بارزانی و بزاڤا رزگاریخوازا کوردی 1975 – 1990
مەسعوود بارزانی
پشكا پازدێ
ل دۆر كارەساتا لقێ ئێك ل 25ی تەباخێ
175
كۆنگرەی، ژ ئەنجامێن شەڕێ ئیراقێ و ئیرانێ و كارڤەدانێن وێ ل سەر جڤاكێ كوردی ب تایبەتی و جڤاكێ ئیراقێ ب گشتی لێكۆلین كرییە و گەهشتیە وێ ئەنجامی كو ڕەوش نە شەڕە و نە ئاشتی، ڕەوشەكا ئارامە و كورێن گەلێ مە تووشی ترسێ دكەت و ب تنێ دەستهەلاتەكا دیمۆكراتی ل سەر بنیاتێ ئاشتبوونا گشتی ل ئیراقێ دشێت ڤێ پرسێ چارە بكەت و د شیانێن رژێمەكا دكتاتۆری ژی دا نینە ب چارەسەرییەكا دادپەروەرانە و ب ئێكجاری بگەهیت.
كۆنگرە داخوازا ب دوماهی ئینانا ڤێ رەوشا نەئاسایی یا تەقەراوەستیانێ كر پێخەمەت گەهشتن ب ئاشتییەكا دادپەروەرانە د گەل ئیرانێ دا و ل سەر بنیاتێ رێز ل ئێك گرتنێ هەمبەری سەروەری (سەربخوەیی) یا نشتیمانی یا هەردو ئالییان، ب بەرچاڤ وەرگرتنا خواستا گەلێن ئیراقێ و سەربەستیێن بنەرەتی ب شێوەیەكێ گشتی و داخوازیێن رەوایێن گەلێ كورد ب شێوەیەكێ تایبەتی.
كۆنگرەی بانگ ل جڤاكێ ناڤدەولەتی كر بۆ پشكداریكرنێ د ئاشتییەكا دیمۆكراتیانە یا دادپەروەر دا د ناڤبەرا ئیراقێ و ئیرانێ دا و پێخەمەت دانانا بەربەستان هەمبەری دەستپێكرنا شەڕەكێ نوو ل رۆژهەلاتا ناڤین. هەروەسا ئاماژە ب وێ ئێكێ ژی كر، كو هەر شەڕەكێ دی د پاشەرۆژێ دا روو بدەت، دێ بیتە شەڕێ كێمیایی و بایۆلۆژی، لەورا كۆنگرەی بڕیارەكا تایبەت دا ل دۆر ئاگربەستێ بۆ دوورخستنا رۆژهەلاتا ناڤین ژ كارەسات و كێشە و شەڕان و هەروەسا بۆ سەقامگیركرنا ئارامی و دادپەروەری و ئاشتییێ ب وی جۆری كو هەموو گەلێن دەڤەرێ و گەلێ كورد ژی ڤەگریت.
كۆنگرەی سوپاسیێن خوە بۆ هاریكاری و پشتەڤانیكرنا پارتییا مە و بزاڤا رزگاریخوازا كوردی و ئۆپۆزسیۆنا ئیراقی گەهاندە كۆمارا ئیسلامییا ئیرانێ، ژبەركو د دەهـ سالێن بووری دا هاریكار بوویە ژبۆ حەواندنا هزاران كوردێن پەنابەر ب تایبەتی و یێن ئیراقی ب گشتی.
كۆنگرەی سلاڤێن خوە ئاراستەی كۆمارا سووریێ یا عەرەبی و جەماهیریا لیبیا كرن ل دۆر هەلوەستێ هەردو ئالییان یێ هەڤكارانە د گەل كێشەیا رزگاریخوازا گەلێ كورد و هەموو ئۆپۆزسیۆنا ئیراقی.
ل سەر ئاستێ عەرەبی، كۆنگرەی سلاڤێن خوە ئاراستەی سەرهەلدانا گەلێ فەلەستینێ كرن، كو ژ پێخەمەت بەرگریكرنێ ژ مافێن خوەیێن رەوا و پشتەڤانییێ ل دامەزراندنا دەولەتا فەلەستینی و بەستنا كۆنگرەیێ ناڤدەولەتی كر كو هەموو ئالییان ڤەگریت ژبۆ گەهشتن ب هەموو مافێن نشتیمانی یێن رەوایێن گەلێ فەلەستینێ، ژ وان ژی مافێ پێكئینانا دەولەتا خوە یا نشتیمانی ل سەر ئاخا خوە.
كۆنگرەی پیرۆزباهی ل وان گاڤان كرن یێن بۆ بجهئینانا دیمۆكراتییەتێ ل وەلاتێن دەڤەرێ هاتینە هاڤێتن، هەروەكو هاریكارییا خوە د گەل گەلێ دۆست یێ لوبنانێ و بزاڤا وێ یا نشتیمانی دەربەری ژبۆ سەقامگیرییا حكومەتا خوەیا ڕەوا و چەسپاندنا ئاشتی و ئێكەتییا ئاخ و گەلێ لوبنانێ، هەروەسا پشتەڤانییا خوە بۆ كار و بزاڤێن چارەكرنا ئاشتیخوازانە و دادپەروەرانە بۆ كێشەیا گەلێ ئەریتریا و باشوورێ سوودانێ و گەلێ بیابانا رۆژئاڤا (الساقیە الحمرا‌و) دەربەری.
كۆنگرەی ب پویتەیەكێ مەزن بەحس وان گۆرانكاریێن دیمۆكراتخوازی كر یێن ل وەلاتێن سۆشیالیستی دا رووداین و بەحس ل بەلاڤبوونا پێلا گۆانكاریێن دیمۆكراتی ل جیهانا سیێ كر و موكمكرنا رێبازا گشتی یا دەولەتان بەر ب فرەهكرنا ئازادیێن گشتی و رێزگرتنێ ل مافێن مرۆڤی و زێدەبوونا فشاران ل سەر وان رژێمێن قانوون و باوەرنامێن ماف و ئازادییان بنپێ دكەن.
كۆنگرە گەهشتە وێ باوەرییێ كو ئاسۆیێن ڤەكری ل جیهانێ، د بەرژوەندییا كێشێن مرۆڤ و گەلان دایە، نەخاسمە ئەو گەلێن ب درێژاهییا دیرۆكێ ستەم لێ هاتیە كرن، وەكو گەلێ كوردستانێ.
كۆنگرەی باوەرییا خوە ب راگەهاندنا جیهانی بۆ مافێن مرۆڤی دەربری. هەروەسا پیرۆزباهی ل بزاڤێن ناڤدەولەتی كر پێخەمەت موكمكرنا ڤەكرنێ و نەهێلانا چەكێ ئەتۆمی و دوورخستنا مەترسییا شەڕێ ئەتۆمییێ جیهانی و ب هێزكرنا هەڤكارییێ د ناڤبەرا دەولەتان و گەلان دا ژبۆ موكمكرنا ئاشتییێ ل سەر ئەردی و رزگاركرنا وی ژ ترسا نتێكچوونا ژینگەهێ و برسیبوونێ و پاشڤەمانێ.
كۆنگرەی بانگا جڤاكێ ناڤدەولەتی كر بۆ بەرفرەهكرنا هاریكاریێ د گەل گەلێ كوردستانێ و كێەشیا وی یا ڕەوا و مافێ كوردان د وەرگرتنا شێوێ چاڤدێرییێ ل نەتەوەیێن ئێكگرتی و دامودەزگەهێن دی یێن ناڤدەولەتی و دانپێدانێ ب مافێ قانوونی یێ پەنابەرێن ل توركیا و ئیرانێ و ئەوێن دی و باشتركرنا رەوشا وان و بەرچاڤ وەرگرتنا مرۆڤایەتییێ ب وی جۆری كو د گەل باوەرنامە و تیتالێن ناڤدەولەتی بگونجیت.
كۆنگرەی سوپاسیێن خوە بۆ وان حكومەت و رێكخستن و ئالیێن ناڤدەولەتی و مرۆڤایەتی و حزب و كەسایەتیێن رەوشەنبیری و جڤاكی یێن جیهانێ هنارتن كو د تەنگاڤییان دا هاریكارییا گەلێ مە كرین، ب تایبەتی ل دەمێ بكارئینانا چەكێ كێمیایی ل هەلەبجە و دەڤەرێن دیێن كوردستانا ئیراقێ.
بۆ جارەكا دی ژی داخواز كر، رۆژا 16ی ئادارێ ل هەموو سالەكێ وەكو رۆژا جیهانی ب ناڤێ(هەلەبجە) بهێتە راگەهاندن، وەكو رێزگرتنەك ل شەهیدێن وێ و دەربرینەك ژ خەباتا جیهانی پێخەمەت قەدەغەكرن و ژناڤبرنا وان چەكێن ئومباركری.
كۆنگرەی نەرازیبوونا خوە ل دۆر هەلوەستێ رۆژنامەیان و گوهنەدانا پشكەك ژ رایا گشتی یا جیهانی هەمبەری تاوانێن قڕكرنا ب كۆم كو رژێما دكتاتۆرا ئیراقێ ل دژی گەلێ مە كرین نیشا دایە. كۆنگرەی بڕیارەكا تایبەت ژی ل دۆر بیروەرییا سەركردێ نەمر مستەفا بارزانی دەركرییە و پاشی هەموو نوونەران سەرەدانا گۆڕێ وی یێ پیرۆز كر بۆ نووكرنا پەیمان و وەفادارییان هەمبەری كێشەیا رزگاریخوازا گەلێ كورد و بەردەوامبوونێ ل سەر رێبازا خەباتا وی هەتا سەركەفتنێ.
كۆنگرەی ب تێكرایا دەنگان، هەڤالێ خەباتكار، مەسعوود بارزانی ب سەرۆكێ پارتی هەلبژارت. پشتی بڕیاردانێ ل سەر پەیرەوێ نوو یێ ناڤخوە و هەلوەشاندنا پۆستێ (سكرتێر)، ل سەر پێشنیازا سەرۆكێ پارتی و بۆ رێزگرتن ل خەباتا هەڤال، عەلی عەبدوللا، كۆنگرەی پۆستێ جێگرێ سەرۆكی پێ بەخشی. پاشی كۆنگرەی كۆمیتەیا ناڤەندی یا نوو یا ژ 21 ئەندامان پێكهاتی هەلبژارت.
كۆنگرەی رێز ل هەژمارەكا هەڤالێن ئەندامێن پێشتر یێن كۆمیتەیا ناڤەندی گرت، ئەوێن ژ بەر ڕەوشا ساخلەمی خوە ژ سەركردایەتییێ ڤەكێشای، ئەوێن ب دەهان سالان گەوهەرێ سەركردایەتییا پارتی پێكئینای و دەستەیەكا گەنج جهێ وان گرتی.
بەستنا كۆنگرەیێ دەهێ ب ڤی قەبارەی و د ئاسۆیەكێ وەسا دیمۆكراتی دا، رامانا وێ ئەوە باوەرییا بلندا پارتی ب خوە و جەماوەرێ گەل دبەخشیت. هەروەسا بەرسینگگرتنەكە بۆ رەوشا دژوار یا ئەڤرۆ كو گەلێ مە و بزاڤا رزگاریخوازا وی و بزاڤا نشتیمانییا دیمۆكراتی یا ئیراقی تێدا دەرباز دبیت. ژ ئالییەكێ دی ڤە، گەهشتنا كۆنگرەی ب ڤی ئەنجامی، د راستی دا هێلا پێشكەفتنخواز و ناڤەرۆكا دیمۆكراتییا پارتییا مە، هەر ژ دامەزراندنێ تاكو نها دەردبریت.
كۆنگرە ب رێزەكا ئێكگرتی هاتە دەر و ب ڤێ یەكێ ژی دێ بزاڤا كوردی موكمتر و ب هێزتر بیت.
كۆنگرە ب سروودا نەتەوایەتی (ئەی رەقیب هەر مایە قەومێ كورد زەمان) ب دوماهی هات.
كۆمیتەیا ناڤەندی
پارتییا دیمۆكراتا كوردستانێ / ئیراق
12/12/1989
