ده‌سهه‌لاتداری ل ئیراقێ پڕ زه‌حمه‌ته!!
هه‌ر ژ پێكهاتنا ده‌وله‌تا ئیراقێ، ئه‌وا لسالێ 1921 ێ هاتیه دانان، و هه‌تا نوكه ژی رێڤه‌برنا وێ ده‌وله‌تا ژ نوی چێبووی یا بسه‌ر ئێش و سه‌ر گێژی یه، چنكی هه‌ر ژ ده‌سپێكێ پێكڤه گرێدانا وان پارچێت ئه‌ردی كاره‌كێ دروست نه‌بوو، نه‌مازه كوردستانێ، لێ مه‌سله‌حه‌تا ده‌وله‌تێت مه‌زن نه‌مازه بریتانیا ئه‌وا د شه‌ڕێ جیهانیێ ئێكێدا بسه‌ر كه‌فتی وپه‌یدابوونا نه‌فتێ ل كوردستانێ وه‌كر ، بریتانیا ته‌ماعێ د ئاخا كوردستانێدا بكه‌ت و ب زۆری ڤێ پارچێ بسه‌ر ئیراقێ ڤه به‌رده‌ت.
ئیراق ل ده‌مێ پیك ئینانێ ونوكه ژی ژ 3 پارچێت سه‌ره‌كی پێك دهێت، شیعه و سوننه و كورد، لێ هه‌ر ژ ده‌سپێكێ ده‌مێ ئنگلیزی میر فه‌یصه‌ل كوڕێ حوسێنێ هاشمی ژ حیجازێ ئینای وكریه مه‌لك ل ئیراقێ و هه‌تا سالا 2003 ێ ده‌سهه‌لاتداریا ئیراقێ د ده‌ست سوننا دابوو،یان بدروستی بێژین ، بدرێژیا سه‌ر ده‌مێ مه‌له‌كی ( 1921-_ 1958 ) ده‌سهه‌لات یا سوننا بوو و كوردا ژی پشكداریه‌كا باش د وی سیسته‌میدا هه‌بوو، پشتی كه‌فتنا سیسته‌مێ مه‌له‌كی لسالا 1958 ێ وهه‌تا سالا 2003 ێ هه‌ر دیسا سیسته‌م د ده‌ستێ سوننا دابوو و دگه‌ل كێمكرن یان هنده‌ك جاران نه‌هێلانا كوردان د ناڤ سیسته‌می دا.
ژ ڤان گۆتنێت سه‌ری وه‌سا دیار دبیت شیعا بدرێژیا ژیێ ده‌وله‌تا ئیراقێ، چو پشكداریه‌كا وه‌سا دسیسته‌میدا نه‌بوو، و ژ ئه‌نجاما وێ چه‌ندێ، شیعه كو ژ نیڤه‌كا ملله‌تێ ئیراقێ پترن مانه بێ ئه‌زموون و هه‌تا نها ژی وان ئه‌زموونه‌كا سه‌ركه‌فتی د ده‌سهه‌لاتێدا نینه ، كه‌س بلا وه‌سا هزر نه‌كه‌ت هه‌تا 50 سالێت دی ژی، سیاسیێت شیعه ل ئیراقێ بگه‌هنه ئاستێ ده‌سهه‌لاتداریا ده‌وله‌تێ، ئه‌ڤ ئاخفتنه به‌ری چه‌ندین سالا ژی ، من د گوتاره‌كیدا ل ڤێ رۆژنامێ به‌لێڤ كربوو، ئه‌گه‌را سه‌ره‌كیا نه شاره‌زاییا وان د كاروبارێت سیاسیدا ل ئیراقێ ژ بلی كێم ئه‌زموونیا وان درێڤه‌برنا ده‌سهه‌لاتێدا، دوو ئه‌گه‌رێت دی ژی یێت سه‌ره‌كی یێت هه‌ین ، ئه‌وژی ئه‌ڤه‌نه:
ئێك: گرێدانا وان ب ئیرانێ ڤه ،وه‌ك مه‌سه‌بێ شیعاتیێ كو لده‌ف وان ژ نه‌ته‌وه‌ییێ گرنگتره وپه‌یڕه‌و كرنا سیاسه‌تا ئیرانێ یا باش بیت یان خراب، رازیبوونا ئیرانێ ژ وان لده‌ف وان گرنگتره ژ نیشتیمانبوونا ئیراقێ.
دوو: گرێدانا وان ب مه‌رجه‌عێت ئایینی ڤه ل نه‌جه‌فا پیرۆز و مایتێكرنا وان مه‌رجه‌عان د كاروبارێت سیاسیدا ل ئیراقێ.
ئه‌ڤ هه‌ردوو ئه‌گه‌ره د بنه سه‌ده‌م بۆ نه سه‌ركه‌فتنا سیاسیێت شیعه ل ئیراقێ.
له‌وما دووباره د بێژم، بلا سیاسیێت مه كوردا د بێ هیڤی بن ژ دروستبوونا ده‌وله‌ته‌كا ئیراقی یا موكوم هه‌تا 50 سالێت دی ب كێمی.
ژ لایێ سوننا ڤه ژی، نه‌یاری و دوژمنی هه‌تا پله‌یه‌كێ یا لناڤبه‌را وان و شیعا چێبووی ، كو پڕ زه‌حمه‌ته ئه‌و برین لناڤبه‌را وان ساخ ببیته ڤه، له‌وما د بێژم كریارێت پێكڤه گرێدانا وان كاره‌كی پڕ ئه‌سته‌م و بێهوده‌یه و كورد ژی هه‌تا نوكه ژ به‌ر وان برینێت سوننا د له‌شێ وان ڤه‌كرین د ناڵن.
له‌وما باشتره ئه‌گه‌ر سیاسیێت كوردان ئه‌ڤه لبیر بیت ده‌مێ مژارا پێكڤه مانا ئیراقێ د هێته هه‌لئێخستن و دكه‌فته سه‌ر مێزا دانوستاندنان.
ئه‌و حزب و لایه‌نێت كوردا یێت هه‌تا نوكه ژی ئاوازا ب ئێكبوونا ئیراقێ د بێژن، ئه‌و ئاواز ژ لایێ هنده‌ك هێزێت ده‌ره‌كی ڤه بۆ وان یێت هاتینه ژه‌نین و چو پێڤه ناهێت.
یا باش ئه‌وه بۆ هه‌رێما كوردستانێ و كوردێت ئیراقێ ، ڤان راستیان لبه‌ر چاڤ بگرن و وه‌سا هزر بكه‌ن كو ل پاشه‌ڕۆژه‌كا نێزیك یان دویر دێ پێدڤی بن، ئه‌و بخۆ خۆ لسه‌ر پێت خۆ بگرن و هندی بشێن به‌ری هه‌می كارا سه‌ربه‌خۆییه‌كا ئابووری ئاڤا بكه‌ن و وه‌سا رێك بێخن كو ملله‌تێ وان چاڤ ل ده‌ستێ كه‌سێ نه‌بیت، ئه‌ز وه‌سا د بینم مه ئه‌و بنواشێت ئابووری یێت هه‌ین یێت ئه‌م ملله‌تێ خۆ پێ ب خودان بكه‌ین. ئه‌گه‌ر مه سه‌ر به خۆییا ئابووری بجهئینا ووسه‌ربه‌خۆییا ئیداری یان سیاسی دێ بدویفدا هێت.
مه‌رج نینه ئێكسه‌ڕه ببینه ده‌وله‌ته‌كا سه‌ربه‌خۆ، چێدبیت پێنگاڤا ئێكێ ده‌وله‌ته‌كا كۆنفیدرالی بین د نا ڤ ئیراقه‌كا نوی دا.
