دەسپێكا دروستبوونا رێكخستنێن پارتی دیموكراتی كوردستان ل شنگالێ‌ بۆ سالا 1949ێ‌ ڤەدگەڕن

دەسپێكا دروستبوونا رێكخستنێن پارتی دیموكراتی كوردستان ل شنگالێ‌ بۆ سالا 1949ێ‌ ڤەدگەڕن

53

دیدار، سالار محەمەد دۆسكی:

كەسایەتیێ‌ دەڤەرا شنگال (سەعید بەدەل حەمزو شنگالی) یێ‌ بەنیاس ب (سەعید شنگالی) ل سالا 16/6/1947 ل شنگال ژ دایك بوویە، ل سالا 1968 هاتیە رێكخستن دناڤا هێزێن پارتی دیموكراتی كوردستان دا و بەردەوام دخەباتێ‌ دا بوویە هەتا ئەڤرۆ.
كەسایەتیێ‌ دەڤەرا شنگال سەعید شنگالی د دیدارەكێ‌ دا ل گەل رۆژناما ئەڤرۆ دیاركر كو باب و مام مرۆڤێن ئەوی ل گەل پارتی بووینە و ژ رێكخستیێن دەسپێكی بووینە ل ئەوی دەمی خەلكی د گۆت ل گەل (مەلا مستەفا بارزانی) نە و گۆت: دەسپێكا دروستبوونا رێكخستنێن پارتی دیموكراتی كوردستان ل شنگال بۆ سالا 1949ێ‌ ڤەدگەرن، دەمێ‌ خودێ‌ ژێ‌ رازی (سالح یوسفی) هاتیە نەفیكرن بۆ شنگال وەك فەرمانبەر ل دادگەهێ‌ ئەوی دەمی پێنچ كەس ل سەر دەستێ‌ وی هاتبوونە رێكخستن ئەو ژی (ئلیاس سمو، عەلی خدر حەمزو بەرنیاس ب بابێ‌ روستەم ، قاسم خەلەف كوتی، ئلیاس مەتو، حەسەن حسێن خشولی) ئەڤ گرۆپەك سەر ب (پارتا دیموكراتی یا كوردی) بوو و خودێ‌ ژێ‌ رازی(سالح یوسفی) د گۆتێ‌ دڤێت هوون د هشیاربن و مەزلومەتییا مللەتێ‌ كورد و مافێن مللەتێ‌ كورد بۆ ئەڤی گرۆپی د هاتنە شرۆڤەدكرن، ئەڤە بۆ بنیات بۆ دروستبوونا چەندین شانێن نهێنی ل شنگال و سال بۆ سالێ‌ زێدە بوون، ل سالا 1958 پشتی ڤەگەریانا خودێ‌ ژێ‌ رازی (مەلا مستەفا بارزانی) ژ ئێكەتیا سوڤێیت و سالا 1959 جورە نەرماتییەك بۆ پارتی دروست بوو ل ئەوێ‌ سالێ‌ نڤێسینگەهەك ل شنگال ژلایێ‌ (ئەبو روستەم)ڤە هاتەڤەكرن یا پێدڤیێن خواندنێ‌ و قوتابخانان، ئانكو (عەلی خدر) وێ‌ نڤێسینگەهێ‌ (رۆژناما خەبات) تێدا دهاتە بەلاڤەكرن و پشتی بورینا هەیڤەكێ‌ (بابێ‌ روستەم) هاتە دەستەسەركرن و نڤێسینگەها ئەوی هاتەداخستن و ئەڤە دەسپێكا چێبوونا روحەكا پارتایەتی بوو ل شنگال، دەسپێكا شورەشا 1961ێ‌ رێكخستنێن پارتی ل شنگال بەرفرەه بوون و بابێ‌ (روستەم) سێ‌ جاران هاتە دەستەسەركرن، و چەند جاران دەربەردەربوو و جارەكێ‌ ل گەل (ئەمین عەبدورحمان یێ‌ بەرنیاس ب (ئەمین عەبدو) ژ كەساتیێن دیارێن شنگال بوو و هاتنە نەفیكرن بۆ (بەعقوبە)، پشتی ماوەكی حاج (ئەمین) هاتە ئازادكرن و دووڤدا خودێ‌ ژێ‌ رازی حاج (ئەمین) كار بۆ ئازادكرنا هەڤالێ‌ خوە ژی كر و ئەو ژی ئازاد بوو.
سەعید شنگالی زێدەتر گۆت: دەسپێكا سالێن شێستا ئەم د گەنج بووین و مە ئاگرێ‌ نەوروزێ‌ ل سەرێ‌ قەرچێن شنگال هەلدكر ئەوی دەمی قوتابیێن ناڤنجی بووین و گەلەك جاران ب رەژیێ‌ مە ناڤێ‌ رەحمەتی (مەلا مستەفا) ل سەر دیوارێن قوتابخانێ‌ دنڤێسی، دووڤدا پەیوەندیێن رێكخستنێن شنگال ل گەل لژنا شێخان چێبوون و پوستە ژلایێ‌ من ( براهیم خدر، عەلی عومەر گژ) و كومەكا هەڤالان مە ل دیواران هەلاویستن و هەتا بەلاڤوك ژ شێخان و مویسل نە هاتینە شنگال مە ئارمانجا شورەشێ‌ باش نەدزانی، چونكە دەڤەرا مە یا دووری شورەشێ‌ بوو، ل سالا 1966 و كەسەك هەبوو بناڤێ‌ (مراد عتو هەبابی ل گەل جەگەرخوین) ل (توربە سپیێ‌) كومبوونەكر ل مالا (بشارێ‌ محمد)ی كر و (جەگەرخوینی) خواست مراد عتو ل چیایێ‌ شنگال دژی رژێمێ‌ شەری بكەت بۆ ئەوێ‌ گڤاشتنا سەربازی ل سەر شورەشا ئەیلونێ‌ كێم بكەت، مراد عتو خواستا ئەوی بجهئینا و نێزیكی (1300) مرۆڤ گەهتشنە (مراد عتو) و گەلیێ‌ (دێرئاسێ‌) ژلایێ‌ سریەكا توپخانا لەشكەرێ‌ عیراقێ‌ ڤە هاتە توبارانكر ل چ مفا نەبوو ل ئەوی دەمی (تەحسین بەگ و شێخ سەعید) رێڤەبەرێ‌ باژێرڤانیێ‌ هاتنە ناڤ بابەتی و (مرادی) خوە را دەست كر و هاتنە ناڤ مالێن خوە، لێ‌ ئەگەر بەحسێ‌ مێژوویا بزاڤێن دژاتییا رژێمێ‌ ل شنگال بكەین دێ‌ ڤەگەرینە سالا 1925 دەمێ‌ (داودێ‌ داود) ل ئەوی دەمی حكومەتا شاهێ‌ عیراقێ‌(فەیسەلێ‌ ئێكێ‌) گۆتێ‌ لەشكەریێ‌ بكە لێ‌ ئەوی دگۆت ناكەین و چەند جار شاهێ عیراقێ‌ گازیكریە دەمێ‌ چووی بەغدا د گۆت دێ‌ لەشكەریێ‌ كەین ودەمێ‌ دزڤری شنگال د گۆت ناكەین، لەورا دبێژن ئاخا شنگال یا نێرە، ل سالا 1925 ل دەمێ‌ شاه (فەیسەلێ‌ ئێكێ‌) (داودێ‌ داود) ل گەل ژمارەكا مەزن یا چەكدار چوونە چیایێ‌ شنگال و شەر رژێمێ‌ كرن.
و دووڤ دا بزاڤا ئەوی سەر نەگرت و هاتە نەفیكرن و پاشان سالا 1935 هاتە ئازادكرن، دووبارە بزاڤەكا دی كر ل سەر دەمێ‌ عیراقێ‌ شاه (غازی) و گەلەك پولیس كوشتن و دبێژن فرۆكەكا لەشكەری ئێخست بوو دیسان هاریكاری بۆ نەهاتەكرن و بزاڤا وان سەر نەكەفت و (داودێ‌ داود) خوە رادەستكر و ل زیندانا باژێرێ‌ مویسل وەغەرا دووماهیێ‌ كر.
سەعید شنگالی زێدەتر گۆت: بەری شۆڕەشا ئەیلۆنێ‌ (عەلی شنگالی) رێكخستیەكێ‌ چالاك بوو ل مویسل و بەرپرسێ‌ چەندین شانا بوو دووڤ دا گەهشتنە شورەشێ‌ و ل دووڤدا (سامی شنگالی، برایێ‌ من مجید بدل و نەواف پیسو سولتان و عیسایی عاسی) رێكخستی بوون گەهشتنە شورەشێ‌ و ئەز ل سالا 1968 هاتمە رێكخستن دناڤا رێزێن پارتی دیموكراتی كوردستان دا، بابێ‌ (روستەم) بەرپرسێ‌ شانێن پارتی دیموكراتی كوردستان بوو ل شنگال، جارەكێ‌ (عەلو ساڤارا) خودێ‌ ژێ‌ رازیبت پوستەك ژ لژنا شێخان ئینا مالا مە و بەرسڤ دڤیا بابێ‌ روستەم ئەوی دەمی یێ‌ قاچاخ بوو مە زانی ل گوندێ‌ (هەمدان) بوو ئەو گوند (10) كم ژ شنگال یێ‌ دویر بوو و من ب پایسكلێ‌ ئەو پوستە گەهاندێ‌ و بەرسڤ ژی من ل گەل خوە ئینا و من گڤاشتنكرن ل سەر مامێ‌ خوە (بابێ‌ روستەم) كو ئەژی بهێمە رێكخستن من گوتێ‌ هەر دمەترسیێ‌ دا مە وی حەز نە دكر بهێمە رێكخستن و دگۆت مرۆڤێن من هوون هەموو ل گەل من پارتی نە و هاتمە رێكخستن ل گەل پارتی و زانیاریێن من ل گەل وی پوستەی بۆ لژنا شێخان هاتنە هنارتن ئەوی دەمی لژنەیا شێخان ل شكەفتەكێ‌ بوو و (عەلی جوقی) بەرپرسێ‌ لژنێ‌ بوو و (حەسو میرخان) بەرپرسێ‌ هێزا شێخان بوو.
سەعید شنگالی گۆت: هەیڤا 12 سالا 1969 نایف ئەفسەرەك ل شنگال هەبوو بناڤێ‌(م- ف) ل هەوالگێریێ‌ بوو و ئامر مەفرەزێ‌ ئنزباتا بوو و كەسەك نەمابوو قوتان ب دەستێن ئەوی نەخاری و گەلەكێ‌ مرۆڤەكێ‌ نەخوش بوو و هەتا جارەكێ‌ من ژی چەندین حەیزەران ب دەستێن ئەوی خاربوون دەمێ‌ قوتابی، شوفێرێ‌ ئەوی ئێزدی خەلكێ‌ (دوغاتا) بوو ب مەرەما نیشادانا دەڤەرێن خوە ب رێكێ‌ ڤە كەتبوونە دەستێ‌ پێشمەرگەی و دەنگۆیێ‌ دەستەسەركرنا ئەوی ب رێكا ئێزگێ‌ دەنگێ‌ كوردستانێ‌ هاتە بەلاڤەكرن، وەك پێشتر من ئاماژە پێكری گەلەكێ‌ مرۆڤەكێ‌ زالم بوو و گەلەك گەنجێن كورد ب دەستێن ئەوی هاتبوونە ئێشاندن و بیرا من دهێت جارەكێ‌ ل بنێ‌ رێیا چیایێ‌ شنگال مە كاردكر دو كەس وێرێ‌ رەژی ئینا بوو بۆ فرۆتنێ‌ و كەتنە مەفرەزەكا ئەوی ئەو هەر دو كەس رووتكرن چ جلك ل بەر نەهێلان و ئەو كەس مان هەتا هندەكا جلك گەهاندینێ‌ ئەڤجا بزڤرن بۆ مالێن خوە ل چیایی، پشتی دەنگۆیێ‌ گرتنا (م- ف) ل ئێزگێ‌ دەنگێ‌ كوردستان هاتیە بەلاڤەكرن ئەوی دەمی چ ئامیرێن پەیوەندیێ‌ مە نەبوون كو ئاگەهداریا لژنەیا شێخان بكەن سەربارەت بابەتی، بەرپرسێن رێكخستێن پارتی ل شنگال دڤییا ئێك بچیتە بارەگایێ‌ پارتی ل شكەفتێ‌ ل شێخان و ئەڤی دەنگۆباسی پشتراست بكەت و مێژوو و زولم و زورداری (م- ف) بۆ پێشمەرگەی ئاشكرا بكەت.

 

کۆمێنتا تە