نامه‌كا ڤه‌كری بۆ كۆنفرانسێ سه‌ربه‌خوه‌یێ كوردستانێ

نامه‌كا ڤه‌كری بۆ كۆنفرانسێ سه‌ربه‌خوه‌یێ كوردستانێ

86

ل رۆژێن ١٥ و ١٦ ڤێ مه‌هێ كۆنفرانسێ زانكۆیا ئه‌مریكی ل دهۆكێ یێ سه‌ربه‌خوه‌یا كوردستانێ (ئاسته‌نگ و ده‌لیڤه‌) هاته‌ گرێدان. ب به‌رهه‌ڤبوونا سه‌رۆكێ حوكمه‌تێ و شیره‌تكارێ ئه‌نجوومه‌نی ئاسیشا هه‌رێمێ و جێگرێ په‌رله‌مانی و پارێزگاری و ژماره‌كا مه‌زن یا به‌رپرسێن كورد و بیانی و سیاسه‌تمه‌دار و رۆناكبیر و ئه‌كادیمیێن و په‌رله‌مانتار و ره‌وشه‌نبیران. گرێدانا كۆنفرانسێ ناڤهاتی د ڤێ قووناغا هه‌ستیار و نازك دا.

پێنگاڤه‌كا پیرۆزا جیهانی و ناڤخوه‌یی یه‌ و یا پراكتیكه‌ بۆ ئازراندانا بابه‌تێ سه‌ربه‌خوه‌یێ وه‌ك مافه‌كێ ره‌وا یێ ملله‌تێ كورد. وه‌ك چاره‌مین نه‌ته‌وه‌ پشتی عه‌ره‌ب و تورك و فارسان ل رۆژهه‌لاتا ناڤین. تایبه‌تمه‌ندیا خوه‌ یا هه‌ی وه‌ك زمان و دیرۆك و خاك وه‌لات و كه‌لتۆر و جلوبه‌رگ و ره‌شتوتیتال و خه‌بات و بزاڤا رزگاریخواز هه‌تا هزاران هزار شه‌هیدێن سه‌ربلند و خودانێ خوه‌ و ده‌هان ده‌وله‌ت میرنشینا و شۆره‌ش و سه‌رهلدان و داستانان، ل سه‌رئێك پارچا ئه‌ردی ب رووبه‌رێ ٤٠٩٦٥٠كم٢. ب توخیبێ (٥٠) ملیۆن ئاكنجیان و ب ئالایێ خوه‌ یێ كه‌ڤنار و ره‌نگین و سروودا نیشتیمانی و هزاران هزار خورته‌مێر و عه‌گیدان پێشمه‌رگێن قاره‌مان. كو كورد تاكه‌ نه‌ته‌وانه‌ هه‌تا نوكه‌ د بێ ده‌وله‌تن، تووشی ژماره‌كا مه‌زن یا كارێن نه‌شه‌رعی و مرۆڤاتی بووین ژ كیمیاباران هه‌تا ئه‌نفالێن ره‌ش ل سه‌ر ده‌ستێ رژێمێن به‌رێ و هه‌تا نوكه‌ هنده‌ك ره‌گه‌زپه‌رست و شۆڤێنی یێن هه‌ولدده‌ن سیسته‌مێ وان رژێمان بكاربینن ل به‌رانبه‌ری مه‌ كوردان. له‌ورا زێده‌باری وان گۆتار و راپۆرت و په‌یڤێن پشته‌ڤانیێ و بابه‌تێن گرنگ بها گران و یێن ل گه‌ل سه‌ربه‌خوه‌یێ و راگه‌هاندنا ده‌وله‌تا كوردی وه‌ك مافێ ره‌وا یێ ملله‌تێ كورد و بارودۆخێن سیاسی ل عیراقێ و جیهانێ هاتینه‌ خواندن و شلۆڤه‌كرن ژ لایێ سه‌رۆكێ حوكمه‌تێ. ب به‌رهه‌ڤبوونا چه‌ندین كه‌سێن گرنگ ل ئاستێ جیهانێ و یێن هه‌رێمێ، ئه‌ڤجا وه‌ك پێشنیاز یا باش بوو ل گه‌ل ڤێ چه‌ندێ دو میحوه‌ر هاتبوونه‌ ئاماده‌كرن. به‌ری و پشتی سه‌رهلدانا ئادارا سالا ١٩٩١ یا جه‌ماوه‌رێ كوردی د بیاڤێ بزاڤا رزگاریخوازیا كوردی و دیرۆكێ دا، یێن پر ده‌وله‌ت و مێرنشی و په‌یمان و رێكه‌فتن وه‌ك ره‌گه‌ز و بنه‌ما و به‌لگه‌نامه‌یێن ره‌سه‌ن و جیهانی یێن ده‌وله‌تبوونێ، ب مه‌ره‌ما شه‌رعیه‌تكرن و خورتكرن و زه‌نگینكرنا بریار و راسپارده‌یان و هاڤێتنا پێنگاڤان.. بۆ نموونه‌ ((١))كورد خودان ئێكه‌مین ده‌وله‌ت بوون ب ناڤێ (لۆلۆ) به‌ری زایینی ب ٢٥٠٠سالان و حوكم بۆ ١٤٠ سالان یێ كرى ل ده‌ڤه‌را هه‌لمان و زه‌هاو هه‌تا هه‌كاریا، پاشی ده‌وله‌تا جۆتی ئان گۆتی ٧٠ سالان حوكم یێ كری و جۆتی ل سه‌ر ناڤێ زنجیرا چیایێ جۆتی. پاشی چار حوكمه‌تێن كوردی ژێ چه‌ق دان ئه‌و ژی (كاشانی، میتانی، نایری، سوباری) پاشی حوكمه‌تا (خلدی ئان كالدی) ژ لایێ كوردێن خلدی (الخلدیون) و پشتی وێ حوكمه‌تا (میدیا) (المیدیه‌) پایته‌ختێ وێ (ئقباتان) بوو كو نوكه‌ یا به‌رنیاسه‌ ب (هه‌مه‌دان) و یا به‌رده‌وامبونا حوكمێ (كۆرش) یێ فارسی كو ل سه‌ر ده‌ستێ وی هاته‌ هه‌لوه‌شاندن و هنده‌ك مێرنشینێن بچووك هاتنه‌ پێكئینان هه‌تا دیاربوونا ئاینێ ئیسلامێ یێ پیرۆز و ل سالا ٩٠٦ ز حوكمه‌تا ئه‌لهه‌مزانیه‌ هاته‌ دامه‌زراندن و یا به‌رده‌وامبوو هه‌تا چه‌رخێ ١٣ یێ زایینی. هه‌ر وه‌سا حوكمه‌تا (دۆسته‌كی سالا ١٠١٥ ز و یا ئه‌رده‌لانی ٦١٧-١٢٨٤ز و یا مه‌لكێن كورد (الكرت) ٦٤٢-٧٨٥و یا الزندیه‌ ١١٦٧-١٢٠٢ م و یا براخونیه‌ ١١٧٢-١٣٠٠م و یا محه‌مه‌د پاشایێ (میرێ كور) و مێرنشینێن كوردی وه‌ك یا به‌هدینان و بابان سۆران و هه‌كار و …هتد هه‌تا سالا ١٨١٢ز میر به‌درخان پاشا ل گه‌ل ئه‌میرێن ده‌ڤه‌را بۆتان حوكمه‌ته‌كا كوردی دامه‌زراند.ل١٩٢٢ م شێخ مه‌حموود حه‌فید حوكمه‌ته‌ك ل سوله‌یمانیێ پێكئینا و خوه‌ دانا شاهێ كوردستانێ. ل٢٢/١/١٩٤٦ كۆمارا كوردستان ل مهاباد هاته‌ راگه‌هاندن ب سه‌رۆكاتیا پێشه‌وا قازی محه‌مه‌د و ل ١٦/١٢/١٩٤٦ هاته‌ هه‌لۆشاندن و ل ٣١/٣/١٩٤٧ قازی محه‌مه‌د هاته‌ سێداره‌دان ل سه‌ر ده‌ستێ شاهنشاهێن ئیرانێ. پشتی سه‌رهلدانا سالا ١٩٩١ په‌رله‌مان و حوكمه‌تا هه‌رێمێ هاتنه‌ راگه‌هاندن و كاروانێ كار و خه‌باتێ یێن به‌رده‌وامه‌ ب سه‌رۆكاتیا مسعود بارزانی سه‌رۆكێ هه‌رێمێ.
٢. په‌یمان و رێكه‌فتنێن دامه‌زراندنا حوكمه‌تێن كوردی. (ا) په‌یمانا سیڤه‌ر ل ١٠/٨/١٩٢٠ برگێن ٦٢-٦٣-٦٤ (ب) گۆته‌بێژیا عیراقی و بریتانی ل ٢٢/١٢/١٩٢٢ (ج) بریارا جڤاتا عوسبه‌ت الامم المتحده‌ ل ١٦/١/١٩٢٦ (د) په‌یمانا ده‌ولی یا سالا ١٩٧٦ئه‌وا هاتیه‌ ئیمزاكرن ژ لایێ ١٤٩ ده‌وله‌تان ڤه‌ (ه) رێكه‌فتنا ١١ ئادارێ ١٩٧٠ (و) بۆرینا ١٠٠ سالان ل سه‌ر په‌یمانا سایكسپیكۆ ١٩١٦
٣. شۆره‌شێن كوردی ل دژی داگیركه‌ران و بده‌ستڤه‌ئینانا مافێ ره‌وا و سه‌ربه‌خوه‌یێ. (ا) بزاڤا میر محه‌مه‌د رواندوزی ١٨٣٠م (ب)شۆره‌شێن به‌درخانیا ١٨٤٣-١٨٤٨ (ج) شۆره‌شا عوبه‌یدوللا نه‌هری ١/٨/١٨٨٠ (د) شۆره‌شا شێخ عه‌بدوسه‌لام بارزانی ١٩٠٩-١٩١٤ (ه) شۆره‌شا سمكۆ شكاك و شێخ مه‌حموود حه‌فید ١٩١٩م ده‌ربه‌ندێ بازیان و شۆره‌شا نیسانێ١٩٣٠ (و) شۆره‌شا شێخ سه‌عید پیرانی ١٤/٢/١٩٢٥ (ز) شۆره‌شا ئاگری ئیحسان نووری پاشا ١٩٢٧-١٩٣٠(ح) شۆره‌شا دێرسم سه‌ید رزا ١٩٣٧ (ت) شۆره‌شێن بارازان١٩٣٢-١٩٤٣=١٩٤٥ب سه‌ركرده‌یا شێخ ئه‌حمه‌د بارزانی و بابێ روحی یێ نه‌ته‌وا كورد مسته‌فا بارزانی.(ك)شۆره‌شا ئیلۆنێ ١١/٩/١٩٦١ ب قومانداریا بارزانیێ نه‌مر مسته‌ف. (ل) شۆره‌شا گولانێ ٢٦/٥/١٩٧٦. له‌ورا بلا ئه‌ڤ كۆنفرانسه‌ هۆسا یێ گرنگ و سه‌ركه‌فتی و كه‌سانێن زانا و شاره‌زا خودانیێن بریار و ده‌ستهه‌لات پشكدار بووین ب بریار و راسپارده‌ و بیروبۆچوونێن خوه‌ڤه‌ یێن گرنگ. بیته‌ پرۆژه‌ك و نه‌خشه‌رێیا گه‌هاندنا سه‌ربه‌خوه‌یا كوردستانێ. ب ئێكرێزیا ملله‌تێ كورد و ئێك گۆتارا سیاسی + ژێرخانه‌كا خورستی و به‌رهه‌مدار و سه‌ربه‌خوه‌یا ئابووری + خوشكرن و موكومكرنا هه‌می په‌یوه‌ندیا د هه‌می وار و بیاڤان دا ل سه‌ر ئاستێ ده‌ڤه‌رێ و جیهانێ + ئیراده‌كا خورت و پاراستنا ئاسایشا نه‌ته‌وا+ راگه‌هاندنه‌كا ئه‌كتیڤ ب زمانێ خویێ و بیانی و هوشه‌مه‌ندیه‌كا دلسۆز = سه‌ربه‌خۆیا كوردستانێ.

کۆمێنتا تە