ھەڤژینا تە چ جاران ڤان نھێنیێن خوە بۆ تە نابێژیت
ئەڤرۆ نیوز:
ھندی تو زەلامەکێ ژیر و ماقویل بی یێ پشتراست بیت کو ھندەک تشتێن د ژیانا ھەڤژینا تە دا ھەین ب چ بەھایێ ھەبیت بۆ تو نابێژیت و ژن دشێت ھەستێن خوە ڤەشێریت.
ئەڤە ھندەک نھێنی نە کو ھەڤژینا تە چ جاران بۆ تە نابێژیت:
1- حەز دکەت شیانێن تەژ یێن وێ پتر بن بۆ بدەستڤەئینانا پارەی: ھندی ژن یا سەربخوە بیت و ھندی ل گەل زەلامی یا یەکسان بیت، ھەر حەز دکەت زەلام پتر پارەی بدەستخوەڤە بینیت و حەز دکەت ھەست پێبکەت کو زەلام بەرپەسێ مالێ یە و پارەی ل مالێ بمەزێخیت، بلا کارێ وێ چەند یێ باش بیت و چەند پاران بدەستڤە بینیت، حەز دکەت زەلامێ خوە ببینیت کو یێ خودان شیانە.
2- نھێنیێن وێیێن تایبەت د قۆناغا کچینیێ دا: ھەر کچەکێ نھێنیێن خوەیێن تایبەت یێن ھەین، و نەیا گرنگە کو ئەڤ نھێنیە گرێدای ھەڤبەندیێن وێ بن ل گەل کەسەکی یان ھەڤبەندیەکا دلینی ھەبیت، گەلەک نھێنیێن د ژیانا کچان دا ھەین کو حەز ناکەت بۆ زەلامی بێژیت چونکو وەسا دبینیت کو ھندەک بەرپەرن ب دووماھی ھاتینە و دڤێت ژیانەکا تایبەت و نوو ل گەل تە دەستپێبکەت.
3- ئەو ژی ژ ھەڤبەندیا گەرم خەریب دبیت: ھندەک زەلام وەسا ھەست دکەن کو ھەڤژینا وان چ خۆشیێ ژ ھەڤبەندیا سیکسی نابینیت و ژێ خەریب نابیت، بەلێ ئەڤە یا شاشە و ژن ژی خۆشیێ ژ ھەڤبەندیا سیکسی دبینیت و ژێ خەریب دبیت، بەلێ یێ پشتراستبە نابێژیتە تە نە چونکو حەرامە بەلکو ژن یا شەرمینە، ھەکە ژنێ ئەڤ داخوازە ژ تە نەکر رامانا ئەو نینە کو حەز ناکەت.
4- ل ھەر ھەلکەفتەکێ چاڤەرێ دیاریەکێ یە ژ تە: ھندی ژن بێژیتە زەلامی کو وێ چ ژ ڤیانا وی زێدەتر نەڤێت، بەلێ ھەمی دەمان یا چاڤەرێ یە زەلم دیاریان د ھەلکەفتنا دا بۆ بینیت، چ ھەلکەفتێن تایبەت بن وەکو مێژوویا ھەڤژینیێ یان رۆژبوونا وێ بیت یان ھەلکەفتێن گشتی بن، لەورا یا پێدڤیە زەلام بزانیت کا ھەڤژینا وی چ دڤێت و حەزا وێ بجھبینیت دا ھەڤبەندیا وان ب ھێز بکەڤیت.
5- ھندەک جاران پێدڤیا ب بێدەنگیێ ھەی: ھندەک جاران رۆژا ژنێ درێژ دبیت، چ وەکو کارکرن ل ناڤمالێ یان کارێ وێ ژ دەرڤەی مالێ و گرنگیدانا وی ب زارۆیان، لەورا ھەکە تە دیت ھەڤژینا تە یا بێدەنگە (و ئەڤە ل کوردستانێ گەلەک یا بزەحمەتە) و نەڤێت ل گەل تە باخڤیت، رامانا وێ ئەو نینە یا خەمگینە، بەلکو ب تنێ ڤێت پیچەک بێھنا خوە ڤەدەت.
6- حەز دکەت د ھەمی تشتان تو پشکداریێ ل گەل بکەی: ژن حەز دکەت ھەڤپشکێ ژیانا وێ ھەڤپشکەکێ راستەقینە بیت، لەورا زەلامێ خۆشتڤی بزاڤێ بکە پشکداریێ د ھەمی کاروبارێن ھەڤژینا خوە دا بکە، وەکو ھەلبژارتنا جلکان و رەنگێ پرچێ و تشتێن دی، دا بزانیت کو تو پووتەی ددەیە ھەمی کاروبارێن وێ و ب دروستی تو حەز ژێ دکەی.
7- حەز دکەت ھەمی دەمان یا جوان و بچووک بیت ل بەر چاڤێن تە: دبیت تو ببینی کو ھەڤژینا تە گەلەک پووتەی ب خوە ددەت و دبەر خوە را دچیت و خوە جوان دکەت، لومەی وێ نەکە چونکو حەز دکەت بەردەوام ل بەر چاڤێن تە جوانترین ژن بیت، بزاڤێ بکە پشتەڤانیا وێ بکە کو ھەمی دەمان یا جوان بیت، دبیت ھندەک تشتان ژ تە بخوازیت کو ب تنێ زارۆ و سنێلە دکەن و دڤێت ل گەل تە بکەت چونکو حەز دکەت ل بەر چاڤێن تە یا بچووک بیت.