گه‌فێن لسه‌ر راپرسیا هه‌رێما كوردستانێ
یا ئاشكرایه راپرسی یان ریفراندۆم ل چه‌رخێ بیستێ و بیست و ئێكێ یابوویه ئێك ژ ئالاڤێن چاره‌سه‌ركرنا ئاریشه و قه‌یرانێن سیاسی و ئابووری ل جیهانێ، و هه‌رچه‌نده كو هنده‌ك جاران ئارمانجێن خۆ ناپێكن لێ دگه‌ل هندێ ژی بێمفا نینه د هه‌ڤكێشه‌یێن ئالۆزێن گرێدای ب پرۆژه یاسایه‌كێ یان گۆهۆڕینا سیسته‌م و رژێمه‌كا سیاسی و ده‌ستهه‌لاتدار.
هه‌رێما كوردستانێ وه‌ك ئه‌زموونه‌كا سه‌ركه‌فتی ل ده‌ڤه‌رێ و ژئه‌گه‌رێ گۆهۆڕینێن سیاسی و ئابووری ل رۆژهه‌لاتا ناڤین، یا بوویه دیفاكتۆیه‌ك و یا شیای سه‌نگێ خۆ یێ سیاسی ل ده‌ڤه‌رێ و جیهانێ نیشان بده‌تن، و ل قۆناغێن داهاتی باببه‌ته‌ك دیتر ژی دێ بیته دیفاكتۆ و كه‌تواره‌ك دیتر و ئه‌و ژی بڕێڤه‌چوونا هه‌مه‌پرسیه‌كا ئازاد و سه‌رتانسه‌ری یه ل كوردستانێ و لژێر چاڤدێرییا نه‌ته‌وه‌یێن ئێكگرتی و ئه‌ڤ راپرسیه دێ گه‌ره‌تنی كه‌ره‌كێ بهێز بیتن بۆ ده‌ستنیشانكرنا ئایینده‌یێ كوردستانێ. یا فه‌ره ئه‌م هنده‌ك بچاڤه‌كێ هه‌ستیار و هۆشیارانه و ره‌خنه‌گرانه سه‌ره‌ده‌ریێ د گه‌ل ڤی بابه‌تی دا بكه‌ین. بۆچی؟ چونكی سه‌ركه‌فتنا راپرسیه‌كا ژ ڤی بابه‌تی ژبلی پێدڤی بوون ب فاكته‌رێن بابه‌تیانه(subjective) و ده‌ره‌كی و سیاسی و دیپلۆماسی، هه‌وجه‌ی هنده‌ك فاكته‌رێن خۆدی(objective) یه كه خۆ د خاله‌كا گرنگ دا دبینیتن و ئه‌و ژی به‌رهه‌ڤییا سایكۆلۆژیكییا تاكێ كوردستانییه بۆ ڤێ هه‌مه‌پرسیا چاره‌نڤیس ساز و گرنگ. بگۆتنه‌ك دیتر ئایا تاكێ كوردستانی بۆچۆنا سه‌ر سندۆقێن ده‌نگدانێ به‌رهه‌ڤه یان دبیتن رێژه‌یه‌كا گه‌له‌ك تووشی ئه‌بستانسیۆنێ (abstention) و خه‌مساری د ده‌نگدانێ دا بهێن، كو گه‌له‌ك جهێ مه‌ترسیێ یه بۆ سه‌ر ئه‌نجامێن ڤێ راپرسیێ، له‌وما ئه‌ڤێ چه‌ندێ هۆشیارییه‌كا باش دڤێتن. به‌لێ كینه ئه‌وێن به‌لكو ده‌نگێ خوه نه‌ده‌ن یان خه‌مساریێ تێدا بكه‌ن؟ ل جڤاكا كوردستانێ مه‌لیۆنان مرۆڤێن هه‌ین كو هه‌ر ئێك جیهانه‌كه ژ بیروباوه‌ر و بۆها، ئاراسته و ژیێاتی، و ئاره‌زوو و پالده‌ر و پێدڤیاتییان. هه‌ر ئێك ژ ڤان پێكهاته‌یا هژماره‌كا به‌رژه‌وه‌ندیێن هزری، ئابووری، سیاسی و جڤاكی دروست دكه‌تن كو كارتێكرنێ لسه‌ر كه‌سه‌كی دكه‌تن كو ئایا پشكداریێ د ڤێ ریفراندۆمێ دا بكه‌تن یان نه؟ دبیتن ئه‌ڤ به‌رژه‌وه‌ندییه ئابووری بن و بازرگانه‌كا ژبه‌ر ئه‌گه‌رێ به‌رژه‌وه‌ندیێن ئابووری دگه‌ل خه‌لكا دیتر ل ده‌رڤه‌ی هه‌رێما كوردستانێ ل ئێراقێ خوه ژ ده‌نگدانێ بپارێزیتن یان ده‌نگێ وی “نه” بیتن. یان ژی دبیتن ئه‌گه‌رێ ڤێ چه‌ندێ جڤاكی بیتن و ژبه‌ر په‌یوه‌ندیێن خێزانی كه‌سانه‌ك هه‌بن خوه ژ ده‌نگدانێ ڤه‌شێرن. دبیتن ئه‌گه‌ر رۆشنبیری بیتن و كه‌سانه‌كێ كۆ پێگه‌هشتیێ كه‌لتووره‌كێ عه‌ره‌بی بیتن و هێشتان نه‌شیایه خوه ژ قه‌ید و به‌ندێن ڤی كه‌لتووری قۆرتال بكه‌تن، چونكی ده‌رچوویێ زانینگه‌هێن وێ كه‌لتوورێ بن و ژێیاتیه‌كا خه‌یالی لنك دروست بیتن و بۆ هندێ بزاڤێ بكه‌تن بڕه‌نگه‌ك ژ ره‌نگان كارتێكرنێ د ئه‌جامێن ریفراندۆمێ دا بكه‌تن. چ گۆمان ژی تێدا نینه كه‌سانه‌ك هه‌بن لژێر ئالایێ لایه‌نێن سیاسی و لبن كارتێكرنا هزرا ئایینی بكه‌ڤنه ژێر كارتێكرنا كه‌لتوورێ عه‌ره‌بی و پشكداریێ د ده‌نگدانێ دا نه‌كه‌ن. د ڤێ پرۆسێسێدا، بێگۆمان ده‌ستێن ده‌ره‌كی و نه‌خاسمه وه‌لاتێن كو ئایینێ ئیسلامێ و كه‌لتوورێ ئیسلامی و عه‌ره‌بی تێدا زال ب هێجه‌تێن جۆداجۆدا كارتێكرنێ لسه‌ر ڤێ پرۆسێسێدا بكه‌ن و بیروباوه‌ر و هزرا تاكێ كوردستانی بێخنه بن كاریگه‌رییا خوه و هنده‌ك كه‌سانان هان بده‌ن هه‌كه‌ر ده‌نگێ وان ” نه ” ژی بیتن، به‌لكۆ رێژه‌یه‌كا پتری یا كه‌سان پشكداری ده‌نگدانێ نه‌بن و بڤێتن بڤی ره‌نگی شكستێ پێبهینن.
ژبه‌ر ڤێ چه‌ندێ یا فه‌ره لایه‌نێن په‌یوه‌ندار ڤێ ئێكێ ل به‌رچاڤبگرن و ل سه‌ر ئاستێ نه‌ته‌وه‌یی و كوردستانی بزاڤه‌كا مه‌نز بۆ بهێته‌كرن و بزاڤ بۆ هندێ ژی بهێته‌دان بۆ پووچه‌لكرنا پیلانێن دوژمنان و نه‌یاران و وان كه‌سێن ب ئه‌قلیه‌ت و بیروباوه‌رێن سه‌ری دچنه هنداڤ سندۆقێن ده‌نگدانێ هه‌می لایه‌ك ده‌ست لناڤ ده‌ستێ ئێك بده‌ن و بزانن و خه‌لكێ ژی تێبگه‌هینن كوبه‌رژه‌وه‌ندییا كوردستانیان مه‌زنتر و سه‌رتری بره‌ژه‌وه‌ندیێن تاكی یه و ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنێ د ڤێ راستێ دا دشێن ببنه بهێزترین ئالاڤ.
*مامۆستایێ ئه‌كادیمی / بسپۆرێ پێداگۆگیا و سایكۆلۆژی/زانینگه‌ها زاخۆ