گەنمێ ڕەش
هانس كریستیان ئەندرسون
گەلەك جاران و دەمێ مرۆڤ د ناڤ زەڤیێن گەنمێ رەش را دچیت پشتی سەقایەكێ باڕۆڤەیی دێ بینت یێ رەش و هشك بووی، هەر وەكی گوڕییەكا ئاگری د سەررا چووی، وی دەمی جۆتیار دبێژیت: «ئەڤە ژبەر برووسیێ بوو»، لێ بۆ گەنم وەلێ هاتن؟
– دێ هەوە ب وێ هایداركەم یا چووچكێ ئەز پێ هایداركریم، كو وێ ژی ژ دار بیهۆكەكا كەڤنارا بهیستی و ئەو د ناڤ زەڤییا گەنمی دا بوو و هێشتا یا ل وێرێ. ئەو داربیهۆكەكا مەزنا ژێهاتی یە، لێ قورمچینێ ئەو یا پر كری و ئەو یا پیرە. و قورمێ وێ ل خوارێ تەمام یا د نیڤەكێ را پەقی، و گیا و دڕی یێن د ناڤ را شین بووین. و تایێن وێ ل سەری یێن بەلاڤەبووین و یێن شۆڕبووینە ئەردی، هەر وەكی دارێ پرچەكێ درێژێ، رەنگ كەسك هەی.
ل هەمی زەڤیێن نێزیك گەنم وەكی زیوانی و جەهی و جەهداسی یێن شین بووین. جەه داسی یێ جوان بوو، بەلكی دەمێ دگەهیت تەمام وەكی كۆما فڕندەیێن كناریێن رەنگ زەر، ل سەر چقەكی. دندكێن پیرۆز بوون و چەند دندكا وێ گران دبوو چەند پتر شۆڕدبیت.
ل وێرێ زەڤییەكا گەنمێ رەش ژی هەبوو، و ئەڤ زەڤییە ل نێزیكی داربیهۆكەكێ بوو. دندكێن رەش قەت خۆ نە چەماندینە وەكی دانێن دی خۆ چەماندین، بەلكی ڕەق یێ راوەستییایە.
«ئەرێ تو وەكی گولییەكێ یا دەولەمەند نینی؟»، دندكا گەنمێ رەش گۆت، بەلكی د سەر هندێ را ئەز گەلەك جوانترم؛ كولیلكێن من وەكی كولیلكێن سێڤا د جوانن، تە ژ مە جوانتر دیتی نە ئەی داربیهۆكێ؟»
داربیهۆكێ سەرێ خۆ هەژاند هەر وەكی دڤییا بێژیت: «بەلێ، د راستی دا من جوانتر ژ مە یێن دیتین»، لێ گەنمی سەرێ خۆ ب دفن بلندی پفدا و گۆت: «ئەی دارا جڤێل، تو پیر بووی و خرفتی، گل و گیا د ناڤ زكێ تە دا شین دبن».
ژ نشكەكێ ڤە سەقا بۆ باڕۆڤە و هەمی كولیلكێن زەڤیێ بەلگێن خۆ پێكدادان و بەلگێن خۆ یێن نازك شۆڕكرن، دەمێ باڕۆڤە هاتی، لێ دندكا گەنمێ رەش ب شاهنازی ڤە ستۆیێ وێ ڕەق بلند ما راوەستیایی.
كولیلكان گۆتنی:»سەرێ خۆ وەكی مە ب چەمینە».
– «ئەز پێدڤی ب وێ چەندێ نینم»
گەنمان گۆتنێ: «سەرێ خۆ وەكی مە ب چەمینە، فریشتەیێن بای دێ بلند هێن، وی پەرێن هەین ب درێژاهییا سەر ئەوری هەتا ئەردی، دێ سەرێ تە بڕیت بەری تو بشێی هیڤییا ژێ بكەی كو دلۆڤانیێ ب تە ببەت».
گەنمی گۆت : «لێ من نەڤێت خۆ ب چەمینم».
داربیهۆكێ گۆت: «كولیلكێن خۆ پێكدادە و بەلگێن خۆ ب چەمینە، دەمێ ئەور د پەقن بۆ لایێ برووسییا بلند نە نێرە، خۆ مرۆڤ نەوێرن وێ چەندێ بكەن، چونكی د برووسییا دا مرۆڤ دشێت ئەسمانێ خودێ ببینت، لێ ئەڤ نێڕینە دبیت مرۆڤی كۆرە كەت. دبیت هەر تشتەك ل مە روو بدەت، ئەم ژ ئەردی شین دبین، ئەرێ ئەم دوێرین وێ چەندێ بكەین و ئەم گەلەك ژ مرۆڤان كێمترین؟».
گەنمێ رەش گۆت: «گەلەك كێمترین؟. ئەز دێ راستەوخۆ ل ئەسمانێ خودێ نێرم». ئەو چەند ب خۆ مەزنی و دفن بلندی كر، وی دەمی تەڤ جیهان بۆ گوڕی، وەسا ئەسمانی برووسی ڤەددان.
دەمێ باڕۆڤە دەرباز بووی هەمی كولیلك و دان ب بارانێ ڤەژینەڤە و بایێ پاقژ د وان ئالییا، لێ گەنمێ رەش ژ برووسییا بۆ رەژوو، یا مری بوو، گیایەكێ بێ مفا بوو ل ناڤ زەڤیێ.
داربیهۆكێ بەلگێن خۆ ل بەر بای لڤاندن، وی دەمی چپكەكا مەزنا ئاڤێ ژ بەلگێن وێ یێن كەسك كەت، هەر وەكی دارێ دەست پێ كری د گریێت، ئینا چووچكێ ژێ پرسیار كر: تو بۆ د گری؟ هەر تشت ل ڤێرە یێ پیرۆزە، بنێرە ڤێ رۆژا هەلاتی، و ئەورێن دچن، ئەرێ بێهنخۆشییا كولیلك و داران ناهێتە تە، تو بۆ دگری ئەی دارا پیر؟».
داربیهۆكێ چیڕۆكا دفن بلندییا گەنمێ رەش و خۆ مەزنكرنا وێ گۆت، و ئەو سزایێن هەردەم ژ وی ئەنجامی دهێن، ئەز یێ ڤێ چیڕۆكێ دبێژم و من یا ژ چووچكێ بهیستی. وێ ل ئێڤارییەكێ ئەڤ چیڕۆكە بۆ من گۆت دەمێ من هیڤی ژێ كرین چیڕۆكەكا چیڤانۆكی بۆ من بێژیت.
وەرگێڕان ژ زمانێ عەرەبی:
خالد سالح
