گرنگیا كۆربه‌ندێ ئابوورى یێ سان پترسبۆرگ بۆ هه‌رێما كوردستانێ
كۆربه‌ندێ ئابووریێ جیهانى یێ سان پترسبۆرگ كو سالانه ل باژێرێ سان پترسبۆرگ یێ رۆسى د بیاڤێ كه‌رتێ ئابوورى دا دهێته سازكرن، هه‌ر ژ سالا 1997 وه‌ره و هه‌تا نوكه یێ به‌رده‌وامه و ژبه‌ر گرنگیا ڤى كۆربه‌ندى ژ سالا 2005 وه‌ره ل ژێر چاڤدێریا سه‌رۆكێ رۆسیا دهێته برێڤه‌برن، هه‌ر سال پتر ژ چار هزار كه‌س ژ 60 وه‌لاتێن جودا پشكدارن و گرنگیا كۆربه‌ندى د وێ ئێكێ دایه كو سه‌رۆك و رێڤه‌به‌رێن بجهئینانێ یێن مه‌زنه كۆمپانیێن رۆسى و نێڤده‌وله‌تى، سه‌رۆك وه‌زیران و سه‌ركرده‌یێن سیاسى و حاكم ل هه‌ڤ كۆم دبن، ئارمانجا سه‌ره‌كى یا كوربه‌ندى دابینكرنا ئالاڤێن پراكتیكى یه بۆ بازرگانیێ و نه‌هێلانا ئاسته‌نگێن جوگرافى و زانیاریان كو رۆسیا و وه‌لاتێن دى د بیاڤێ ئابوورى دا ل هه‌ڤ جودا دكه‌ت و ئه‌نجامدانا دانوستاندنه ل دۆر كارنامه‌یێن جیهانى ژ ئالیێ دارایى و ئابوورى ڤه، كۆربه‌ندێ ئه‌ڤ ساله دێ ل ئێكێ خزیرانێ هه‌تا سیێ خزیرانێ ل گۆر بڕیارا سه‌رۆكێ رۆسیا دێ یا به‌رده‌وام بیت، خالا گرنگ و په‌یوه‌ندى ب هه‌رێما كوردستانێ ڤه هه‌ى، داخوازكرنا سه‌رۆك وه‌زیرێن هه‌رێمێ نێچیرڤان بارزانى یه بۆ وى كۆربه‌ندى، ره‌نگه ل سه‌ر ئاستێ ناڤخوه گه‌له‌ك گازنده ژ ئه‌دائێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ هه‌بن ب تایبه‌ت پشتى بڕیارا ژ نه‌چارى یا پاشخستنا مووچه‌ى هاتیه دان، به‌لێ د ماوێ ڤان سێ سالێن قه‌یرانا دارایى یا ژ ئه‌نجامێ برینا بودجه‌ى ژ ئالیێ عیراقێ و شه‌ڕێ داعش و بارگرانیا هاتنا ئاواران ل سه‌ر هه‌رێمێ هاتیه سه‌پاندن، د هه‌مان ده‌مدا، حوكمه‌تا هه‌رێمێ نه‌راوه‌ستیایه ژ پێنگاڤێن خوه بۆ چاره‌كرنا قه‌یرانێ، باشترین گرۆڤه ژى پشكداریا نێچیرڤان بارزانى یێ سه‌رۆك وه‌زیرانه د ڤى كوربه‌ندێ ئابوورى دا كو هه‌مى نیازا وى ئه‌وه خێره‌ك بۆ ڤى ملله‌تى تێدا بیت و ئه‌ڤ ملله‌ته ژى ب ئاسۆیێن خوه یێن گه‌ش بگه‌هیت.
رۆسیا وه‌كو وه‌لاته‌كێ زلهێز و كارتێكه‌ر ل رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست، د بیاڤێ ئابوورى دا ل سه‌ر ئاستێ جیهانێ گرنگیا خوه هه‌یه، بزاڤێن ئۆپێك بۆ كێمكرنا به‌رهه‌مێ نه‌فتێ بۆ بازارێن جیهانى سه‌رنه‌گرت هه‌تاكو رۆسیا به‌رهه‌ڤیا خوه دیارنه‌كرى كو ئه‌وژى دێ پشكدار بیت د بریارێن ئۆپێك دا، ئه‌و بوو ژ به‌ر پشكداریا وێ هه‌یاما نێزیكى شه‌ش هه‌یڤانه هه‌ڤسه‌نگیه‌ك كه‌تیه بازارێ نه‌فتێ و بهایێ وێ د 50 دۆلاران دا بنه‌جه بوویه، ژبه‌ر رۆلێ گرنگێ رۆسیا، نێچیرڤان بارزانى به‌رده‌وام دخوازیت په‌یوه‌ندیێن خوه یێن ئابوورى ل گه‌ل وه‌لاتێ رۆسیا بهێز بكه‌ت، ئه‌ردۆگان چه‌ند په‌یوه‌ندیێن خوه ل گه‌ل وه‌لاتێ رۆسیا تێكدان، به‌لێ ل دووماهیێ نه‌چاربوو ژ به‌ر به‌رژه‌وه‌ندیێن ئابوورى داگێرانێ بۆ رۆسیا بكه‌ت، ب تنێ ژ پێخه‌مه‌تى هندێ ئابوورێ وه‌لاتێ وى پێشكه‌ڤیت، سه‌رۆك وه‌زیرێن هه‌رێمێ ژى ل ده‌رگه‌هێ هه‌ر وه‌لاته‌كێ دده‌ت ب تنێ بزانیت خێره‌ك بۆ خه‌لكێ كوردستانێ تێدا هه‌یه، سه‌رۆك وه‌زیران ب ژڤانه د ڤێ كوربه‌ندێ دا گرێبه‌ستێن گرنگ یێن ئابوورى ل گه‌ل وه‌لاتێ ررسیا ئه‌نجام بده‌ت ب تایبه‌ت د بوارێ ئینانا كۆمپانیێن به‌رنیاس یێن رۆسى بۆ وه‌به‌رهێنانا د بیاڤێ غازا هه‌رێما كوردستانێ دا، پشتى كو هه‌رێمێ شكه‌ستن ل گه‌ل دانه غاز ئیناى. رۆسیا ژ ئالیێ به‌رهه‌م ئینان و ڤه‌گوهاستنا غازێ گه‌له‌ك گرنگیا خوه هه‌یه ژ به‌ر كو نوكه هه‌موو هێلێن ڤه‌گوهاستنا غازا سروشتى یێن ناڤه‌راستا ئاسیا ب ئاخا رۆسیا دا بۆ ئۆروپا دچن، له‌وما پێنگاڤا باش یا حوكمه‌تا هه‌رێمێ د ماوێ بوورى دا د بیاڤێ نه‌فتێ دا هاڤێتى، ئیمزاكرنا رێككه‌فتنه‌كێ بوو ل گه‌ل كۆمپانیا نه‌فتا رووسى روسنێفت Rosneft كو كو هه‌تا 2019 دێ نه‌فتا هه‌رێمێ كریت و پارێ پێشوه‌خت ده‌ته حوكمه‌تا هه‌رێمێ، فه‌ره د بیاڤێ غازێ ژى دا رێككه‌فتنێن گرنگ ل گه‌ل رووسیا بهێنه كرن ژبه‌ر كو كوردستان یا ب غازێ ده‌وله‌مه‌نده كو غازا هه‌رێمێ ب 3 هه‌تا 6 ملیار مترێن سێ جار دهێته ته‌خمینكرن و پێدڤیه هه‌رێما كوردستانێ رۆله‌كێ به‌رچاڤ دهێلا نابۆكو هه‌بیت د دابینكرنا پشكه‌كا غازا سروشتى بۆ ئورۆپا و په‌یامه‌كا دلخوشكه‌ره د چه‌ند سالێن بوورى دا، حوكمه‌تا هه‌رێمێ به‌رده‌وام د بیاڤێن غاز و نه‌فتێ دا گرێبه‌ست ل گه‌ل كۆمپانیان ئه‌نجامداینه و هه‌تا نوكه زێده‌تر ژ 50 گرێبه‌ستێن نه‌فت و غازێ ل گه‌ل زێده‌تر ژ 27 كۆمپانیێن بیانى ئیمزاكرینه.
سیاسه‌تا حوكمه‌تا هه‌رێمێ ب تایبه‌ت كه‌سایه‌تیا ب هێز یا نێچیرڤان بارزانى وێ باوه‌ریێ دده‌ته جه‌ماوه‌رى كو پێنگاڤێن باش یێن دهێنه هاڤێتن به‌ر ب باشتركرنا ره‌وشا دارایى و ئابوورى یا هه‌رێمێ، باشترین گرۆڤه ژى د ماوێ بوورى دا، حوكمه‌تا هه‌رێمێ گرێبه‌سته‌ك ل گه‌ل كۆمپانیه‌كا به‌رنیاس یا جیهانى بۆ ئاشكرانا داهاتێ نه‌فتا هه‌رێمێ ئیمزا كریه و پێنگاڤێن دو سالێن چوویى یێن چاكسازیێ ب سه‌رۆكاتیا نێچیرڤان بارزانى ب تایبه‌ت لژنا به‌رهنگاربوونا قه‌یرانان، په‌یامه‌كا دى یا دلخۆشكه‌ر بوو بۆ كێمكرنا خه‌رجى و زێده‌كرنا داهاتێ هه‌رێمێ ب تایبه‌ت پشتى كو شیاى قه‌رێن كۆمپانیێن نه‌فتێ بده‌ت و وه‌به‌رهێنان هه‌ر یا به‌رده‌وام بیت و قه‌رێن سه‌ر حوكمه‌تێ سڤك بكه‌ت و ب ڤێ چه‌ندێ سیاسه‌تا ئابوورى یا سه‌ربخوه‌یا كوردستانێ دێ سه‌رگریت و راسته‌وخو دێ كارتێكرن ل سه‌ر ره‌وشا ژیانا خه‌لكى بیت و ره‌وشا مووچان ژى دێ ل دووڤ داهاتێ ل به‌ر ده‌ستێ حوكمه‌تێ باشتر لێ هێت و ئێدى خه‌لكێ كوردستانێ منه‌ت ب خێر و بێرێن عیراقێ نامینیت.
