هەرێما كوردستانێ و بەغدا.. ئاریشە و چارەسەری
سەردار مەجید
پەیوەندیێن د ناڤبەرا هەرێما كوردستانێ و حوكمەتا ناڤەندی یا عیراقێ ل بەغدا، ب درێژاهیا دەمی، تووشی گەلەك ئاریشە و ئالۆزیان بوویە. ئەڤ پەیوەندی پڕ جاران ب نەباوەری و شەڕێن دەستهەلاتێ ڤە هاتینە گرێدان و بوویە سەدەما پەیدابوونا گەلەك ئاریشەیێن ئابووری، سیاسی و جڤاكی.
ئێك ژ وان ئاریشەیێن بنەرەتی، دابەشكرنا داهاتا نەفتێ یە. هەرێما كوردستانێ خودان چەندین كانیێن نەفتێ یە و ل دویڤ دەستوورێ ئیراقێ، پێدڤیە هەرێم رێژەكا دیاركری ژ داهاتا نەفتێ وەربگریت. لێ د كریارێ دا، گەلەك جاران ئەڤ پارە نەدهاتنە دان یان كێم دهاتنە دان. ئەڤ چەندە بوویە سەدەما كو هەرێما كوردستانێ دەست ب هنارتنا نەفتێ ب شێوەیەكێ سەربەخوە بكەت، و ئەڤە ژی بوویە ئەگەرێ زێدەبوونا ئالۆزیان دگەل بەغدا.
ئاریشەكا دی یا گرنگ، دابەشكرنا دەستهەلاتێ یە. ل دویڤ دەستوورێ ئیراقێ، هەرێما كوردستانێ خودانا هندەك دەستهەلاتێن تایبەتە، لێ هێشتا گەلەك ئاریشە د وارێ سنوورێن ڤان دەستهەلاتان دا هەنە. بەغدا دخوازیت كو دەستهەلاتا ناڤەندی بهێز بكەت، دەما كو هەرێم دخوازیت پتر دەستهەلاتان وەربگریت. ئەڤ چەندە دبیتە سەدەما شەرێن سیاسی و دووركەفتنا هەردوو لایەنان ژ ئێكودو.
هەروەسا، ناڤچێن دژبەر یان یێن كو دهێنە ناسین وەك ناڤچێن مادە ١٤٠، پرسەكا گران و ئالۆزە. ئەڤ ناڤچە، وەك كەركووك، ل سەر وان دەنگەدەنگە هەیە كا دێ سەر ب هەرێما كوردستانێ ڤە بن یان سەر ب حوكمەتا ناڤەندی ڤە. ل دویڤ دەستووری، پێدڤیە رێفراندۆمەك بهێتەكرن داكو خەلكێ ڤان ناڤچان بریارێ بدەن، لێ ئەڤ چەندە هێشتا پێك نەهاتیە.
ژ بۆ چارەسەركرنا ڤان ئاریشەیان، پێدڤیە هەردو لایەن بگەهنە رێككەفتنێن راستەقینە و دوورمەودا. پێدڤیە پەیوەندیێن د ناڤبەرا هەرێما كوردستانێ و بەغدا ل سەر بنیاتێ باوەریێ و رێزگرتنێ بهێنە ئاڤاكرن. ئەڤ چەندە ب رێیا دیالۆگەكا بەردەوام و كاركرن ب دەستووری دهێتەكرن.
هەروەسا، پێدڤیە یاسا و رێككەفتنێن رۆهن هەبن ل دوور دابەشكرنا داهاتا نەفتێ و دەستهەلاتان. ئەڤ چەندە دێ هاریكاریا كێمكرنا گومانێ و زێدەكرنا باوەریێ كەت ناڤبەرا هەردو لایەنان.
پێدڤیە هەردو لایەن هەوڵ بدەن داكو بەرژەوەندیێن گشتی یێن خەلكێ ئیراقێ و هەرێما كوردستانێ ببینن، نەكو تەنها بەرژەوەندیێن تاكەكەسی یان پارتیێن سیاسی. ئەگەر ئەو بەرژەوەندیێن گشتی بكەنە ئارمانج، دێ كارن گەلەك ژ ڤان ئاریشان چارەسەر بكەن و دێ بەرەڤ ئیراقەكا باشتر ڤە چن، كو تێدا هەمی پێكهاتە دكارن ب ئاشتی و ئازادی بژین.
