16 سهرهاتیا ((صالح)ـى دێ بۆ دیوارى بێژم…
تهحسین ناڤشكى
دهێته گۆتن كو كورسى گهلهكا حیز و شرینه و ههكه ب وى كهسى بت ئهوێ گههشتیێ، هندى نینۆكێن وى ئاخێ بگرن و لێدانێن دلێ وى بهردهوام بن خوه ئهو ب دهست كوڕێ خوه ژیڤه بهرنادهت، لێ دهمێ كورسیگرى زانى مرنا وى مسۆگهره؛ ههكه دهستههلات مابت رهنگه هینگێ ژنوو ههولبدهت ب ههر رهنگێ ههیى وێ كورسیا رزاندى ئێدى رادهستى جهگهرهكا خوه بكهت.. ل بیرا گهلهكا ژ مه دهێت دهمێ شاه حسێنێ ئوردنێ یێ نهساخ ب ئێشاگران، بهرى 18 سالان ژ ئهمریكا ب ههواركى زڤڕى وهلاتێ خوه و دهستههلاتا تاچپارێزیێ (ولى العهد) ژ برایێ خوه حهسهنى رادهستى كوڕێ خوه عهبدوللاى كرى یێ كو ههتا نها بهردهوامیێ ب حوكمرانیا وى وهلاتى ددهت.
مهرهما من ژهینانا نموونهیا سهرى ئهوه كو ئهڤ رهوشه ل وان وهلاتێن پێنهگههشتى و هشیارى و ئیراده ل دهڤ وان د لاواز یان هێشتا كاریگهریا خوه نهیى پهیدادبیت. واته تهڤ وهلاتێن رۆژههلاتا ناڤین ب رێژهیى دكهڤنه د ڤى چارچووڤهیى دا؛ ههكه گوهۆڕینهك بهێتهكرن ژى دهستێ هێزێن دهرهكى و مالباتى و هۆزى دگهل دانه، مینا سهربۆهرا یهمهنێ بهرى ههیامهكێ گرۆپێ حۆتیان ب هاریكاریا ئیرانێ شیان ههڤڕكێ خوه ((عهلى عهبدوللا صالح)ى ژ ناڤببهن و بكهڤنه ناڤ ئهندامێن زڕه حزبا وى كو رهنگه مهزنترین حزبا یهمهنێ بت و وهك خوه سهرهدهریێ دگهل بكهن و رادهستى دیفاكتۆیى بكهن.
مه بڤێت نهڤێت ئهم ژى ل ڤێ جوگرافیا ب ناڤێ رۆژههلاتا ناڤین دژین، حزب و دهستههلاتێن مه هندى (ئیدیعای)ێ ب دیمۆكراسیێ و جڤاكێ مهدهنى و پاراستنا مافێ مرۆڤى… هتد بكهن، رهنگه ئهو تنێ بۆ خوه دبێژن و ژیوارێ 26 سالێن رهبهق ژ حوكمرانیا ڤان حزبان دیاردكهت كو وهسا نینه و ئهوا ل دووڤ وان درووشمێن بریقهدار د ژیوارى دا دهێـته پراكتیزهكرن، رهنگه رێژهیهكا گهلهك كێم بیت ههكه ب دروستى پیڤهرێن ئامارى یێن میتۆدێن لێكۆلینێن زانستى ل سهر رهفتارێن وان بهێنه ئهنجامدان.
گۆرهى ژیوارێ ههیى، ئهڤ دهڤهرا ب ناڤێ ههرێما كوردستانێ دهێته نیاسین، ههر دهمهكى گهفلێكرییه كو ل دووڤ بهرژهوهندیێن زلهێزان و هێزین دراوسى بكهڤته د تهنگاڤیێن كامباختر دا. زنجیرا روودان و كارهساتێن تراژیدى ب سهرێ مللهتێ كورد دهێن و نێزیكترینا وان 16ى ئوكتۆبهرا چویى بوویه؛ ئهوێ هینگێ زیندى دیت چ بهسهرێ ڤى مللهتى هات؟! لێ مخابن سهرهرایى وێ و دیمهنى بهردهوامه، هێشتا حزبێن كوردى بۆ خوه وانه ژ سهربۆهرێ وهرنهگرتیه و ب ههمان مهژیێ بهرێ سهرهدهریێ ل گهل ژیوارى دكهن؛ وهسا هزردكهن كو هێشتا نرخێ وان نرخێ جارانه و خهلك دێ هیڤیا ژێ كهت بهردوامیێ ب حوكمرانییا خوه یا شكهستنخوارى بدهن.
رهنگه حزبێن ههرێمێ، كهیسێ بۆ خوه ل لاوازى و ئیرادهیا خهلكێ ههرێمێ ببینن كو ئهو ههر تشتهكێ ل گهل وان بكهن خهلك دێ خوه بێدهنگ كهت، ژ بهر كو ئهو دبینن ئالتارناتیڤێن وان (حهشدا شهعبى) و هندهك ئالیێن دى یێن هزرێن وان نهگونجاى دگهل ژیوارینه. ههر وهسا بهرژهوهندیێن زلهێزان تایبهت ئهمریكا و فرهنسا، ناهێلن ئهو بكهڤن و دێ ههر وان پارێزن ژ ههر خهتهرهكا ناڤخوهیى و دهرڤه. ژ بهر كو ئهڤا ب سهرێ ههرێمێ هاتى ب رۆناهیا كهسكا وان زلهێزان بوویه ئهوێن دبێژن: ((دڤێت مافێن كوردان د چوارچۆڤهیێ دهستوورى و ئیراقهكا ب هێز و ههڤگرتى دا بهێنه پارازتن)).
راسته بۆ وان زلهێزان نها بهرژهوهندى ل سهر ههمى تشتینه، لێ ئهو نهچارن ژى سهرهدهریێ ل گهل دیفاكتۆیێ ههیى بكهن و دانوستاندنان ل گهل ڤان حزبێن گهنى و ئێكسپایر بكهن ههتا كو ئالترناتیڤهكى دبینن. پالپشتیا گهنجهكێ وهك ((شاسوارى)) و دامهزراندنا حزبهكێ، باشترین بهلگهیه كو ئهمریكا و وهلاتێن دى یێ كاردكهن گوهۆڕینێن رههوریشالى ل ههرێمێ بكهن، لێ ئهو نههند ب لهزن، ژ بهر كو ههلوهستێ ئیراقێ و وهلاتێن دى ژبلى ئیرانێ ههر د دهستێ وان دایه و ناهێلن رهوش وهسا ژ دهست دهركهڤت كو زیانێ بگههینته بهرژهوهندیێن وان و دهستداهێلاى بمینن.
ب ڤى دهستودارى بۆ ئهمریكا و وهلاتێن دى تشتهكى غهریب نابت، ههكه ئهڤ حزبێن كهڤن و دهم بسهر ڤهچوویى ل ههرێما كوردستانێ ئهو ب خوه ههڤدو ژناڤببن؛ وهك حوسیان ب سهرێ سهرۆكێ حزبا ((مۆتمر)) هیناى، ب مهرجهكى بهرژهوهندیێن وان پارازتیبن.
درێژبوونا ڤێ رهوشا ههیى و برسیكرنا خهلكى و ئابلۆقدانا ئابۆرى ل سهر ههرێمێ، ههر روودانهك نهچاڤهرێكرى د ئارادایه رووبدهت و باوهرناكهم ژى خهلكێ برسى پشتهڤانییا چو ئالیێن گهندهل بكهت، ژبلى هندهك ب هرژهوهنداخوازان ئهو ژى دێ بهرگیریێ ژ بهرژهوهندیێن خوه كهن. ههكه خهلك وهك خهلكێ یهمهنێ لێ هات و گههشته گوپیتكا وێ بێزاریێ، ژبلى برسێ و ترسێ وان هاى ژ چو دى نامینت، سهد گازى و ناڤتێدانێن حزبێن گهندهل كو خهلكه رابت دژى ئالیێ دى خوه پێشاندانان بكهن چو ناهینت و ههر ئهو دێ بنه قوربان و تنێ ناڤ دێ مینته د دیرۆكا رهشكرى دا.