کـۆمارا کـوردستانـێ تێکۆشانا زیندی و ئـەنجام
نیهاد سالح
کۆمارا مەزن، ستوونا بهێزا کوردان، د بیرئینانا دوهی دا بروسیان نالین ژ کویراتیا ناخێن مەدا شەوتاندن، هیڤیێن مە پرت پرتبوون بەلێ ئارمانجێن مە ساخ و زیندی مان چونکو ناخێ مه یێ ئاگر گرتی بەفر لێ دباریت، و کۆمارا کوردستانێ دێ نوژەن بیت ب سەرۆکاتیا رێبەرێ گەلێ کوردستانێ سەرۆك بارزانی.
کۆمارا کوردستانێ ل مهابادێ ل سالا 1946ێ، رویدانەکا دیرۆکییه لناڤا بزاڤا رزگاریخوازا گەلێ کوردستانا چوار پارچەکری، ئاسن و ئاگرێن شەڕێ جیهانیێ دووێ کو هێزین بەریتانی و سۆڤیەت ل تەباخا سالا 1941ێ ئێران داگیرکر و شاهێ وێ (رزا شاھ) گوهۆری (محەمەد رزا شاهـ) کرە شاهـ، باشوورێ کوردستانا رۆژهەلات کەفتە ژێر دەستهەلاتا بەریتانی و باکوور کەفتە ژێر دەستهەلاتا سوڤیەت، و ئەڤە بوو ئەگەرێ لاوازکرنا دەستهەلاتا ئێرانی، یا گونجای بۆ سەرهلندانێن کوردی بەرپابوون ژ سالا (1941 – 1945)، و رێکخراوێن سیاسی یێن کوردی ل کوردستانا رۆژهەلات مینا پارتا ئازادیخوازا کوردستانێ، کۆمەلەیا ژیانەوەی کوردستان، پارتا دیموکراتا کوردستان – ئێران، ئەڤ رێکخراوە بوونە فاکتەرێ سەرەکی بۆ پەیداکرنا رەوشا سیاسییا گونجای بۆ دامەزراندنا کۆمارا کوردستانێ ل مهاباد.
شەڕێ جیهانیێ دووێ ب دوماهی هات و بزاڤا رزگاریخوازا نەتەوا کورد ل ئێرانێ کەفتە د قۆناغەکا نوی دا، کو لایەنێن سیاسی یێن کورد خەبات لژێر سەرکردایەتیەکا ئێکگرتی دکرن، و بەردەوام بوو هەتا ئارمانج کرین کو راگەهاندنا کۆمارا کوردستانێ ل 22ێ کانوینا دووێ سالا 1946ێ ل گورەپانا (چار چرا) ل مهاباد ب سەرۆکاتیا پێشەوا (قازی محەمەد) حکومەتەکا کوردی کو داخوازا دیموکراتیێ ل ئێرانێ کو ئۆتونومی بۆ کوردستانێ، کارێن نەتەوەیی یێن کۆمارێ زمانێ کوردی بۆ زمانێ فەرمی ل کوردستانێ،گوهۆرینا ناڤێن قوتابخانەیان ژناڤێن فارسی بۆ ناڤێن کوردی، پێکئینانا دەستەیا فەرهەنگی یا کوردستان ژ بۆ دانا بەرنامەیێن چاكکرنێ د بیاڤێ پەروەردە و فێرکرنێ دا و چەندین قوتابخانەیێن کوردی بۆ کچ و کوران هاتنه ڤەکرن، و وەرگێرانا پەرتۆکێن فارسی بۆ کوردی، بۆ جار ئێکێ گوتاریێن ئاینی یێن ئەینیان ب زمانێ کوردی هاتنە خواندن، خورتکرنا بزاڤا رۆژنامەڤانی و چاپکرنا چەندین رۆژنامە و گۆڤاران ب زمانێ کوردی، ڤەکرنا پەرتوکخانەکا گشتی ل مهابادێ، دامەزراندنا ئاژانسا رادیویێ و دامەزراندنا ئێکەتیا ئافرەتێن کوردستانێ ب سەرۆکاتیا (مینا قازی)، دامەزراندنا ئێکەتیا لاوێن کوردستانێ، هنارتنا قوتابیێن کورد بۆ ئێکەتیا سوڤیەت ژبۆ وەرگرتنا باوەرنامێن ئەکادیمی دوارێ زانستێن لەشکەریدا، دامەزراندنا کومپانیەکا بازرگانی هتد… لاواز بوون و کەفتنا کۆمارا کوردستانێ، بۆ چەند هویان ڤەگەریت، ڤەکێشانا هێزێن سۆڤییەت ژ ئێرانێ، هاریکاری و پشتەڤانیا ئەمریکا و بەریتانیا بۆ حکومەتا ئێرانێ و هەڵوەستێ دەولەتێن دەردوور (ئێران) و (تورکیا) کو دیت مەترسیەکا مەزن لسەر ئاسایشا وەلاتێن وان هەیه و دڤێت کۆمارێ ژناڤ بچیت، سەرنەگرتنا دانوستاندنا حکومەتا ناڤەندیی ئێرانێ و حکومەتا کۆمارا کوردستانێ، حکومەتا ناڤەندی رازی نەبوون چی بەلێنان بدەنە کوردان.
ئەگەرێن ناڤخۆ، بجهــ هێلانا بەشەكێ سەرکردێن لەشکەریێن کۆمارا کوردستانێ (حەمە رەشید خان) و (عەمەر خان شکاک) ڤێ یەکێ ژی کارتێکرن ل هێزا لەشکەرێ کوردستانێ کرن، سەرکردایەتیا کۆمارێ هەمی پارچێن کوردستانێ ئازاد نەکرن مینا سنە و کرمانشان، تێکچوونا رەوشا ئابوری، تیکچوونا پەیوەندیێن مهاباد و ئازەربێجان، نەبوونا رێکخستنەکا پۆلاین و سەرکردایەتیەکا خودان شاررەزاییەکا باش د وارێن سیاسی دا، ژیێ کورتێ کۆمارێ.
ئەڤ دیرۆکا زەنگین ژ هۆکارێن ژ دەرڤە و ناڤخۆ وەکر لەشکەرێ ئێرانێ کوردستانێ داگیر بکەت ل رۆژا 17ێ کانوینا ئێکێ 1946ێ کۆمارا کوردستان هاتە ژناڤبرن. پشتی یازدە هەیڤا ڤەکێشای، سەرۆکێ وێ (قازی محەمەد) و برایێ وی (ابو القاسم صدر القاضى) و پسمامێ وی (محمد حسین سیف القاضی) ل شەڤا 31ێ ئادارا سالا 1947ێ ل گورەپانا چارچرا ل مهابادێ هاتنە سێدارەدان.
بەلێ مللەتێ کورد هیچ چرکەیەکێ ژ ئازادیێ کووڤی نەبوون و ئارمانج و مافێن خۆ دخوازن و بۆ دجەنگن، سەرۆکێ کۆمارێ (قازی محەمەد) ئالایێ دەولەتێ رادەستێ بابێ روحی یێ نەتەوا کور (مەلا مستەفا بارزانی) کر و هەتا نوکه ئەو ئالا بلند و پڕ شکویه، ئەم دیڤچویێن سەرۆك و رێبەر و کارێزمایێن مللەتێ کوردین، ب سەرۆکاتیا سەرۆك بارزانی بەرهنگاریا گەرمێ دکەن ب باهۆز و بەفران و بارانان، گەرماتیا هێز و ئیرادا مللەتێ کورد سەرکەفتن و دەولەتبوون دڤێت، نێزیکه نە دوورە گیانێ قازی و بارزانی و شەهیدان شادبین ب پیرۆز کرنا جەژنا دەولەتبوونا کوردستانێ.
