هوشیاركرنا هاولاتیان و پهروهردهكرنا زاروكان ژ بو پاراستنا ژینگههێ
گرنگترین بوارێ پهروهردێ ل وهلاتێن پێشكهتی ل سهر پاراستنا ژینگههێ بویه، كو د ژینگههێ دا ئاڤ و دارو بار گرنگترین ئهلهمێنتێن ژینگهههكا ساخلهمن. د ناڤ خێزانێن مه دا ب پهروهردهكا شاش زاروك دهێته پهروهردهكرن سهبارهت ڤی بابهتی كو گهلهك جاران مهرهم پێ نینه كو دیتنهكا شاشا بو زاروكێ خو دروست بكهن، بو نمونه گهلهك جاران باب دێ ل بهر چاڤێن زاروكێ خو بهرمایكێن خو هاڤێته سهر جادێ یان دایك دێ بو ماوێ دو یان سێ دهمژمێرا ئاڤا ڤهخوارنێ ل بهر دهرێ مالێ رهشینیت بێ كو ههست بكهت كو ئهڤ ئاڤه بهرامبهر پترولێ یه ل گهلهك وهلاتان و ب ههروه ددهت، كو ب ڤی رهنگی هزرهكا چهوت دكهته د سهرێ زاروكێ خو دا، چونكه زاروكا كچ ژی گهلهك چاڤ د دهته دایكا خو و ڤێ رهفتارا شاش دكهت كو ئهڤ چهنده سهدهها جاران دهێته تێبینی كرن. ل دویڤ ژێدهرا، ئاڤا كوردستانێ ئهوا دهێته پاراستن و ئهوا ژ كانی و ریبارا دهێت تێرا بیست ملیون مروڤانه و ل دویڤ بوچونا زانایان ئاڤ كێم دبیت بهلێ بنبر نابیت چونكه ئاڤ ژ رزقی یه، بهلێ ل كوردستانێ ب رێكا بهنداڤا ههمی ناهێته پاراستن و رێكخستن و حكومهت چهند خهرجیێ ل بهنداڤكرن و پاقژكرنا وێ خهرج دكهت. و ههكه بڤی رهنگی ئهم نهپارێزین و چاڤ نهدهینێ و زاروك و دایك و برا و حكومهتا خو هشیار نهكهین ئهڤ سامانێ سروشتی یێ ب ههروه دچیت و ب دیتنا مه دڤێت ئهم ژ قوتابخانه و باخچهیێن ساڤا دهستپێبكهین و ب رێكین ئالاڤێن فێركرنێ زاروكا فێر بكهین چهوا ئاڤێ ببارێزن.
بهلێ ههر وهكو دیار بڤی رهنگی ئهگهر نههوشیاریا خهلك و زارویێن مه بهردهوام بیت ل سهر نه پاراستنا ژینگههێ چ ژ چاندنا دارا بگره یان نهپاراستنا ئاڤێ، ئهو ئاڤا ئهز و تو ب ههروه د دهین دێ د ئایندهی دا نهڤیێن مه ژ بو چپكهكا ئاڤا ڤهخوارنێ نالن و ئاڤ نابیت و تو دزانی ل دویڤ راپورتان چهندهها ملیون زاروك ل ئهفریقا و جیهانێ ههنه ئاڤا ڤهخوارنێ یا پاقژ ب دهست ناكهڤیت، ئاڤ چهكێِ پاشهروژێ یه و بهایێ وێ ژ بهایێ زێرێ رهش كێم تر نینه، بو نمونه توركیا ل بهره د ئایندهی دا ئاڤا دیجله و فورات بهرامبهر پترولێ بدهته عێراق و سوریا. ل دویڤ بوچونا كهسێن بسپور كاریگهر ترین رێكا پهروهردهكرنێ ئهنجامدانا كارێ پاراستن و رێزگرتنا ژینگههێ یه نهك بتنێ رێنمایی كرن، بو نمونه ئێك ژ وان بسپوران ل باژێرێ دهوكێ ههر دهم دار وبار د چاندن و زاروكێن دهور و بهر و كهس و كارێن خو فێر دكرن كو دارا بچینن و د گهل وان دا هاری وان دكر بو چاندنێ كو ئهڤ رهفتاره دبیته رێكهك ئهكتیڤ بو پهروهردهكرنا زاروكان ل سهر حهزا بو چاندن و پاراستنا دار و بارا.
ئهڤه بیرا مه ل فهرمودا پێغهمبهری دئینیت كو ئهو داكوكیێ ل سهر چاندنا دارا دكهت ههكه مروڤی زانی دێ پشتی چركهكێ دنیا ب داوی هێت. ههر چهنده كوردستان وهلاتهكێ ب دار و باره، بهلێ ب بهراوردكرن دگهل وهلاتێن پێشكهتی كوردستان هێشتا پێدڤی چاندنێ یه و دێ گهلهك یا جوان بیت كو ههر تاكهكێ كورد دارهكێ بچینیت. د ئهنجام دا كو ئهم خو ژ قهیرانێن ئاڤێ و كێم دار و باریێ بپارێزین پێدڤی یه دام و دهزگههێن راگههاندنێ پتر تیشكێ بێخنه سهر ڤی بابهتی و خهلكێ خو هشیار بكهین. یا گرنگه دایك و باب بهێنه هشیاركرن برێكا بهلاڤكرنا بهلاڤوكا ل سهر خێزانان سهبارهت ڤی بابهتی و سهرهدانا قوتابخانا ژلایێ كهس و دهزگههێن پاراستنا ژینگههێ ڤه ژ بو هشیاركرنا ماموستا و قوتابیا و زاروكان. و پێدڤی یه زێدهتر ههو بهێنه كرن ل سهر هوشیاركرنا خهلكی سهبارهت ڤی بابهتی چ لایێ سهنتهرا ڤه بیت یان گرێدانا مێزگهردا و ههروهسا یا گرنگه یاسایهكا ئهكتیڤ ههبیت وان كهسا سزا بدهت یێن ژینگههێ نه پارێزن یان دارا دبرن.