و مەبەست دا بشێت كۆنترۆلێ ل سەر ڤەگێرانا خوە بكەت و وەك دیار ژی ڤەگێر د روودانێدا یێ بەشدارە، دەما ل دۆر پرسیارا هەڤالێ خوە دبێژیت: (تە سەلماند كو بابەت یێ گەهشتی..).
ئەگەر ل خودیێ ڤەگێرانێ بخوە ژی بزڤرین، دێ شێین هوسا بێژین، ڤەگێران ڤەگوهاستنا هندەك رویدانانە پێش وەخت یێن رویداین یان ژی ڤەگێری یێ ژ خەیالا خوە دروستكرین و پەنابرن بۆ بەر تەكنیكەكا ڤەگێرانێ بۆ ڤەگوهاستنا وان رویدانان، چ یێن پێشوەخت رویدابن یان ژی ژ خەیالا خوە ئافراندبن و دێ رێكخستنەكێ دەتێ و دێ قالبەكی دەتێ، دەستپێكەكێ و چاوان بچیتە ناڤ رویدانان و دێ چاوان وان رویدانان بدووماهی ئینیت و د هەر كورتە چیرۆكەكێدا، دەما مە بڤێت بخوینین و كەساتییا نڤیسەرێ چیرۆكێ ناس بكەین، كا نڤیسەرە یان ڤەگێرە خوە كریە بەشەك ژ رویدانان؟ ئەگەر دگەل خواندنێ، مە نڤیسەر نەدیت و وی چ گرێدان ب رویدانان ڤە نەبن، هینگێ دێ بێژینێ نڤیسەر و لێ دگەل ڤەگێری ئەڤە جودایە، ژبەركو ڤەگێر كەسەكە ئامادەییا وی یا راستەوخوە دناڤ رویدانێن كورتەچیرۆكێ دا هەیە.
دكورتەچیرۆكا «حەبكێن خەوێ»دا، ئەگەر دلداری وەك ڤەگێرەك دناڤ چیڕۆكێدا خوەدابا ناسكرنێ، دا چیرۆك بڤی رەنگی بیت:
ئەم ژ هۆلێ دەركەفتین
هەڤالێ من گۆت:
نە چ بابەت بوو، سێ چار ئامادەبووی نڤستبوون!
– تە سەلماند كو بابەت یێ گەهشتی، مانێ ئارمانجا بابەتێ سمینارێ یێ سەرەكی، بەلاڤكرنا حەبكێن خەوێ بوو!
د هەردو چیڕۆكاندا، چ یا رۆلێ ڤەگێری ئاشكەرا و نڤیسەری ڤییای ب تەكنیك ل بەر خواندەڤانی بەرزەبكەت، چ ژی ئەوا مە رویدانێن ڤەگێرانێ لێكگوهاریتن و رۆل هەمی كرییە دناڤ دەستێن ڤەگێری دا، دێ هەمان بابەت بینین، هەمان گرێ، هەمان كەساتی، هەمان تەكنیك و هەمان زمان، تشتێ جوداهیێ دناڤبەرا هەردووكان ژیدا دروست دكەت، رۆلگێرانا ڤەگێرییە و تەكنیكەكە ڤەگێر بكار دئینیت بۆ ڤەگوهاستنا روودانان و رێكخستن و پێشخستنا وان، ئەو جۆرە یێ: كا دێ چاوان ڤەگێر چیڕۆكێ ڤەگێریت.
لڤێرە ئەم دو رۆلێن ڤەگێری دبینین. ل چیرۆكا دلداری نڤیسی، ل دەستپێكێ دلدار وەك نڤیسەر دئاخڤیت و پاشی وەك ڤەگێرەك دهێتە دناڤا كورتە چیرۆكا خوەدا و رۆلی بخوە ددەت و دهەردو حالەتاندا، نڤیسەر كەسەكێ كەتوارییە (واقعی) و ئەو یێ چیڕۆكێ دنڤیسیت و دڤێت خواندەڤانی بەشداری ناڤا رویدانێن چیڕۆكا خوە بكەت و دیاردكەت كو ل بەراهییێ ئەز پشكەكم و تو ژی دشێی ببیە پشكەك ژ چیڕۆكا من و هەر چەندە رەنگە دیتن و لێكدانێن جودا هەبن، ل سەر ڤان هەردو دیتنان و چاوانییا راكێشكرنا خواندەڤانی بۆ ناڤ خودیێ ڤەگێرانێ، لێ رەنگە ئەڤا هەنێ بۆ هەر چیڕۆكەكێ یا ل بار نەبیت و لێ دڤێ چیرۆكێدا كو دلداری دڤێت رەخنێ ل دیاردەیەكێ بگریت، ئەز باوەرم ئارمانجا خوە یا بجهئینای.
…………
– كورتە چیڕۆكا «حەبكێن خەوێ»رۆژناما ئەڤرو ژمارە (3524) یا رۆژا 19/5/2024ێ بلاڤبوویە.
– دلدار محەمەد ئێك ژ شاعر و چیرۆنڤیسێن دهوكێ یە.
