ریفراندوم و پاشه‌رۆژا كوردستانێ
ریفراندوم وه‌ك ڕێیه‌ك و ئالاڤه‌ك بۆ چاره‌سه‌ركرنا ئاریشه‌یێن ئالۆزێن سیاسی و بۆ گۆهۆڕینا سیسته‌مێ ده‌ستهه‌لاتێ و یانژی بۆ په‌سندكرن یان ره‌تكرنا پرۆژه یاسایه‌ك و نه‌خاسمه ژی پشتی جه‌نگێ جیهانیێ دوویێ چه‌نده‌ها جاران یا ل وه‌لاتێن جودا هاتیه پیاده‌كرن و بۆ ڤێ مه‌ره‌مێ راسته‌وخوه په‌نا یا هاتیه برن به‌ر ب زانینا بیروباوه‌رێن خه‌لكێ و ئه‌ڤ چه‌نده یا بوویه ده‌لیڤه‌یه‌ك بۆ چاره‌سه‌ركرنا گه‌له‌ك ئاریشه‌یێن جیهانی یێن هه‌ڤچه‌رخ و دبیت ل هنده‌ك جهان ژی هنده‌ك ئالۆزی دروست كربن.
ل ناڤه‌راستا سالا بۆری و پشتی داگیركرنا گه‌له‌ك جهێن جۆگرافیایی و ده‌ڤه‌رێن ڤه‌قه‌تیای ژ كوردستانێ ژ ئالیێ تیرۆریستێن داعشێ ڤه ده‌نگۆیا ده‌وله‌تا كوردی گه‌له‌ك ژ جاران بهێزتر لێهات. هه‌ر چه‌نده ئه‌ڤه نه بیرۆكه‌یه‌ك نوویه، لێ پشتی كاودانێن شنگارێ یا مه‌زنتر بووی و كارێ گه‌هشتیه هندێ دبیت خوه د پرۆسێسا ریفراندومه‌كێدا ببینیت كو ئه‌ڤ چه‌نده دبیته وه‌رچه‌رخانه‌ك دیرۆكی و سیاسی و جۆگرافی و دیمۆگرافی ژی ل ده‌ڤه‌رێ په‌یدا بكه‌ت.
ئه‌وا جهێ گرنگی و دگه‌ل هندێ دا ژی مه‌ترسیێ یه ئه‌وه كو ژبلی گۆنجینا سه‌قایێ سیاسیێ ده‌ڤه‌رێ و جیهانێ وه‌ك فاكته‌ره‌ك مه‌زن بۆ سه‌ركه‌فتنا ڤێ پرۆسێسێ هند ژی سه‌ركه‌فتنا وێ گرێدایه ب وێ ئێكێ كۆ مێنتالیته و ئه‌قلیه‌تێ هزریێ سه‌ركرداتیا كوردستانی ب گشتی و یا تاكێ كوردی نه‌خاسمه بگه‌هیته ئاسته‌كێ پێدڤی و نیمچه ستانده‌رد دا ڤێ ڕاستیێ قه‌بوول بكه‌ت و ب هندێ رازی بیت كو نه‌ته‌وا كوردی و كوردستانی پێدڤی ب ریفراندومه‌كێنه. چونكی چه‌ند فه‌ره كو ئاستێ هزری و تێگه‌هشتن و مێنتالیته‌یا تاكێ كوردی بگه‌هیته ئاسته‌كێ هه‌ستیار هه‌تا بزانیت “ب ده‌وله‌تبوون” مفایا بۆ وی هه‌ی، هند ژی یا فه‌ره كۆ بزانیت و ئه‌ڤ هزره ل نك وی گه‌شێ بكه‌ت كو یێن هه‌ین كه‌سان و لایه‌ن كو بۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن تایبه‌ت یان لاوازیا هه‌ستا نه‌ته‌واتی و نزمبوونا هوشیاریێ و سه‌رپێبوون و ژێیاتیا نه‌ته‌وه‌یی دژی ڤێ پرۆسێسێ كاردكه‌ن یان ژی هنده‌ك وه‌لات و دوژمنێن دێرینێن مه، كو به‌رده‌وام بزاڤێ دكه‌ن ل سه‌ر هندێ ئه‌ڤ پرۆسه سه‌رنه‌گریتن و نموونه ژی ئه‌و پووته‌پێدان بوویه یا هنده‌ك ده‌وله‌تێن ده‌ڤه‌رێ پێشكه‌شی داعشێ كرین و ب خه‌یالا خاڤا خوه ڤیای كوردستانێ ژ بن بهاڤێژن، به‌لێ پشتی دیتی كو پیلانا وان ده‌وله‌ت سه‌رێ سه‌ركرداتیا كوردستانێ و نه‌خاسمه سه‌رۆك بارزانی و پێشمه‌رگه‌هێن گیانفیدا سه‌رنه‌گرت ژنوو به‌زین و هاتن و خوه شرین كرن. ئه‌ڤ دوژمن و نه‌یاره به‌رده‌وام یێن د كێشانا پیلانا دژی كوردستانیان. له‌وما یا فه‌ره د ناخ و ده‌روونێ ستراكچه‌رێ كوردستانیان تۆڤێ هندێ بهێته چاندن كۆ ئه‌م پێدڤی ب ” ب ده‌وله‌تبوونێ ” نه. ئه‌ڤ راستیه هینگی بۆ مه خوه‌یا دبیت كۆ ئه‌م دبینین جاران بزاڤێن بۆ ڤێ مه‌به‌ستێ سه‌رناگرن و ئارمانجێن خوه بده‌ستڤه نائینن و نێزیكترینی ڤێ نموونه ئه‌زموونا سكۆتله‌ندایه كو بێ ئه‌نجام ده‌ركه‌فت.
ئه‌ڤ ئانكو ئه‌زموونا كوردستانیان د دیاركرنا ئاییندا خوه ژبلی ئێكڕێزیا مالێ و ته‌بایی و برایه‌تیێ و گۆریكرنا به‌رژه‌وه‌ندیێن تایبه‌ت د راست به‌رژه‌وه‌ندیێن گشتیدا، هند ژی پێدڤی ب وێ چه‌ندێیه كۆ ئاستێ هزری و مێنتالیته‌یا وی هه‌ست ب هندێ بكه‌ت كو بۆچی و ژپێخه‌مه‌ت كیژ ئارمانج و مه‌ره‌مێ یه كو پێدڤیه كوردستانیان ژی ببنه خودان ده‌ستهه‌لات و وه‌لاته‌ك سه‌ربخوه. ئه‌ڤه‌یه ئارمانجا سه‌ره‌كیا ریفراندومێ بۆ وان.
كاركرن ل سه‌ر ڤی لایه‌نێ كه‌ساتیا تاكێ كوردستانێ گه‌له‌ك گرنگه. به‌لاڤكرنا ره‌وشنبیریا هزری و زانینی یا وی و ل بیرا وی ئینانا هه‌می ئه‌و نه‌خۆشی و ته‌حلی و سه‌ختیێن ب درێژاهیا دیرۆكێ و نه‌خاسمه ڤان چه‌ند ده‌ه سالێن بۆریدا، پێدڤیه ل ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنێ ببنه هێڤێنێ كار و چالاكیێن هشیاركرنا مێشك و هزرا تاكێ كوردستانی بێی جیاوازییا ئاینی و نه‌ته‌وه‌یی و عه‌شایری و مه‌زهه‌بی، ژ پێخه‌مه‌ت تێگه‌هاندنا وی ژ پێدڤیاتیێ بۆ ریفراندومه‌كێ، كو ببیته په‌رژان و سنۆره‌ك بۆ هه‌می ئه‌و زۆرداری و سته‌ما ل ڤی تاكی و ل بن ناڤونیشانێن جوداجودا دا دهێته‌كرن.
*بسپۆری پێداگۆگیا و سایكۆلۆژی/ به‌شی ده‌روونزانی/ زانستگه‌ی زاخۆ
