كـۆمارا كـوردستان.. كـۆمارا مهابـاد
ئـەڤـراز حـامد نسری
كۆمارا كوردستان یا كو ل 22 ـ 1 ـ 1946 هاتیە دامەزراندن، پێشەوا قازی محەمەد سەرۆك كۆمارێ كۆمارا كوردستان بوو؛ ل باژێرێ مهابادێ یێ رۆژهەلاتا كوردستانێ هاتیە دامەزراندن، لەوما ژی هندەك جاران ناڤێ وێ ب (كۆمارا مهاباد) هاتیە نیاسین، كۆمارا كوردستان ب ئێكەمین كۆمارا كوردی د دیرۆكێ دا دهێتە هژمارتن. هەرچەندە ژیێ كۆمارا كوردستان یێ كێم بوو، بەلێ د دیرۆكێ دا سەنگەكێ گران هەیە، لێ ب پیلان و فشارێن نیڤدەولەتی كۆمارا كوردستان، ل 17 ـ 12 ـ 1946 هاتە ژ ناڤبرن و سەرۆكێ كۆمارێ ژی (قازی محەمەد) ل مەیدانا چارچرا هاتە سێدارەدان. كۆمارا مهاباد بتنی بۆ ماوەیێ ١١ هەیڤان دمینیت. پێشەوا قازی محەمەد دبیتە ئێكەم سەرۆكێ كۆمارا كوردستانێ، ئەڤە بوونە ٧٩ سال ب سەر ئێكەم كۆمارا كوردستانێ ل مهاباد دا دبۆرن. هەژی هندێ یە بهێتە خۆیاكرن كو گرنگترین دەستكەفتیێن د ژیێ كورتێ كۆمارا كوردستان دا هاتینە ئەنجامدان ئەڤەبوون:
1ـ ئالایێ كوردستانێ ئێكەم جار ب شێوەكێ فەرمی، لسەر ئاڤاهیێ كوچكا كۆمارا كوردستان ل باژێرێ مهابادێ هاتیە بلندكرن.
2ـ دامەزراندنا هێزا پێشمەرگە و نێزیكی 70 ئەفسەران سەرپەرشتیا وان دكر، ژ وان چار ژەنەرال بوون حسین سەیفی قازی، عومەرخان شكاك، حەمە رەشیدخان، مەلا موستەفا بارزانی. قازی ئێكەم كەسە پەیڤا پێشمەرگە ئینایە زمان و رامانا ڤێ پەیڤێ، ئانكو ئەو كەسێ بەری هەر كەسەكێ دی جانێ خوە گۆری مللەتێ خوە دكەت.
3ـ سیستەمێ كۆماری وەكی ئاشكرا دەمێ كۆمارا كوردستان هاتیە راگەهاندن پڕانیا سیستەمێن رۆژهەلاتا ناڤین شاهانە و مێرانە بوون و ئەڤە تشتەكێ تازە و نویخواز بوو هاتیە د گۆرەپانا سیاسیا كوردی دا.
4ـ ئێكەتیا ئافرەتێن كوردستانێ هاتە دامەزراندن و هەڤژینا قازی مینا خانم دبیت سكرتێرا ڤێ رێكخراوێ.
5ـ گرنگیدان ب زمانێ كوردی و بەلاڤەكرنا چەندین رۆژنامەیان مینا كوردستان، نیشتیمان و زێدەباری ژمارەكا گۆڤاران وەكی ئاگر، هاوار، هەلالە، گلاڤێژ و دامەزراندنا چاپخانەكێ بسەرپەرشتیا عەبدولقادر مدرسی.
6ـ ڤەكرنا خواندنگەهان بۆ هەردو رەگەزان و هژمارتنا زمانێ كوردی وەكو زمانێ فەرمی د ناڤ دامودەزگەهێن كۆمارا كوردستان دا و ڤەكرنا خواندنگەهێن شەڤێ بۆ نەهێلانا نەخوێندەواریێ.
حوكمەتا كوردستان (كۆمارا مهاباد) ل 11-2-1946ز، هاتە راگەهاندن ب ڤی شێوێ خوارێ:
1ـ سەرۆكێ وەزیران الحاج بابە شێخ.
2ـ وەكیل وەزیرێ بەرەڤانیێ موحمەد حوسین سیف.
3ـ وەكیل وەزیرێ پەروەردێ مەناف كەریمی.
4ـ وەزیرێ ناڤخۆ موحمەد ئەمین مەعینی.
5ـ وەزیرێ دەرڤە عەبدولرەحمان ئالیخانی زادە.
6ـ وەزیرێ ساخلەمیێ موحمەد ئەیۆبیان.
7ـ وەزیرێ كشتوكالی مەحمود دولی زادە.
8ـ وەزیرێ كاری خەلیل خوسروی.
9ـ وەزیرێ ئابۆری ئەحمەد ئالاهی.
10ـ وەزیرێ داد مەلا حوسێن مەجدی.
11ـ وەزیرێ بازرگانی موستەفا داودی.
12ـ وەزیرێ ئیرشادێ سەدیقی حەیدەری.
13ـ وەزیرێ رێكان ئیسمائیل خانی.
14ـ وەزیرێ پۆستێ وگەهاندنێ كەریم ئەحمەدی.
