رۆلێ ژنێ د راگرتنا ئابوورا كوردستانێدا چیه
بێگومان د هه‌ر ره‌وشه‌كا نه دروست و نه‌خاسمه دره‌وشا شه‌ر و ئالوَزیان دا، ژن و زاروَك دبنه قوربانیێن ئێكێ و ژن د هه‌موو قوَناغ و ده‌لیڤان دا یا بوویه سه‌ر كێش بوَ ده‌رباز بوون ژ وێ قوناغێ و هه‌ر زوو ژنا كورد و بێ كو ژ تشته‌كی بترسیت كو ببیته رێگری ل هه‌مبه‌ر وێ، ئه‌وێ مل ب ملێ زه‌لامێ خوه ملێن خوه یێن داینه به‌ر كاری ژبوَ ده‌ربازبوونێ ژ وێ ته‌نگاڤیێ و دیسا ل وه‌ختێن ته‌ناهیا ژی ژن هه‌ر ب وی ره‌نگی بوویه و چ جارا وێ خوه ژ كارێن گران و ژبوَ ب ده‌ستڤه ئینانا پاریێ ژیانا خوه و ب هێز كرنا ئابوورا مالا خوه، خوه نه‌دایه پاش. ئه‌و دیتنا گه‌له‌ك نه‌گه‌تیڤ كو دبێژیت: شیانێن ژنێ د تخویبكرینه و ئه‌و نه‌شێت ب هه‌موو كاران راببیت، دیتنه‌كا شاشه و ژن ژی وه‌كو هه‌ر زه‌لامه‌كی دشێت د هه‌موو كاران دا یا سه‌ركه‌ڤتی بیت، ژ به‌ركو چ زانست و تیورێن فه‌لسه‌فی و جڤاكی نه سه‌لماندیه كو شیانێن ژنێ ژ یێن زه‌لامی دكێمترن. یان نه‌شێت وان شولا بكه‌ت یێت زه‌لام دكه‌ت، به‌لێ ژلایێ هزری و تێگه‌هشتن و رێڤه‌برنا هه‌ر شوله‌كی چ جوداهی ل ناڤبه‌را ژن و زه‌لامادا نینه و ددیروَكێدا ب سه‌دان ژن یێن شیاین سه‌ركێشیا وه‌لاتێ خوه بكه‌ن و نوكه ژی دگه‌لدا بیت. ل جڤاكێن روَژئاڤا كو پتر ژ جڤاكێن روَژهه‌لاتی رێ ل به‌ر ژنكا هاتیه ڤه‌كرن، نوكه ئه‌و د هه‌موو گه‌هێن جڤاكی دا رۆلێ خوه بباشی دگێرن وسه‌ركێشیا وه‌لاتێن خوه دكه‌ن.
ژنا كورد ژی هه‌ر ب وی ره‌نگی بوویه و وێ ژی هه‌ر ئه‌ڤ رۆله د دیروكا كوردان دا دیتیه و نه‌خاسمه د بوارێ ئابووری دا ژنا كورد سه‌ركێش بوویه و ل سه‌ر ده‌مێن شوَڕه‌شێن كوردان ژنك ب كومه‌كا رۆلان رابوویه، وێ ب سه‌ر فه‌رازی بچویكێن خوه ب خودانكرینه و نان بوَ شوَڕه‌شگێران په‌یدا كریه و شه‌ڤ و روَژێن خوه دكرنه ئێك داكو زه‌لامێ وێ بشێت ل ئه‌نیێن شه‌ری یێ دل ره‌حه‌ت بیت و هزرا وی ل مالا وی نه‌بیت؛ كانێ ئه‌و چاوا دژین. له‌وا ژی ئه‌و گوتن گه‌له‌كا راست و دروسته ئه‌وا دبێژیت:” شێر شێره چ ژنه ژ مێره” و جڤاكا كوردی ژ ڤان شێره ژنان نه یاڤالا بوویه.
نوكه ژی كو ره‌وشه‌كا خراب و نه چاڤه‌رێكری ب سه‌ر وه‌لاتێ مه‌دا هاتیه كو ژ لایێ نه‌یار و نه‌حه‌زێن كوردستانێ ڤه هاتیه دروست كرن و چه‌ند كورد نێزیكی ئارمانجا خوه یا نه‌ته‌وی ببن، به‌ر پێن مه ژلایێ سیاسی و ئابووری ڤه پتر دێ هێنه به‌رته‌نگ كرن و ئه‌ڤه شه‌ره‌كێ مه‌زنه دگه‌ل كوردستانێ دهێته كرن و یا دشیانێن وان دابیت ئه‌و دێ كه‌ن، ئه‌ڤجا دڤان ره‌نگه ده‌لیڤان دا دڤێت ژنكا كورد نوكه ده‌ستێن خوه نه داهێلن و گه‌له‌ك یا فه‌ره ئه‌و رۆله‌كێ مه‌زن د پێشڤه‌برنا ئابووریا وه‌لاتێ خوه دا ببینن و چ كه‌س ژی هندی ژنكێ نه‌شێت ئه‌ڤی كاری بكه‌ت.
هه‌كه ئه‌م پیچه‌ك دیروَكا وان وه‌لاتان بخوینین یێن وه‌كی مه توشی ڤان ره‌نگه ئالوَزی و ئاریشا بووین دێ باش بوَ مه دیاربیت كانێ ژنێ د وان وه‌لاتان دا چ رۆله‌كێ مه‌زن گێرایه بوَ ئابووریا وه‌لاتێ خوه و پێنگاڤا وێ یا ئێكێ ژی ژ مالا وێ ده‌ست پێكریه و پاشی ئه‌ڤ كه‌دا خووه بلندكریه و چوویه د ناڤ گه‌هێن هه‌موو جڤاكی و وه‌لاتی دا، میناكا گه‌له‌ك به‌ر چاڤ ده‌مێ ل شه‌رێ دونیایێ یێ ئێكێ (1939-1945) ده‌مێ هێزێن هێتله‌ری پتریا ئاخا روسیا ڤه‌گرتی و موسكو و چه‌ند باژێره‌كێن دیتر كه‌ڤتینه دبن دورپێچا له‌شكه‌رێ نازیا ئه‌لمانی ڤه، برسه‌كا مه‌زن كه‌ڤته د ناڤ ڤی وه‌لاتی دا و چ تشته‌كێ خارنێ نه‌ما دناڤدا كو خه‌لكێ وێ پێ بژیت هه‌تا كو وه‌لێ هاتی مروَڤا مروَڤ دخارن و خوه نه‌دا ده‌ستێ دوژمنێ خوه و د ڤێ ره‌وشا هوسا یا دژوار دا ژنكێن روَسا ب هێزا خوه شیان به‌ر سینگا مه‌زنترین دوژمن بگرن و ب ملیوَنان ژنێن سوڤیه‌تی قه‌ستا كارگه‌هێن به‌رهه‌مئینانێ كرن و هه‌تا كارگه‌هێن چێكرنا چه‌كی ژی شول تێدا دكرن، ژبه‌ركو هه‌موو زه‌لام ل ئه‌نیێن شه‌ری بوون و ژنا جهێ وان نه هێلا ڤالا؛ له‌وا نوكه ژی ده‌مێ ژنكێن روَسی دبینن كه‌سه‌ك ب كێركێ پتاتا سپی دكه‌ت كه‌ربێن وان ژێڤه دبن.
ئه‌ڤرۆ ژی یا فه‌ره ژنا كور رۆلێ خوه دڤان ره‌نگه ئالوَزی و قه‌یرانان دا ببینیت و ببیته سه‌ركێش و ئه‌و تشتێن فه‌ر یێن پێدڤیه ژن بكه‌ت ئه‌ڤه‌نه داكو ببیته هاریكار بوَ ده‌ربازبوونا مالباتێ ژ ته‌نگاڤیا:
*به‌ری هه‌ر تشته‌كی یا فه‌ره ژنا به‌ر مالێ ده‌ستگرتنه‌كا مه‌زن دمه‌زاختنادا بكه‌ت و به‌رنامه‌كێ رێك و پێك بۆ خوه دانیت و بزانیت كانێ چه‌ند داهات دهێته به‌ر ده‌ستێ وێ ل دووڤ وی داهاتی دراڤێ خوه خه‌رج بكه‌ت ژبلی حاله‌ته‌كێ نه نورمال.
*یا فه‌ره هه‌موو كه‌سێن مالێ هان بده‌ت بۆ په‌یدا كرنا شولی و ئینانا پاره‌یی و دانانا وی ل به‌ر ده‌ستێ وێ و دڤێت ژن وێ نه‌فسیه‌تێ بۆ كه‌سێن مالێ چێكه‌ت كو شولكرن و هه‌ر شوله‌كێ بیت نه شه‌رمه، به‌لكو شول سه‌رفرازیا مروَڤیه.
* گه‌له‌ك یا فه‌ر كو هه‌موو ژنێت مالێ بزاڤێ بكه‌ن خوه فێری كارێت ده‌ستی بكه‌ن و ڤی كارێ خوه یێ ده‌ستی ببه‌نه دبازاریدا بكه‌نه داهاته‌ك بوَ مالێ.
*حوكمه‌ت ده‌لیڤێن شولی بوَ ژنا په‌یدا بكه‌ت، نه‌خاسمه كارگه‌هێن به‌رهه‌مئینانێ بینیت و ژنا تێدا بده‌ته شولی.
ئه‌ڤه و گه‌له‌ك تشتێن ب ڤی ره‌نگی.
