كی كه‌ساتییه‌ك ئاساییه؟
هه‌رچه‌نده كو بدیتنا سایكۆلۆژیك په‌یداكرنا كه‌ساتیه‌ك ئاسایی زیاده‌رۆیی و جۆره‌كێ ئیده‌ئالیزمێ یا تێدا لێ هنده‌ك پیڤه‌رێن هه‌ین كه كه‌سانه‌كێ نێزیكتر ل ڤی پیڤه‌ری هه‌تا ڕاده‌یه‌كێ ب كه‌سانێن ئاسایی دده‌ن نیاسین. ئه‌ڤ پیڤه‌ره ژ سێ لایه‌نانڤه مرۆڤی هه‌لدسه‌نگینن. لایه‌نێ جه‌سته‌یی ئانكو نه‌بوونا گله‌یی و گازنده‌یێن به‌رده‌وام ژ ئێش و ئازارێن خوه یێن جه‌سته‌یی و سایكۆلۆژیك ژ لایه‌نێ كه‌سیڤه و لایه‌نێ ره‌فتاری كو لایه‌نه‌كێ گرنگه ژ وان بناسێن نیشانده‌رێ كه‌سایه‌تیه‌ك ئاسایی و ساخله‌من هه‌كه‌ر بهێت كه‌سه‌ك خودان شیان بیتن د كار و كریارێن خوه دا و حه‌ز ژ وی كاری بكه‌ت و گازندێ ژ كاركرنێ نه‌كه‌ت و واستیان ل نك وی تنێ د ئاسته‌ك پێدڤی دایه، و كێمتر بزاڤا گوهۆڕینا كارێ خوه دكه‌ت و ژ په‌یوه‌ندیێن خوه یێن كاری و جڤاكی و خێزانی د ئاسووده و رازیه و د پێدڤیێن خه‌لكێ دگه‌هیت و ل گه‌ل بیروبۆچوونێن جودا دا دگونجیت. لایه‌نێ یا سێی ژ ڤێ پیڤه‌ری گرێداینه ب لایه‌نێ سۆزداریێ ڤه كو تێدا مرۆڤه‌كێ ئاسایی و ساخله‌م ژ ململانێ و كێشمه‌كێشێن مه‌زن نه‌نالیت و ژ بلی خوه حه‌ز ژ كه‌سێن دیتر ژی بكه‌ت.
هه‌ر چه‌نده ئه‌ڤ پیڤه‌ره بۆ ناسینا كه‌سه‌كی ل سه‌ر ئاستێ تاكی پتر دگونجیت، به‌لێ ل هه‌مان ده‌مدا دشێت ب شێوه‌یه‌كێ گشتی ل سه‌ر گرۆپه‌كێ ژی بهێته په‌یاده و جێبه‌جێكرن. لڤێرێ هه‌كه مه بڤێت ڤی پیڤه‌ری ل سه‌ر كه‌ساتیا پێشمه‌رگه‌هی جێبه‌جێبكه‌ین دێ بینین ل سه‌ر ئاستێ جه‌سته‌یی بۆ ده‌مێ چه‌نده‌ها ده‌هكانه، هندی ئه‌ڤه ناڤێ پێشمه‌رگه‌ی كه‌فتیه د فه‌رهه‌نگۆكا زمانێ كۆردی دا، ب سال پێشمه‌رگه‌ی ل به‌ره‌یێن جه‌نگی ب مێرخاسی و خوه‌به‌ختركنێ و بێی هندێ گۆهێ خوه دابیته گه‌رما و سه‌رما و برسێ و ترسێ و ته‌حلی و نه‌خۆشیێن ژیانێ ل به‌رسینگێ دوژمنی یێ ڕاوه‌ستیای و خوه نه‌چه‌ماندییه.
ژ لایه‌نێ ره‌فتاریڤه مرۆڤێن خۆدان شیان بووینه و حه‌ز و ڤیانه‌ك بێ وێنه بۆ كارێ خوه هه‌بوویه. پێشمه‌رگه‌هی هه‌می ده‌مه‌كی ب فه‌خر و شانازیڤه ته‌ماشه‌ی كارێ خوه كریه و باوه‌رییا ب دۆزا ره‌وایا نه‌ته‌وه‌یێ خوه هه‌بوویه. هه‌لبه‌ت د ڤێ ڕاستێدا جڤاك ژی گه‌له‌ك هاریكار و پشته‌ڤان بوویه و چ جاران و ل سه‌رده‌مێن شۆره‌شێن ئیلۆن و گۆلانێ، كو ڕێزێن پێشمه‌رگه‌ی پڕبووینه ژ ته‌خ و چینێن جودایێن جڤاكی، ژ مامۆستیێن زانینگه‌ه و ئایینی و پزیشك و ئه‌ندازیار و شێخ و ئاغاواتان بگره هه‌تا كو جۆتیار و خه‌لكێ ساده و ل سه‌رده‌مێ نۆكه ژی ئه‌م دبینین هه‌می ته‌خوچین پێكڤه ملێن خوه یێن داینه ملێن پێشمه‌رگه‌هی و یێن بووینه هانده‌رێن وان د كارێ واندا و بۆ سه‌ركه‌فتن ب سه‌ر تیرۆریزما جیهانیا كو ئه‌ڤرۆ به‌رێ خوه دایه مه و ڤیای مه ژ ناڤ ببه‌ن. ئه‌ڤ چه‌نده بخوه فاكته‌ره‌كێ ب هێزكه‌رێ مۆرال و ۆره‌یا پێشمه‌رگه‌هییه و یا بوویه هێزه‌كا ده‌روونی بۆ ڤیانا كار و پیشه‌یا خوه و نه‌خاسمه ژی ئه‌ڤرۆ و پشتی پێشمه‌رگێن چه‌له‌نگ نیشادای كه ئه‌و ئه‌و هێزه یا بشێتن خوه ل به‌ر سینگێ هه‌می نه‌یار و دوژمنان بگریت و ببیته په‌یڤه‌ك كو مانشێت كۆڤار و رۆژنامه و میدیایا كوردستانێ و ده‌ڤه‌رێ و جیهانێ خوه ب ڤی ناڤێ پیرۆز بڕازینن و شانازیێ بسه‌ركه‌فتنێن وان بكه‌ن. ڤێ چه‌ندێ هندێ دیتر وه‌ستیان و ماندیبوون یا ژ بیرا پێشمه‌رگه‌هی بری.
ژ لایه‌نێ سۆزداریڤه پێشمه‌رگه‌ه ژ وان ململانێ و ئێش و ئازارێن كو كه‌ساتیه‌كا وه‌ك تیرۆرست بده‌ست وانڤه دنالینیت بدویره و به‌لگه ژی بۆ ڤێ چه‌ندێ ئه‌وه كو پێشمه‌رگێ به‌رده‌وام هزرا د پیرۆزییا كارێ خوه و ئاخ و نه‌ته‌وه‌یا خوه دا كری و ژبلی خودێ خوه و دوور ژ نێرگزیسمێ و خۆپه‌رێسێ یا ڤیای نه‌ته‌وه و خه‌لك و كه‌سێن دیتر ژی تام و چێژێ ژ ژیانێ وه‌ربگرن و ئه‌ڤه گۆپیتكا هه‌ستا ڤیانا كه‌سانه‌ك دیتره ل نك پێشمه‌رگه‌ی هه‌ی. ئه‌و بێی هندێ ده‌لیڤه‌ی بۆ دودلی و ململانێیه‌كا ده‌روونی بده‌ت بۆ پاراستنا ئاخ و نه‌ته‌وه‌یێ خوه بێی جوداهیا ئایینی و مه‌زهه‌بی و پارتایه‌تیێ گیانێ خوه گۆری نیشتمان و ئاخا خوه دكه‌ت.
ئه‌ڤ شرۆڤه‌كرنه به‌لگه‌نه بۆ هندێ كو نیشا بده‌ن ب گشتی كه‌ساتیا پێشمه‌رگه‌هی خودانێ گه‌له‌ك ژ سالۆخه‌تێن كه‌ساتیه‌كا ساخله‌م و ئاساییه كو بوویه ئه‌گه‌رێ هندێ نه‌ته‌وه‌یه‌كێ مه‌زنێ وه‌كی كورد و هه‌روه‌سا جیهان ژی شانازیێ ب بوون و مانا وان ببه‌ت.
*بسپۆرێ پێداگۆگیا و سایكۆلۆژیێ / به‌شێ ده‌روونزانی / زانینگه‌ها زاخۆ
