كورردستانی و شه‌رێ سایكۆلۆژی
سایكۆلۆژیایا جڤاكی پویته‌ی ب بابه‌تێ جه‌نگێ سایكۆلۆژی دده‌تن وه‌ك ئێك ژ بابه‌تێن زێندی یێن جه‌نگی ل ئه‌ڤرۆكه و سه‌رده‌مێن كه‌ڤن دا. هه‌ر قۆناغه‌ك ژ قۆناغێن نه‌ته‌وه و وه‌لاتێن جۆداجۆدا شێوازێن جیاوازێن بۆ زالبوون بسه‌ر یێ به‌رامبه‌ری خۆ دا بكار ئینای كه ئێك ژ وان شێوازان شه‌ڕێ ده‌روونی بوویه كه نه‌وه‌ك جه‌نگێن دیتر ب تۆپ و تفه‌نگ و گۆلله و تیر و كه‌وانان دهێته‌كرن، به‌لكۆ فرت و فێل و گۆتگۆتك و ئاخفتن و چیرۆكه‌كا دره‌وین و نووچه‌یه‌ك خه‌له‌ت و راگه‌هاندنه‌ك چه‌واشه‌كری ڤی كاری دكه‌تن و گۆڕه‌پانا وێ ژی نه ئاخا دوژمنی یه به‌لكۆ دل و ده‌روون و كه‌ساتیا تاكێ جڤاكێ و خه‌لكێ سیڤیل و سه‌ربازن كه دكه‌ڤیته به‌ر ئارمانجا ڤان كه‌رسته و ڕێكێن جه‌نگێ ده‌روونی.
هه‌رچه‌نده رۆسی جه‌نگێ ده‌روونی ب هه‌ر كاره‌ك سیاسی یان سایكۆلۆژی كه بۆ مه‌ره‌ما هه‌ڕفاندنا مۆرالا دوژمنی و بێهێزكرنا وی د جه‌نگی دا و نه‌چاركرنا وی بۆ ته‌سلیم بوونێ و ده‌ركه‌فتن ژ به‌ره‌ی جه‌نگی، دده‌نه پێناسه‌كرن، لێ د ڤان جۆره جه‌نگێن ده‌روونی دا شێوازێن له‌شكری، ئابووری، ئایینی ژی دهێنه بكار ئینان و ئه‌ڤ چه‌نده گرێدایه ب سروشتێ دوژمنی ڤه كه ئایا دێ شێتن لدویڤ كیژ شێوازی مه‌زنترین كارتێكرنێ د وێ جڤاكێ دا بكه‌ن و ئه‌و جڤاكه خۆدان كیژ خالا لاوازیێ یه هه‌تاكۆ بشێن د وی ده‌رگه‌هی دا بهێنه ژۆر و بسه‌ر وی دا زال ببن. وه‌ك دیاره شێواز هه‌ر چه‌وا بیتن گرنگ ئه‌وه كه مه‌به‌ستا سه‌ره‌كی یا هه‌ر جه‌نگه‌كێ ده‌روونی كارتێكرنه ل سه‌ر مۆرالا جڤاكا سیڤیل و پێشمه‌رگه‌ی و هێزا له‌شكرییا وێ جڤاكێ و لاوازكرنا وان و دروستكرنا هه‌ست و هزرێن نه‌رینی و خراب و شاش به‌رامبه‌ری خۆدێ خۆ و هێزا ده‌ستهه‌لاتدار و له‌شكری و دروستكرنا جۆره‌كێ سه‌قایێ بێ باوه‌ریێ و نه‌مانا هه‌ستا نه‌ته‌وه‌یی و نیشتمانی به‌رامبه‌ری دۆزا ره‌وایا خۆ و نه‌ته‌وه‌یا خۆ و لدۆماهێكێ ژی گۆهۆڕینا ره‌فتارێن مرۆڤی به‌رڤ ناره‌زایی ده‌ربڕین یان ڕه‌ڤین و سستی و خاڤی د به‌رگریكرن ژ خۆ و جڤاك و ئاخ و نیشتمانێ خۆیه.
به‌لاڤكرنا زانیارییه‌كا نه‌راست ژ كاودانێن ئابووری، له‌شكری، سیاسی، ئایینیێ جڤاكه‌كێ، ڤه‌گێڕانا چیرۆكه‌كا دره‌وین لدۆر كه‌سه‌كی یان سه‌ركرده‌یه‌كی، به‌لاڤكرنا سه‌رهاتیه‌كا بێ بنه‌ما لدۆر كه‌سه‌كی و بێبه‌ختیكرن ل وی، هنارتنا هنده‌ك كه‌سێن كرێ گرتی بۆ ناڤ جڤاكێ بۆ به‌لاڤكرنا وێنه‌یێن گرێدای ب چالاكیێن دوژمنی دناڤ خه‌لكێدا، به‌لاڤكرنا ترس و پرس و به‌رهه‌لایێ دناڤ جڤاكێدا، ب هه‌ر شێوازه‌كێ زاره‌كی یان بڕێكا ئه‌نترنێتی یان مۆبایلێ یان هه‌ر ده‌زگه‌هه‌ك و كه‌ناله‌كێ بیتن، پشكه‌كه ژ سه‌دان شێوازێن جه‌نگێ سایكۆلۆژیێ كۆ دوژمن دگه‌ل لایه‌نێ به‌رامبه‌ر دا بكار دئینیتن دا بشێتن مه‌زنترین زیانێ بگه‌هینیته هزر و مێنتالیته و هه‌ست و سۆز و بیروباوه‌رێن وان و ڕێكێ بۆ سه‌ركه‌فتنێن له‌شگه‌ری خۆش بكه‌تن.
د به‌رنگاربوونا جه‌نگێ سایكۆلۆژی ژی پێشمه‌رگه یان كارمه‌نده‌كێ ئاسایشێ بتنێ نه‌شێتن چاره‌سه‌ركه‌ر بیت به‌لكۆ یا فه‌ره هه‌ر تاكه‌ك د جڤاكێدا، بێی جیاوازییا ره‌گه‌زی و ژی و ئایین و مه‌زهه‌ب و پیشه و پله و پایه‌یا جڤاكی و سیاسی و ئایینی، خۆ به‌رامبه‌ر پاراستنا ئاسایشا كوردستانێ ب به‌رپرسیار بزانیتن و دگه‌ل دیتن یان هه‌ستپێكرن ب شێوازه‌ك ژ شێوازێن جه‌نگێ سایكۆلۆژی بزویترین ده‌م ئاگه‌هداری لایه‌نێن په‌یوه‌ندار بكه‌تن، داكۆ دویڤدا چۆنا راستی یان نه‌راستیا بابه‌تی بهێته‌كرن یان ئه‌و كه‌سێ پێڕادبیتن بهێته‌كرن و ڕێكارێن پێدڤی بهێته‌كرن و بزاڤ بۆ چاره‌سه‌ركرن و نه‌هێلان یان لاوازكرنا زیانێن وێ بهێته‌دان. ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنێ مه‌زنترین چه‌په‌رێن بهێزن كه دشێتن بڕێكا به‌لاڤكرنا زانیاریێن دروست به‌رسڤا چه‌واشه‌كارییا دوژمنی بده‌تن و هه‌ول و بزاڤێن وان بۆ دلساركرنا جڤاكێ و تاك و پێشمه‌رگه‌ی پوچه‌ل بكه‌تن. هه‌بوونا لیژنه‌یه‌كا بسپۆر و شه‌هره‌زایان بۆ ڤێ چه‌ندێ گه‌له‌ك گرنگه بۆ هندێ لده‌مێ به‌لاڤبوونا هه‌ر شێوازه‌ك ژ شێوازێن شه‌رێ ده‌روونی بزاڤێ بكه‌تن خه‌لكێ د راستیا بابه‌تی بگه‌هینیتن و نه‌هێلیتن ئاستێ باوه‌ری بخۆ بوونێ لنك پێشمه‌رگه‌ی و هه‌ر تاكه‌كێ جڤاكا كوردستانێ بهێته خوارێ و زیانێ بگه‌هینیته به‌رژه‌وه‌ندیێن كورد و كوردستانیان.
*بسپۆرێ پێداگۆگیا و سایكۆلۆژیایێ / به‌شێ ده‌روونزانی / زانینگه‌ها زاخوَ
