بێوارحسێن زێباری
ئه‌ڤه‌ د ده‌مه‌كێ دایه‌ كو چه‌ند ساله‌ و ده‌مه‌ك درێژه‌ ئه‌ردۆگان سه‌ره‌دانا به‌غدا و تایبه‌ت هه‌رێمێ نه‌كریه‌ و یێ سالا ٢٠١٢ یه‌ و ل وى ده‌مى دا ئه‌و سه‌رۆكوه‌زیرێ توركیا بوو، به‌لێ نوكه‌ وه‌ك سه‌رۆك كۆمار جاره‌كا دى یێ سه‌را به‌غدا هه‌رێما كوردستانێ ژى دده‌ت و دگه‌ل به‌رپرس و باله‌ده‌ستێن هه‌رێمێ كۆم دبیت.
بۆچی سه‌ردانا وی ب دیرۆكی و مێژوویێ دهێته‌ قه‌له‌مدان؟
به‌ری ئه‌م به‌حس میدیا و سیاسه‌تمه‌دارێن ئیراقێ و هه‌رێمێ بكه‌ین، ئه‌وا ل توركیا ژی ب خوه‌ ڤێ سه‌ره‌دانێ ب گرنگ و گرنگتر قه‌له‌مدده‌ن و دبێژن ئه‌ڤ سه‌ره‌دانه‌ مێژووى یه‌، ئه‌رێ بۆ گه‌لێ توركیا دبیته‌ مێژوویێ یان ژی بۆ كوردستانیان؟.
ل گۆره‌ى زانیاریێن لبه‌رده‌ست، د سه‌ره‌دانا خوه‌ دا ئێكه‌م جار دچیته‌ به‌غدا ل گه‌ل سه‌رۆك كۆمارێ ئیراقێ و سه‌رۆك وه‌زیر و كاربه‌ده‌ستێن به‌غدا كۆم بیت و پاشى سه‌را هه‌رێمێ ژی دده‌ت.
د ڤێ سه‌ره‌دانێ دا ژی چه‌ندین گریبه‌ستان ئیمزا دكه‌ت و خه‌لك وه‌سا هزر دكه‌ن و دبێژن ئه‌ڤ سه‌ره‌دانه‌ دبیته‌ ئێك ژ سه‌ره‌دانێن مێژوویی بۆ هندێ كو واژوویێن دهێنه‌كرن ده‌رباره‌ى (نه‌فتێ و تیرۆرێ و ئاڤ و كه‌رتێن دیتر ژی بۆ هندێ جاره‌ك دی ئه‌ڤ ئاریشه‌ بهێنه‌ چاره‌سه‌كرن).
ئه‌ڤه‌ ژی یا خۆیا یه‌ كو پارتی و بارزانی هه‌رده‌م ل سه‌رخه‌ت بوویه‌ ل گه‌ل وه‌لاتێن هه‌ڤسوی بۆ هندێ تا دئێت تووشی گرفت و ئاریشه‌یێن سیاسی و ئابۆری و سه‌ربازی نه‌ین و دیسا ژی ئه‌ڤ سه‌قامگێریا هه‌یى ژی ل هه‌رێمێ و هه‌تا ل ئیراقێ ژی هه‌موو ب هه‌بوونا سه‌رۆك بارزانی و ڕیبازا پارتی یه‌.
له‌ورا سه‌ره‌دانا سه‌رۆك كۆمارێ توركیا بۆ ده‌ڤه‌رێ ب گرنگ دهێته‌ خواندن و زۆر هه‌ستیاره‌ ژی تایبه‌ت د وان گرێبه‌ستێین دهێنه‌ واژووكرن ئه‌ڤه‌ ژی د به‌رژه‌وه‌ندیا ملله‌تێ كورد دابن و ببن ده‌ستكه‌فتێن دیرۆكی و خێر و به‌ره‌كه‌ت هه‌بییت.
هه‌رده‌م ده‌ستهه‌لاتا كورد تایبه‌ت بزاڤا ڕزگاریخوازیا پارتی هه‌ر سه‌رده‌مێن شۆڕشێ تا ئه‌ڤرۆ به‌رامبه‌ر دوژمنێ كورد ڕاوه‌ستانه‌ و بوونه‌ مایه‌ بده‌ستڤه‌ئینانا ده‌ستكه‌فتێن زێده‌تر بده‌ست خوه‌ڤه‌بینن.
ئه‌ڤه‌ ساله‌ك زێده‌تره‌ كو توركیا و ئیراق پێكڤه‌ سه‌رخه‌ت بۆ هندێ نه‌مانا تیرۆرێ ل ده‌ڤه‌رێ ئه‌و ژی ئێكه‌ ژ وان گرێبه‌ست و ته‌وه‌رێن سه‌ره‌كی یێن كۆمبوونا وان.

بێوارحسێن زێباری ــ هه‌ولێر:
ئه‌گه‌ر خواندنه‌كێ بكه‌ین چو جوداهیه‌ك نینه‌ ل هه‌مبه‌ری مرۆڤایه‌تی و نه‌ته‌وه‌ و ئایین و هه‌ر كه‌لتووره‌كێ دی یێ جیهانێ، چونكی هه‌موو كه‌س مرۆڤن به‌لێ هنده‌كا دبینن زێده‌تر ژ هنده‌ك دی ماف و ده‌ستكه‌فت هه‌نه‌ و گه‌هشتنه‌ مافێن خوه‌ یێن ره‌وا و یێن ده‌ستووری.
لێ یا من دڤێت زێده‌تر تیشكێ بێخمه‌ سه‌ر، ئه‌وه‌ كو د نوكه‌ دا پتریا وه‌لاتێن عه‌ره‌بی و هه‌تا بگره‌ ژی هنده‌ك مامۆستایێن ئایینی و كه‌سانێن ل كوردستانێ ژی دژین تنێ ئاخفتن و گوتنێن وانا په‌یڤا ” فه‌له‌ستینه‌”. دبیژن ماف مافێ وانایه‌ ببیته‌ ده‌وله‌ت و ده‌وله‌تا خوه‌ هه‌بیت. من لسه‌ر ڤێ گوتنێ چ ره‌خنه‌یه‌ و نه‌رازیبوونه‌ك ژی نینه‌، لێ یا من تنێ دڤێت به‌حس بكه‌م ئه‌وه‌ بۆچی كه‌س نابێژیت كوردان ژی ژبلی هه‌بوونا ده‌وله‌ته‌كێ كو بوونه‌ چار پارچه‌ و ژبلی وان كه‌سێن ده‌ربه‌ده‌ر بووی كه‌س هه‌تا نوكه‌ ژی ب دروستی به‌ره‌ڤانی ژێنه‌كریه‌ و ناكه‌ن ژی.
هه‌ر كۆمبوونه‌ك یان خڕڤه‌بوونه‌كێ و هه‌تا پۆستێن زۆران ژی یێن تۆڕێن جڤاكی بووینه‌ ئه‌و بێ كو هزر یان ژی ب په‌یڤه‌كێ به‌ره‌ڤانیا ئاخ و گه‌ل و وه‌لاتێ خوه‌ بكه‌ت و ناكه‌ن ژی.
راسته‌ كوشتن و شه‌ڕ و ده‌ربه‌ده‌ریا چ كه‌س و لایه‌نان مرۆڤ پێ كه‌یف خوه‌ش نابیت، لێ دڤێت وه‌سا ئه‌و به‌ره‌ڤانیێ د هه‌ر نه‌خۆشیه‌كا ب سه‌رێ كوردان ژی دهیت ئه‌و بێنه‌ سه‌ر خه‌ت، بۆچی هه‌ر گه‌ل و وه‌لاته‌كێ مافێن خوه‌ یێن ره‌وا هه‌نه‌ و مه‌ نینه‌ دڤێت ئه‌ڤ كه‌س ژی بزانن و راوه‌ستاندنه‌كێ بكه‌ن بۆ گه‌هاندن و بده‌ستڤه‌ئینان زێده‌تر ژ وی قه‌بارێ گه‌هاندنا مافێن خوه‌ بكه‌ن و بۆ هندێ دا زێده‌تر خه‌لكێ مه‌ ره‌زیل و زه‌لیل نه‌بیت و زێده‌تر نه‌هێنه‌ خاپاندن ب هنده‌ك به‌رژه‌وه‌ندیین تاكه‌كه‌سی و به‌رته‌سك و دڤێت ئه‌ڤ جیلێ نوكه‌ ب زانستیانه‌ سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل هه‌ر بارودۆخه‌كێ بكه‌ن یێ گونجایی بۆ هندێ هه‌تا وان مه‌لا و مامۆستا و سه‌نته‌ر و هه‌ر لایه‌ك ژ لایێ خوه‌ڤه‌ ببیت مینبه‌ره‌كا رۆن و گه‌ش بۆ گه‌هاندنا په‌یامه‌كا نه‌ته‌وه‌یی و دویر ژ هه‌ر ناكۆكیه‌كا دروست بووی و دروست دبیت ژی، به‌ر هندێ پێدڤیه‌ ئه‌ڤ كه‌سین هه‌نێ به‌ره‌ڤانیا هه‌ر چ نه‌بیت مافێ زارۆكێن كوردان بكه‌ن.
ئه‌گه‌ر زارۆی چو ماف نه‌بن ئه‌وا دگه‌هیته‌ قۆناغا پێگه‌هشتنی و مه‌زن دبن ئه‌و مافێ یێن بچویك ژی هه‌یی، دێ لێ هێنه‌ ستاندن یان ژی سنۆرداركرن، له‌وما پێدڤییه‌ خه‌لك پتر فێری په‌روه‌ره‌ده‌كرنا هه‌ستا نه‌ته‌وه‌یی و هه‌رده‌ما ئه‌ڤ هه‌ستا نیشتیمانی و په‌روه‌رده‌یی و نه‌ته‌وه‌یی هه‌بیت ل وی ده‌می ده‌وله‌ته‌ك ب ئه‌كادیمی دهێته‌ ئاڤاكرن و وان پڕسگرێن هه‌ی ژی دهێنه‌ كێمكرن یان ژی نامینن لسه‌ر نه‌ته‌وێ كورد.
دبینن چه‌ندین ساله‌ خه‌لكێ مه‌ د ڤان ده‌رد و نه‌خۆشیان دا و رۆژ ب رۆژ كاودان و ئالۆزی ب سه‌ر وان دا دهێنه‌ ئه‌نجامدان بێ كو چو ده‌وله‌ته‌كا موسلمان بكاریت یان ژی گۆت بیت ب ئاشكرایی كو نابیت ئه‌ڤ ئالۆزیه‌ زێده‌تر به‌رده‌وامبن لسه‌ر میلله‌تی كورد و بێ كو چ پێنگاڤ و به‌رنامه‌ك ژی هاتبیته‌ رێكخستن و بێده‌نگ.
شه‌ڕێ غه‌ززه‌ ژی نه‌یێ نوویه‌ و هه‌موو دزانن ژی كو ئه‌و هه‌ڤكێشه‌ چاوایه‌ و چاوا دروست بوویه‌ و چاوا ژی هه‌ڤدژی ئێك راوه‌ستیانه‌، لێ پشتی شه‌ڕێ نوكه‌ به‌رییا چه‌ند رۆژان هاتیه‌ روودان هه‌موو كه‌سان دڤیا وه‌ك گۆتن ب پێخاس به‌ر ب شه‌ڕی ڤه‌ بچن به‌لی كه‌س ژی به‌رهه‌ڤ نینه‌.
لێ یا من دڤێت بۆچی به‌حس و باس ناكه‌ت وه‌ك مافه‌ك ره‌وا و ده‌ستووری و مرۆڤایه‌تی كو هه‌ر چ نه‌بیت، ئه‌ڤ قه‌یرانێن ب سه‌ر میلله‌تێ كورد ژلایێ ئیراقی ڤه‌ دهێنه‌ سه‌پاندن بێ كه‌س و لایه‌نه‌ك یان ژی وه‌لاتێن عه‌ره‌بی به‌حس بكه‌ن.
ل ڤێره‌ دا دیار دبیت كو كوردان ئه‌و هێز و خۆراگری هه‌یه‌ به‌رامبه‌ر هه‌ر میلله‌ته‌كێ دی یێ بێ حه‌ق و بێ پرس كو مایێ خوه‌ ده‌ستكه‌فتێن كوردان بكه‌ن و ئالۆزیێ دروست بكه‌ن ژی ئه‌و ب خوه‌ هه‌موو لسه‌ر پێیان راوه‌ستان و مانه‌ ژی كو هه‌ر رۆژه‌ك بهێت ئه‌و ده‌ستكه‌فتێن هه‌ی بپارێزن و یێن مایی ژی بگه‌هنه‌ وان ماف و ده‌ستكه‌فت و بپارێزن.
له‌وما مه‌ به‌حس شه‌ڕ و ئالۆزیێن شه‌ڕێ فه‌لستین كر دگه‌ل كوردان چو جوداهییه‌ك هه‌یه‌. دڤێت خه‌لك ژی ڤێ چه‌ندێ بزانن بۆچی ئه‌ڤ ده‌وله‌ته‌ په‌یام و هاتنه‌ سه‌رخه‌ت لسه‌ر وان ئالۆزیان و بێ كو چو په‌یڤه‌كێ به‌حس ماف و ده‌ستكه‌فتێن كوردان بكه‌ن و بۆ هندێ مه‌ ب كورتی به‌حس وان دو لایه‌نان و ان گرێیان كر كو نابیت ده‌وله‌تین موسلمان جوداهییه‌ك هه‌بیت د نه‌ته‌وه‌ دا، چونكی هه‌ردو ئالی موسلمان، به‌لێ تنێ كو ئه‌ڤه‌ كوردن ژبه‌ر هندێ خوه‌ لێ ناكه‌نه‌ خودان و پشته‌ڤان.
لێ كوردان ئاناهییا خودێ پێگه‌هێ خوه‌ گرتی و دێ لسه‌ر خوه‌ بن ژی.

بێوارحسێن زێباری
ئه‌گه‌ر ئه‌م به‌حس په‌رله‌مانتاران بكه‌ین نه‌ك وه‌ك تاكه‌ كه‌س به‌لكو وه‌ك كارێن وان د بینن هه‌یا ده‌ربازبوونا چه‌ند خۆلێن په‌رله‌مانی عێراقی دا كو كورد ژی بێبه‌هر نه‌بوونه‌ ژ پشكداریكرنا پشكا خوه‌یا یاسایی و ده‌ستووری ژ كو ب كوردان دهێته‌دان.
ل ڤێره‌ دا نه‌ تنی لایه‌نك یان چه‌ند كه‌س به‌لكۆ پتریا وان كه‌سێن كو ب ناڤێ كوردان و وه‌ك نوێنه‌رێن كوردا ب په‌رله‌مانتۆیا دهێن ناسكرن چو گرنگی و به‌رگری ژ مفایێن ره‌وایی یێن كوردان دا كرینه‌ یان تنێ بۆ به‌رژه‌وه‌ندیین خوه‌ كار دكه‌ن.
هه‌یا بیرا من و هزر تێدا كری نابینم وه‌ك تاكه‌سه‌ك كو وان ژ به‌غدا رۆل هه‌بیت ژ بۆ په‌یدكرن و ده‌ستفه‌ئینانا وان ده‌ستكه‌فت و مافێن ره‌وایی و دستووری و یاسایی یێن گه‌لێ كورد كۆ شیا بیت بپارێزن یان ژی شه‌ڕی بۆ بكه‌ن، لێی مخابنی ڤه‌ كو زۆر جاران دهێته‌ زانین یان ژی دبینن كو كه‌سه‌ك رابوویه‌ ب گۆتن و به‌لاڤكرن و به‌رهه‌ڤبوونا وی د تۆرین جڤاكى و كه‌نالێن ده‌نگوباسان دێ ب ئیك شكاندنا ئێك رابوونه‌ نه‌ك زێده‌تر ژ هه‌ر روویه‌كی ڤه‌ بیت.
لێ هه‌تا نوكه‌ ئێك په‌رله‌مانتار ژی به‌رهه‌ڤ نیه‌ كو وان گۆتن و پۆستا بكه‌ت ل سه‌ر ئێك په‌رله‌مانتارێ عه‌ره‌ب به‌لێی به‌رهه‌ڤه‌ بۆ كوردان سه‌دان پۆست و ئاخفتێن بێی بنه‌ ما بكه‌ت لێی به‌رۆڤاژی ژی چو نه‌هاتیه‌ دی تا نوكه‌.
ئه‌ڤ پشكا نها كوردان دهێت دانێی ئه‌وه‌ كو یا به‌ریا چه‌ندین سالا و نه‌هاتیه‌ گوهۆرین یان ژی زێده‌تر نه‌بوویه‌ ئه‌و پشك چونكی ئه‌گه‌رێ وان ژی ئه‌وه‌ كۆ په‌رله‌مانتارێن كوردان تنێ به‌رگری ژ مافێن خوه‌ تاكه‌ كه‌سی دكه‌ن نه‌ك یێن گشتی و كوردا دكه‌ن بۆ ده‌ستڤه‌ئینانا وان ده‌ستكه‌فت و مافێن ره‌وایێن كور دان.
هه‌تا دووماهی كۆمبوون ژی كوردان دیار بوو كو ل گه‌ل عه‌ره‌بان نه‌ دۆستن و نه‌ دوژمنن لێ دڤێت كوردان هه‌ڵوێست بوون و ئێگرتن هه‌بیت ژ بۆ به‌رگری و شه‌ری دانوستاندنێ ل گه‌ل لاینن عه‌ره‌ب ژ په‌رله‌مانێ عێراقی ژبۆ پاراستن و بده‌ستڤه‌ئینان مافێن كوردان.

بێوارحسێن زێبارى
د سه‌رپه‌رشتیا سه‌رۆك بارزانى پارتى دیمۆكراتى شیا 45 كورسێن په‌رله‌مانێ كوردستانێ بده‌ستخوه‌ڤه‌ بینیت، ئه‌ڤه‌ ژى دبیته‌ ئه‌گه‌رێ هندێ كو نه‌تنێ سه‌رۆك بارزانى د ناڤ هیزا پارتى شیان و رۆل هه‌بیت و به‌لێ د بیاڤێن بیانى دا ژى گرنگیه‌كا زۆر و رۆله‌كێ ئێكجار به‌رچاڤ هه‌یه‌ د هه‌مى بیاڤان دا، به‌لێ ل ڤێره‌ یا گرنگ ئه‌وه‌ كو من دڤێت وه‌كى دلسۆزه‌كێ رێبازا پارتى و بارزانى كو ئه‌ڤ ئه‌ندامه‌ و سه‌ركردێن پارتى ڤێ رۆلێ هێز یێ جه‌نابى سه‌رۆكى هه‌ى ئه‌و ژى ب به‌چاڤ و ساناهى نه‌بینن دڤێت وان ژى كاركرنه‌كا ئێكجار زۆر ل سه‌ر بكه‌ن دا نه‌بیته‌ سستى و لاوازیا پارتامه‌ د هه‌مى بیاڤان دا هه‌ر بمینیت ئێكه‌م هێز.
ل ڤێره‌ من دڤێت ئاماژه‌ هندى بده‌م كو ئه‌ڤرۆ به‌رهره‌یا هه‌ره‌ زۆر یا رۆژنامه‌ و كۆڤار و تیڤیێن بیانى دا به‌حس به‌حسا سه‌رۆك بارزانى و پارتى دانه‌ كو شیایه‌ ل سه‌ر ئاستى عیراقى و كوردستانێ پله‌یا ئێكێ د ده‌نگێن بۆردا بده‌ست خۆڤه‌ بیننیت ئه‌ڤه‌ ژى دبیته‌ ئه‌گه‌رێ هندێ كو هه‌ر پارتى یه‌ به‌رگرى د مافێن ملله‌تى كوردا دكه‌ت ل هه‌رێمى و د حوكمه‌تا ناڤه‌ندى ل به‌غدا كو چه‌ند پلانێن بۆرى دا ژى دیاربوو هه‌ر پارتى بوویه‌ ئه‌گه‌رێ هندى كو كوردستان و سنۆرێن وێ بێن پاراستن دده‌ستێن دوژمن نه‌یاران دا.
ئه‌و ئێكه‌ ژیا ئه‌شكه‌رایه‌ كو زۆر لایه‌ن و حزبان دڤێن ب رێیا ئه‌و ریفراندۆما هاتیه‌كرن ل كوردستانێ ب شكه‌ستنانه‌ سه‌رۆكى وه‌سف بكه‌ن و بۆ وى بزڤرینن به‌لێ بلا یا دیار بیت كو سه‌رۆك بارزانى و ملله‌تێ كوردى مێژوویه‌كا دن تۆمار كریه‌ وه‌ دبێژم كو مه‌زنترین مێژوویه‌ د ناڤا ملله‌تى دا هاتیه‌ تۆماركرن و دێ ب وێ ریفراندۆمێ ژى ملله‌تێ مه‌ رزگار بیت ل رۆژێن بهێت دا.
سه‌رۆك بارزانى بۆ لایه‌نێن سیاسى چه‌ندین جاران گۆتیه‌ راگه‌هاندیه‌ كو ده‌مێ ته‌مامبوونا وى ل سه‌ر كورسیا سه‌رۆكاتیا هه‌رێمێ كو ئه‌و بخوه‌ ل گه‌ل دایه‌ هه‌ر كه‌سه‌ك هه‌بیت بلا بفه‌رمووت و چه‌ند لایه‌ینێن دى ژى ل سه‌ر گۆتنا وى دۆپات كریه‌ گۆتیه‌ به‌لێ كه‌سه‌ك نیه‌ جهێ وى بگریت ل ڤى قووناغا هه‌ستیار دا لێ هه‌ر سه‌رۆك دێ خزمه‌تا مالا كوردى كه‌ت پشتراست بن.
وه‌كى ڤان قووناغێن دوایى و سه‌ره‌دانێن وى بۆ عێراقى َو ده‌رڤه‌ ژى دبیته‌ ئێك ژ پێنگاڤێن هه‌ره‌ گرنگ بۆ دۆزا كوردى رۆژ ب رۆژ دۆزا كوردى موكمتر لێ دبیت به‌لێ یا خۆیایه‌ كو هند كه‌س و لایه‌نان دڤێت ئه‌ڤێ پێگه‌ها سیاسى و ئابوورى و ئێمناهى ل هه‌رێما كوردستانێ ب چاڤه‌كێ خراب و خرابى ڤه‌دگوهێزن به‌لێ بێگومان ئه‌ڤه‌ نابیته‌ چو تشته‌ك ل سه‌ر كوردستانێ چونكێ هندێ ملله‌ت دگه‌ل سه‌رۆكى دایه‌ دێ هه‌ر مێژوویان تۆماركه‌ت و نوكه‌ كوردستان زۆر پێدڤى پۆستێ سه‌رۆكێ هه‌رێمێ یه‌ و پێدڤى ب كه‌سانێن وه‌كى سه‌رۆكى هه‌یه‌.

بێوارحسێن زێبارى
هه‌كه‌ به‌حسێ كه‌رتێ په‌روه‌ردێ بكه‌ین د سالێن بۆرى دا زۆر خزمه‌تا كرى لێ نه‌ كه‌رتێ په‌روه‌ردێ، به‌لكو زۆر كه‌رتێن دن كێماسى هه‌نه‌ به‌لێ نها ئه‌م دێ به‌حسا كه‌رتێ په‌روه‌ردێ كه‌ین و بابه‌تێ (ده‌واما ب شێوازێ ده‌مج)، كو زۆر قوتابخانه‌ نها دا ب شێوازێ ده‌مج دخوینن لێ ئه‌ڤ پرۆگرامه‌ ب ره‌نگه‌كێ مفاداره‌ لێ دووڤ یاسا په‌روه‌ردێ دا چو گوند نه‌مینن بێ قوتابخانه‌ و كه‌س بێ به‌هر نه‌بیت ژ خواندنێ و هه‌كه‌ قوتابى كێم بن ئه‌ڤه‌ نابیت ده‌وام بێته‌كرن لێ ب شێوازێ ده‌مج ئه‌ڤ ئێكه‌ چاره‌ دبیت و خه‌لك مفایى ژێ دبینن، به‌لێ كاودانێن نها و سیته‌مێ نوكه‌ و دگه‌ل ئاڤاهیان ئه‌ڤ ئێكه‌ دبیته‌ ئاریشه‌ كو ئاسته‌نگان ل دووڤ خوه‌ دروست دكه‌ن بارگرانیه‌ك دروست دبیت بۆ قوتابخانێن ب شێوازێ ده‌مج.
ئه‌گه‌ر ب كورتى به‌حس بكه‌ین چونكى بابه‌ته‌كێ دوور و درێژه‌ وه‌ گۆتاره‌كێ ناهێت رۆنكرن به‌لێ یا گرنگ ئه‌وه‌ كو سیتسه‌م بۆ هه‌ر ده‌واما وه‌یه‌كى ئێكه‌ چ ل قوتابخانه‌كێ (ئێك ده‌وامى یان دوو ده‌وامى یان ژى یێ ده‌وامى و هه‌تا بگره‌ ده‌مج بیت ژى هه‌ر ئه‌ڤ سیسته‌م ئێكه‌ لێ دبیت ل دووڤ ده‌وامى خشتێن جودا هه‌بن، به‌لێ سیسته‌م هه‌ر ئێكه‌ له‌وما ئه‌ڤه‌ دبیته‌ بارگرانى بۆ قوتابخانێ چونكى دوو پول د ئێك وانه‌ دا بۆ مامۆستایى گران بیت لێ دبیت قوتابى مفاى لێ بینیت به‌لێ بۆ مامۆستاى گرانه‌ كو 40 خۆله‌كا دا دو پۆلا رێڤه‌ ببه‌ت و هه‌ر ئێك وانه‌ دهێته‌ هژمارتن تایبه‌تى بۆ مامۆستایى وانه‌بێژ و ئه‌ڤه‌ ل سه‌ر هندێ ژى كو دبیت هه‌مى مامۆستا وه‌كى ئێك نه‌بن بۆ گه‌هاندنا وانێ هه‌ر ئێك ب شێوازه‌كێ دبێژیت و تایبه‌تى وانێن زانستى و زمانى زۆرگران دبن بۆ قوتابى چ ده‌مێ وه‌سا نیه‌ كو وانه‌ بێته‌ گۆتن دێ 40 ده‌قه‌ بۆ دو وانا بیت كو بیته‌ نیڤه‌ك هه‌ر ئێك بیست خۆله‌كك دێ خوینیت له‌وما دڤێت هه‌مان سه‌ره‌ده‌رى نه‌بیت.
ده‌واما ب شێوازێ ده‌مج مفا و خرابێن خوه‌ هه‌نه‌
دیسان ژى كۆ تۆمار و خشته‌ و هه‌تا بگره‌ سه‌ره‌دانا سه‌رپه‌رشتى په‌روه‌ردێ ژى بۆ قوتابخانێ هه‌ر وه‌كى مامۆستاى قوتابخانه‌كا دى سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل دكه‌ت لێ دبیت ئه‌ڤ ئێكه‌ جودا بیت بۆ ده‌واما ب شێوازێ ده‌مج چونكى گورانكارى زۆر دروست بن دگه‌ل ده‌وامه‌كا دن و ئه‌ڤ شێوازه‌ ژى د هه‌مان ده‌م دا و هه‌مان پرسیار و پرۆگرام دڤێت ته‌مام بكه‌ت بۆ سالا خواندنێ لێ بارگرانیه‌ك دروست دبیت هه‌تا پرۆگرام ب دواى بیت، دڤێت سیسته‌م یان ژى پرۆگرام جودا هه‌بیت یان ژى سه‌ره‌ده‌ریا وان جودا بیت نه‌ك وه‌كى ده‌وامێن دى بیت ب هه‌مان شێوه‌ بیت و ب رێڤه‌ بچیت ژى دا بشێن ب سه‌ركه‌رفتیانه‌ ده‌واما خوه‌ رێڤه‌ ببه‌ن و بێ ئاریشه‌ ژى.

حزبان گرنگیا خوه‌ یاهه‌ى ژ دونیا سیاسه‌تێ و نیزامى سیاسى دبینیت، چونكى وه‌كى هه‌ر مرۆڤه‌كێ مۆرالێن گرنگ هه‌نه‌، چونكى ئامرازێن گرنگ بكاردئینیت هه‌تا كو دیمۆكراتى و مه‌ره‌مێن دى ب ده‌ستخوه‌ڤه‌ بینیت بگه‌هیته‌ هیڤى و ئارمانجێن خوه‌ یێن حزبا خوه‌ یا كو ل سه‌ر په‌پره‌وه‌كێ هاتیه‌دانان و برێڤه‌دبه‌ت.
دڤێت حزب سیاسى هه‌لگرى ئایدیایه‌كى دیاركرى و ئاشكرا بیت به‌روڤاژى قانوون و بنه‌مایێن دستوورى كارنه‌كه‌ت، چونكى دبیته‌ به‌روڤاژى جڤاكى و ده‌ڤه‌رێ وه‌ دلگرانى و نه‌خۆشى ل دووڤخۆرا دهێلیت به‌ر هندى دڤێت ب جوانى و باشى كاركه‌ت.
ئه‌ڤرۆ دیاره‌ كانێ كێ بۆ ملله‌تى كریه‌ و بۆ ملله‌تى ژى دكه‌ت ئه‌وه‌ كو دووڤ مافێن ره‌وای یێن خه‌لكى دگه‌رێت كیژ لایه‌ن بۆ دژایه‌تى و خیانه‌تكارى و سڤكایه‌تیكرن ب خه‌لكى دكه‌ن بۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه‌ تاكه‌نه‌ نه‌ك بۆ ملله‌تى و ده‌وله‌ته‌كا ئێمناهى و سه‌ربه‌خوه‌ى و بگه‌رێن به‌لێ بۆ وان لایه‌ینان ئاشكرایه‌ كو قانوونه‌ك هه‌یه‌ ئه‌ و ژى كو بۆ كارێن گشتى كارنه‌كه‌ن تنى بۆ خوه‌، دیسا ژى كو نوكه‌ بوونه‌ رێگرى سه‌ربه‌خوه‌ى، ئه‌و ژى كو سه‌دان ساله‌ هه‌ر تاكه‌كێ كورد هیڤیا ڤێ رۆژێنه‌، كانه‌ كى و چ ده‌م دێ گه‌هنه‌ مافێن خوه‌ یێن ره‌وا، نوكه‌ پتریا ل هه‌مى ده‌مان دڤێت ئێكریزى بپارێزن ته‌بابى د ناڤبه‌را لایه‌نێن سیاسى دا هه‌بیت و ئه‌ڤا ئه‌ڤرۆ ب ده‌ست كوردان كه‌فتى چو جاران زه‌حمه‌ت ب ده‌ستكه‌فیت و ئه‌ڤ ده‌لیڤا زێرین دڤێت ده‌ست نه‌ده‌ن ژى و تایبه‌تى ل سه‌ر وێ په‌یڤا كو ئه‌ڤرۆ ل سه‌ر زمانى َهه‌ر كه‌سه‌كى دهێته‌ گۆتن، ئه‌و ژى په‌یڤا (ریفراندۆمێ) یه‌، كار بكه‌ن نه‌كو دهێته‌ پاشخستن بۆ سه‌د سالێن دى دڤێت ڤێ ده‌رفه‌تى ژ ده‌ست نه‌ده‌ین و هه‌وله‌كى باش هاتیه‌كرن نوكه‌ و كارێن باش ب رێڤه‌نه‌ بۆ ملله‌تێ كورد، لێ یا گرنك ئه‌وه‌ كو دڤێت لایه‌نێن سیاسى راستگۆیى و نیازپاكى بۆ خه‌لكى كوردستانى بسه‌لمینن دا بشێن لایه‌نگر و ده‌نگده‌رێ بۆ خوه‌ رابكێشن دا بگه‌هنه‌ ئارمانج و هیڤیێن خوه‌ گشتى و تایبه‌ت ل پاشه‌رۆژى دا. تێزانن ژى كو ریفراندۆم نه‌ مافێ چو لایه‌نانه‌ كو مافێ هه‌مى كه‌سه‌كى یه‌ نه‌ك تنى لایه‌نه‌ك و حزبه‌ك بیت، به‌لێ دوژمن و نه‌یارێن كوردان ل هه‌ر جهه‌كى بن دێ هه‌ل و بزاڤان كه‌ن دا دژى ڤێ كارى رابن دا كوردان نه‌گه‌هنه‌ هیڤێن خوه‌ ڤێ ده‌لیڤا زێرین ژ ده‌ست بده‌ن، به‌لێ بلا یا دیار بیت كو هه‌ر كه‌سه‌ك ئه‌ڤرۆ ل هیڤیا وێ رۆژا كو دبێژنێ 25 ئیلۆنێ دا ب تبلێن خوه‌ شه‌ڕى ل گه‌ل دوژمنى بكه‌ن و ئه‌ڤ ده‌مه‌ ژى باشترین ده‌مه‌ بۆ ریفراندۆمێ ب هزرا من یا كه‌ساتى كو ئه‌ڤه‌ قووناغه‌كا دى و دیرۆكه‌كا دى یا گرنگ پشتى شه‌ڕێ داعش كوردان تۆماركر.

كاره‌با نشتیمانى كو به‌رده‌وام نینه‌ هنده‌ رۆژ ب رۆژ به‌ر ب گه‌رمێ ڤه‌ دچین و خه‌لكى ژى پتر پێدڤى ب كاره‌بێ هه‌یه‌، له‌وما یا گرنگه‌ كو رێڤه‌به‌ریا به‌لاڤكرنا كاره‌بێ پتر گرنگیێ ب كاره‌بێ بده‌ت ژ لایێ به‌لاڤكرنێ ڤه‌، چونكى ئه‌ڤ وێنى هوون دبینن كو ئه‌و بخوه‌ رامانا بابه‌تى دده‌ت بێ كو ب دراێژاهییا بابه‌تى ل سه‌ر باخڤین كو ئه‌و ژى كاره‌با نیشتیمانى بیست و چار ده‌مژمێرى نینه‌، ژ به‌ر هندێ بۆ پركرنا ڤالاتى یا هه‌ى مولیده‌ دهێنه‌ بكارئینان، به‌لێ هێلێن كاره‌بێ گه‌له‌ك بێ د سه‌روبه‌ر یێن هاتینه‌ راكێشان، هه‌تا بۆ سه‌لامه‌تیێ ژى نه‌ د باشن مینا ته‌ڤنێ ته‌ڤنپیركێ د تێك ئالۆزیاینه‌ و مه‌ترسیا ل سه‌ر ژیارا خه‌لكى هه‌ى و ل سه‌ر خه‌لكى ژى ئاریشان دروست دكه‌ت و ژێ بێزار دبن، یان ژى هه‌كه‌ ئێلا ئێكێ بێته‌ برین ژى دبیت ل وى ده‌مى دا نه‌زانیت كانێ كیژ یا وانه‌ و ئاریشه‌ مه‌زنتر بیت ل وى ده‌مى دا، چونكى كاره‌بێ مه‌ترسیا خوه‌ هه‌یه‌ ل به‌ر هندێ دڤێت گرنگیه‌كا موكم و رژد بهێته‌ وه‌رگرتن، چونكى دبێژن (خۆ پاراستن باشتره‌ ژ چاره‌سه‌ریێ).
له‌ورا بۆ ئه‌ڤێ چه‌ندێ هه‌رده‌ما مولیده‌ك بۆ گه‌ره‌كه‌كێ یان ژى كو ل گونده‌كێ بێته‌ دانان، یا فه‌ر و پێدڤیه‌ رێڤه‌به‌ریا كاره‌بێ بزاڤێ بكه‌ت، ب شێوه‌یه‌كێ رێكوپێك و سیسته‌مه‌كێ بۆ مالان بهێنه‌ راكێشان و ب شێوه‌یه‌كێ ستاندارد دا ل پاشه‌رۆژێ نه‌بیته‌ ئه‌گه‌رێ هندێ كو خه‌لك تووشى ئاریشان دبیت و بیته‌ ئه‌گه‌رى َهندێ كو خه‌لك بێزاریا خوه‌ لێ بینیت و زۆر جاران بۆ شۆفێرێن بارهه‌لگر ژى دبیته‌ ئاسته‌نگ، چونكى دبیبت زۆر ئه‌ڤ تێله‌ نه‌ رێكوپێك بن، لێ هه‌كه‌ ب جوانى و ب رێكوپێك بێنه‌ دروست كرن ل سه‌ر سیسته‌مه‌كێ جوان، ئه‌ڤه‌ ژى دێ سیمایه‌كێ جوانتر و رێكوپێكتر ده‌ته‌ باژێر گوندان ژى كو خه‌لك ژى ب سه‌لامه‌ت بیت.
لێ دبیت كاره‌با نیشتمانى هێژ باشتره‌ یا موه‌لیده‌یان، چونكى تێلێن كاره‌با كشتى زۆر ب رێكوپێكتر ژ یێن موه‌لیده‌یان یێن هاتیه‌ دروستكرن و ب سیسته‌مه‌كێ جوانتر و رێكوپێك، له‌وما یا گرنگه‌ كو ئه‌و ژى وه‌كى سیسته‌مێ كاره‌با گشتى بێن دروستكرن و ئه‌ڤ خه‌بس و نه‌رێكوپێكیا وان و مه‌ترسیا وان ل سه‌ر هه‌ڤوه‌لاتیان و نه‌بنه‌ ئه‌گه‌رێ هندێ كو خه‌لك لێ بێزار بیت.

هه‌ر ژ ده‌سپێكا هه‌بوونا كوردان هه‌تا ئه‌ڤرۆ، رۆژێن خۆش و نه‌خۆش و ره‌ش ب سه‌ر ملله‌تى را بۆرینه‌، لێ د دیرۆكا كوردان دا زۆر جاران كورد یێن بووینه‌ قوربانێ سیاسه‌تێن نێڤده‌ولى و ژ ئه‌نجامێ به‌رئێككه‌فتنا ده‌وله‌تان، كوردێن تێدا زه‌ره‌رمه‌ندبووین، هه‌تا نوكه‌ د زۆر واران دا هێژ نه‌هاتنه‌ قه‌ربۆكرن ڤه‌ ژى، هه‌ر ل سه‌رده‌مێ ئۆسمانى و سه‌فه‌ویان هه‌تا هه‌ردو جه‌نگێن جیهانى كاریگه‌ریا خراپ یا ل سه‌ر دۆزا نه‌ته‌وا كوردى هه‌بووى, به‌لێ روودانێن پشتى جه‌نگێ جیهانیێ دویێ زۆر ب رۆن و ئاشكرا كاریگه‌ریا نه‌رێنى یا ل سه‌ر كوردان هه‌بووى. ژ ده‌مێ دامه‌زراندنا كۆمارا كوردستانێ ل رۆژهه‌ڵاتا كوردستانێ رۆسیا پشتگیریه‌كا مه‌زن ل كۆمارا كوردستانێ كر، بۆ دامه‌زراندنا كۆمارا كوردستانێ، لێ ئه‌ڤێ پشته‌ڤانیا رۆسیا زۆر ڤه‌نه‌كێشا، چونكو پشتى دامه‌زراندنا كۆمارا كوردستانێ ب ده‌مه‌كێ كێم رۆسیا و ئه‌مریكا و بریتانیا ل سه‌ر ڤه‌كێشانا هێزێن رۆسیا ل ئیرانێ رێككه‌فتن. پشتى ڤه‌كێشانا هێزێت رۆسیا ل ئیرانێ رۆسیا ب تنێ ده‌ست ژ هاریكاریا كۆمارێ به‌رنه‌دا، به‌ڵكو هاریكاریا ئیرانێ ژى كر بۆ ژ ناڤبرنا كۆمارا كوردستان, دیسا ژى كو باشۆرێ كوردستانێ پشتى وه‌رگرتنا مافێ ئوتونۆمى ب ناچارى چونكو فشارێن نێڤده‌وله‌تى ب تایبه‌ت ئه‌مریكا عیراق ناچاركر كو مافێ ئوتونۆمى بده‌ته‌ كوردان ل سالا 1971، به‌لێ پشتى بۆرینا چار سالان و ل سالا 1975 ئه‌مریكا ده‌ست ب پشته‌ڤانیا كوردان به‌ردا و رێكه‌فتنناما جه‌زائیر هاته‌ مۆركرن د ناڤبه‌را ئیران و عیراقێ دا و ب ناڤبژیوانیا جه‌زائیر كو هنرى كسینجه‌ر وه‌زیرێ ده‌رڤه‌یێ ئه‌مریكا ل وى ده‌مى ب ئه‌ندازیارێ ڤێ رێكه‌فتننامێ دهێته‌دانان، هه‌روه‌سا كسینجه‌ر ل پرتووكا بیره‌وه‌ریێن خوه‌ دبێژیت (نه‌ مه‌ رێك دا كورد بۆ خوه‌ كێشا خوه‌ چاره‌سه‌ركه‌ن و نه‌ مه‌ هاریكاریا وانكر) و كو چه‌ند فاكته‌ره‌ك ل پشت ڤێ روودانێ هه‌بوون، ئه‌و ژى پرسگرێكا شه‌ڕێ عه‌ره‌ب و ئیسرائیلێ بوو ل ڤێ سه‌رده‌مێ شۆره‌شا ئیلۆنێ و مافێ ئوتونۆمى، چونكو ئه‌مریكا دڤیا قه‌بارا ده‌وله‌تێن شه‌ڕكه‌ر ل دژى ئیسرائیلێ كێم بكه‌ت، ئه‌مریكا ب ڤێ چه‌ندێ ژى عیراق ب پرسا كوردان ڤه‌ مژوولكر و ئوتونۆمیا كوردان بوویه‌ قوربانى سیاسه‌ت و په‌یوه‌ندیێن نێڤده‌وله‌تى. ئه‌وا په‌یوه‌ندى ب سه‌رده‌مێ نوكه‌ڤه‌ هه‌ى كو من دڤێت گه‌له‌ك ته‌كه‌زێێ بكه‌مه‌ سه‌ر ئه‌وه‌ كو باشۆرێ كوردستانێ زۆر به‌حسێ سه‌ربخوه‌یێ و ریفراندومێ دكه‌ت و ئه‌ڤه‌ ژى خه‌ونا هه‌ر تاكه‌كێ كورده‌، لێ دڤێت سه‌ركردایه‌تى و بریار بده‌ستێن كوردان زۆر به‌رپرسیارانه‌ سه‌ره‌دریێ ل گه‌ل پرس و پێشهاتێن نێڤده‌وله‌تى بكه‌ن و هه‌موو ئاراسته‌یا سیاسى و ئابوورى دبلۆماسى یا خوه‌ ب تنێ بۆ لایه‌كى نه‌بیت، به‌لكو هه‌تا راده‌یه‌كى دڤێت یا گشتگیر و هه‌مه‌لایه‌ن بیت، چنكو ب شێوه‌كێ رۆن یا دیاره‌ كو دو ئاراسته‌ یێن سیاسى ل جیهانێ یێن هه‌ین, ئاراسته‌یا رۆژئاڤا كو ئه‌مریكا سه‌ركردایه‌تیا وێ دكه‌ت و ئاراسته‌یا روژهه‌ڵات كو رۆسیا سه‌ركردایه‌تیا وێ دكه‌ت. پێدڤیه‌ كورد هه‌تا راده‌كى هه‌ڤسه‌نگیا خوه‌ د ناڤبه‌را ڤان ئاراستان دا بپارێزیت، چنكو ل دیرۆكێ دا ڤان ده‌وڵه‌تان چ دلۆڤانیه‌ك ب كوردان دا، نه‌بریه‌ ل به‌ر هندێ هه‌ر ل ێكنزیكبوونه‌ك یان رێككه‌فتنه‌ك د ناڤبه‌را ئه‌مریكا و رۆسیا، هه‌ره‌شه‌یه‌كا راسته‌ و خوه‌یه‌ بۆ سه‌ر پێگه‌هێ سیاسیێ كوردان, هه‌كه‌ ئه‌م خوێندنه‌وه‌كا تیۆرى بۆ بارودۆخێ كوردستانێ بكه‌ین، ب تایبه‌ت تیۆرا ریالیزم، دێ دیاربیت كو هه‌رێما كوردستانێ پێگه‌هه‌كێ سیاسى و سه‌ربازى یێ هه‌یى، چنكو ئه‌ڤرۆ هه‌موو جیهان یا په‌رووشه‌ ژ بۆ ناڤبرنا رێكخراوا تیرۆرستى یا داعشێ ب گۆر واقعێ سه‌ربازى چو ده‌مه‌كێ ئه‌سمان نه‌شێت كونترۆلا ئه‌ردى بكه‌ت, كه‌واته‌ جیهانێ پێدڤى ب هێزه‌كا سه‌ر عه‌ردى هه‌یه‌ بۆ ژناڤبرنا داعشێ و ئه‌ڤه‌ ژى ب تنێ ب پێشمه‌رگه‌ى دهێته‌كرن، ئانكو سنۆره‌كێ مه‌زنێ ڤى شه‌ره‌ى یێ ل سه‌ر مللێن كوردان بوویه‌ ده‌وڵه‌تێن جیهانێ ب گرنگى دنێرینه‌ كوردستانێ. ب شێوه‌كێ كه‌توارى دیاره‌ كو هه‌رێما كوردستانا باشۆر سنۆرێن خوه‌ ب پێشمه‌رگه‌ى یێن دیاركرین، به‌لێ ئه‌وا جهێ مه‌ترسیێ ئه‌وه‌ كو ده‌وڵه‌تێن زلهێز ل ده‌مێ ب جێهاتنا ئامانجێن وان ئاماده‌نه‌ ده‌ست ژ هاریكاریا نزیكترین هه‌ڤپه‌یمانێن خوه‌ به‌رده‌ن، واته‌ هه‌ر لێكنزیكبوون و رێككه‌فتنه‌ك د ناڤبه‌را ئیران و رۆسیا و ئه‌مریكا دا، هه‌ره‌شه‌كا راسته‌وخوه‌یه‌ بۆ سه‌ر كوردستانێ، چونكو ئیران له‌وانه‌یه‌ ده‌ستبه‌ردارێ زۆری ل به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه‌ بیت بۆ ئه‌مریكا ل هه‌مبه‌ر پاراستنا ئێك پارچه‌یا ئاخا عیراقێ، بوویه‌ پێدڤی دكه‌ت ل وى ده‌مى كوردستانێ باشترین په‌یوه‌ندى ل گه‌ل رۆسیا هه‌بن وه‌ ڤێ په‌یوه‌ندیێ ل پێشدا كار بۆ نه‌هاتبیته‌كرن، ئه‌وا ل وى ده‌مى ب جهناهێت هه‌روه‌كو شۆره‌شا ئیلۆنێ ده‌مه‌كى كو ئه‌مریكا ده‌ست ژ هاریكاریا شۆره‌شێ به‌رداى سه‌ركردایه‌تیا شۆره‌شێ نه‌شیا په‌یوه‌ندیێ ل گه‌ل رۆسیا بكه‌ت بۆ بده‌ستڤه‌ئینانا هاریكاریان,ژ به‌ر هندێ پێدڤیه‌ سه‌ره‌ده‌ریا كوردان ل په‌یوه‌ندیێن نێڤده‌وله‌تى هشیاریه‌كا زۆر هه‌بیت و یا دى ژى ئه‌وه‌ كو دڤێت ناڤمالا كوردى ببیته‌ ئێك و هه‌كه‌ هه‌ر ئه‌ڤ مافه‌ نه‌هاته‌ دان ب كوردان دڤێت كورد بخوه‌ بریارێ بده‌ن بێى چ وه‌لاته‌كى.