یاسادانان بۆ تشته‌كى حه‌ز ل جێبه‌جێكرنا وى نه‌بیت
فازل میرانى
ژێگرتنا هنده‌ك مادده‌یێن ده‌ستووری و یاسایى كو بهێنه جیبجیكرن و پشتگوخستنا هنده‌كێن دیتر و ئه‌وێن هاتینه ژێگرتن كو ل ئیراقێ بهێنه جیبجیكرن؛ ب گۆڕه‌یى
دیتنێن كه‌سۆكى یان گرۆپێ حزبی ل دویڤ گێۆلێ خوه بۆ ده‌ستوورێ، ئه‌ڤێ هه‌میێ بتنێ ب خوه‌ڤه ناگریت، به‌لكو كریاره‌كه گه‌له‌ك مه‌زن بوویه و زێده‌تر لێ هاتیه، ئه‌ڤ چه‌نده ل گه‌ل گوهۆرینا ده‌ستهه‌لاتێ ب رۆخسارێ خوه ڤه ژ شاهنشینیێ بۆ كۆماریێ بوویه، لێ گوهۆرین ژ ناڤه‌رۆكێ بۆ كۆماریێ، بابه‌ته‌كه بۆیه‌ر و پێرابوونێن ب كریار دیار دكه‌ن، له‌ورا دكه‌ڤینه هه‌مبه‌رى ده‌سهه‌لاته‌كێ كو ژ شاهاتیێ ده‌ركه‌فتیه و بوویه ده‌سه‌لاته‌كا پێَشێلبووی ب درووشمه‌كى و ب هنده‌ك سیسته‌مان؛ د ئه‌نجام دا ل به‌ر به‌رپرسان تێكدچیت كو جیبجی بكه‌ن ژ سه‌ده‌ما هندێ كو دگرێداى جۆرێ هزركرنێ و هه‌لسوكه‌فتێن جڤاكێ ژینگه‌ها ته‌خه‌كێ ژ وان كه‌سانه كو د ده‌سهه‌لاتێ دا گه‌هشتینه سه‌رى، د ئاماده نین جیبجی بكه‌ن.
ڕۆژه‌ك نابۆیت هه‌ر ژ ده‌مێ ڤه‌گوهاستنا هه‌ڤڕكیێ د ناڤبه‌را لایه‌نێن ده‌سهه‌لاتا سیاسی دا ژ بێده‌نگیێ و ڤه‌شارتنێ به‌ر ب ئاشكراكرنێ، بیێ هندێ كو راستییا ته‌سفیاتێن حساباتان نه‌هاتبنه دیاركرن و بهانه‌یێن وان ب ته‌مه‌ت تێنه‌گه‌هشتنا ئه‌ركى د كارى یان د خزمه‌تا گشتى دا. هه‌ر دیسا باندۆرا پشته‌ڤانیا حزبی نیشا دده‌ت، كو هه‌كه پێشێلیا دادپه‌ڕوه‌ریێ بكه‌ت كو ئه‌و داگیرانێ ل سه‌ر وى كه‌سێ بكه‌ت یێ نه‌پاراستى بیت؛ ڤێجا دڤه‌هێلیت یانژى ئه‌وێ ب حزبێ ڤه پاراستى پاشڤه دهێلیت، كو ب وێ ئێكێ په‌یامه‌كێ دگه‌هینیته هه‌ڤوه‌لاتیان ئه‌و ژى ته‌خا سیاسى په‌یڤا خوه یا بالا هه‌یه لێ نه ل هه‌مبه‌رى حه‌قیێ دا.
ل ڤێره ئه‌ز نه‌هاتیمه كو ڕۆهنكرنه‌كا جڤاكى پێشكێش بكه‌م یان په‌راوێزان یان كۆمێنت و تێبینییان ل سه‌ر ئه‌دائا جڤاكى یا سیاسى یا نها یانژى یا به‌ریییا وێ بده‌م. به‌لێ ئه‌ز یێ ل هه‌مبه‌ر دیاركرنا ئاریشه‌كێ كو بهێته ده‌ستنیشانكرن رۆژانه په‌یدا دبیت، بۆچی ئه‌م ب خوه یاسایێ دادنین و ل سه‌ر خوه جیبجی ناكه‌ین؟، ئه‌وا كو جیبجی نه‌كه‌ین یان خوه پێڤه پابه‌ند ناكه‌ین، ئه‌ڤه ژى بابه‌ته‌كێ مه‌ترسیداره، چونكو به‌رپرسیارییا ده‌سهه‌لاتێ سزا دكه‌ڤنه سه‌ر، ڤێجا چو ب ئه‌نجامدانێ بیت هه‌كه زیانێ بگه‌هینیت یانژى ب رێگریكرنێ هه‌كه ڕوی بده‌ت. ئه‌ڤه ژى واتایا وێ ئه‌وه كو یاسا لێپرسینێ ل وى كه‌سى دكه‌ت یێ كو به‌رپرسیاری د ده‌ست دا هه‌یى كو هه‌كه پۆستێ خوه بۆ بكاربینیت بۆ تشته‌كى كو نه ژ كارێ وى پۆستى بیت، و سزا دده‌ت هه‌كه خوه رێگریێ ل ئه‌نجامدانا ئه‌ركێن خوه بكه‌ت.
دبێژم و ب هه‌مى ئازار و ئاشكرایى ڤه كو گه‌له‌ك ژ نفشێن ئیراقیان بێزارن ژ پڕۆپاگنده‌یا میدیایی یا ڤالا كو گه‌له‌ك ل ته‌خمینكرنا ده‌ستكه‌فتان مه‌زاختیه كو هه‌ر هه‌بوونا خوه نینه، ب تنێ هه‌كه د خه‌یاله‌كێ دا نه‌بیت ژ دو خه‌یالان: مرۆڤه‌كێ ب وه‌هم كو باوه‌ڕ ژ هه‌ر تشته‌كى دكه‌ت یێ كو بهێته گۆتن، پڕۆپاگنده بۆ ده‌ردكه‌ڤن ل ده‌مه‌كى دا ئه‌و كه‌سێن ده‌ردئێخن مافێن وى بۆ خوه دچنن ل ژێر درووشمێن چینایه‌تى دا كو سامان و زه‌نگینیا وان زێده بوویه و هه‌ژارییا خه‌لكێ دیتر هه‌ژارتر بوویه.
یانژى د خه‌یاله‌كا دیتر دا كو بۆ كارى ده‌ركه‌فتیه، كو ره‌نگه د نیازێن خوه دا د پاك بن، به‌لێ وه‌كو دى هیچ ئامرازه‌كێ دى نینه، ژ به‌ر هندێ دێ بزاڤێن ب هه‌روه مه‌زێخیت كو د به‌رژه‌وه‌ندییا وان كه‌سان دا دچیت ئه‌وێن كو شیایین ره‌هێن خوه د ناڤ گه‌هێن ده‌وله‌تێ دا بچینن بۆ هندێ كو د به‌رژه‌وه‌ندیا ده‌وله‌تێ دا نه‌بیت.
یاسادانانا ئیلاهی و یاسادانانا مرۆڤى (ره‌وشێ) ـ بێگومان ئه‌ڤا دویێ هه‌لبه‌ت كێموكوڕی تێدا هه‌نه ـ چونكو یاسادانانێن دروستكرى یێن مرۆڤ (كاودانان) دڤێت هه‌ڤته‌ریب بن ل گه‌ل په‌ره‌سه‌ندنا تاوان و سزایان، نه‌كو ب پاشڤه‌رۆی سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل پێشكه‌فتنێ بكه‌ى، دبێژم كو: هه‌ر تاكه‌كى یان گرۆپه‌كێ ل ناڤ ڕێكخستنا هیڤیخوازییا ده‌سهه‌لاتێ دا بیت، فه‌ره ل سه‌ر وى كو به‌رنامه‌یێن مه‌قه‌بوول پێشكێشى وان وه‌لاتیان بكه‌ت یێن كو دێ ملكه‌چی ده‌سه‌لاتا وى بن، كو جیبجیكرنا وان قه‌بوولكرى بن و جیبجیكرنا وان د ئارا دا بیت، كو ل ده‌مێ بارودۆخ باشتر دبن دا سووده‌ك بۆ وان ڤه‌بگه‌رییێت، ئه‌ز هزر دكه‌م ئامارێن هه‌ژاریێ ل ماوه‌یێ ڤان بیست سالێن داویێ یێن بۆرین سه‌ده‌مێن خوه ئاشكرا دكه‌ن، و پڕوپاگنده‌یا ئاخفتنا زاره‌كی دشكێنیت و هنده‌ك ژ میكانیزمێن بووینه سه‌ده‌ما كاره‌ساتێ دیار دكه‌ت، هه‌روه‌سا ئاماژێ ب بێده‌نگیه‌كێ دده‌ت و ل سه‌ر وى كه‌سێ بێده‌نگ یێ كو یاسا ڕێكێ نانه‌تێ كو ل به‌رامبه‌ر ئه‌و تشتێ هاتیه رویدان و دهێته رویدان بێده‌نگ بمینیت.
بلا پێكڤه پێداچوونێ د نووترین ده‌ستوورێ خوه دا بكه‌ین و ئه‌وان كه‌سان دیار بكه‌ین و ئاشكرا بكه‌ین كا كینه ئه‌وێن كو ل هه‌مبه‌رى به‌رژه‌وه‌ندیێن گه‌لێن مه دترسن، كانێ ئه‌و بابه‌تێ دهێته نڤیسین ل كیڤه‌یه و ره‌وش كیڤه‌یه. بابه‌ت یێ درێژه و هێشتا یێ مایى.
و/ ئه‌ڤرۆ
