داستانا گه‌لیێ زاویته وانه‌یه‌كا شۆره‌شێ!
ئه‌حمه‌د سادق زاویته‌ی
(گه‌نج و پیر و ژنێن زاویته رۆله‌كێ به‌رچاڤ وكاریگه‌ر هه‌بوو د سه‌ركه‌فتنا پێشمه‌رگه‌ی د ل ڤێ داستانێ،)
ل سپێده‌هیا رۆژا 12\ 12\ 1961 و ل ده‌مژمێر (8) سپێدێ شه‌ره‌كێ دژوار د ناڤبه‌را هێزێن رژێما عیراقێ و پێشمه‌رگه‌ی دا روودا، كو هێزا دوژمنی ب سه‌رپه‌رشتیا فه‌رماندێ لیوایێ (عه‌مید. حه‌سه‌ن عه‌بۆد) بوو، كو ژ سێ لیوایێن له‌شكری و ده‌ه فه‌وجێن (یه‌كه‌یێن) جاشان پێك هاتبوون ب پشته‌ڤانیا فرۆكه و زریپۆش و تۆپان هێرشی پێشمه‌رگه‌ی كرن. هێزێن پێشمه‌رگه‌ی و ب پشته‌ڤانیا به‌رگری مللی یا خه‌لكێ زاویته ب سه‌رۆكاتی و ب سه‌رپه‌رشتیا بابێ روحی یێ نه‌ته‌وا كورد (مسته‌فا بارزانی) بوو، به‌رهنگاری هێزێن دوژمنان بوون، ئه‌ڤ شه‌ره ل ده‌ڤه‌را زاویته و نزارێ زاویته و ب تایبه‌تی ل گه‌لیێ زاویته هاتیه ئه‌نجامدان و ماوێ پێنج رۆژ و پێنج شه‌ڤان ڤه‌كێشا بوو ئه‌ڤ شه‌ره ب داستانا گه‌لیێ زاویته دهێته نیاسین. چه‌كێ پێشمه‌رگه‌ی د ڤی شه‌ری دا پێكهاتبوون ژ تڤه‌نگێن برنۆ و تڤه‌نگێن سه‌لیب و ئینگلیزیێن كورت و درێژ و (12) ملم وكته‌كا كێما ره‌شاشێن برێم بوون. هژمارا پێشمه‌رگێن پشكدار د ڤێ داستانێ دا (500) هه‌تا (600) پێشمه‌رگان بوون. زیانێن د ڤی شه‌ری دا ب حوكمه‌تا عیراقێ كه‌فتین ب سه‌دان كوشتی و برینداربوون كو ئه‌ردێ شه‌ر لێ هاتیه‌كرن پر ببوو ژ كوشتی و بریندارێن دوژمنی خۆشبه‌ختانه زیانێن ب پێشمه‌رگه‌ی كه‌فتین ب تنێ (5) برینداربوون. ژ ئه‌وان برینداران سه‌رۆكێ گرۆپه‌كی بوو ب ناڤێ (نه‌سیف نێروه‌ی)، ژ وان سه‌رقۆلێن پێشمه‌رگه‌ی یێن د ڤێ داستانێ دا پشكداری كری كو ناڤێن وان ب ده‌ست مه‌كه‌فتین، دشێن به‌حسی ئه‌ڤان بكه‌ین (محه‌مه‌د ئه‌مین میرخان و نه‌سیف نێره‌وی ومه‌لا شنی و مشیر ئاغا رۆڤی و عه‌بدولواحد حه‌جی مه‌لۆ و غازی حه‌جی مه‌لۆ حكمه‌ت عابد عه‌بدال و ئه‌مینێ كورتێ و سه‌عدی زاویته‌ی و حه‌جی بێرۆخی و حیتۆ باله‌تی وه‌یسی بانی و هاشم مێرۆزی و مه‌لا قاسم ئێمینكی و فارس كۆره‌ماركی و سه‌عید حه‌سه‌ن مستو و حسۆ میرخان دۆله‌مه‌ری و محه‌مه‌د شێخ ئه‌حمه‌د گه‌لی رۆمانی و…هتد. داخوازا لێبۆرینێ دكه‌م ئه‌گه‌ر ناڤێ سه‌رقۆله‌كی مه ژبیر كربیت. هه‌ژیه بێژین كو داستانا گه‌لیێ زاویته یا مێژوویی به‌رسڤه‌كا جه‌ركبر بوو ژ پێشمه‌رگێ شۆره‌شا ئیلۆنێ بۆ حوكمه‌تا عیراقێ كو ب ئه‌ڤی ره‌نگی داستانا گه‌لیێ زاویته كورسیا ده‌سهه‌لاتێ ل وی سه‌رده‌می هه‌ژاند و ترس و سه‌هم و له‌رزه‌ك خسته د دلێ جاش و وخۆفرۆشان و سۆپایێ وێ دا كو هه‌رده‌م ڤێ رژێمێ د گۆتار و داخویانیێن خوه‌دا ل ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنێ د گۆت چ تشت نینن و نه‌ماینه ب ناڤێ چ شۆره‌شان ل كوردستانا عیراقێ كو مه سه‌ركوت كریه و مه نه‌هێلایه و ژناڤبرینه ب تنێ هه‌بوونا هنده‌ك چه‌كداران وه‌كی وان دگۆتێ (عصاه) اته كو پێگیریێ پابه‌ندبوونێ ب قانوونێ ناكه‌ن (الخارجین عن القانون). ئاشكه‌رایه كو به‌رێ گه‌لیێ زاویته گه‌لیه‌كێ گه‌له‌كێ ب چه‌پ و چویر و ئاسێ بوو، ئه‌ڤجا ژبه‌ر ڤێ ئێكێ زیانێن دوژمنی گه‌له‌ك بوون كو پێشمه‌رگه شیا گورزێن كوژه‌ك داوه‌شینته دوژمنی و هه‌ر وه‌سا دڤێت ژبیر نه‌كه‌ین كو دارستانێن داركاژان ل زاویته رۆله‌كێ گرنك و به‌رچاڤ هه‌بوو د سه‌ركه‌فتنا ڤێ داستانێ دا، ئه‌وژی كو وه‌ك په‌ژانه‌ك و پشته‌ڤانیه‌ك بوو ژۆ هێزێن پێشمه‌رگه‌ی كو بۆ هه‌موویان دیاربوو كو پێشمه‌رگه دشێت قاره‌مانی و داستان ل دووڤ داستانێ ئه‌نجام ب ده‌ت و ب ده‌ستخوه‌ڤه بینیت و بۆ رژێما عیراقێ دیاركر كو بزاڤا ئازادیخوازا گه‌لێ كورد دێ هه‌ر زێندی مینیت و دێ به‌رده‌وامیێ ده‌ته خه‌باتا خوه هه‌تا كو دانپێدان ب هه‌می مافێن ئه‌وێ بهێته‌كرن. هه‌ژی گۆتنێ یه كو گه‌نج و پیر و ژنێن زاویته رۆله‌كێ به‌رچاڤ وكاریگه‌ر هه‌بوو د سه‌ركه‌فتنا پێشمه‌رگه‌ی د ل ڤێ داستانێ، كو ئه‌وان بۆ ماوێ پێنج رۆژان خوارن و ڤه‌خوارن بۆ پێشمه‌رگێ قه‌هره‌مان به‌رهه‌ڤ دكرن و هه‌ر وه‌سا ئافره‌تا كورد ژی یا بێبه‌هر نه‌بوو د ئه‌ڤێ داستانێ دا شێره ژنه‌ك ب ناڤێ (مارگرێت جۆرج) كو ئافره‌تاكا مه‌سیحی بوو ل گه‌ل پێشمه‌رگه‌ی دابوو. ژبه‌ر گرنگیا ڤێ داستانێ ل سالا 2009 د هه‌لكه‌فتا ده‌ستپێكرنا داستانا گه‌لیێ زاویته سه‌رۆك مه‌سعود بارزانی ئاماژه پێ دا و گۆتی داستانا گه‌لیێ زاویته ژ ده‌ستپێكرنا شه‌رێ شۆره‌شا ئیلۆنێ بوو و ل شه‌ڕێ كورێ ل سالا \1991ی ب دووماهی هات، لێ جهێ داخێ یه كو هه‌تا نوكه ئه‌و گوندێ پشته‌ڤانی و هاریكاریا ڤێ داستانێ كری كو ئه‌وژی گوندێ زاویته یا كه‌ڤنه هێشتا كاڤله و نه‌هاتیه ئاڤه‌دانكرن.
