گه‌نج
محسن عه‌بدولره‌حمان
گازنده ئێك ژ ساخله‌تێن مرۆڤی یه و ئه‌و پتر ده‌ربڕینه ژ بار و گاودانه‌ك جڤاكى، مه‌زن ژ بچووكان و په‌روه‌رده‌كار ژ فێرخوازان و پیشه‌كار ژ شاگردان…، هه‌روه‌سا ژن و مێر و هه‌ڤسوى و هه‌ڤپشك… گازندان ژ هه‌ڤدو دكه‌ن و ره‌خنه‌یێ لێكدگرن، دیسان هه‌ڤوه‌لاتى ژ حوكمه‌تێ و حوكمه‌ت ژ ملله‌تى، هه‌لبه‌ت ئه‌ڤه ژبلى یا سه‌رپشك ئه‌و ژى گۆتارا ئه‌ینێ، كو سێ ته‌وه‌رێن سه‌ره‌كى تێدانه، ئه‌و ژى برێز (ره‌خنه، نفرین، لاڤه).
له‌و هزار و ئێك سلاڤ و سۆپاسى بۆ داهێنه‌رێن فه‌یسبووك و مالبه‌رێن ئه‌نترنێتێ، ئه‌وێن گازنده و ره‌خنه ژ سه‌ر ده‌رگه‌هێن ده‌ستاڤێن مزگه‌فت و خواندنگه‌هان ب ترس، ئازادانه ڤه‌گوهاستینه سه‌ر لاپه‌ر و یه‌یچێن ئه‌نترنێتێ.
لێ هه‌ر د ناف ڤێ هنگامه‌یێ دا هه‌ر به‌هرا گه‌نجى ژ ره‌خنه و گازنده‌یێ حه‌تا دگه‌هیته گه‌ف و هه‌ره‌شه و بێرێزیێ به‌هرا شێری یه.
هندى ژ ڤان گۆتنان ل هه‌ر جهى و كه‌سێن ئاست جودا دبهیسم، بتایبه‌ت ل ڤێ داویێ ئه‌ڤێ په‌شیا وێرانكه‌ر گه‌نج ب خوه ژى ڤه‌گرتینه، له‌ورا ب دیتنا من به‌رى گازندێ ئاراسته‌ى نڤش و به‌ره‌بابێ د سه‌رپێ بابێ خوه دا چووى، یێ سه‌رڕه‌ق و نه‌گۆهدار، ته‌مبه‌لێ تنێ دخۆت و دنڤیت، تا جۆرێن وه‌رزشێ و چاندنێ (المزرعه السعیده) ل جهێ ب كریاربكه‌ت، دبینین د ژیوارێ مگرتى دا (الواقع افتراچى) ئه‌نجامدده‌ت.
له‌ورا ب هه‌موو ناڤلێكرن و گۆتنێن نه‌شرین ئاراسته‌دكه‌ین و دبێژینێ: (سه‌رمه‌دێ مه، هه‌كو ئه‌م د گه‌نج، د ده‌مێ خوه دا …) و د به‌رڕا ب بێئاگه‌هى بۆ ڤه‌دگێرین (كوڕ گڤانێ بابێ دژه‌نیت و كج ته‌شیا دایێ دڕێسیت) خۆزى تنێ گانده‌كه‌را تنێ هزر د ڤێ گۆتنا فه‌لسه‌فه‌یا جڤاكى دا كربا!؟ و ئه‌ڤ پرسه ژ خوه كربانه: ئه‌رێ ئه‌ڤ نڤشه ل به‌رده‌ستێ كێ مه‌زنبوویه و ل سه‌ر ده‌ستێ كێ په‌روه‌رده و فێربوویه؟
له‌ورا دا پێكڤه ل ل گه‌نج و سنێله‌یا بنێرین، چ ده‌رباره‌ى وان هاتیه گۆتن و كرن، هه‌ڤراوبوونه‌ك هه‌یه كو گه‌نجى چ ئاریشه نینن، چنكو ئه‌و ب خۆ ئاریشه‌یه، ئه‌و یێ د ناڤبه‌را زارۆكینى و پێگه‌هشتنێ، حه‌زا سه‌رخۆبوون و متمانه‌یێ ل سه‌ر مالباتێ دا یێ به‌رزه‌یه، و یا زانایه كو هه‌رده‌م قۆناخێن ڤه‌گۆهاستنێ د ژیانا تاك و جڤاكان دا مه‌ترسیدارن.
ئه‌ڤ جۆره هزركرن و سه‌ره‌ده‌ریكرن بۆ هزاره‌ها سالان ڤه‌دگه‌ڕیت، بۆ نموونه ل بابل تابلۆیه‌ك ب ڤێ ده‌سته‌واژه‌یێ نڤیسى هاتیه دیتن (گه‌نجێن ڤى سه‌رده‌مى د خراپ و پویچ و خه‌مسارن و چو جار وه‌كو گه‌نجێن رۆژێن بۆرى نینن، گه‌نجێن ئه‌ڤرۆ ژ بۆ پاراستنا كلتۆرێ د بێ شیانترن)، هه‌وه‌سا د ده‌قه‌كێ دیدا كو ژ لایێ په‌رستڤانه‌كێ مسرى ژ سه‌رده‌مێ فیرعه‌ونى هاتیه نڤیسین، ئه‌ڤ په‌یڤه تۆماركرینه (جیهانا مه گه‌هشتیه قووناخه‌كا هه‌ستیار، زارۆك گوهداریا مالباتێن خوه ناكه‌ن، بێگۆمان دووماهیا دونیایێ یا نێزیكبووى).
ب ڤان هه‌ر دو نڤیساران دیاردبیت كو ئه‌ڤ گازنده نه دیارده‌ك نوویه، هه‌ر ژ سه‌رده‌مێ سومه‌رى و فیرعه‌ونان، نڤشێ پێشیێ ژ نڤشێ پاش خوه نه‌رازیه، له‌ورا ب یاخى و سه‌رداچووى و نه‌گۆهدار دده‌ته نیاسین.
ئه‌رێ ئاریشه چیه؟ ب دیتنا من هه‌ر پیره‌ك حه‌زدكه‌ت گه‌نج دانه‌یه‌كا كۆپیكرى بیت ژ وى و ژبیرا خوه دبه‌ت، ئه‌و یێ چاوابوو، قۆناخا زارۆكینیا شویم و سنێله‌یا لڤۆك چاوا ده‌ربازكر؟
ب هزاره‌ها سالان جڤاكێ رۆژهه‌لاتى خوه دوباردكه‌ت، ل هه‌مبه‌ر جڤاكێ رۆژئاڤا ل جهێ گازنده‌یێن ڤالا، ره‌خنه‌یێن وێرانكه‌ر و نفرینێن بێ رامان، ڤه‌كۆلینێن جڤاكى ل سه‌ر بنه‌مایێن زانستى ژ راپڕسین ئامار و داتا…كرن، پێداویستێن ماددى و مه‌عنه‌وى بۆ به‌رده‌ستكرن، ئه‌وان ئاریشه‌یێن گه‌نج و سنێله‌یى چاره‌سه‌ركرن و ل رۆژهه‌لاتێ وه‌كو تاوانبار لێپڕسینێ ل گه‌ل دكه‌ن.
مخابن هنده‌ك كه‌س پشتبه‌ستنێ ل سه‌ر هنده‌ك گۆتن و سه‌رهاتیێن بێبنه‌ما دكه‌ن و تشتێ باش ژبیرا خوه دبه‌ن، وه‌كو ڤێ فه‌لسه‌فه‌یا جڤاكى و په‌روه‌رده‌یى ژ كلتۆرێ كوردى (چ دچینى ئه‌وێ د هه‌لینى)، (چ دكه‌ی كوارێ، ئه‌و دهێته خوارێ).
