2دل 1 هیڤی
محسن عه‌بدلڕه‌حمان
ناڤێ ڤی به‌رهه‌می (2 دل 1 هیڤی) دیوانه‌كه ژ شعرێن دوقۆلی پێكهاتیه، كو شێوه‌یێ دیالۆكێ یان هاڤیتنه به‌رێكه یا ب نێزیكێ حه‌یرانۆكێ یه، كو د ناڤ وێژه‌یا كوردی دا یا به‌ربه‌لاڤه، دیتنا ناڤی ئێكسه‌ر خوانده‌ڤانی دبه‌ته جیهانا سترانا كوردی :
ئێمه گیانێكین له دوو جه‌سته‌دا
وه‌ك شیعر و ئاواز له‌یه‌ك په‌سته‌دا
هۆسا هه‌ردو هۆزانڤانان ئه‌ڤ ده‌سته‌واژه كرینه ده‌رازینكا جیهانا خوه یا شعری، كو ب هه‌لبه‌ستا (ئالا) ده‌ستپێكرینه، ژ ناڤه‌رۆكێ دیاره كو ئالا بۆ ملله‌تان هێمایێ ده‌وله‌تێ یه، لێ بۆ كوردان ئه‌و هێمایێ هه‌بوون و مانێ یه، له‌ورا ئه‌و ژ پارچه په‌رۆكێ ره‌نگین پتره، ژ كه‌سكا گرنگترین مه‌زار پیرۆزتره، زه‌ر ژ زێری ب بهاتره، سۆر ژ ژیانێ ب خوه خوه‌شتڤیتره، ئه‌و بازبه‌ند و تا بركه!
ده‌مێ سۆزان دبێژیت: (ناسنامه‌یا ملله‌تێ مه‌یه، ئه‌و سۆزه)، ره‌نگینه سۆزا ب وێنه‌یێ رۆژا زه‌رده‌شتێ كال د ناخێ هه‌ر كورده‌كی دا نكراندی.
دا خورشید به‌رسڤێ بده‌ت: ( بازێ چیا مه، من ژ دل سۆزا دایی). ئانكو بابه‌ت پێدڤی ب گه‌نگه‌شێ نینه، ئه‌و بڕیاره‌ك ڤه‌بڕی و دابڕیه! هۆسا ژ ئالایێ هه‌تا دگه‌هیته په‌ژیا كۆرۆنایێ، هه‌ولداینه دوقولی په‌یامه‌ك دلسۆزانه بگه‌هینن خه‌لكێ خوه، هندی مه بهیستیه حه‌یرانۆك زمانێ دلدارانه و سترانا دوقولی یا ته‌حسین تاهایی ل گه‌ل گولبهارێ و ئایشه‌شانێ هاتینه گۆتن، لێ شعر هه‌نه دوقولی د ناڤبه‌را شاعران دا وه‌كو: مه‌لایێ جزیری و فه‌قیێ ته‌یران، مه‌لایێ باته‌یی و مه‌نسورێ گرگاشی، نالبه‌ندی و مه‌سعود كتانی، لێ د ناڤبه‌را ژن و مێره‌كی دا تشته‌ك نه نوویه، لێ گه‌له‌ك یا كێمه، ئه‌ڤێ ناوازیه‌ك دایه ڤه‌هاندنێن سۆزانێ و خورشیدی، وه‌كو دیوانا (خورزان) كو به‌رهه‌مێ نه‌خریێ ڤان هه‌ردو هۆزانڤانانه.
سه‌رباری ساده‌یی دده‌ربڕنێ و كلاسیكیبوون د دارشتنێ دا، لێ خوانده‌ڤان وجه‌ماوه‌ره‌ك باش ل دۆر خوه كومڤه‌كریه، ب زانینا ساده و په‌یڤێن كه‌هی و رامانێن رۆهن..ئه‌وێن ژ فه‌رهه‌نگا مللی یا جڤاكێ كوردی بكارئیناین، په‌یاما خوه ب وێنه‌یێن زه‌لال گه‌هاندینه، تێدا هه‌ولداینه (2 دل و 1 هیڤی) بكه‌نه بێده‌ر، تێدا خه‌م و هیڤیێن ملله‌تێ خوه بده‌نه بای!
ئه‌ڤ شعرا مللی سه‌رپشكه كو راسته‌وخوه یا ئاراسته‌كریه، و ل دۆر ژینگه‌ها شاعر تێدا دژیت ب زمانێ خه‌لكێ ده‌ڤه‌رێ دهێته ڤه‌هاندن، ئه‌و ئێك ژ بیاڤ و شێوازێن جیهانا داهێنانا وێژه‌یه، كو هۆزانڤان هه‌ولدده‌ت د هوندر دا هه‌ستێن خوه ده‌رببڕیت، خورشید ب مرۆڤبوونا خوه یا هونه‌رمه‌ندانه، كانیه‌ك هه‌ر دڤێت پێشكێش بكه‌ت، بێی د به‌رامبه‌ر دا داخوازه‌كێ بكه‌ت، ئه‌و ژ سروشتێ هه‌نگێ فێربوویه كو ئه‌و ب خوه هه‌نگه‌ڤانه، و شاگردێ خواندنگه‌ها ته‌حسین تاهایه؛ له‌و بوویه هونه‌رمه‌نده‌ك به‌خشینه‌ر، ب گیان و هه‌ستێ خزمه‌ت و دانێ هزرا خوه دادڕێژیت.
سۆزان به‌رجه‌سته‌بوونا ڤیان و ئیراده‌یا شه‌رڤانه‌كا كورده، ل كاشێ مشته‌نوری به‌ر سینگێ قه‌له‌ره‌شكێن تاریستانێ گرتی، و درووشمێ به‌رخوه‌دان ژیانه بلندكریه، دیزایانكرن و دارشتنا نیڤا ڤێ دیوان ڤه‌رێژا هزرا وێ یه، سۆزان بانو.. وێنه‌یه‌كێ زیندیێ ئازار و چه‌وساندنا مرۆڤێ كورده، هه‌مبه‌ر هۆڤاتی و دڕونده‌یی و بێۆژدانیا عه‌ره‌ب و ترك و فرسێ، ئه‌ڤ برایێن بۆ مرۆڤ و ژینگه‌ها كوردستانێ دوژمن، سۆزانا له‌ش په‌ككه‌فتی؛ نیشانا په‌ككه‌فتیبوونا مرۆڤبوونێ و له‌نگبوونا دینی و نه‌خوه‌شبوونا هزری یا هه‌ر سێ ملله‌تێن داگیركه‌رێن كوردستانێ نه، چنكو سۆزان نموونه‌یه‌كه ژ ده‌هان هزار قوربانیێن زارۆك بۆ سیاسه‌تا دوژمن و كیندارانه، ئه‌وێن ژ برس، سه‌رما و نه‌خوه‌شیان دمرن و په‌ككه‌فتی دبن، ئه‌ڤرۆ و ڤان رێزان دنڤیسم رێكه‌فتی 5 ئادارا 2021ێ یه، پێش نیڤ سه‌عه‌تێ پیرۆزیا پاپایێ فاتیكانێ (فره‌نسیس) گه‌هشته به‌غدا و ژ لایێ سه‌رۆككۆمار به‌رهه‌م سالح ڤه هاته پێشوازیكرن، ئانكو به‌ری سیه سالان ژ ترسا دوباره‌بوونا هۆڤاتیا ره‌شه ئه‌نفالان، كورد ب لێهمشت به‌ر ب سنۆران چوون، سۆزان زارۆكا ساخله‌م چوو، لێ په‌ككه‌فتی زڤڕی، د ناڤبه‌را كۆچا ده‌ربده‌ریا ملیۆنی و سه‌پاندنا ده‌ڤه‌را ته‌نا (هێلا 36)، تراژیدیه‌ك ئه‌فسانه‌یا كوردیه و سۆزان هێما وێ تراژیدیێ یه، سۆزان ئه‌و كچه یا پێسیرانه‌كێ ترش، ب زیره‌كیا خوه كریه خوه‌شاڤه‌ك شرین، د ڤی َدیوانێ دا خورشیدی و سۆزانێ ب هۆستایا پیشه‌كار و ده‌ستهه‌ل یا ره‌نگازی، ئاریشه و ژیارا جڤاكێ كوردی ره‌نگین كرینه.
