كورد دێ بنه ئسپارتی
زۆر جارا مه گوه لێ بوویه كو دیروَك خۆ دوباره دكه‌ت، ببورینا ده‌می و جیاوازی یا جهی، به‌لێ لسه‌ر كه‌تواری دبیته راستی و چ گومان نامینیت. ئسپارته كو باژێره‌كێ یونانی بوو ل چه‌رخێن به‌ری زاینێ ب توَندی به‌رسینگێ فراوانخوازیێن ئمیراتوریه‌تا شه‌رخازا فارسی دگرت و ب مێرخاسانه به‌ره‌ڤانی ژ یونانێ و ئه‌وروپا دكر. تایبه‌ت داستانا شاه لیونادس و هه‌ر سێ سه‌د جه‌نگاوه‌رێن وی كو هێزا تایبه‌تا شاهی بوون، جه‌نگاوه‌رێن شاه لیونادس دكه‌ڤنه د چه‌په‌رێ شه‌رێ مه‌زنترین له‌شكرێ جیهانێ دا ، ئه‌و هه‌وه‌یا شاهێ ئمیراتوریه‌تا فارسی زیركسیس سه‌ركردایه‌تییا وێ دكر، ئسپارتی لسه‌ر ئاخا حوه بوون و فارس هێرش به‌ر بوون،ژبه‌ر كاودانێن وی ده‌می ئه‌ڤ داستانه بوویه ئێك ژ سمبولێن به‌ره‌ڤانیكرن ژ مروَڤایه‌تی و شارستانییه‌تا جیهانی. ئه‌ما ل سالا 2014-2015ز گه‌لێ كورد دیروَكا ئسپارتی یان دوباره كر به‌لێ ب داستانه‌كا مه‌زنتر و به‌ره‌ڤانییه‌كا بهێز تر هه‌رچه‌نده وه‌ك ده‌م ژ ئێك دووره به‌لێ ئه‌گه‌ر هه‌ڤبه‌ریێ بكه‌ین دێ بینین زوَر نێزیكبوون هه‌یه، مینا زیركسیس شاهێ ئمیراتوریه‌تا فارسی هێرشێ دبه‌ت و له‌شكرێ وی ب هزار ملله‌تان دهێنه ناڤكرن چنكو هه‌موو گه‌لێن ژێر ده‌سه‌لاتا وی ئینابوون،تیرورستێ مه‌زن ئه‌بوبه‌كر به‌غدادی ژی كو زیركسیسێ ڤی سه‌رده‌می یه و پتری هه‌زار ملله‌تان دئینیت و بێ ئه‌گه‌ر و بهانه هێرشی كوردستانێ دكه‌ت كو له‌شكرێ وی ژ گه‌لێن عه‌ره‌ب،تورك،فارس،شیشانی،ئه‌فغانی، پاكستانی،ئاسیاوی،ئه‌فریقی و ئه‌وروپی پێك دهێت، لێ هێزێن پێشمه‌رگه‌ی رولێ سێ سه‌د جه‌نگاوه‌رێن ئسپارتی دگێرن و ب قه‌هرمانی كوردستانێ و جیهانی و مروَڤایه‌تیێ ژ درنده‌ی و خوون رشتن وتیروَرا زیركسیسێ زه‌مانی د پارێزن،ئسپارتی یا ئێك زیركسیس هه‌بوو به‌س مه كوردا زیركسیسێ داعشێ و زیركسیسێ ئیرانێ ژی هه‌یه كو نهو دژایه‌تییا كوردان دكه‌ت و ده‌ست ل كاروبارێن ناڤخوَیی یا هه‌رێما كوردستانێ دده‌ت. خالا دیتر زیركسیس شاهێ ئمیراتوریه‌تا فارسی چ هه‌والگێریێن جیهانی پشته‌ڤانێن وی نه‌بوون به‌لێ كورد به‌رامبه‌ر هێزه‌كا تاریپه‌رست راوه‌ستیاینه كو ده‌هان ده‌زگایێن هه‌والگێری هه‌رێمی و جیهانی ب ڤه‌شارتی ل پشت ڤێ ریكخراوا تیروَرستینه. دیسا ده‌مێ شاه لیونادس داخازا رازیبوونا جڤاتا پیران و ئه‌نجومه‌نێ سه‌ربازی دكه‌ت بۆ هنارتنا له‌شكری بۆ رێك گرتن ل له‌شكرێ فارسی داخازا وی دهێته ره‌تكرن چنكو زوَر كه‌سێن باله ده‌ست دناڤ ئسپارته دا هاتبوونه به‌رتیل كرن ژ لایێ فارسان ڤه و بزاڤكرن ناڤخوَیا ئسپارته تێكبده‌ن و لیونادس ب كرینا شه‌ری تومه‌تبار كر و دا خویاكرن كو ئه‌ڤ شه‌ره بتنێ خزمه‌ت و به‌رژوه‌ندی یا لیونادس دایه، له‌وما شاه لیونادس نه‌چاردبیت هه‌ر سێ سه‌د جه‌نگاوه‌رێن هێزا تایبه‌ت ببه‌ت و مه‌زنترین داستان توماربكه‌ت، ل كوردستانێ ژی زێده‌باری شه‌رێ دگه‌ل تیروَرستان ده‌هان قه‌یران ب پیلان هاتنه چێكرن و هنده‌ك لایه‌نا قه‌یرانا سه‌روَكاتیا هه‌رێمێ دروست كر و دخاست لسه‌ر ئاستێ سیاسی و جه‌ماوه‌ری پێگه‌هێ سه‌روَكێ هه‌رێمێ لاواز بكه‌ن به‌لێ بێ ئه‌نجام بوون، یان شه‌رێ تیروَرستان د ئێخسته چارچوڤێ حزبی و ناوچه‌گه‌ری دا. ل دوماهیێ بۆ خه‌لكێ ئسپارته و هه‌می یونانێ دیاردبیت كو خائین و خوَفروشا تێكدان دكر و شاه لیونادس و هه‌ر سێ سه‌د جه‌نگاوه‌رێن وی ژ پێخه‌مه‌ت ئسپارته و یونان و ئه‌وروپا و مروڤایه‌تیێ شه‌ر دكر، ل كوردستانێ ژی هه‌مان شێوه راستی بوَ خه‌لكی دیاربوو و مه‌زنترین پیلان دژی گه‌لێ كورد هاتنه ژناڤبرن و بهاریكاریا خودێ چ جارا سه‌رناگرن. فه‌ره راگه‌هاندكار و سینه‌ما كار و سازیێن میدیایێ بۆجیهانێ پتر قه‌هره‌مانی یا پێشمه‌رگه‌ی و مێرخاسیا گه‌لێ كورد ده‌نه پێش، تا كو ببه‌نه داستان بۆ فلمێن هولیود و ببیته به‌شه‌ك ژ راگه‌هاندنا جیهانی و دیروَكا مروَڤایه‌تیێ.
