گـرنگیا زمـانێ دایكێ بـۆ زارۆكـان
فـەرەیدون سـامـان
یەك ژ سەدەمێن نەمری و ماییندیبوونا زمانێ هەر نەتەوەیەكێ زمانێ دایكێیە، زمانێ دایكێ نە تەنێ ئامرازەك ڕاگەهاندنێ د ناڤبەرا كەسان، مالبات و جڤاكێ دەیە، لێ د هەمان دەمێ دە گیانێ ناسنامەیا نەتەوەیییە ژی، زمانێ وێ حەلیایە و ئاسیمیلە كرییە.
د ڤێ سەردەما تەكنۆلۆژیا زانیاریێ و ئای تیێ دە و سەردەستیا زمانێن بیانی، نەمازە ئینگلیزی، باندۆرەك ڕاستەڕاست ل سەر هەست و داخوازێن زارۆكێن كورد كرییە، پەروەردەهیا كوردی پر مارژینالیزەیە، هەتا د گەلەك ژ ڤان خوێندنگەهان دە ژی.
بێ گومان فێركرنا زارۆكان ب زمانێ دایكێ دهێلە كو ئەو ب رابردوویا نەتەوەیا خوە ڤە گرێدایی ببن، چاند و دیرۆكا خوەجهییا خوە فام بكن، و چیرۆكێن باڤ و كالێن خوە و قەهرەمانیا وان بزانن. ژێهاتیبوونا د زمانێ دایكێ دە د هەمان دەمێ دە دبە ئالیكار كو یەكێتی و هەڤگرتنا نەتەوەیییا جڤاكا كورد خورت ببە، ژ بەر كو كەس دكارن پتر ب هەڤ رە تێكلی داینن و هەڤكاریێ بكن.
د جیهانا مەیا هەمدەم دە، كو د هەمی واران دە پێشكەفتنەك بلەز دبینە، گرینگیا پاراستنا ناسنامەیا چاندییا نەتەوەیان تێ تەكەز كرن. زمان، هونەر و وێژە ستوونێن هەری گرینگێن ناسنامەیا هەر نەتەوەیەكێ نە، زارۆكێن كورد و ناساندنا وان ب زمان، هونەر و چاندا نەتەوەیا خوە هەم ژ ئالیێ زانستێ ڤە و هەم ژی ژ ئالیێ كەسایەتیا جڤاكی ڤە گرنگیەك تایبەتی ب دەست دێخە، كو د ئەنجامێ دە دێ ژ بەر رۆلا سەرەكە د خورتكرنا كەسایەتیا تاكەكەسیا كورد و خورتكرنا ناسنامەیا كوردی دە بە.
هونەر و وێژە چاندێ ب هەمی هوورگولیێن وێ نیشان ددەن و نەینكەكن كو خوەستەك، خەون و ئێشێن گەلێ مە نیشان ددە. هونەرا كوردی گەلەك فۆرمان دحەوینە، ژ سینەما و شانۆیێ بگرە هەیا ستران، مۆزیك و سەمایێن كەڤنەشۆپی بگرە هەیا هونەرێن دەستان و بیناسازیێ. ژ بەر ڤێ یەكێ، فێركرنا هونەرا كوردی ژ زارۆكان رە تێ واتەیا ڤەگوهەستنا نرخێن بەدەوی و ئافرینەریێ كو هەر گاڤ ناسنامەیا نەتەوەیییا كورد ژیێن دن جودا كرنە. هونەر د هەمان دەمێ دە دبە ئالیكار كو هەستا سەربلندی و سەرخوەبوونێ د ناڤ زارۆكان دە بلند بكە.
چاندا كوردی دەولەمەندە ب نەریت و باوەریێن كو ب سەدان سالان ژ نفشەكی بۆ نفشەكی دن هاتنە ڤەگوهاستن، چاندا كوردی جلێن كەڤنەشۆپی، فەستیڤال، سترانێن گەلێری و خوارنێن كەڤنەشۆپی دحەوینە. فێركرنا زارۆكان ب ڤێ چاندا كوردی دێ هەستا وانا سەرخوەبوون و سەربلندیێ ب ئەسلێ خوە زێدە بكە. زانینا چاندێ د هەمان دەمێ دە دبە ئالیكار كو پران د ناڤبەرا پاشەرۆژ و نها دە ئاڤا بكە، كو دۆمداریا چاندا كوردی زێدە دكە و پێشی ل بەرزەبوونا وێ دگرە.
فێركرنا زمان، هونەر و چاندا كوردی ژ بۆ زارۆكێن كورد نە تەنێ پێڤاژۆیەك پەروەردەیێیە، لێ د هەمان دەمێ دە ڤەبەرهێنانەك د پاشەرۆژێ دەیە. د داویێ دە ئەوێ ببە ئالیكار كو نفشەك ئاڤا ببە كو ژ ناسنامەیا خوە هایدار بە و پێ سەربلند بە، كو بكاربە بێیی كو رەهێن خوە وندا بكە، ب دژوارییێن دەمێ رە روو ب روو بمینە. ژ بەر ڤێ یەكێ، پاراستنا زمان و هونەرا كوردی بەرپرسیاریەك كۆلەكتیفە كو دكەڤە سەر ملێ هەر تاكەكەسێ د جڤاكا كوردی دە، ژ مالباتێ بگرە هەیا سازیێن پەروەردەهی و چاندی.
زارۆكێن كو زمانێ وانێ دایكێ ژ هێلا مالباتێن وان ڤە تێ پشتگوه كرن و زارۆكێن وان نەچار دمینن كو زمانێ نەتەوەیا داگیركەر د دبستانێن تایبەت و بیانی دە وەكی مۆدیلەك بورژووا فێر ببن، بێ گومان دێ د پاشەرۆژێ دە زارۆكەك نەفام و تێكچوویی بن.
