گوهۆرین ب سه‌ر ئیراقێ دا مسۆگه‌ره
ئه‌حمه‌د عارف ئامێدى
به‌رى رۆخیانا رژێما به‌شار ئه‌سه‌دى، گۆتاره‌ك مه نڤیسی بوو كو ل نێزیك ئه‌ڤ رژێمه دێ كه‌ڤیت و گوهۆرینه‌كا ریشه‌ى دێ ب سه‌ر ده‌ڤه‌را رۆژهه‌لاتا ناڤین دا هێت، تایبه‌ت ژى ل سووریا، لوبنان، ئیراق و یه‌مه‌نێ ئه‌ڤ وه‌لاتێن كو ئیران یا ل سه‌ر زاله ب هه‌ر ره‌نگه‌كى راسته‌وخۆیان یان نه، من نڤیسی بوو كو خه‌ونێن ئیرانێ بۆ رێیا (ره‌ئس ره‌جا سالح) ب ئاڤێ دا چوون، ل سه‌ر ڤێ ئێكێ ئه‌و بیڤه‌له‌رزا ل سووریێ داى یا به‌ر ب ئیراقێ ژى دا دهێت و دێ ب چاڤێن خۆ بینین، ئه‌ڤه ژى دێ د دو ئاراسته‌یان دا بیت، ئه‌و ژى ((گوهۆرینا نه‌رم ـ ب هێزێ)) ئێدى زنجیره‌یا گوهۆرینێ ل سه‌ر ئیراقێ یا ئاشكرا دبیت، چونكو هه‌ر ژ سه‌رده‌مێ 2003 حه‌تا كو نها ئیراق یا د ناڤا ئاژاوێ، كوشتنێ، تالانێ دا دژیت، یان میلیشیاتێن ئیرانێ كو ل سه‌رێ هه‌ڕه‌مى دانه و هه‌تا كو دگه‌هیته نزمترین به‌رپرسیارى، ئیراق و گه‌لێ خۆ یا د ناڤا هه‌ژاریێ دا دنالیت بێ به‌هربوویه ژ هه‌ر تشته‌كى سه‌ره‌راى كو زه‌نگینترین وه‌لاتێن جیهانێ یه، یانكو ئه‌ڤ حزبێن ئیراقێ برێڤه‌دبه‌ن نه‌شیاینه ئیراقێ به‌ر ب پێشڤه‌ببه‌ن ژ هه‌ر لایه‌كى ڤه.
میترۆیا گوهۆرینێ به‌ر ب ئیراقێ ڤه هاتیه ئاراسته‌كرن و به‌رییا چه‌نده‌كێ وه‌زیرێ ده‌رڤه یێ ئه‌مریكا (ئه‌نتۆنى بلنگین) سه‌را ئیراقێ دایه و چاڤ ب سۆدانى كریه و په‌یامه‌ك بۆ ژ ئه‌مریكا ئینایه كو رێككه‌فتیا 21/1/2025 ژڤانێ راده‌ستكرنا (دۆنالد ترامپ) یه، بۆ سه‌ر ده‌سهه‌لاتێ، ئه‌ڤ په‌یامه دبێژیت كو ب رێیا گوهۆرینا نه‌رم دێ گوهۆرین دروست بیت، یانكو ده‌لیڤه‌دانه بۆ سه‌ركرده‌یێن میلیشیاتان كو بالا خۆ ژ ئیراقێ ڤه‌كه‌ن، نه‌خۆ دێ گوهۆرین ب هێزا ئه‌مریكا و هه‌ڤپه‌یمانێن وێ هێته كرن كو دێ ل ژێر ناڤێ (ئوپه‌راسیۆنا نێچیركرنا به‌ڕازان) بیت.
ئیراقا بهێت دێ بۆ خه‌لكێ خۆ بتنێ بیت، یانكو حه‌شدا شه‌عبی و هه‌مى گرۆپێن سه‌ر ب ئیرانێ و پاكستان و ئه‌ڤغانستانێ ڤه ئێدى نامینن، نه‌ك ئیراقه‌كا ده‌وله‌ته‌ك د ناڤ ده‌وله‌تا وێ دا، یانكو ده‌وله‌تۆكه‌ك د ناڤ ده‌وله‌ته‌كێ دا، ئه‌ڤ هه‌رێما مه تێ نه‌بیت، یاكو نێرینه‌كا خۆجه بۆ سیاسه‌تا ئیراقێ و هه‌رێمێ ل گه‌ل ده‌وروبه‌ران هه‌ى,
گوهۆرینا ئیراقێ دێ ل ناڤخۆیا وێ دابیت، نه‌كو ژ ده‌رڤه، هه‌كه هاتو داعشى ته‌ڤلى شه‌ڕه‌كى ل گه‌ل شیعه‌یان ببیت، لێ ئه‌و چه‌نده ژى ئه‌مریكا ته‌كه‌ز كریه كو ئێدى داعش ناكاریت ته‌ڤلى ئیراقێ ببیت. وه‌كو دى سه‌باره‌ت سه‌ره‌دانا حه‌لبۆسى بۆ ئه‌مریكا گه‌له‌ك ئاماژه‌یێن خۆ هه‌نه، چونكو نووراتیا مه‌زنترین قه‌باره‌یێ سونه‌یان ل ناڤا پرۆسا سیاسى یا په‌رله‌مانێ ئیراقێ دا دكه‌ت.
ئیراقا نوو دێ هه‌ناسه‌یه‌كا نوو بیت، ب رێژه‌یا 360 پله‌ی بیت، رۆژه‌ڤا شاشكێن مه‌لا ملیشیاتێن ئیرانێ نامینن، یا ژ ڤێ گرنگتر ژى دڤێت وان گۆژمێن ژ گه‌نجینه‌یا ئیراقێ دزین بڤه‌گه‌رینن كو دبینه 950 ملیار، یا هه‌رى گرنگتر ژى ئه‌و فه‌توایێن سیستانى داین كو ئه‌ڤ هه‌مى گرۆپێن حه‌شدێ و میلیشیاتان ب ئێكجارى چه‌كێ خۆ دانن و كارێ سیاسى ژى ده‌ست ژێ به‌رده‌ن. د هه‌مان مژار دا تشتێ ل لوبنانێ هاتیه كرن ژ نه‌هێلانا سه‌ركرده‌یێن حزبوللا، موقته‌دا سه‌دڕ خۆیاكریه كو ئه‌و ژێ د بێگونه‌هن، كو شیعه هاندابن كو شه‌ڕى ل لوبنانێ بكه‌ن یان پشته‌ڤانیا سووریێ بكه‌ن، چونكو هنده‌ك ژ ڤان گرۆپان هێشتا ماینه ل سه‌ر هه‌لوه‌ستێن خۆ بۆ تاگیری و هاریكاریا میحوه‌رێ شیعى (ئیراق، سووریا، لوبنان، یه‌مه‌ن).
ره‌نگه ژى هنده‌ك شه‌ڕ و پهه‌ڤچوون د ناڤبه‌را شیعه‌یان و میلیشیاتێن دژى سیاسه‌ت و ئارمانجێن ڤان گرۆپان برێڤه‌دبه‌ن هه‌بن، له‌ورت ئیراقا نوو دێ یا ڤالا بیت ژ ئه‌جینده و سیاسه‌تێن ئیرانى.
ل داویێ دبێژین ئه‌مریكا و هه‌ڤپه‌یمانێن خۆ دێ كارى بۆ گوهۆرینا ئیراقێ كه‌ن ب ره‌نگه‌كێ ریشه‌یى، چونكو سیاسه‌تا ئیراقێ یا نها ل دژى هیڤى و حه‌زێن ئه‌مریكا و ئیسرائیلێ و ته‌ڤ دوله‌تێن كه‌نداڤى یه، له‌ورا دبێژم چاڤه‌رێ گوهۆرینه‌كا مسۆگه‌ر بن ل نێزیك مه‌هێن بهین یان كێمتر ره‌نگه ب رۆژان بن و مه ژڤانه ل گه‌ل گوهۆرینێ و دێ مه هێشتا نڤیسینا گۆتاران هه‌بن.
وه‌رگێران/ شیرزاد نایف
