کەنگی مرۆڤ پێدڤی ب خوارنێ نابیت؟
ئەڤرۆ نيوز:
ل دووڤ ھندەک ڤەکولینان دیاردبیت ئەو کەسێن پشتی دەمژمێر شەشێ ئێڤاری خوارنێ دخوون ب رێژا 20% ژ کەسێن دی قەلەوترن، و ھندەک ژی دبێژن ئەڤ رێژە دگەھیتە 48% ھەکە خوارن چوو پشتی دەمژمێر 12ێ شەڤێ، ژلایێ زیان یان کارتێکرنێن وێ یێن ساخلەمیێ ژبلی قەلەویێ دبیتە ئەگەرێ زێدەبوونا ترشیاتیێ ل سەر مەعیدەی و دناڤ رووڤیکان دا دمینیت و ھەرس نابیت و ئەوژی دبنە ئەگەرێ وەرمینێ و نەئارامیا لەشی، ھەروەسا لەش ب گشتی بێزاردبیت و ئەوی کەسی شیان نابن ب دروستی ب کارێن خوە یێن رۆژێ راببیت. لەورا شیرەتا مە ئەوە کو پشتی خوارنێ ب کێماتی دڤێت مرۆڤ سێ دەمژمێران ھشیار بمینیت پاشی بنڤیت و ھندەک بزاڤێن سڤک بکەت بۆ ھەرسکرنا خوارنێ داکو چ ئاریشە ژێ پەیدانەبن.
ب رەنگەکێ گشتی ھندەک رێک یێت ھەین کو مرۆڤ دشێت خوە ژ خوارنێ ب شەڤێ ب پارێزیت ژوانژی پێدڤیە مرۆڤ دەمێن نڤستنا خوە رێک بێخیت: ھندی دونیا تاری ببیت مرۆڤ پتر مفای ژ ھورمونەکی وەردگریت کو دبێژنێ ( سیتروتونین) و ھەکە مرۆڤ نەنڤست نەشێت مفای ژێ ببینیت و دێ برسی بیت، لەورا باشترە ھەمی دەما خەوا مرۆڤی بەری دوازدەی شەڤێ بیت کو مخابن پتریا مە چ پێگیریێ پێ ناکەن. ژبەرکو ئەڤ ھورمونە ل تاریێ زێدەدبیت، لەورا یا باشترە گلوپێن رووناھیێ ل دەمێ نڤستنێ بھێنە ڤەمراندن.
ئەو کەسێن ب سێ دەمژمێرا کێمتر بەری نڤستنێ خوارنێ دخوون، کارتێکرن ل شیانێن لەشێ وان دھێتە کرن و سپێدەھیان زوو ژ خەو رانابن و کەسێن تەمبەل و نەچالاکن دکاری دا.
پێدڤیە مرۆڤ بزاڤێن خوە یێن شەڤێ ب گوھۆریت، ھەکە مرۆڤ ژوان کەسان بیت یێن کو ب شەڤێ ھەمیێ ل بەر تێلەفزیونێ دبورینیت و خوارنێ دخوت، باشترە مرۆڤ ل شوونا خوارنێ خو ب خواندنا پرتووک و گوڤاران ڤە مژوول بکەت داکو ھزر ل خوارنێ نەکەت.
ھەکە مرۆڤ نەچاربوو ب شەڤێ خوارنێ بخووت: پێدڤیە خوارنەکا سڤک بیت و ل جھەکێ بەرتەنک بیت نەکو ل سەر مێزا خوارنێ و سفرە بھێتە دانان، چونکو ھندی بەرفرەھتر بیت دێ پتر خوارن ھێتە خوارن.
ب شەڤێ ھەرسکرنا خوارنێ یا ب زەحمەتە، لەورا یا پێدڤیە خوارن بھێتە دابەشکرن ب درێژیا رۆژێ و سپێدی تێشت خوارن یا گرنگە و پاشی ل نیڤرۆ خوارنەکا سڤکتر بھێتە خوارن و بەری رۆژئاڤابوونێ ژی دروستە مروڤ خوارنەکا باش بخوت، یان یا تەمام بیت و ھەمی ژێدەرێن خوارنێ دناڤدا ھەبن، ب ڤێ رێکێ دێ بیتە ئەگەر مرۆڤ ب شەڤێ خوارنێ نەخوت،
ھندەک جارا ژی دەمێ مرۆڤ تێھنی دبیت، نیشانێن برسیبوونێ ژی دیاردبن، ل وی دەمی دڤێت مرۆڤ جوداھیێ دناڤبەرا برسیبوونێ و تێھنی بوونێ بزانیت و ب ڤەخوارنا گلاسەکێ ئاڤێ مرۆڤ دێ ڤێ چەندێ زانیت و ھەمی دەما دێ باشتر بیت دێ مرۆڤی ھەست ب برسیبوونێ کر خو چارێکەکێ بگریت پاشی خوارنێ بخوت ژبەرکو ئەڤەژی دبیتە رێکەک کو مرۆڤ گەلەک خوارنێ نەخوت.
