غاردان به‌ره‌ف كوچكا سپی
هه‌ر چوار سالان جاره‌كێ غاردانه‌كا دوویر و درێژ پر به‌ربه‌ست ل ئه‌مریكا ده‌ست پێ دكه‌ت. د ڤێ هه‌ڤركیێ دا ئه‌وا كو نێزیكی سال و نیڤا ڤه‌دكێشیت، ژماره‌كا سیاسه‌تمه‌دارێن ئه‌مریكی ژ سیناتوران، حاكمێن ولایاتا و كه‌سایه‌تیێن به‌رنیاس به‌ره‌ف كوچكا سپی ب رێ د كه‌ڤن بو وه‌رگرتنا پوستێ سه‌روكاتییا ولایاتێن ئێكگرتییا ئه‌مریكا. لێ پرانییا وان غارده‌را ب رێكێ ڤه یان دكه‌ڤن یان ژی ده‌ردكه‌ڤن و بتنێ دوو هه‌ڤركێن سه‌ره‌كی د مینن بو روژا هه‌لبژارتنێن گشتی. خوكاندیدكرن یا بدوماهی هاتی و سه‌ركه‌فتیێ ڤێ به‌ریكانا ئه‌ڤ ساله ده‌ستپێكری دێ بیته سه‌روكێ ئه‌مریكا یێ 45. ئه‌ڤ غاردانه پێنچ قوناغن:ئێك: خو كاندیدكرن ل سالا به‌ری هه‌لبژارتنا. دوو: گێرانا كور و سمینارا بو دیاركرنا بیرو بوچونێن خو. سێ: هه‌لبژارتنێن ده‌ستپێكێ ل هه‌موو ولایاتا ل هه‌یڤا كانینا دووێ ده‌ست پێ دكه‌ن. چوار: كونگرێن نیشتیمانیێن پارتا بو ده‌ستنیشانكرنا ئێك كاندیدی و قوناغا پێنجێ هه‌لبژارتنێن گشتی نه ل روژا سێ شه‌مبیا د ناڤبه‌را 2 تاكو 8 / چریا دووێ تێنه ئه‌نجامدان كو ل سالا بێت د كه‌ڤیته 8/11/2016 و سه‌روكێ هه‌لبژارتی ل 20/ 1 /2017 د رێ و ره‌سمه‌كێ هه‌ژی دا ب فه‌رمی دێ چیته د كوچكا سپی ڤه.
ئه‌ڤرۆ كاندیدێن د قوناغا دووێ دا و تێنه هه‌لسه‌نگاندن ل گوره‌ی هه‌لویستێن وان به‌رامبه‌ر كێشێن گه‌رم سه‌رانسه‌ری جیهانێ و چه‌وانییا سه‌ره‌ده‌ریكرنێ و دیتنا چاره‌سه‌رییا بۆ وان كێشێن ئاسایشا نێڤده‌وله‌تی د ئێخنه د مه‌ترسیێ دا. ل سه‌ر ئاستێ ناڤخویێ د ڤێت كاندیدی دیتنه‌كا رون هه‌بیت ل سه‌ر چه‌وانییا بلندكرنا ئاستێ ژیارێ و په‌یداكرنا ده‌لیڤێن كاری و خویكا زێده‌باری بابه‌تێن په‌یوه‌ندی ب هاوه‌لاتی ڤه هه‌ی وه‌كی په‌روه‌ردێ، ساخله‌میێ، تاوانا، مافێ مروڤی و زاروكی. ل ڤێره یا من دڤێت گرنگیێ پێ بده‌م كو په‌یوه‌ندی ب مه‌ڤه هه‌ی سیاسه‌تا ده‌رڤه‌یه و هه‌لویستێ هنده‌ك كاندیدا به‌رامبه‌ر كوردان هه‌ر وه‌سا رولێ میدیا ئه‌مریكی د هه‌لبژارتنان دا.
ئه‌گه‌ر ئه‌م لێزڤرینه‌كێ ل هه‌لبژارتنێن سالا 2008 بكه‌ین ده‌ما ( باراك ئوباما) بو جارا ئێكێ هاتیه هه‌لبژارتن، وی د به‌رنامێ خودا پتر گرنگی د دا باده‌كێن ناڤخویی و ل سه‌ر ئاستێ سیاسه‌تا ده‌رڤه داكوكی ل ئاشتیێ دكر و شیا سه‌رنجا ده‌نگده‌رێ ئه‌مریكی بو خو راكێشیت ژبه‌ر ترسه‌ك ل ده‌ف ئه‌مریكیا په‌یدا ب بو ژ سیاسه‌تا سه‌روك (جورج ده‌بلیو بوشێ كور) كو ل سه‌ر ده‌مێ وی ئه‌مریكا كه‌فتبو د دوو شه‌رێن مه‌زن دا ل ئه‌ڤغانستانێ و عیراقێ و ئه‌مریكییا خویكه‌كا مه‌زن دابو ژ لایێ مروڤا و دراڤی ڤه، ژ به‌ر هندێ وان د ڤیا گهورینه‌ك د سیاسه‌تا ده‌رڤه‌دا بێته كرن و ل سه‌ر وی بنه‌مای ئوباما هاته هه‌لبژارتن. هه‌ر چه‌نده دبیت ئوبامای هنده‌ك كارێن باش كربن ل سه‌ر ئاستێ ناڤخوی لێ سیاسه‌تا وی یا ده‌رڤه نه‌رماتیه‌ك ب خوڤه ددیت و پتر رولێ بێ لایه‌نیێ د گێرا د كێشێن نێڤده‌وله‌تی دا. ئه‌و سیاسه‌ت بو ئه‌گه‌ر كو روسیا جهێ پێ خو بكه‌ت ل هنده‌ك ده‌ڤه‌را ب رێكا هێزا له‌شكری و ببیته هه‌ڤركا وان و هێزه‌كا كارا چ ل سه‌ر ئاستێ دبلوماتیك ل نه‌ته‌وێن ئێكگرتی یان له‌شكری ل سوریا و بولقانێ و ئه‌ڤ چه‌نده نه د به‌رژه‌وه‌ندییا ئه‌مریكا و هه‌ڤپه‌یمانێن وێ دایه كو ئاسته‌نگ د كه‌فنه د ریكا بریارێن وان بو ئێكلاكرنا باده‌كان. ب دیتنا من ئه‌ڤرۆ ئه‌مریكا یا ل به‌رامبه‌ر هه‌ڤركیێن پر مه‌زن ل سه‌ر ئاستێ ده‌ره‌كی وه‌كی: به‌ربلاڤبونا تیرورێ، سه‌رهلدانا دوجه‌مسه‌ریێ و شه‌رێ سار، باده‌كا به‌رنامێ ئوتومیێ ئیرانێ، بارودوخێن نه‌له‌بارێن سوریێ، عیراقێ، یه‌مه‌نێ، مسرێ، لیبیا، ئه‌ڤغانستانێ، و جورجستانێ و زێده‌باره دیاردا كوچبه‌ریێ. ژ به‌ر هندێ ئه‌مریكا پێتڤی سه‌روكه‌كی یه كو بێی دو دلی بێته د ناف ڤان هه‌می كێشان دا و وه‌ك زلهێزا ئێكێ ل جیهانێ سه‌ره‌ده‌ریێ بكه‌ت. گه‌له‌ك كاندیدێن ب ڤی شێوه‌ی یێن ناڤ غاردانێ دا هه‌ین ژ هه‌ردوو پارتان. ئه‌ز پێشبینیێ دكه‌م ئێكێ ب ڤی ره‌نگی بێته هه‌لبژراتن و سه‌نگا ئه‌مریكا یا جاران بزڤرینیته ڤه.
كورد و و هه‌لبژارتنێن ئه‌مریكا: كورد فاكته‌ره‌كێ گرنگن د راگرتنا بالانسا هێزا دا ل روژهه‌لاتا ناڤین ئه‌و ژی د زڤریتن بو رولێ هه‌رێما كوردستانێ ل سه‌ر ئاستێ دبلوماتیكی و له‌شكری و حه‌واندنا په‌نابه‌را و رولێ پێشمه‌رگه‌هی كو تاكه هێزه ل ده‌ڤه‌رێ سه‌ركه‌فتن توماركری د شه‌رێ دژی تیرورستێن داعش دا. ژ به‌ر هندێ ئه‌ڤه جارا ئێكێ یه سێ كاندیدین پارتا كوماری د چاڤپێكه‌فتنێن خو دا پشته‌ڤانییا خو یا بو كوردان دیار كری و د بێژن: كورد هه‌ڤپه‌یمانێن مه‌نه ل ده‌ڤه‌رێ و دڤیت پێشمه‌رگه‌ه راسته‌وخو بێته پرچه‌ك كرن هه‌ر وه‌سا ئێك ژوان كو سیناتور (راند پول ) ه ژ ولایه‌تا ( كنتاكی) داخوازییا دامه‌زراندنا ده‌وله‌تا كوردی دكه‌ت، و هه‌ر دووێن دی، سیناتورێ (تێكساس) ( تێد كروز ) و حاكمێ( تێكساس) یێ به‌رێ (ریك پێری)، داكوكیێ ل پشته‌ڤانییا پێشمه‌رگه‌هی دكه‌ن.
رولێ میدیا ئه‌مریكی: هه‌موو كه‌نالێن ته‌له‌فزیونی یێن ئاسمانی و ناڤخویی، روژنامه و گوڤار روله‌كێ مه‌زن د بینن د هه‌لبژارتنێن سه‌روكاتییا ئه‌مریكا دا. هه‌ر ژ خوكاندیدكرنێ، میدیا د كه‌ڤیته كاری بو دیاركرنا ژیانناما، بیرو بوچون و هه‌لویستێن كه‌ڤن و نوی یێن هه‌ر كاندیده‌كی. هه‌ر وه‌سا به‌راوردیی دناڤبه‌را وان دا دكه‌ن. چاڤپێكه‌فتنێن ته‌له‌ڤزیونی و روژنامه‌ڤانی د به‌رده‌وامن بو گه‌هاندنا په‌یامێن وان. پشتی كاندیدێن پارتان تێنه ئێكلاكرن ،به‌ری هه‌لبژارتنێن گشتی، دوو چاڤپێكه‌فتنێن چاره‌نڤێساز راسته‌وخو تێنه ئه‌نجامدان د ناڤبه‌را كاندیدێ كومارییا و دیموكراتا دا. ل روژێن دوماهیێ ژ به‌ریكانێ و ب رێكا میدیایێ دیتن و به‌رنامێن هه‌ر كاندیده‌كی بو ده‌نگده‌را زه‌لال دبن ژبه‌ر هندێ پاشترین ئێك تێته هه‌لبژارتن بو گرنگترین پوست ل سه‌ر ئاستێ جیهانێ.
