گرنگیا پرۆژێن بچووك د شه‌ڕێ به‌رده‌وامدا و چ پێدڤی یه بهێته‌كرن؟
هێرشا داعش بۆ سه‌ر باژارێ مووسلێ و كونترولكرنا ئه‌وی باژێری كارتێكرن ل ره‌وشا ئابووری و بازرگانی و كریارا كڕین و فرۆتنێ ل بازارێن هه‌رێما كوردستانێ دروست كر، لێ یا ره‌وش ئالوزتر كری ئه‌و ئابلۆقه یا داریی بوو كو ل سه‌ر حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ هاتییه سه‌پاندن، ژبه‌ركو ته‌ڤ پرۆژه هاتن راوه‌ستاندن و رێژا بێكاریێ ژی بلند كر و ژبه‌ركو ده‌ما مووچه ل ده‌مێ خوه نه‌هێنه دابه‌شكرن، كاریگه‌ریه‌كا خراب ل سه‌ر ته‌ڤ بازارێ دكه‌ت و رێژه‌یا كڕینا شمه‌ك و پێداویستیان ژی كێم دبیت، له‌ورا دێ بینین رێژا شمه‌كێ ده‌م ب سه‌ر چوویی گه‌له‌ك دوكانداران بلندبوویه ب به‌راورد ل گه‌ل هه‌مان ده‌م یێ سالێن به‌رێ، كو گرۆڤه‌یه ل سه‌ر بێ بازاریێ، دیسا پاره‌خستنا د ناڤ بانكان دا ژی ژ لایێ كۆمپانی و خه‌لكی ڤه كێمبوویه، كودێ بیته ئه‌گه‌رێ خه‌لك په‌نایێ بۆ قه‌رزكرنێ ببه‌ن و دانه‌ڤا قه‌رزی ژی د ڤی بارۆدخی دا زۆر زه‌حمه‌ته، له‌ورا ژی دێ رێژا قه‌رزداریێ بلند بیت ل جه‌م تاك و كۆمپانیان و حوكمه‌تێ.
هه‌ر وه‌ها ئێك ژ سه‌ده‌مێن دی یێن كارتێكه‌ر دابه‌زینا نرخا فرۆتنا نه‌فتێ یه ل جیهانێ، كو كارتێكرنه‌كا ئێكجار مه‌زن ل سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ و به‌غدا كر، ژ به‌ر كو ئابوورا عیراقێ ب رێژا 95% پشدانیێ ل سه‌ر هنارتن و فرۆتنا نه‌فتێ دكه‌ت، ڤێ قه‌یرانا ئابووری كارتێكرنه‌كا خراب ل سه‌ر بازارێن خانووبه‌ره و ئوتومبێلان و فرۆشگه‌هێن بازرگانی و زێرنگری و كارێن ئازاد و هاورده‌كرنێ كر و بێ بازاری د لڤینا فرۆتن و كرینێ دا گه‌له‌ك به‌رچاڤه د بازاری دا پشتی كو ئه‌ڤ بازاره به‌ری ڤێ قه‌یرانێ بوژانه‌ڤه‌كا باش ل ڤان سالێن دووماهیێ ب خوه‌ڤه دیت بوو.
ژ لایه‌كێ دی ڤه ئه‌ڤ جه‌نگێ ژ لایێ داعش ڤه ل سه‌ر كوردستانێ هاتیه سه‌پاندن پێدڤی ب مه‌زاختنه‌كا مه‌زن هه‌یه و كارتێكرنێ ل سه‌ر ڤێ قه‌یرانێ دكه‌ت و به‌رده‌وامیا ڤی شه‌ڕی قه‌یرانا ئابووری دژوارتر كریه، نه‌خاسمه هه‌تا نها چ ده‌مێن ب دووماهیك هاتنا ڤی چه‌نگی دیار نینه.
پرسیار ئه‌وه دڤێت حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ چ بكه‌ت د وارێ ئابووریدا بۆ خوه‌راگرتنێ و سه‌رخوه‌بوونا ئابووری؟
ب دیتنا من فه‌ره ب زووترین ده‌م حوكمه‌ت پێنگاڤان بۆ كه‌رتێ چاندنێ و پڕۆژێن بچووك بهاڤێت كو رۆله‌كێ گرنگ و كاریگه‌ر د چاڵاكی یێن ئابووری دا هه‌یه و دێ بیته شوونگرڤه‌یێ نه‌فتێ د ئاینده دا، چ یێن تایبه‌ت ب به‌رهه‌مئینانا رووه‌كی یان ئاژه‌ڵی وه‌ك: یێن گرێدایی ب پڕۆژه كارگه‌هێن رووه‌كی مینا پرۆژه یێن مه‌نگه‌نه یا (عصاره) زه‌یتوونان، پڕۆژه یێن به‌رهه‌مهێن ژ چاندنا كه‌سكاتی و فێقی و رووه‌كێن پزیشكی و عه‌تری، پرۆژه كارگه‌هێن چێكرنا خۆشاڤان (شه‌ربه‌ت) ب گشتی، پرۆژه كارگه‌هێن قودیكرن و به‌رگ تێگرتن (تعلیب و تغلیف) و.. . هتد. یان پڕۆژه یێن تایبه‌ت ب به‌رهه‌مئینانا ئاژه‌ڵی وه‌ك كارگه‌هێن چێكرنا سپیاتیێ (البان)، پڕۆژه كارگه‌هێن ده‌باخانه‌یا كه‌ڤلێن ئاژه‌ڵان، پڕۆژه و كۆمپانیایێن مریشكێن سۆر، پڕۆژه كارگه‌هێن قودیكرنا به‌رهه‌مێن به‌رهه‌مئینانا ئاژه‌ڵی، پڕۆژێن چنینێ. . هتد. یان پڕۆژێن تایبه‌ت ب به‌رهه‌مێن ماسیان وه‌ك: پڕۆژه خوارنگه‌هێن به‌رهه‌مێن ده‌ریایی و پڕۆژه یێن پشته‌ڤانی یا جهێن فرۆتنا به‌رهه‌مێن ده‌ریایی.
گرنگی یا پشته‌ڤانی و پاره‌دانێ ب ڤان جۆره پرۆژه یێن بچووك و ناڤنجی كێمتر نینه ژ پرۆژه یێن مه‌زن و دهێنه هژمارتن ب ده‌رگه‌هه‌كێ ته‌مامكه‌ر بۆ هژماره‌كا زۆر یا پڕۆژێن مه‌زن، ب تایبه‌ت د كه‌رتێ پیشه‌سازی دا، ئه‌ڤ پڕۆژ دێ پشكداریێ د رێژه‌یه‌كا زۆر یا قه‌بارێ هێزێن كاری دا كه‌ت و دێ بێكاریێ ژی كێم كه‌ت و دێ گه‌شه‌یه‌كا هه‌ڤسه‌نگ د ناڤبه‌را پارێزگه‌هاندا دروست كه‌ت، ب ئه‌گه‌رێ به‌ڵاڤبوونا وان یا به‌رفه‌ره و كێم پاره‌دان و به‌رهه‌مئینانه‌كا ئاسان و پشدانی كرنێ ل سه‌ر پاشكه‌فتێن كه‌سی.
