گوهۆڕین
سالح دۆسكی
گوندەكێ بچوویك د ناڤ چیایان دا ڤەشارتی بوو. گوندەك بوو كو بیر و باوەرێن كەڤن تێدا زال بوون، چ تشتەكێ نوی نەدهاتە قەبویلكرن.
زانایی، پشتی خواندنا خۆ ل باژێرێ تەمام كری، ڤەگەڕیا گوندێ خۆ. زێدەباری خواندنا ل زانكۆیێ، وی گەلەك پەرتووكێن دەركی ژی خواندبوون، هزر و بیرێن وی هاتبوون گوهۆڕین. لێ دەمێ ڤەگەڕیای، وی دیت كو گوند و گوندی یێن وەك خوە مایین. ڕۆژەكێ، زانا ل سەر كانییێ رووینشتبوو. پیرەمێرێ گوندی هاتە دەڤ وی و گۆتێ: «هووو، زانا، چ خەم و خەیالن تە دبن و دئینن؟ ئەز تە دبینم تو گەلەك یێ هاتی گوهۆڕین و جودا بوویی؟».
زانایی بەرسڤ دا و گۆت: «مام، من گەلەك تشت دیتن، گەلەك تشت خواندن. لێ ل ڤێرێ خەلكی باوەر ب تشتێ نوی نینە، هەروەكو ئەز دبێژم چێنابیت.»
پیرەمێر كەنی و گۆتە زانایی: «كوڕێ من، زانینا تە نە بۆ هندێ یە كو تو بتنێ بزانی، بەلكو دڤێت تو بزانی یا تو دزانی دێ چاوا و كەنگی بێژی. ئەگەر ژخۆ تو دێ دژی هەمیان راوەستی؛ دێ بتنێ مینی.»
دلێ زانایی تژی خەم بوون و گۆت: «ئەز چ بكەم مام؟ یان دێ وەك ڤی خەلكی ژیم و دەروێ ل خوە كەم، یان دێ وەك خۆ ئاخڤم و هەمی دێ من وەك نەشاز بینن. ئەز یێ دناڤبەرا نال و بزماران دا.»
پیرەمێر رووینشت و دەستێ خۆ دانا سەر ملێن زانایی و گۆتێ: «گوهـ بدە مامێ خۆ، دەمێ مرۆڤ بچویك، تێنگەهشتی یە، شەڕی دكەت بۆ تشتان. دەمێ ڤێرا دگەهت و مەزن دبیت، تێدگەهت، شەڕی ناكەت لێ وەك ئاڤێ نەرم و حەلیم دبیت، باران هێدیكا ئەردی نەرم دكەت، ئەگەر ب هێز و توندی باری دێ بیتە لەهی و ب تنێ زیانبەخش بیت. تو ب توندی و بێ پلان و هزركرن و حكیمەت گوهۆرینێ نەكە، لێ ب سەبر و تێگەهشتنێ.»
زانایی ب كوویری هزرا خۆ د پەیڤێن پیرەمێری دا كر. دەمێ گۆتیێ: « هەلویستێ خۆ ژ دەست نەدە، لێ گەشبین ببە و لسەر هەلویستێ خۆ بمینە،مەرەما تە اڤاكرن و پیشڤەبرنا گوندییە، لێ دڤێت ب شاەرزایی براكتیك بكەی. ژ بیر نەكە، گەهشتنا دارێ ژ رها وێ دەست پێ دكەت. رابە، پەرتووكخانەیەكێ بۆ زارۆكان ڤەكە. نە بێژە كەسێ تو شاشی، بەلكوو هێدی هێدی هزرێن سەردەم پێشكێشی وانا بكە ب شیوەیەكێ نەرم و دومدرێژ.»
هێدی هێدی، زانایی رێكا خۆ دیت. وەك كەسەكێ هزرمەند رۆژ بۆ رۆژێ تۆڤێ زانستێ چاند.
پەرتووكخانە هزر و چیرۆك بوو، چیرۆك بوو ئاخڤتن و دەنگ ڤەدا، و هێدی هێدی بوو راستی و كەتوار و گوهۆرینێ دەست پێكر. نە بتنێ لناڤ زارۆكان، بەلكوو لناڤ مەزنان ژی.
سال دەرباز بوون. زانا بووو رێبەرێ گوندی، گوندێ وی ئێكەم گوند بوو كو پەرتووكخانە و قوتابخانە و نەخوەشخانە لێ هاتنە ئاڤاكرن. ب دەهان مامۆستا و دەرچووێن زانكۆیێ ژ وی گوندی دەرچوون.
رۆژەكێ، كچكەكا جوان هاتە دەڤ زانایی و گۆتێ: «مامۆستا، من دڤێت وەكی تە ببم زانا، ببم سەروەر، ببم شارەزا، لێ گەلەك زەحمەتە دناڤ گوندێ مندا، دابونەریتێن مە رێ نادەن.»
زانا كەنی و گۆتێ: «بزاڤێ بكە، لێ ژ بیر نەكە، زانیینا هەر مەزن ئەوە كو تو ناخا خۆ نەهێلی ببیتە گرتیخانا هزر و بیرێن تە.»
