حزبا بەعس ب ئەشكەنجەدان و زیندانێ نەشیا كونترۆلا شانە و رێكخستنێن نهێنی بكەت
دیدار، سالار محەمەد دۆسكی:
زیندانیەكێ سیاسی، د دیدارەكا رۆژنامەڤانی دا بەحسێ ژیانا خوە یا گەنجاتیێ یا سالێت حەفتێیان و هەشتێان دكەت، و پشكداریكرن د دروستكرنا شانێن رێكخستنێ دا و سزادان و ئەشكەنجدانا گەنجێن كورد ژلایێ رژێما بەعس ڤەل وی سەردەمی.
زیندانیێ سیاسی سەباح یاسین مستەفا یێ بەرنیاس ب سەباح گەرماڤی، ل سالا 1963ێ ل گوندێ گەرماڤا سەعید ئاغای ل دەڤەرا دۆسكییا ژ دایك بوویە، ژ بەر كاودانێن وی دەمی گەلەك درەنگ دچیتە قوتابخانێ و پشتی بەیانا 11 ئادارێ كو بەندەكێ وێ رێكەفتنێ دڤێت قوتابخانە ل گوندان بهێنەڤەكرن و قوتابخانەك ل گوندێ(گرێ قەسروكا) دهێتەڤەكرن ل سالا 1972 و كاك سەباح گەرماڤی دچیتە قوتابخانێ و بەردەوام دبیت هەتا 1974ێ، و پشتی تێكچوونا دانوستاندن و كاودانان شەر دروست بوو و مالا وان هاتە باژێرێ دهۆك و بەردەوامی دا خواندنا خوە، و هەر ئەوان سالان كاك سەباح پەیوەندییێن باش ل گەل رادیویا كوردی ل بەغدا دكەت، و بەردەاوم دبیت ل بەرنامێن رادیویی دا و پەیوەندی ل گەل دهێنە خوشكرن، و ئەڤە دبیتە ئەگەرێ دروستبوونا دەستەكێ باشێ نڤێسینێ.
سەباح گەرماڤی، هەروەسا گۆت: پشتی خواندنا سەرەتایی من ب دوماهی ئینای چوومە ناڤنجیا (هاوكاری) ئەوا سالان گەلەك خێزانێن بەرواری ل سەر گوندان ئینابوونە دهۆك و پێكڤە دچووینە قوتابخانێ و راستی ئەوان ژی روحەكا كوردینیێ هەبوو (رزگار كێستەی، عومەر ئورەی، موسا ئورەی، بێوار كێستەی) گەلەكێن دی، وی دەمی بتنێ هەر دو ناڤنجیێن(مەمێ ئالان و هاوكاری) بزمانێ كوردی د هاتنە خواندن و هەر خێزانەكا روحا كوردینیێ هەبا زارۆكێن خوە دهنارتنە ئەوان قوتابخانان، و ئەڤە دەرگەهەك بوو تێكەلیا مە ل گەل چەندین نڤسیەران خوەش بیت، و بەردەوام رۆژنامە و گوڤاران بخونین و حەفتیانە دچووینە یانا نوهدرا و مە گوهداریا سمینارێن نڤیسەران دكرن.
گەرماڤی زێدەتر دبێژیت، ل سالا 1981ێ ل پولا دووێ ناڤنجی بووم و هندەك هەڤالێت من هاتبوونە رێكخستن دناڤا رێزێن پارتی دیموكراتی كوردستان دا وەك (بەیار گەرماڤی، نزار خرابی، ئازاد بوتی) ئەڤان خوە گەهاندە من و داخاز كر ل گەل وان كار بكەم، ناڤێ شانا مە (لەیلا قاسم) بوو سەر ب رێكخراوا (شەهید وەیسی بانی) بوو ب لژنا ناوچا شێخان ڤە بوو، و مە كارێ رێكخستنێن نێهنی دكر و مە پێكڤە كاركر هەتا سالا 1982ێ ومن قوناغا دوێ دەربازكر، و چوومە قوناغا سیێ وی دەمی دو هەڤالێت مە بناڤێ (ئازاد بوتی و لەزگین پیرۆمەری) ل گوندێ (خرابی) یا هاتنە دەستەسەركرن، وی دەمی بەرپرسێ رێكخراوا مە ل وی گەندی بوو و دەمێ ئیناینە دهۆكێ رێكخراوا مە هەمی ئاشكرابوو، و رێكەفتی 3/9/1982ێ رۆژا ئەینی ئەز و (ئەحمەد شنگالی، عەلی بێسری، عزیز خرابی) ل گەل هەر دو هەڤالێن مەیێن پێشتر (ئازاد بوتی و لەزگین پیرۆمەری) ، ئەم هەر شەش هاتینە دەستەسەركرن ، و پشتی هەشت رۆژان ل زیندانا ئەمنا دهۆكێ و ڤەكولین و قوتان بەردەوام 11/9/1982ێ هاتینە ڕەوانەكرن بۆ باژێرێ كەركووكێ ، و ئەم دهاڤێتنە ژوورەكێ بێ پرسیاركرن هەتا مرۆڤ تێكچوو ژ روویێ هزری و دەروونی و قوتان هەتا هەیڤەكێ بەردەوام بوو، و دووڤدا ڤەكولینا مە ل بنداڤەكێ دەست پێكر كو سێ مەتران ل بن عەردی دابوو و دووڤ هاتینە رەوانەكرن بۆ دەستەیا كەڤن و دناڤا مەعسكەرەكێ لەشكری دا، و هەیڤ و نیڤا ماین و بەردەوام قوتان و هەتا قەدەغە بوو ل ژوورڤە باخڤین، هەتا هەیڤا 12سالا 1982ێ هاتنیە رەوانەكرن بۆ ل بەغدا و نێزیكی شەش هەیڤان ماین ل بەغدا خوارنا كێم بوو و سەرەدان نەبوون و قوتان ژی نەبوو ، وی جهی مە رادیویەك پەیداكر و مە بەردەوم گوهداری یا ئێزگەی دكر، و دووڤ دا شەش جاران دبرینە دادگەهێ و دهاتە پاشخستن وی دەمی (عەواد بەندەر) سەرۆكێ دادگەهێ بوو، رێكەفتی 19/6/1983ێ بۆ جارا حەفتێ بۆ دادگەهێ برین و هاتینەسزادان و هەڤالێ مە (عەلی بێسری) بریارا سێدارەدانێ بۆ هاتە دەركرن و هەر پێنجێن دی هەتا هەتایێ هاتینە زیندانكرن بۆ ئەبو غورێب هاتینە برین.
زیندانیێ سیاسی، سەباح گەرماڤی زێدەتر گۆت: ل زیندانا ئەبو غورێب قوتان و سزادان هەبوو، دو هولێت مەزن بوون ئەندازیارێ هول ل ئەبو غورێب دروست كرین دیاركربوو كو هەر هولەك جهێ 360 زیندانیان هەیە ل گەل حەوشان، رژێما بەعس هەر هولەكێ پتر ژ 990 كەسان تێدا زیندانكربوون ل گەل حەوشێ، هەر زیندانیەكی 40 سم گەهشت بوونێ و مە نەشیا خوە ب قولپینین و قوتان رۆژانە بوو و كار بەردەوام ب زیندانیان دكر.
هەمان زیندانیێ سیاسی گۆتژی: ل زیندانا ئەمنا دهۆكێ هەمی جوروێن قوتانێ و كارەبێ ل گەل مە دهاتنە بكارئینان و مە دانپیدان كربوو و بتنێ ئەوا دڤیا ئەم ناڤێت هەڤالێت خوە ئاشكرابكەین و مە ژی نە دگۆتن لەوما بەردەوام قوتان هەبوو، ل زیندانا ئەبو غورێب ژی ل گورەپانێ كەسەك هەبوو بناڤێ(ئەبو زەهرە) دهات و هەر كەسەكێ زەووقێ وی لێدابا دا قائیشا خوە ژ بەر خوە كەت و لێدەت بیرا من دهێت جارەكێ بەركەتم و گەلەك قوتام، جارەكێ گەلەك زیندانی ئازادكرن و گلێش گەلەك هێلا پشت خوە و مە ژی پاقژ كر زیندان و مە گەلەك باركر و هیلاك بووم، ئەفسەرەك هات گۆت هەرە باركە و من ژی دلێ خوە گۆت ناچم و پولیسەك هات گەلەك قوتام و سێ رۆژان كەفتمە نڤینان .
سەباح گەرماڤی گۆتژی: جەژنێن فەرمی مە ساخكرن هەتا نەرووزێ ژی مە شەمالك هەلدكرن، و شەربەت گێرا و چووینە گورەپانێ مە دەوات دكر چ نەگۆتە مە، بەلێ هەلكەفتێن حزبی هاتبانە ساخكرن قەدەغە بوو، بیرا من دهێت جارەكێ هندەك زیندانیێن ئێكەتی هەلكەقتا بوونا حزبا خوە ساخكرن و هاتنە رەوانەكرن بۆ زیندانیەكێ و گەلەك قوتان ب دەست مەران و سێ هەیڤان سەرەدانێن وان قەدەغەكر.
سەباحی گۆت: وی دەمی بتنێ رادیۆیا بەغدا هەبوو ئەوا دانا سەر سەماعێ و تەلەڤزیونا ئیراقێ بەلێ گەلەك جاران رۆژنامە و گوڤار بوومە بدزی ڤە دهاتن و جارەكێ (سەرداری) بوومن پەرتووك فرێكر .
گەرماڤی گۆت: ژ روویێ دەروونی ڤە ل زیندانا ئەبو غورێب گەلەك نەدئارام بووین چونكە ترسیاین تشتەكی ل زیندانێ بدەن و بێژن ئیرانێ هێرش كریە و گەلەك جاران دەمژمێر سێی شەڤێ دا مە ژ خەو راكەن و بێژن گوهداری یا دەنگ و باسا بكەن و نابیت لەشكەر ل سینگێ جەبهی شەری دا بیت و هوین نڤستی بن، و ماین هەتا سالا 1986ێ سەدامی بریارەك دەركر كو هەمی زیندانی بهێنە ئازاكرن، ژبلی جاسوسا مە خوە بەرهەفكر كو بهێینە دەرخستن ئەم هێلاین گۆت ژ هەوە ناگریت، و هەتا سالا 1988 دەمێ ئەنفال دروست بووین و ئەوی ڤیا روویێ خوە ب گوهوریت و رێكەفتی 6/9/1988 پشتی شەش سال و 11 رۆژان ل زیندانێ دا ماین هاتینە ئازادكرن.
سەباح گۆت: بەری بریارا لێبورینا دەركرنا مە بهێتە خواندن بیرا من دهێت دا چم سەرێ خوە شووم هەڤالا گۆت نەچە دێ بەیانەكێ خوینن من گۆتێ دێ چم سەرێ خوە شووم، و چووم هێشتا نە خواندی و دووڤ خواند و چەند رۆژا ماین هەتا ماملە هاتینە دروستكرن، و دووڤ دا گۆت دێ ئاهەنگەكێ بۆ هەوە كەین ب هەلكەفتا دەركەفتنا هەوە، وەزیرەك هات سمینارەك خواند و بەری سمینارێ مە بەلاڤكر كو هەر دەمێ ناڤێ سەدام بهێتە گۆتن كەس دەستا نە قوتیت، و هات سمینار خواند و چەند جاران ناڤێ سەدام گۆت مە دەست نەقوتان و مە خوە بێ دەنگ دكر، مە بۆ دیاركر كو ئەم هەر ل سەر هزر و بیروباوەرێن خوە و نەهاتینە گوهورین، و دەمێ چووی ئەم دەرێخستینە گورەپانێ و ناڤێت مە خواندن بەر وێ گەرمێ هەر ب شێوەكێ درندانە ناڤێت مە دخاندن، و پشتی هاتینە دەرخستن ب ترۆمبێلەكا بەرازیلی ژ بەغدا بەرە ب دهۆك هاتین.
سەباح گەرماڤی گۆت: ب گرتن و ئەشكەنجەدانا مە حزبا بەعس نەشیا كونترۆلا شانێن نهێنیی و رێكخستنێ بكەت، و هەر دەم دبێژم زیندان نە جهێ سزادانا مرۆڤێن سیاسی یە و دێ ئێكێ سیاسی هێتەگرتن و ئەو دێ بیتە ئەگەر مال و برا و هەمی خێزان ببنە سیاسی، دایك و خویشكێن مە هوسا ب جورعەت كەفت بوون وەك كادارا لێ هاتبوون، بیرا من دهێت (سەعید شنگالی) بوومە كاسێت (شڤان پەروەر) تومار دكرن وبێ بەرامبەر، و دگۆت كاك سەباح كاسێتا شڤانی بینە ئەزێ 100 دینارا سەرا دەمە تە، هونەرمەندێ خودێ ژێ رازی (حەمید عجێیل) ستودیویەك ل جادا نەجف ل مویسل هەبوو و هەر وێنەكێ مە ڤیابا وی بوومە چێدكر، پشتی دەركەفتین ئەم قائیمتر لێ هاتین و بەردەوام بووین.
گەرماڤی گۆت: سەرهلدانێ هەڤالێت مەیێن زیندانی پێ رابوون و ئەز پێ نەحەساندم و هەتا نیڤرۆ پێحەسیایم و هەڤالێت من گۆتی تو ئێكانەبووی و مە دل نەدا بێژینە تەوەر، پشتی نیڤرۆ گەهشتمە ل ئەمنێ، د. كەمال كەركوكی ئەم داناینە بەر ئەمنا دهۆكێ.
