به‌ده‌ل گابێركى

سنێله‌ جیهانه‌كا تایبه‌ته‌ گه‌له‌ك جاران كه‌سێن بسپۆر و شاره‌زا ژى د وێ جیهانێ ناگه‌هن، چونكى دێ بینى به‌رده‌وام لێكۆلین و قانوونێن نوى ده‌ر دكه‌ڤن بۆ هندێ بشێن پیچه‌كێ د سنێله‌یى بگه‌هن و بشێن ره‌فتار و كریارێن ئه‌رێنى ل ده‌ف وى په‌یدا بكه‌ن.

گه‌له‌ك جاران دێ بینى سنێله‌ خوه‌ د سه‌ر هه‌مى وان قانوونان را د هاڤێژیت و دبێژیت كه‌س ژ هه‌وه‌ د من ناگه‌هن ب تنێ ئه‌ز د خوه‌ دگه‌هم هه‌ر ژ به‌ر هندێ خوه‌ ماندى نه‌كه‌ن ئه‌ز دێ وێ كه‌م یا من دڤێت نه‌یا هه‌وه‌ بڤێت.

ئه‌رێ مه‌ شیایه‌ راست و درست سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل سنێله‌ى بكه‌ین؟

به‌رسڤ نه‌خێر چونكى هه‌كه‌ پیچه‌ك كوورتر بچیه‌ د ناڤ بابه‌تى دا دێ بینى كو سنێله‌ جار ژ خێزانێ دره‌ڤیت و جار ژ جڤاكى و به‌رده‌وام هه‌ڤالێن خوه‌ دگوهۆریت.

دایك و باب تاوانبارێن سه‌ره‌كى نه‌ و نابیت خوه‌ ژ به‌رپرسیاریه‌تیێ دوور بكه‌ن ل ڤێره‌ تو تشت گه‌له‌ك دگرنگن بۆ سنێله‌ى بهێنه‌كرن چاڤدان و په‌روه‌رده‌كرن ئاریشه‌یا مه‌ د چ دایه‌؟

بێگومان بۆ چاڤدانێ مه‌ چ ئاریشه‌ نینن وه‌كو خوارن و ڤه‌خوارن و كرینا ئایپادێ یان مۆبایلێ یان دروستكرنا ژووره‌كێ پا ئاریشه‌ ل كیڤه‌یه‌؟

یا د په‌روه‌رده‌كرنێ دا جڤاكه‌ك هێشتا نه‌زانیت كو جوداهیه‌كا مه‌زن یا هه‌ى د ناڤبه‌را چاڤدانێ و په‌روه‌رده‌كرنێ دا دێ چاوا به‌ر ب پێشڤه‌ چیت جڤاكه‌ك هه‌مى خه‌ونا وى ئه‌و بیت ب تنێ وه‌كو روخسار خوه‌ نیشا جیهانێ بده‌ت و بێژیت كا پیچه‌ك به‌رێ خوه‌ بده‌نه‌ من ژى ئه‌ز ژى یێ پێشكه‌فتیم ئه‌ز ژى خودان ترۆمبێل و ڤله‌ و مۆبایل و چه‌كم؟!.

ئه‌ڤ جڤاكه‌ ب ڤى ره‌نگى یێ مرى بیت مفایێن وى پترن ژ مانا وى چونكى مانا وى پتر زیان یا هه‌ى و مرنا وى چ زیان نینه‌.

بابه‌ك بێژیته‌ كۆڕێ پیچه‌كا دیتر مه‌زن ببه‌ كۆڕێ من دێ بۆ ته‌ ده‌بانجه‌كێ كرم و ته‌ فێركه‌م ژى و پاشى دێ ئه‌و سنێله‌ چ كه‌ت؟ مانه‌ دێ هنده‌ك كه‌سێن بێ گۆنه‌هـ بنه‌ قوربانى چ ئه‌ندامێن خێزانا وى ب خوه‌ یان ژى هه‌ڤال و هه‌تا دوماهیێ.

یا باشتره‌ ئه‌وه‌ تو وه‌كو باب بێژیه‌ كورێ خوه‌ تو پیچه‌كا دیتر مه‌زن بى دێ بۆ ته‌ په‌رتووكخانه‌كا بچووك ل مال چێكه‌م و تژى په‌رتووك كه‌م.

كى تاوانباره‌ ئه‌و كوشتنێ دكه‌ت یان ئه‌و په‌روه‌رده‌یا شاش یان ئه‌و نه‌ریتێن جڤاكى ئه‌وێن بوونه‌ ژه‌نگ ب مه‌ڤه‌ و هه‌ر ده‌م شه‌رم دكه‌ین وێ ژه‌نگى ژ خوه‌ ڤه‌كه‌ین و شانازیێ پێ دكه‌ین.

ئه‌ز دبینم نوكه‌ ده‌م هات ئه‌وێ ژه‌نگێ پاڤێژین و بچینه‌ قۆناغه‌كا دیتر یا ژیانكرنێ… هه‌ر ده‌مێ ئه‌م شیاین هزرێن خۆ ب گوهۆرین دێ شێین مه‌مى تشتان گوهۆرین… رۆلێ په‌روه‌ردێ ب تنێ ئه‌و نینه‌ بابه‌تێ وانى بگه‌هینیته‌ قوتابى، به‌لكو رۆلێ وێ ئه‌وه‌ قوتابى ژ هه‌مى لایان ڤه‌ ئاڤا بكه‌ت و هه‌تا هزرێن وى یێن نه‌رێنى بگوهۆریت و په‌روه‌رده‌یا ئه‌رێنى ئه‌وه‌ كو تاریستانه‌كێ بكه‌ته‌ بهار و گول.

چاندنا تۆڤێ كه‌رب و تۆلڤه‌كرنێ د ناڤ جڤاكێ مه‌دا كێ چاندیه‌ و مه‌ترسیا ڤى تۆڤى چیه‌ و دێ چاوا خوه‌ ژێ رزگاركه‌ین؟

بۆچى ده‌مێ ئه‌ز و تو هه‌ر دو ئه‌گه‌رێ ئاریشه‌كێ بین یان شه‌ره‌كى بین و كه‌س نه‌بیت مه‌ تێ گه‌هینیت كو ئه‌م د خه‌له‌تین یانژى ئه‌ڤه‌ ب تنێ شه‌ڕه‌ك بوو یان ژى ئاریشه‌ك بوو و چ نینه‌ هه‌وه‌ گه‌له‌ك تشتێن جوانتر و باشتر یێن هه‌ین.

ئه‌ڤ ئاگرێ هه‌وه‌ هه‌لكرى هه‌كه‌ هوین نه‌ڤه‌مرینن دێ هه‌وه‌ سۆژیت لێ مخابن! ئاها ل ڤێره‌ مه‌ یا خه‌له‌تكرى و كه‌سێ ئه‌و فێرنه‌كرن كو لێبۆرین ژ كوشتنێ جوانتره‌ كه‌سێ نیشا نه‌دا كو هه‌ڤالینى ژ دوژمناتیێ گه‌له‌ك باشتره‌ كه‌سێ ئه‌و سنێله‌ فێرنه‌كرن كو گولبوون گه‌له‌ك جوانتره‌ ژ هستیریبوونێ.

ل دوماهیێ من دڤێت بێژم دار هه‌ما هشك بوو ناچه‌میێت و هه‌كه‌ ته‌ چه‌ماند دێ شكێت.

به‌ده‌ل گابێركى
ل پرانیا جیهانێ گرنگیه‌كا مه‌زن دده‌نه‌ كارێ وه‌ربه‌رهێنانێ و ب تایبه‌تى وه‌ربه‌رهێنانا ناڤخوه‌یى، ژ به‌ركو وه‌به‌رهێنانا ناڤخوه‌یى گرنگى و تایبه‌تمه‌ندیا خوه‌ هه‌یه‌ و بۆچى گرنگى و تایبه‌تمه‌ندییا خوه‌ هه‌یه‌، ژ به‌ركو به‌رهه‌مێ ناڤخوه‌یه‌ و كریار ژى هه‌ر یێ ناڤخوه‌یه‌، بۆ نموونه‌ ئه‌گه‌ر باجانسۆر ل كوردستانێ به‌رهه‌م بینین كه‌واته‌ ئه‌و كه‌سێن باجانسۆركان دكرن هه‌ر بازرگانێن ناڤخوه‌نه‌ ئه‌ڤ هه‌ڤكێشه‌یا ئابوورى گه‌له‌كا گرنگه‌ پاره‌ ناچیته‌ ژ ده‌رڤه‌ بۆ كرینا به‌رهه‌مێ بیانى و پتریا وه‌لاتان نها گرنگیه‌كا مه‌زن ددنه‌ ڤێ هه‌ڤكێشێ و ب بربرا پشتا خوه‌ دده‌نه‌ نیاسین.
حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ژى چه‌ندین بزاڤكرینه‌ و ب تایبه‌تى سه‌رۆكێ حوكمه‌تێ كو وه‌ربه‌رهێنان ل كوردستانێ ل قووناغه‌كێ بچیته‌ قووناغه‌كا پێشكه‌فتیتر، به‌لێ وه‌كو پێدڤى نه‌شیاینه‌ بگه‌هنه‌ وێ ئارمانجێ یا وان بڤێت، ئه‌وژى ژ به‌ر چه‌ندین ئه‌گه‌ران وه‌كو وه‌به‌رهێنێ مه‌ گرنگیه‌كا مه‌زن دده‌ته‌ حوكمه‌تێ ئانكو وه‌به‌رهێنێ مه‌ كه‌سه‌كێ بێ شیانه‌ و نه‌شیایه‌ ب زه‌ند و باسكێن خوه‌ بگه‌هیته‌ ئاسته‌كێ بلند و پارێن خوه‌ پتر د ئاڤاكرنا ئاڤاهیان دا مه‌زاختینه‌ و ل ده‌مێ دروستبوونا قه‌یرانێ ژى ئه‌ڤ چه‌نده‌ ب ئاشكرایى هاته‌ دیتن، ژ به‌ركو ل ده‌مێ حوكمه‌ت تووشى قه‌یرانا ئابوورى بوویى وه‌به‌رهێن ژى تووشى هه‌مان قه‌یران بوون، ل ده‌مه‌كى نابیت كه‌رتێ وه‌ربه‌رهێنانێ تووشى ئاریشه‌كا ب ڤى ره‌نگى ببیت و د هه‌ڤكیشێن ئابوورى دا دهێته‌دیاركرن كو ل ده‌مێ حوكمه‌ت تووشى قه‌یرانه‌كا مه‌زن دبیت یا ئابوورى یا گرنگ و پێدڤى ئه‌وه‌ كو وه‌ربه‌رهێن بشێت هاریكاریا حوكمه‌تێ بكه‌ت و خه‌لك و حوكمه‌تا خوه‌ ژ قه‌یرانا دارایى رزگار بكه‌ت، نه‌ك ببیته‌ لاڤ لاڤان وان و به‌رى حوكمه‌تێ بكه‌ڤنه‌ قه‌یرانا دارایى و ئه‌ڤه‌ وێ چه‌ندێ دگه‌هینیت كو پتریا وه‌به‌رهێنێن هه‌رێما كوردستانێ د قووناغێن خوه‌ یێن سروشتى دا ده‌رباز نه‌بووینه‌ ئانكو وه‌ربه‌رهێنێن شه‌ڤ و رۆژه‌كانه‌.
سه‌رۆكێ حوكمه‌تێ پشتى سڤكبوونا قه‌یرانا دارایى ئه‌ڤه‌ چه‌ندین جاران بره‌پاره‌یه‌ك بۆ وه‌به‌رهێنێن هه‌رێما كوردستانێ مه‌زاخت بۆ هندێ پارێن وان ل ده‌ف حوكمه‌تێ وه‌كو قه‌ر نه‌مینن، به‌لێ یا گرنگه‌ وه‌به‌رهێنێ مه‌ژى بزاڤێ بكه‌ت ئه‌و داهاتێ دكه‌ڤیته‌ ده‌ستى نه‌به‌س ب مه‌زێخیت ل دروستكرنا شوقه‌یان و ڤله‌یان ئانكو یا گرنگه‌ وه‌به‌رهێن پارێ خوه‌ بكه‌ته‌ د پرۆژێن مه‌زن یێن ئابوورى وه‌كو چاندن و گه‌شتوگوزار و د بیاڤێ چاندنێ دا ئه‌ركێ حوكمه‌تێ یه‌ بازارى بۆ به‌رهه‌مێ وان په‌یدا بكه‌ت و هه‌موو جوره‌ خزمه‌تگوزاریان بۆ پرۆژێن گه‌شتوگوزارى دابین بكه‌ت وه‌كو رێك و ره‌وشه‌نبیریا سه‌ره‌ده‌ریكرنا وه‌لاتیان ل گه‌ل گه‌شتیارێن بیانى بۆ هندێ پرۆژێن مه‌زن یێن چاندنێ و گه‌شتوگوزارێ سه‌ركه‌فتنێ ب ده‌ست خوه‌ ڤه‌ بینن و سه‌دان گه‌نج د وان پرۆژان دا شیانێن خوه‌ دیار بكه‌ن.
ل دووماهیێ یا گرنگه‌ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ وه‌به‌رهێنانا ناڤخوه‌ به‌ر ب پێشڤه‌ ببه‌ت ل جهێ ب پاره‌یه‌كێ زێده‌ هه‌موو پێدڤیێن وه‌لاتیان ژ ده‌رڤه‌ بینن و نابیت ژ بیر بكه‌ین كو ل هه‌رێما كوردستانێ كه‌رتێ وه‌ربه‌رهێنانێ یێ د قه‌یرانه‌كا مه‌زن ده‌رباز دبیت و ئه‌رێ حوكمه‌ت ب رێیا چاكسازیان دڤى كه‌رتى دا دشێت وه‌به‌رهێنانێ ژ ڤێ قه‌یرانێ رزگار بكه‌ت.

به‌ده‌ل گابێركى
وه‌رگرتنا باجێ ژ وه‌لاتیان ب چه‌ندین رێیانه‌ و هه‌ر رێیه‌كێ تایبه‌تمه‌ندیا خوه‌ هه‌یه‌ و ل پتریا وه‌لاتان فۆكسا خوه‌ یا تایبه‌ت د ئێخنه‌ سه‌ر ڤى سیسته‌مى و ب شاهـ ده‌مارا خوه‌ دزانن، ژ به‌ركو گه‌له‌ك جاران هنده‌ك كه‌س خوه‌ ڤه‌ددزن ژ دانا باجێ یان ب رێیا دانا به‌رتیلان ب به‌رپرسان پارێن خوه‌ ناده‌نه‌ حوكمه‌تێ و ئه‌گه‌ر ئه‌ڤ چه‌نده‌ دروستبوو، دێ ده‌سپێكه‌كا خران و مالۆێران بیت بۆ حوكمه‌تێ و هه‌م وه‌لاتیان و نابیت ب چ ره‌نگان رێ ل هنده‌ك كه‌سان بهێته‌ڤه‌كرن كو ب كه‌یفا خوه‌ سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل سیسته‌مێ وه‌رگرتنا باجێ بكه‌ن و ئه‌گه‌ر هۆسا دروستبوو، ئه‌ڤه‌ وێ چه‌ندێ دگه‌هینیت كو حوكمه‌ت نه‌شێت كونترۆلا داهاتێ وه‌لاتیێن خوه‌ بكه‌ت و نه‌شێت ب رێیا وى داهاتى خزمه‌تا كه‌سێن كێم ده‌رامه‌ت بهێته‌كرن و مافێن سه‌دان كه‌سان دێ هێته‌ خوارن و مه‌ترسیه‌كا ژدل ل سه‌ر نه‌مانا چینا مامناوه‌ند دروست بیت و ئه‌گه‌ر ئه‌ڤ چینه‌ نه‌ما دێ بیته‌ ئه‌گه‌رێ هندێ كو كه‌رب و نه‌ڤیان د ناڤبه‌را خه‌لكێ هه‌ژار و هنده‌ك كه‌سێن مفادارن و بازرگان دا دروست بیت.
ل ڤێره‌ یا گرنگه‌ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ سیسته‌مه‌كێ رێخستى دروست بكه‌ت بۆ وه‌رگرتنا باجان بێى جوداهى ژ هه‌موو وان كه‌سان یێ داهاته‌كێ مه‌زن هه‌ی و مفایى ژ خێر و به‌ره‌كه‌تا ڤى وه‌لاتى دبینن، بۆ نموونه‌ ئه‌گه‌ر داهاتێ كه‌سه‌كى یێ رۆژانه‌ پتر بیت ژ ملیۆنه‌كێ یان پێنج ملیۆنان نابیت ئه‌ڤ كه‌سه‌ بێى دانا باجێ بۆ حوكمه‌تێ خوه‌ بێ ده‌نگ بكه‌ت یان حوكمه‌ت خوه‌ ل سه‌ر وى داهاتێ مه‌زن یێ وى كه‌سى بێ ده‌نگ ببیت.
پرانیا حوكمه‌تێن جیهانێ دبێژنه‌ وه‌لاتێن خوه‌ ئه‌گه‌ر ده‌مژمێرا هه‌وه‌ ب 15 بۆریان بیت ژ ئێك هه‌تا دو بۆریان بۆ حوكمه‌تێ یه‌ و بۆ ڤێ چه‌ندێ ژى حوكمه‌ت پرسیارا وى كه‌سى ناكه‌ت، به‌لكو خودانێ كارى ب رێكا كارتا بانكى ڤى پاره‌یى ژێ دبریت و بۆ حوكمه‌تێ دچیت و ئه‌گه‌ر ئه‌م گریمانه‌كێ دروست بكه‌ین بۆ نموونه‌ ئه‌گه‌ر ل هه‌رێما كوردستانێ 20 هزار كه‌س هه‌بن داهاتێ وان یی ئێك ده‌مژمێر 15 یۆرۆبن و هه‌ر كرێكاره‌ك رۆژانه‌ حه‌فت ده‌مژمێران كار بكه‌ت بۆ هه‌ر ده‌مژمێره‌كێ دو یۆرو ژێ بهێنه‌ وه‌رگرتن سه‌رجه‌مێ رۆژانه‌ یێ وى داهاتى دێ بیته‌ 280000 دوسه‌د و هه‌شتێ هزار یۆرو و یێ هه‌یڤانه‌ دێ بیته‌ 8400000 هه‌شت ملیۆن و چارسه‌د هزار یۆرو.
ئه‌ڤ گریمانا ل سه‌رى دیاركرى ب كێمی یه‌ و ل سه‌ر وان كه‌سان یێ داهاتێ وان گه‌له‌ك یێ مه‌هانه‌ و ئه‌گه‌ر ئه‌و باج ژێ بهێته‌وه‌رگرتن چ كاریگه‌رى ل سه‌ر وان نابیت و چه‌ندین بیاڤێن دیتر ژى هه‌نه‌ ئه‌گه‌ر باج بكه‌ڤیته‌ سه‌ر وان دێ داهاته‌كێ ئێكجار مه‌زن بۆ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ زڤریت و حوكمه‌ت دشێت ب وى پاره‌یى دشێت مووچه‌یێن فه‌رمانبه‌رێن خوه‌ بده‌ت و پرۆژێن گرنگ كو ببنه‌ ژێده‌رێ په‌یدابوونا داهاته‌كێ مه‌زن بۆ هه‌رێما كوردستانێ.
ل دووماهیێ ئه‌گه‌ر حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ سیسته‌مێ دانا باجێ رێكنه‌ئێخیت دێ تووشى چه‌ندین ئاریشێن ئابوورى بیت ل داهاتى ژى.

به‌ده‌ل گابێركى
قه‌یران ئه‌و چه‌مكه‌ كو ژ چه‌ندین ئه‌گه‌ران په‌یدا دبیت، وه‌كو روودانێن سروشتى چ ژ ئه‌گه‌رێ بیڤه‌له‌رزان یانژى دروستبوونا لافاوان و ب تایبه‌تى ئه‌گه‌ر قه‌باره‌یێ ڤان جۆره‌ روودانان یێ مه‌زن بیت وه‌لاتى تووشى قه‌یرانه‌كا مه‌زن یا ئابوورى و مرۆڤى دبن، ژ به‌ركو هه‌م لایه‌نێ ئابوورى دبیته‌ ئه‌گه‌رێ وێرانبوونا چه‌ندین جهێن گرنگ و د ڤان حاله‌تان دا چه‌ندین مرۆڤ دبنه‌ قوربانى چ بریندار ببن یانژى گیانێ خوه‌ ژ ده‌ست بده‌ن.
چیرۆكا قه‌یرانان ل وه‌لاتان گه‌له‌ك دوور و درێژه‌ و گه‌له‌ك وه‌لات ب ئه‌گه‌را قه‌یرانان ژناڤچووینه‌ و گه‌له‌ك ده‌ستهه‌لات هاتینه‌ گوهۆرین ب ئه‌گه‌را هندێ كو نه‌شیاینه‌ وه‌كو پێدڤى سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل قه‌یرانان بكه‌ن یان خواندنا وان بۆ وێ قه‌یرانێ نه‌یا راست و دروست بوویه‌ و هه‌ر زوو ژناڤچووینه‌، ل ڤێره‌ خالا گرنگ ئه‌وه‌ كو ل ده‌مێ دروستبوونا هه‌ر روودانه‌كێ ئه‌گه‌ره‌ك بۆ هه‌بوویه‌ و بۆ راستڤه‌كرنا وێ روودانێ ژناڤبرنا وى ئه‌گه‌رى یه‌ یانژى لێگه‌ریانه‌ ل پێگوهۆره‌كى كو جاره‌كا دیتر ئه‌و روودان، دروست نه‌بیت ب تایبه‌تى ئه‌گه‌ر ئه‌و روودان یا خراب و كاریگه‌ر بیت ل سه‌ر ماف و ژیانا وه‌لاتیان.
ئه‌گه‌ر ئه‌م به‌رێ خوه‌ بده‌ینه‌ هه‌رێما كوردستانێ و ئه‌گه‌رێن دروستبوونا قه‌یرانا دارایى یان هه‌رێم و چیرۆكا وێ ل گه‌ل قه‌یرانا دارایى بۆ چه‌ندین ئه‌گه‌رێن سه‌ره‌كى ڤه‌ دگه‌ریت، ئه‌وژى برینا بۆدجه‌یا و مووچه‌یێن هه‌رێمێ ژ لایێ به‌غداڤه‌ كو ب پیلانا چه‌ند وه‌لاته‌كێن ئه‌قلیمى و پارته‌كا دیاركرى یا كوردستانێ بوو، بۆ هندێ هه‌رێم ده‌ستبه‌ردارى چه‌ندین مافێن خوه‌ بیت وه‌كو فرۆتنا نه‌فتێ ب شێوه‌یه‌كێ سه‌ربه‌خوه‌ و نان و قووتێ پێنج ملیۆن مرۆڤان ل هه‌رێمێ دده‌ستێ به‌غدا دابیت و هه‌رده‌م وه‌كو چه‌كه‌ك بكاربینیت به‌رامبه‌رى خه‌لكێ كوردستانێ پشتى ئه‌ڤێ پیلانێ سه‌رنه‌گرتى، چه‌ندین روودانێن دیتر چێبوون كو هۆكاره‌ك بوون قه‌یران ل هه‌رێمێ مه‌زنتر بیت وه‌كو داكه‌فتنا بهایێ به‌رمیله‌كا نه‌فتێ بۆ 25 دۆلاران و دروستبوونا داعشێ و هێرشێن وێ بۆ سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ ده‌ست پێكرن و بوونه‌ مه‌ترسیه‌كا رژدى ل سه‌ر كوردستانێ، به‌لێ ب خوه‌راگریا پێشمه‌رگه‌ى و پشته‌ڤانیا هه‌ڤپه‌یمانێن كوردستانێ ئه‌فسانه‌یا داعشێ ب ته‌مانى بشكێنن، به‌لێ ئه‌ڤ شه‌ره‌ بوو ئه‌گه‌ر چه‌ندین ئاریشێن مه‌زن ل كوردستانێ سه‌رهه‌لده‌ن وه‌كو هاتنا پتر ژ دو ملیۆن ئاواره‌یان و كۆچكرنا سه‌دان وه‌لاتیان بۆ ده‌رڤه‌یى وه‌لاتى و چه‌ندین كه‌سان كارێن خوه‌ ژ ده‌ستدان و مووچه‌ گیرۆبوون و پاشى پاشكه‌فت كه‌فته‌ سه‌ر و چه‌ندین چیرۆكێن دیتر.
حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ب سه‌رۆكاتیا سه‌رۆكێ حوكمه‌تێ چه‌ندین پێنگاڤ هاڤێتن بۆ هندێ خوه‌ ژ ڤێ قه‌یرانا مه‌زن و كاریگه‌ر رزگار بكه‌ن، ئه‌وژى ب چه‌ندین رێیان وه‌كو كێمكرنا خه‌رجیان و زێده‌كرنا داهاتى و به‌رهنگاربوونا چه‌ندین زێده‌گاڤیان، به‌لێ قه‌یران گه‌له‌ك ژ هندێ مه‌زنتربوو كو ب ئێكجارى ب دووماهی بهێت خالا هه‌رى گرنگ ئه‌وه‌ نها هه‌رێما كوردستانێ خوه‌ هزر د وێ چه‌ندێ دا بكه‌ت كو چ جارێن دیتر هه‌رێما كوردستانێ تووشى قه‌یرانا دارایى نه‌بیت، ژ به‌ركو كاریگه‌رییا ڤێ قه‌یرانێ بۆ چه‌ندین سالێن دیتر دێ یا به‌رده‌وام بیت و تاكه‌ رێ بۆ رزگاربوونێ ئه‌وه‌ حوكمه‌ت سیسته‌مه‌كى دابنیت كو هه‌موو وه‌لاتی ل ژێر سیبه‌را وى سیسته‌مى بژین نه‌ك هنده‌ك هه‌ژار و به‌لنگاز بن و هنده‌ك ژى زه‌نگین و ده‌وله‌مه‌ند بن، به‌لكو یا گرنگه‌ هه‌موو وه‌لاتى ب رێیا سیسته‌مه‌كێ نوو و پێشكه‌فتى مفایى ژ داهاتێ هه‌رێمێ ببینن، نه‌ك ب تنێ هنده‌ك كه‌سێن دیاركرى یا گرنگه‌ قانوونا چاكسازیێ ل په‌رله‌مانێ كوردستانێ بهێته‌ په‌سه‌ندكرن و ئێدى هه‌رێما كوردستانێ به‌ر ب قووناغه‌كا نوو ڤه‌ بچیت نه‌ك په‌رێ وه‌كى به‌رێ بیت.
ل دووماهیێ گرنگه‌ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ كار بكه‌ت بۆ هندێ گه‌نده‌لى نه‌منیت و ئه‌و كه‌سێن گه‌نده‌لیێ دكه‌ن ب توندى بهێنه‌ سزادان و یه‌كسانى بگه‌هیته‌ هه‌موو كونجێن وه‌لاتى.

به‌ده‌ل گابێركى
چاندن ئه‌و چه‌مكێ گرنگێ گرنگێ ژیانێ یه‌ یێ كو مرۆڤان ب هه‌بوونا چاندنێ به‌رده‌وامى دایه‌ ژیانا خوه‌ و ل جهه‌كی بۆ خوه‌ ئاكنجیبووین، چاندن ل پرانیا وه‌لاتێن بیانى وه‌كو شۆره‌شه‌كا گرنگ و كاریگه‌ر د ناڤا وه‌لاتێن خوه‌ دایه‌ نیاسین وه‌كو وه‌لاتێن بریتانیان و هندستان و رۆسیا و ئه‌مریكا و چه‌ندین وه‌لاتێن دیتر شیاینه‌ ب شوره‌شا چاندنێ كونترۆلا پرانیا دنیایێ بكه‌ن و بگه‌هنه‌ قوناغێن باش یێن زانست و ته‌كنه‌لۆژیایێ ل وه‌لاته‌كێ ژیان هه‌بیت ب هه‌بوونا چاندنێ یه‌ و پرانیا سه‌ركردێن نها و یێن به‌رێ چاندن كرییه‌ به‌رێ بنیاتى بۆ ئاڤاكرنا وه‌لاته‌كى كو چ جاران دوباره‌ تاریاتى ب سه‌ردا نه‌هێت و به‌ر ب رۆناهیه‌كا هه‌تا هه‌تایى بچن.
ل ڤێره‌ یا گرنگه‌ ئه‌م به‌رێ خوه‌ بده‌ینه‌ هه‌رێما كوردستانێ كو د قه‌یرانه‌كا مه‌زن یا چاندنێ دا ده‌رباز دبیت و ئه‌گه‌رێ ڤێ قه‌یرانێ بۆ چه‌ندین ئه‌گه‌ران ڤه‌ دگه‌ریت وه‌كو نه‌شارازاهیا جۆتیاران و به‌رده‌وامى دان ب چاندنا كلاسیكى كو به‌رهه‌مێ وان هه‌موو د دو مه‌هاندان به‌رهه‌م بهێت و بگه‌هیته‌ بازارى و ببهایه‌كێ ئه‌رزان بهێته‌ فرۆتن و ئه‌ڤ چه‌نده‌ مه‌زنترین كاره‌ساته‌ د چه‌ندنا كوردستانێ دا، ژ به‌ركو ده‌مێ به‌رهه‌مێ جۆتیارى بۆ چ پێڤه‌ نه‌هێت دێ بیته‌ ئه‌گه‌ر كو سال بۆ سالێ ژمارا جۆتیاران به‌ر ب كێمبوونێ بچیت.
هه‌روه‌سا خاله‌كا دیتر ئه‌وه‌ كو ده‌مێ ژماره‌كا زێده‌ یا جۆتیاران و خه‌لكێ گوندان بووینه‌ مووچه‌خۆر و هاتنا پاره‌كێ بێ ماندیبوون، ئه‌گه‌ر ئه‌ڤ پاره‌یه‌ چه‌ندێ كێمژى بیت، جۆتیار پێ رازى بوون و رۆژ بۆ رۆژێ ب ڤان جۆره‌ شاشیان به‌رهه‌مێ ناڤخوه‌ ل كێمیێ دا و به‌رهه‌مێ بیانى بۆ هه‌رێما كوردستانێ به‌ر ب زێده‌بوونێ ڤه‌ چوو، نابیت ئه‌م ژ بیر بكه‌ین كو شاشى هه‌ر شاشى یه‌ و كه‌نگى ئه‌م زڤرینه‌ رێیا راست و دروست هینگى ئه‌و شاشى ژى نامینیت.
دیسا هه‌كه‌ ئه‌م به‌رێ خوه‌ بده‌ینه‌ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ژى چه‌ندین بزاڤكرینه‌ بۆ پێشڤه‌برنا كه‌رتێ چاندنێ و چه‌ندین وه‌زیران پلان دارێژتینه‌، به‌لێ چ وه‌زیر وه‌كو پێدڤى نه‌شیاینه‌ ڤى كه‌رتێ گرنگ و كاریگه‌ر پێشبێخن و به‌ر ب كوپیتكێ ببه‌ن بۆ ڤێ چه‌ندێ ژى چه‌ندین ئه‌گه‌ر هه‌بووینه‌ وه‌كو چه‌ندین جۆتیارن پاره‌ ژ حوكمه‌تێ وه‌رگرتن ب ناڤێن پرۆژێن چاندنێ یێن جۆرا و جۆر، به‌لێ ل ده‌مێ وه‌رگرتنا وى پاره‌یى ئه‌و پاره‌ دانه‌ ب ته‌كسى و پارچێن ئه‌ردى و پێ چوونه‌ ژ ده‌رڤه‌ى وه‌لاتى بۆ گه‌ریانێ و ئه‌و كه‌سێن سه‌رپه‌رشتیا وان پرۆژان دكر كه‌سێن بێ خه‌م و نه‌شارازا بووینه‌ د بیاڤێ چاندنێ دا و چ سیسته‌مه‌كێ پێشكه‌فتى نه‌بوویه‌ بۆ هندێ ب وى پاره‌یى پرۆژێن چاندنێ بهێنه‌ دروستكرن و نه‌بوونا بازارى بۆ به‌رهه‌مێ ژ وان پرۆژان دهێته‌ ئه‌گه‌ره‌كێ دیتر بوویه‌ بۆ پاشڤه‌مانا كه‌رتێ چاندنێ ل هه‌رێما كوردستانێ.
بۆ داهاتى چ بهێته‌كرن كو كه‌رتێ چاندنێ ب ته‌مامى گه‌شه‌یێ بكه‌ت و بگه‌هیته‌ قوناغێن نوو یێن زانستى یا گرنگه‌ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ سه‌رنجا كارێ خوه‌ یێ سه‌ره‌كى ل سه‌ر كه‌رتێ چاندنێ ده‌ست پێ بكه‌ت بۆ نه‌هێلانا بێكاریێ و زێده‌كرنا به‌رهه‌مێ ناڤخوه‌یى و ڤه‌كرنا ده‌رگه‌هێن گرتى بۆ چوونا ناڤا جیهانا پێشه‌سازى بێ گومان بۆ ڤێ چه‌ندێ ژى ماندیبوون و پلانه‌كا درێژخایه‌ن دڤێت و ئه‌و كه‌سێن پلانێ بۆ پێشڤه‌برنا كه‌رتێ چاندنا هه‌رێما كوردستانێ ددانن دڤێت ژ ده‌رڤه‌یى وه‌لاتى و ناڤخوه‌ بن و كه‌سێن بسپۆر و شاره‌زا بن د بیاڤێ چاندنێ دا.
ل دووماهیێ یا گرنگه‌ حوكمه‌ت و وه‌لاتى پێكڤه‌ بزاڤێ بكه‌ن بۆ پێشڤه‌برنا كه‌رتێ چاندنێن بۆ نموونه‌ حوكمه‌تا كوردستانێ پشته‌ڤانیا جۆتیاران بكه‌ت و هانا وان بده‌ت ب پرۆژه‌یێن نوو یێن چاندنێ و دابینكرنا ئامیرێن نوو یێن چاندنێ و ده‌رمانان بۆ جۆتیاران و وه‌لاتى ژى ب به‌رده‌وامى به‌رهه‌مێ ناڤخوه‌ بكرن نه‌ك یێ بیانى.

به‌ده‌ل گابێركى
سیاسه‌ت ئه‌و تیۆره‌ یێ ب زه‌حمه‌ت پێناسه‌كا دیاركرى بۆ هه‌بیت هه‌م ژ لایێ زانستى ڤه‌ و هه‌م ژ لایێ فه‌لسه‌فى ڤه‌، ژ به‌ركو چه‌ندین پێناسێن جودا جودا بۆ هاتینه‌كرن و هه‌تا نوكه‌ چ تشته‌كێ دیاركرى بۆ په‌یڤا تیۆرێ سیاسه‌تێ نه‌هاتیه‌ دیتن، به‌لێ ئه‌ڤ پرۆسه‌یه‌ ژ قووناغه‌كێ بۆ قووناغه‌كا دیتر گوهۆرین ب سه‌ردا هاتینه‌ وه‌كو سه‌رده‌مێ تاریكى و ناڤه‌راست و نها ئه‌و ژى ل دووڤ گوهۆرینا ژیانێ و پێشكه‌فتنا مێشكێ مرۆڤان بوویه‌ خوه‌دى چه‌ندین ته‌كنیكێن جودا.
ل ڤێره‌ یا من دڤێت ئه‌وه‌ یا سیاسه‌ت و خزمه‌تكرنێ چ په‌یوه‌ندى پێكڤه‌ هه‌یه‌ بۆ نموونه‌ ئه‌لمان دبێژن ئه‌گه‌ر سیاسه‌تا وه‌لاتێ مه‌ خزمه‌تا مه‌ نه‌كه‌ت ئه‌و كه‌نگى سیاسه‌ته‌ و چ جارا بۆ هنده‌ك سیاسیان ناچه‌مینین ژیانێ ل مه‌ بكه‌نه‌ قوره‌ده‌ر و ئه‌و وه‌كو شاهان بژین دیسا یابانى دبێژن سیاسه‌ت ئانكو به‌رده‌وامى و پێشكه‌فتن ئانكو ئه‌ڤرۆ یا باشبوو، به‌لێ دێ سوباهى گه‌له‌ك ژ ئه‌ڤرۆ باشتر بیت و ئه‌مریكى دبێژن سیاسه‌ت ئانكو ئه‌مریكایه‌كا بهێزتر و ژیانه‌كا ب تام و خوه‌شتر، ئه‌رێ ل هه‌رێما كوردستانێ چه‌ندا گرنگه‌ ئه‌م بزانین كو سیاسه‌ت ئانكو خزمه‌تكرن و به‌ر ب ژیانه‌كا باشتر بچین نه‌ك به‌رۆڤاژى رۆژ بۆ رۆژێ خرابتر بیت ئانكو یا گرنگه‌ ئه‌م به‌ر ب ئاسۆیه‌كێ گه‌شتر بچین ئه‌گه‌ر هوسا نه‌بوو، كه‌واته‌ ئه‌م ئێك پێنگاڤ به‌ر ب پێشڤه‌ نه‌چووینه‌ و هێشتا تشته‌كى ژ سیاسه‌تێ نزانین، ژ به‌ركو یا گرنگه‌ ئه‌م بشێین چه‌مكێن سیاسه‌تێ و خزمه‌تكرنێ پێكڤه‌ گرێبده‌ین و هه‌كه‌ نه‌شیایى ڤێ چه‌ندێ بكه‌ین كه‌واته‌ ڤایرۆسه‌كێ مه‌زن یێ كه‌فتیه‌ دناڤبه‌را هه‌ردو چه‌مكان دا ئه‌و ژى بازرگانى و كه‌سێن به‌رژه‌وه‌ندی خوازن كو ناهێلن سیاسه‌ت خزمه‌تا گشتى بكه‌ت و ئه‌ڤه‌ژى مه‌زنترین ئاریشه‌یه‌ ل رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست دهێته‌ دیتن و هه‌تا نوكه‌ مرۆڤ ئازاد نه‌بوویه‌ و هه‌ست ب هه‌بوونا خوه‌ و مافێن خوه‌ ناكه‌ت.
دیسان یا گرنگه‌ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ بزاڤێن مه‌زن بكه‌ت بۆ هندێ ئاڤاهیه‌كى درست بكه‌ت كو د خزمه‌تا وه‌لاتیان دا بیت و چاڤان ل كه‌سێن گه‌نده‌ل و به‌رژه‌وه‌ندی خواز نه‌گریت بۆ هندێ ئه‌م ژى وه‌كو هه‌موو وه‌لاتێن پێشكه‌فتى ببین خودان كیانه‌كێ سه‌ربه‌خوه‌ و جڤاكه‌كێ یه‌كسان كو هه‌موو كه‌س هه‌ست ب هه‌بوونا خوه‌ بكه‌ن نه‌ك ئێك یێ تێر بیت و هزار دبرسى بن و ئه‌گه‌ر هۆسا بیت دێ هه‌رده‌م مرۆڤ هه‌بن هه‌ست ب كێماسیێ بكه‌ن و حه‌ز ژ وه‌لاتێ خوه‌ نه‌كه‌ن و هه‌رده‌م به‌رێ وان ل ده‌لیڤه‌كێ بیت كو وه‌لاتێ خوه‌ بهێلن و بچن ل غوربه‌تێ بژین.
ئه‌ركێ حوكمه‌تێ یه‌ ژیانه‌كا شایسته‌ بۆ وه‌لاتیان درست بكه‌ت و ئه‌ركێ وه‌لاتیانه‌ پشته‌ڤانیا حوكمه‌تا خوه‌ بكه‌ن و ئانكو وه‌لاتى و حكومه‌ت ئێك هاوكێشه‌نه‌ و هه‌ردو ئێكودو تمام دكه‌ن و هه‌رده‌مێ خزمه‌ت و پشته‌ڤانى نه‌بوو، ل وى ده‌مى بزانه‌ كو خه‌له‌له‌ك یا د شێوازێ حكومرانیێ دا و گرنگه‌ بله‌ز ئه‌و خه‌له‌ل بهێته‌ چاره‌سه‌ركرن بۆ هندێ هه‌م حكومه‌ت هه‌ست ب هه‌بوونا خوه‌ بكه‌ت و شانازیێ ب وێ خزمه‌تێ بكه‌ت یا پێشكێشى وه‌لایێن خوه‌ كرى و دیسانژى وه‌لاتى ژى پشته‌ڤان و حه‌زژێكه‌رێن حوكمه‌تا خوه‌ بكه‌ن، ژ به‌ر وێ خزمه‌تا حوكمه‌تێ پێشكێشى وان كرى.

به‌ده‌ل گابێركى
خواندنا بلند ب كورترین پێناسه‌ ئه‌و جهه‌ یێ كو چ جهـ ژێ بلندتر نه‌بن و ل سه‌رانسه‌رى جیهانێ وه‌كو جهه‌كێ پیرۆز و گرنگ دهێته‌ دیتن و دیسا ناڤه‌نده‌كا مه‌زن یا زانستى و ره‌وشه‌نبیریه‌ و جهێ هه‌رى سه‌ره‌كى یه‌ بۆ لێكولینێن زانستى و دیاركرنا راستى و نه‌درستیا هه‌ر بابه‌ته‌كى بۆ جڤاكى و ده‌ستهه‌لاتێ دیار بكه‌ن.
دیسا بریارا سه‌رۆكێ حوكمه‌تێ نێچیرڤان بارزانى بۆ دامه‌زراندنا ده‌رچوویێن ئێكێ و دوویێ و سیێ زانكۆ و په‌یمانگه‌هان دێ بیته‌ هۆكاره‌ك یان پالده‌ره‌كێ باش بۆ زڤراندنا هه‌ڤركیێ بۆ بلندكرنا ئاستێ خواندنێ و هه‌ڤركیێ د ناڤبه‌را قوتابیان دا، به‌لێ یا گرنگه‌ شێوازێ گۆتن و پێگه‌هاندن و ئاڤاكرنا قوتابیان ل زانكۆ و په‌یمانگه‌هان بهێته‌ گوهۆرین كو ل گه‌ل جیهانا سه‌رده‌م ب گونجن.
خواندنا ل بلند ل هه‌رێما كوردستانێ یا گرنگه‌ چه‌ندین ریفۆرمان بكه‌ت و قوتابیان ل سه‌ر بنیاتێ شیانان و وه‌رگرتنا زانستى ب شێوه‌یه‌كێ پراكتیكى ئاڤا بكه‌ن، گرنگه‌ ئه‌ڤرۆكه‌ خواندن ل زانكۆ و په‌یمانگه‌هان ژ تیۆرى بهێته‌گوهۆرین بۆ شێوه‌یێ پراكتیكى و هه‌موو ئاسانكارى بهێنه‌كرن بۆ هندێ قوتابى ل ده‌مێ ده‌رچوونێ پشتبه‌ستنێ شیانێن خوه‌ بكه‌ت نه‌ك ل هیڤیا دامه‌زراندنێ بیت.
دیسا ئه‌گه‌ر به‌رێ خوه‌ بده‌ینه‌ ناڤه‌رۆكا زانكۆیێن كوردستانێ گه‌له‌كاڤالایه‌ و دهێته‌ پڕكرن ب بابه‌تێن روخسارى وه‌كو تۆرێن جڤاكى و مودێلێن ترومبێلان و جلوبه‌رگان ئانكو ئه‌گه‌ر ب درستى به‌رێ خوه‌ بده‌ینه‌ برینان دێ دیار بیت كو ئه‌م هێشتا ژ لایه‌نێ سۆزدارى و تێركرنا حه‌زان و زكى ده‌رباز نه‌بووینه‌ و نه‌بووینه‌ ئاشقێن خواندن و زانینێ یا گرنگه‌ وه‌كو ملله‌تێن دیتر بكه‌ڤن ئه‌شق و ئه‌ڤینا وه‌رگرتنا زانست و زانینێ و رێ ل شاش وه‌رگرتنا زانكۆیێ ل قوتابیان بگرین بۆ نموونه‌ نوكه‌ گه‌له‌ك دبێژن بۆچیه‌ بخوینه‌ هه‌ر نابیه‌ چ و ناهێیه‌ دامه‌زراندن یان بخوینه‌ دێ چیه‌ زانكۆیێ دێ كچان بینى و به‌س ل وێرێ دێ خوه‌شیێ به‌ى، ئه‌رێ ئه‌ڤ هه‌موو چیرۆك و چیڤانۆكه‌ چه‌ند كارتێكرنێ ل ئاستێ خواندنێ ل ده‌ڤ قوتابیان دكه‌ت وه‌كو سه‌رده‌مه‌كى ل فره‌نسا بیرمه‌نده‌كى ل سه‌ر زانكۆیێن سه‌رده‌مێ خوه‌ هوسان نڤێسى و گۆت زانكۆیێن مه‌ وه‌كو گۆره‌پانا راوه‌ستاندنا ترومبێلانه‌ ب تنێ ئێك جوداهى هه‌یه‌، ئه‌وژى دبیت ترۆمبێل ئێك رۆژه‌كێ ژ گۆره‌پانێ ده‌ركه‌ڤیت و قوتابی هه‌ر چار سالان جاره‌كێ ده‌ردكه‌ڤن، ئه‌ز ژى چ جوداهیێن هسا نابینم دبینم زانكۆیێن مه‌ژى هێشتا گه‌له‌ك روخسارینه‌ و نه‌چووینه‌ د ناڤه‌رۆكا خوه‌ دا.
وه‌زیرێ خواندنا بلند چه‌ندین ئاسته‌نگ بۆ تابیان درستكرن و ل دووڤ بۆچوونا چه‌ندین قوتابیان كو بوویه‌ رێگر كو قوتابى به‌رده‌وامیێ ب خواندنا ماسته‌ر و دكتۆرایێ بده‌ن، ژ به‌ركو رێكه‌فتن دگه‌ل كۆمپانیه‌كێ هه‌بوویه‌ و ب سه‌دان قوتابى ژ لایێ ئابوورى ڤه‌ زیان گه‌هاندیێ و كارتێكرنه‌كا راسته‌خوه‌ ل سه‌ر ده‌روونێ قوتابیان هه‌بوویه‌ و بوویه‌ رێگر هه‌مبه‌رى پێشكه‌فتنا زانست و زانینێ ل كوردستانێ.
ل دووماهیێ یا گرنگه‌ به‌رده‌وام بریارێن دامه‌زراندن و دیتنا ده‌لیڤێن كارى بۆ ده‌رچوویێن زانكۆ و په‌یمانگه‌هان ژ لایێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ بهێنه‌دان و ئه‌ڤ بریارا حوكمه‌تێ بریاره‌كا گرنگ و كاریگه‌ره‌.

به‌ده‌ل گابێركى
سیاسه‌تكرن زانسته‌كێ به‌رفره‌هه‌ پێدڤى ب شاره‌زاهیێ هه‌یه‌ و دووربینیێ گه‌له‌ك جاران د ناڤ جڤاكێ كوردى دا ب كولانكى دبێژن سیاسه‌ت هه‌موو دره‌وه‌، لێ چ راستى بۆ ڤێ چه‌ندێ نینه‌، به‌لكو یا راست و درست سیاسه‌تكرن زانسته‌كه‌ ل سه‌ر بنیاتێ به‌رژه‌وه‌ندیان هاتیه‌ئاڤاكرن ئانكو د سیاسه‌تێ دا چ جاران دوژمنێن به‌رده‌وام نینن وه‌كو چاوا هه‌ڤالێن به‌رده‌وام ژى نینن و ئه‌مریكا ژى گۆتنه‌ك هه‌یه‌ ده‌مێ دبیژن ئه‌مریكا چ دۆست و دوژمن نینن ب تنێ ل دووڤ به‌رژه‌وه‌ندیا خوه‌ دگه‌ریت یا گرنگه‌ تێبگه‌هین و باش بخوینن ل سه‌ر ڤێ چه‌ندێ كا بۆچى ئه‌مریكا سیاسه‌تێ دكه‌ت ل سه‌ر بنیاتێ به‌رژه‌وه‌ندیان و هه‌تا كو سیاسه‌ت بهێته‌كرن ل سه‌ر بنیاتێ به‌رژه‌وه‌ندیا پێدڤى ب ئه‌قله‌كێ دوور بین و ژیر هه‌یه‌، به‌لێ مخابن پتریا كوردان ل ده‌مێن بۆرى و تانها سیاسه‌ت و هه‌ستێن خوه‌ تێكه‌لى ئێك كرینه‌، هه‌ر ژ به‌رهندێ دێ بینى مێژوویا كوردان یا تژى روودانێن تراژیدى یه‌، ژ به‌ركو د زانستێن سیاسه‌تێ دا بكارئینانا هه‌ستان ب تنێ بۆ جاره‌كێ یه‌ ئه‌وژى بۆ سه‌ردابرنا كه‌سێن به‌رامبه‌ره‌، ئه‌گه‌ر به‌رێ خوه‌ بده‌ینێ هه‌ڤركێن كوردان هه‌رده‌م عاتیفه‌ وه‌كو چه‌كه‌كێ ب هێز به‌رامبه‌رى ملله‌تێ كورد بكارئینایه‌.
هه‌روه‌سا ئه‌گه‌ر ئه‌م به‌رێ خوه‌ بده‌ینه‌ هه‌ڤكێشێن سیاسى كو به‌رده‌وام د گوهۆرینان دانه‌، ل ده‌مێ 16ی ئۆكتۆبه‌رێ هه‌موو هه‌ڤكێشێن سیاسى ل دژى هه‌رێما كوردستانێ بوون، به‌لێ پشتى حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ب سه‌رۆكاتیا نێچیرڤان بارزانى چه‌ندین پێنگاڤ هاڤێتین جاره‌كا دیتر هه‌رێم به‌ر ب كه‌نارێن ئارامبوونێ تا راده‌یه‌كێ باش برى ل وى ده‌مى ئیران گه‌له‌كا ب هێزبوو و ده‌ستهه‌لاته‌كا زێده‌ هه‌بوو ل سه‌ر وه‌لاتێن رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست، به‌لێ پشتى سه‌پاندنا سزایێن دژوار ژ لایێ ئه‌مریكا ڤه‌ بۆ سه‌ر ئیرانێ هه‌موو هه‌ڤكێشه‌ ل ده‌ڤه‌رێ گوهارتن، راسته‌ ئه‌گه‌ر ئه‌م به‌رێ خوه‌ بده‌ینه‌ ڤێ چه‌ندێ ئه‌مریكا سیاسه‌تێ بۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه‌ دكه‌ت، به‌لێ گه‌له‌ك جاران د ڤان هه‌ڤكێشان دا به‌رژه‌وه‌ندیێن گه‌له‌ك وه‌لاتان ل گه‌ل یێن ئه‌مریكان هه‌ڤپشك دبن.
هه‌رێما كوردستانێ دێ چاوا مفایى ژ ڤان هاوكیشێن نوو بینیت یێن ل ده‌ڤه‌رێ درست دبن بۆ نموونه‌ ئه‌ڤرۆكه‌ ئیران یا نه‌چاره‌ بۆ سڤككرنا سزایێن خوه‌ یێن ئابوورى په‌یوه‌ندیێن هه‌وه‌ دگه‌ل هه‌رێما كوردستانێ بهێز بكه‌ت، به‌لێ ل ڤێره‌ هه‌رێم دڤێت بزانیت كو ئه‌مریكا چاوا دڤێت هه‌رێم په‌یوه‌ندیین بازرگانى دگه‌ل ئیرانێ دروست بكه‌ت ئانكو یا گرنگه‌ هه‌رێم بزانیت كو ئه‌مریكا چ دڤێت و چ نه‌ڤێت بۆ هندێ هه‌رێمى ژى هه‌مان شه‌ربه‌تا ئیرانێ نه‌ڤه‌خۆت.
ل ڤێره‌ تۆركیاژى خالا هه‌رى گرنگه‌ بۆ هه‌رێما كوردستانێ، ژبه‌ركو توركیا ژى دڤێت په‌یوه‌ندیێن خوه‌ یێن بازرگانى ل گه‌ل ئیرانێ سۆردار بكه‌ت ب تایبه‌تى د بیاڤێ نه‌فتێ و غازا سروشتی دا ل ڤێره‌ نێزیكترین جهـ كو توركیا وێ ڤالاتیێ تژى بكه‌ت هه‌رێما كوردستانێ یه‌.
ل دووماهیێ ژى پرسیار ئه‌وه‌ د ڤان هه‌ڤكێشێن نوودا كو ب بۆچوونا پتریا بسۆرێن سیاسى ئه‌گه‌ر هه‌رێما كوردستانێ ب باشى ره‌وشێ بخوینیت ئه‌ڤ روودانه‌ هه‌موو د به‌رژه‌وه‌ندیا وێ دانه‌، به‌لێ حوكمه‌ت و لایه‌نێن سیاسى دێ شێن د ڤێ یاریێ دا سه‌ر بكه‌ڤن بۆ نموونه‌ ل گه‌ل ئیرانێ و تۆركیا نانى كه‌ر بكه‌ن و بخۆن بێى كو ئه‌مریكا تۆره‌ببیت.

كریار و ئاخفتن دو تێگه‌هێن گه‌له‌ك د ژێكجودانه‌ و ره‌نگه‌ جوداهیا وانژی یا د هندێ دا كو هه‌ر كه‌سه‌ك دشێت باخڤیت و ل سه‌ر قانا پشتێ هه‌ر تشتێ بڤێت بكه‌ت، دونیایێ خراب بكه‌ت یان ئاڤا بكه‌ت، به‌لێ ئاخفتن ئه‌و په‌یڤه‌ یا رۆژانه‌ ژ ده‌ڤێ هزاران كه‌سان ده‌ردكه‌ڤیت، ژ به‌ركو په‌یڤه‌كا ب ساناهیه‌ ل ڤێره‌ زه‌لامێن كریاران دكێمن ئه‌رێ راسته‌ زه‌لامێن كریارێ دكێمن ئه‌رێ بۆچی زه‌لامێن كریاران دكێمن و ب تایبه‌تی د ناڤا جڤاكێ مه‌دا سه‌یره‌ رۆژانه‌ ل سه‌ر جاددان و ل دیوانان و ل تۆرێن جڤاكی به‌س تو ئاخفتنان دبینی بێ كریار و ئه‌ڤه‌یه‌ خۆلی ب سه‌ریا وان ملله‌تان ئه‌وێن ئاخفتنێن وان پتر بن ژ كریارێن وان.
وه‌لاته‌كێ وه‌كی چینێ كو ژمارا وان پتر ژ ملیاره‌كا مرۆڤان دێ بینی ل گه‌ل هه‌لاتنا رۆژێ هه‌موو وه‌كو مێرییان ژ مالێن خوه‌ ده‌ركه‌ڤتن و به‌ر ب كارێن خوه‌ چوون بێ راوه‌ستیان یێ كاردكه‌ن و هه‌موو خه‌ونێن خوه‌ ئارمانجێن خوه‌ ب رێیا كریاران بێ ئاخڤتن یێ دكه‌نه‌ كریار! ئه‌رێ ژ راستا د ناڤا جڤاكێ مه‌ژی دا هۆسانه‌ هه‌ر كه‌سه‌ك ب بێ ده‌نگی كار دكه‌ت وه‌لاتێ خوه‌ ئاڤا دكه‌ت و هه‌ر رۆژ هزره‌كا جوان یانژی گوله‌كا جوان ل سه‌ر روویێ ڤێ ئاخا جوان زێده‌ دكه‌ت، به‌لێ مخابن هه‌موو تشت د به‌روڤاژینه‌ یا ل ڤێره‌ ب تنێ ئاخفتنه‌ و چ كریار دیارنینن هه‌موویان دڤێت ڤی وه‌لاتی ب دۆشن بیێ كو كه‌سه‌ك تشته‌كی بده‌تێ كو ئه‌ڤ وه‌لاته‌ شیری بده‌تێ.
هه‌موو ده‌مان ئه‌و كه‌س گه‌له‌ك د ئاخڤن یێن نه‌شێن چ بكه‌ن و بزاڤێ دكه‌ن ب ئاخڤتنان خوه‌ دیار بكه‌ن و وه‌كو قه‌هره‌مان خوه‌ نه‌مایشبكه‌ن و هه‌رده‌م د ڤالاهیه‌كا ده‌روونی دا دژین ل وه‌لاتێن پێشكه‌فتی ب هزاران مرۆڤ هه‌نه‌ نانڤن هه‌تا كاره‌كێ باش بۆ وه‌لاتێ خوه‌ نه‌كه‌ن وژدانا وان رێكێ ناده‌ته‌ وان ئه‌و به‌س باخڤن بێ كریار به‌لكو ئه‌و وه‌لاتێن خوه‌ش و مافێن هه‌موو خودان روحان، لێ هه‌ین و خه‌ونا ملیۆنان مرۆڤانه‌ ژیانێ ل وان وه‌لاتان ب ده‌ستخوه‌ڤه‌ بینن بۆ نموونه‌ وه‌لاته‌كێ وه‌كی كه‌نه‌دا ئه‌ڤرۆ بوویه‌ به‌هشتا گه‌ردوونی ئه‌رێ كه‌نه‌دی نه‌مرۆڤن وه‌كی هه‌موو مرۆڤێن دیتر بۆ ئه‌و شیاینه‌ وه‌لاتێ خوه‌ بكه‌نه‌ نموونه‌ ب خوه‌شیێ و پێشكه‌ڤتنێ ئه‌و ژی ب تنێ ئه‌و كێم دئاخڤن و گه‌له‌ك كار دكه‌ن و چ جاران دره‌وان ل وژدانا خوه‌ ناكه‌ن و راست و دروست كار دكه‌ن.
ئه‌رێ ل هه‌رێما كوردستانێ هه‌تا چ راده‌ د راستین ل گه‌ل وژدانا خوه‌ ئه‌رێ رۆژانه‌ چه‌ند جاران وژدانا خوه‌ ئازار دده‌ین بۆ هنده‌ك به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه‌، رۆژانه‌ چه‌ند كارێن ره‌زیل دكه‌ین بۆ هندێ بگه‌هینه‌ وان تشتان ئه‌وێن نه‌مافێن مه‌ و بێگومان ئه‌و تشتێ نه‌مافێ مرۆڤی بیت مافێ كه‌سه‌كێ دیتره‌ و ده‌مێ مافێ كه‌سه‌كێ دیتر بیت دێ چ چێبیت بێگومان دێ بیته‌ ده‌ستپێكه‌ك بۆ ژناڤچوونا هه‌ر تشته‌كێ جوان.
ده‌مێ ملیۆنێر و ملیاردێر مزگه‌فتان ئاڤا بكه‌ن بۆ هندێ ژ دانا جاجێ بهێنه‌ به‌خشین ئه‌رێ ئه‌ڤه‌ كاره‌كێ باشه‌ ئه‌ڤ زه‌نگینه‌ پێشكێشی وه‌لاتێ خوه‌ دكه‌ن؟ ئه‌رێ هوون نه‌شێن هه‌ر چ نه‌بیت باخچه‌یه‌كی بۆ زارۆیێن گه‌ره‌كا خوه‌ یان قوتابخانه‌كێ ئاڤا بكه‌ن یان پرۆژه‌كێ مه‌زن دروست بكه‌ن بۆ هندێ ب هزاران گه‌نجێن ڤی وه‌لاتی تێدا كار بكه‌ن.
هه‌ر ژ به‌ر هندێ خه‌ونا هه‌ركه‌سه‌كی یه‌ ڤی وه‌لاتی بدۆشیت بێی كو تشته‌كی بكه‌ت هه‌موویان دڤێت گۆشتێ خه‌زه‌لان بخون بێی كو كه‌سه‌ك بچیته‌ نێچیرێ هه‌موویان دڤێت ببنه‌ زانا و فه‌یله‌سۆف به‌س بێی كو پرتووكه‌كێ بخوینن.
ل دووماهیێ یا گرنگه‌ هه‌ره‌كه‌سه‌ك بزانیت ئه‌ڤ وه‌لاته‌ دێ ب كاركرنه‌كا راست و دروست بیته‌ به‌هشت نه‌ك ب مه‌لاقیان و ته‌مبه‌لیێ و یا گرنگه‌ وژدانا مه‌ بریارێ بده‌ت كا ئه‌م چه‌ند دلسۆزین بۆ وه‌لاتێ خوه‌ نه‌ك حه‌زێن مه‌.

هه‌كه‌ ل ده‌مێ به‌رێ چیا ب تنێ پشت و په‌نایا كوردان بن، ئه‌ڤروَ و ل داهاتی هه‌می جیهان دێ بیته‌ پشت و په‌ناگه‌ها كورد و كوردستانێ.
مه‌ بڤێت نه‌ڤێت جیهانا ئه‌ڤروَ ل سه‌ر به‌رژه‌وه‌ندیان هاتیه‌ ئاڤاكرن گه‌له‌كا گرنگه‌ بوَ هه‌رێما كوردستانێ كار بكه‌ت بوَ هندێ به‌رژه‌وه‌ندیێن هه‌می وه‌لاتان بینیته‌ هه‌رێمێ بوَ هندێ كورد و كوردستان یا پاراستی بیت ژ هه‌ر مه‌ترسی و پیلانه‌كا دوَژمنان.
ئه‌و رێیێن به‌رژه‌وه‌ندیان دروست دكه‌ت گه‌له‌كن، لێ یا ژ هه‌میان گرنكتر لایه‌نێ ئابووری یه‌، ژ به‌ر كو رابۆری و ئه‌ڤروَ و بوَ سوباهی ژی هه‌می جیهان یا شه‌ڕی دكه‌ت بوَ هه‌بوونا ئابووره‌كێ ب هێز یا گرنگه‌ سه‌ركردایه‌تیا كورد باش كار بكه‌ت بوَ هندێ سه‌رنجا وه‌لاتێن ئه‌وروَپی و ئه‌مریكا و چین و یابان و رۆسیا و چه‌ندین وه‌لاتێن دیتر رابكێشیته‌ ناڤ ئاخا كوردستانێ بوَ هندێ پشكداربن د پرۆژێن و به‌رهێنانێ و ده‌رخستنا نه‌فتێ و بوَ ڤێ مه‌به‌ستێ ژی كار و ماندیبوونه‌كا مه‌زن دڤێت ئه‌و ژی دروستكرنا پره‌كا باش كو هه‌می ئاسانكاری بوَ كۆمپانیان بهێنه‌ بهێنه‌كرن وه‌كی ئه‌گه‌ر بهێنه‌ كوردستانێ كار بكه‌ن دێ پتر مفای گه‌هینتێ ژ وه‌لاته‌كێ دیتر بارێ ئه‌منی یێ پاراستی بیت و خه‌لك رێزێ لێ بگریت و دیسا هه‌می خزمه‌تگوزاریێن ده‌ستپێكی بوَ بهێنه‌ دان وه‌كی دروستكرنا رێیان و په‌یداكرنا جهێن ئاكنجیبوونێ و دانا كاره‌بێ و هێلا ئه‌نترنێتێ و چه‌ندین خزمه‌تێن دیتر.
راسته‌ نوكه‌ چه‌ندین كۆمپانی د وارێ نه‌فتێ دا ل كوردستانێ كار دكه‌ن به‌س ل ڤێره‌ جهێ كوردستانێ جهه‌كێ ستراتیجیه‌ و كۆمپانی دشێن د گه‌له‌ك وارێن دیتر ژیدا كار بكه‌ن وه‌كی چاندن و دروستكرنا جهێن گه‌شتیاری و به‌نداڤێن ئاڤێ و گرنگیدان ب ئاژه‌لی و به‌رهه‌مێن وی وه‌كی ب خودانكرنا په‌زی و مریشكان و عه‌لۆكان و چه‌ندین جۆرێن دیتر.
دڤێت ب هه‌ر ره‌نگ و بهایه‌كی بیت دڤێت ل ڤی سه‌رده‌می كورد ده‌وله‌تا خوه‌ دروست بكه‌ن، ژ به‌ركو رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست یا د گوهۆرینه‌كا مێژووی و مه‌زندا ده‌رباز دبیت یا گرنگه‌ كورد د وارێ دروستكرنا په‌یوه‌ندیێن دپیلۆماسی دا ل گه‌ل وه‌لاتێن جیهانی وه‌زاره‌ته‌كێ دروست بكه‌ن و ب شه‌ڤ و رۆژ كار بهێته‌كرن بوَ دروستكرنا به‌رژه‌وه‌ندیێن هه‌ڤپشك ل گه‌ل وه‌لاتێن زلهێزێن جیهانێ ب تایبه‌تی د وارێ ئابووری دا، ژ به‌ركو زامنێ پاراستنا كوردستانێ ئینانا به‌رژه‌وه‌ندیێن وه‌لاتانه‌ و هه‌كه‌ ئه‌م كورد شیاین ڤی چه‌ندێ بكه‌ین بێ گومان دێ گه‌هینه‌ وان ئارمانجان ئه‌وێن ئه‌م ب درێژاهیا مێژووێ نه‌گه‌هشتینێ وه‌كی هه‌بوونا ده‌وله‌تا كوردی و هێزه‌كا مه‌زن و كاریگه‌ری ل سه‌ر ئاستێ جیهانێ و ئه‌ز دوور نابینم ل ده‌مێن داهاتی پێشمه‌رگه‌ ببیته‌ ئه‌ندام ل ناتوَ و چوونا پێشمه‌رگه‌ی بوَ سووریێ ئێكه‌م پێنگاڤ و نیشان بوو بوَ هندێ پێشمه‌رگه‌ بهێته‌ پرچه‌كرن و ببیته‌ ئه‌ندام ل ناتۆ به‌س یا گرنگ و پێدڤی بهێته‌كرن ئێكگرتنا هێزێن پێشمه‌رگه‌یه‌ و ئه‌ز باوه‌ردكه‌م ئه‌ڤ چه‌نده‌ خه‌ونا هه‌ر كورده‌كی یه‌.
ده‌مێ به‌رژه‌وه‌ندیێن وه‌لاتان ل كوردستانێ دهێنه‌ دروستكرن ل وی ده‌می كوردستان دێ بیته‌ وه‌لاتێ هه‌می جیهانێ و هه‌می جیهانی دێ خوه‌ ل كوردستانێ كه‌ته‌ خودان و ئێدی كورد نامینه‌ ب تنێ و ئه‌گه‌ر ل رابوووری چیا ب تنێ پشت و په‌نایا كوردان بن، ئه‌ڤروَ و ل داهاتی هه‌می جیهان دێ بیته‌ پشت و په‌ناگه‌ها كورد و كوردستانێ.