فه‌رهاد حاجى باڤى
بهایێن باش و خراب د هه‌ر جڤاكه‌كێ مرۆڤى ده هه‌نه و سیمایێن پێشكه‌ڤتنا وى جڤاكى نیشادده‌ن و راده‌یێ شارستانى و مه‌ده‌نیه‌تا وى ژی ده‌ستنیشان دكه‌ت و د ئه‌نجام ده ره‌وشه‌نبیر، سیاسته‌ڤان، پاله و جۆتیارێ و… هتد، راسته‌قینه وه‌كو وه‌زیفه و ئه‌رك به‌رهه‌مدئینت، چونكو ئه‌و كه‌سێن ژێگۆتى گاڤا سه‌خته‌كار بن بهایێن گیانى (روحى)، سنجى (اخلاقى)، ره‌وشه‌نبیرى و مه‌عریفى و.. هتد یێن سه‌خته ژی به‌رهه‌مدئینن.
ئه‌و ب خوه ژی دو جۆرێن بهایان هه‌نه:
• بهایێن باش، ئه‌رینى و پێشڤه‌بر: وه‌لاتپارێزى، راستگۆیى، ده‌ستپاكى، دلۆڤانى و پاقژى و …هتد.
2ـ بهایێن خراب، نه‌رینى و پاشڤه‌بر: دزى، ده‌رفه‌تپه‌رستى، دژواكارى و ملله‌تفرۆشى و مه‌ژیهشكى و… هتد.
3ـ بهایێن رۆخسار خراب و نه‌رینى و ناڤه‌رۆك باش و ئه‌رینى: بۆ نموونه دزى خرابه لێ هه‌كه‌ر ته دزى ژ گه‌نده‌ل و دزیكه‌ران كر هینگى باشى دیار دبت، یان ژی هه‌كه‌ر ئێكێ پرسا مالا خویندارێ خوه ژ ته كر و ته دره‌و لێكر و … هتد.
ئه‌ڤ بهایه نه‌ره‌هاینه، به‌لكو حه‌تا راده‌یه‌كى رێژه‌یینه و ژ ئه‌نجام و ده‌رهاڤێژێن چاند، كولتوور، دابونه‌ریت، ره‌فتاركرن، هه‌لویستوه‌رگرتن و سه‌ره‌ده‌ریا رۆژانه یا كه‌لۆك بووى دروست دبن، و بۆرینا ده‌مى دبنه راستیێن نه‌گوهۆر و د بیردانكا ملله‌تى ده خوه‌جه دبن، ئه‌ڤجا چ باش یان خراب بن، و دبت ل نك هنه‌ك كه‌س و ملله‌تان هنه‌ك بها خراب بن، به‌لێ ل نك هنه‌ك ملله‌تێن دن هه‌مان به‌ها باش بن، بۆ نموونه خیانه‌ت و ملله‌تفرۆشى ل نك پرانیا ملله‌تان بهایه‌ك خرابه و وێرانكاریه، به‌لێ ل نك مه كوردان تشته‌ك نۆرماله، چونكو پرانیا شۆره‌ش، سه‌رهلدان و بزاڤێن سیاسى و عه‌سكه‌ریێن كوردان خیانه‌ت دگه‌ل ده بوو و مه داهێنان د ڤى بهایێ خراب ده كریه ل نك ملله‌تان كه‌سه‌كێ یان چه‌ند كه‌سان خیانه‌ت دكرن، و د ره‌وشا مه كۆمێن سه‌ركردێن هێلا ئێكێ یێن حزب، گرۆپ و سازیان خیانه‌ت كرینه.
هه‌كه‌ر ئه‌م ڤه‌گه‌رن كۆكا وان به‌هایان گه‌له‌ك ئاماژه و به‌لگه‌نه هه‌نه كو ژبۆ وێ ئێكێ په‌یدابوونه داكو ببنه عورف و قانوون ژبۆ رێخستنا ژیانا مرۆڤان، ب گۆتنه‌ك دن ئه‌و بها په‌یدابوونه داكو مرۆڤ تووشى ئاریشه، ئاسته‌نگ و گرێكان نه‌بت، و هه‌كه‌ر تووش بوو ژی ب ساناهى ب دووماهی بینت، ل ده‌سپێكێ مرۆڤى بزاڤ دكر تووشى ئاریشان نه‌بت، پاشى هه‌كه تووشبوو، ب ساناهى ب دووماهیك بینت، بۆ نموونه ده‌ما راستى ئاریشا برسێ دبوو به‌ره‌ك مه‌زن دهه‌لگرت، و ب درێژاهیا كێلومتران دكه‌ڤت ب دووڤ كووڤیه‌كێ یان هه‌ر گیانه‌وه‌ره‌ك دیتر داكو بكۆژت و بخۆت، و ل دووڤرا كوورتر و هوورتر هزركر و بزاڤ كر ده‌وروبه‌رى وى تووشى ئاریشان نه‌بت، و گاڤا ده‌وروبه‌ر تووش بت ب ساناهى وێ ئاریشا ده‌ردۆرێ خوه ب دووماهیك بینت.
مرۆڤى ل ده‌سپێكێ هێزا له‌شێ خوه ژبۆ وى كارێ مه گۆتى بكارئانى ئه‌ڤجا زه‌ند و باسك، ده‌ست و پێ و سینگ و ملێن وى پان و مه‌زن بوون، و رۆژ بۆ رۆژێ بهێز و قایم بوو و ل گۆره‌ى پێزانینان مرۆڤێن به‌رێ درێژتر، ب كه‌له‌ختر و بهێزتر بوون ژ یێن نها و هینگێ مرۆڤ پێشكه‌ڤت و سه‌رێ داڤا ده‌زییێ پێشكه‌ڤتنێ گرت گاڤا بزاڤ كرى ب كورترین ده‌م و كێمترین زه‌حمه‌ت و شیان راستى ئاریشان نه‌بت، و هه‌كه روودا ژی زوو چاره‌سه‌ر بكت ب رێیا بكارئانینا عه‌قلێ خوه، ئه‌ڤجا رۆژ بۆ رۆژێ مه‌ژێ وى مه‌زن بوو(وه‌كو بكارئانین) تا ل داوییێ بووى خودان سیسته‌مه‌ك هزركرنێ.
مه‌به‌ستا ژ ڤێ به‌راهیا درێژ ئه‌و بوو: مه كوردان بهایێن خوه‌جه نه‌بوونه ژبه‌كو مه زوو دینێ ( سیسته‌مێ به‌هایان) خوه دگوهۆرى، بنێره هه‌ر چه‌ند سه‌دسالان ئه‌م میترایێ، زه‌رده‌شتى، ئێزدى، جوهى، مه‌سیحى، موسلمان( سونه، شیعه)، مه‌زده‌كى و مانى و.. هتد بوون، هه‌ر ئاینه‌ك ژ ڤان ئایینێن ژێگۆتى به‌هایێن خوه هه‌نه و گه‌له‌ك جاران هه‌ڤدژن د به‌هایان ده، ئانكو هه‌ر چه‌ند سه‌دسالان مه كوردان بهایێن خوه دگۆهۆرین، یان ژی ب كێماسى مه هنه‌ك ژ بهایێن خوه دگوهۆرین ئه‌ڤ ژی جینۆسایده‌كا هزریه، چونكو ده‌رفه‌تى ناده‌ت ملله‌تى بۆ خوه سیسته‌مه‌ك بهایێن ئه‌خلاقى دابمه‌زرینت كو خوه‌جه بت، ما چێدبت ئیرۆ تو دینداره‌ك بێ ئێك زله‌هه‌كێ ل ئاله‌كا ته بده‌ت و تو یا دن بۆ زله‌هه‌كا دن خوه‌ش كى؟! و سوبه ئێك ژ دونده‌ها ته ببته دینداره‌ك ئێك زله‌هه‌كێ لێ بده‌ت ئه‌و ژی به‌رسڤا وى ب زله‌هه‌كا بهێزتر بده‌ت! یان ئیرۆ مه‌ى حه‌لال بت و سوبه حه‌رام بت و دوبه حه‌لال بت ڤه، كوور بنێره ئه‌و سیسته‌مێ بهایان تووشى هه‌ژیانێن توند و دژوار دبت، و كه‌ساتیا خودانێن وى سیسته‌مى دكته تێكه‌له‌ك هزرى كو (هه‌ما كى دایكا وى مه‌هر كت ….. ئه‌و بابێ وی یه)، و ژبۆ خوه دوورخستنێ ژ وێ گۆتنا مه‌زنان پرانیا جاران مه په‌نا خوه به‌ره‌ف شه‌رى بریه یان ژی ل سه‌ر مه هاتیه سه‌پاندن (به‌ره‌ڤانى یان هێرشكرن)، و ئها ئاریشه ل ڤێرێ یه (شه‌ر) و بهایێن وى، بهایێن شه‌رى نه‌هشتیه ئه‌م وه‌ك مرۆڤان بژین و هزر بكن و پێشبكه‌ڤن، ما پشتى زنجیرا شه‌ر، كوشتار، جینۆساید و نه‌هێلا نفشێ كوردان ژ لایێ تورك و فارس و عه‌ره‌بان و ئنگلیزى و… هتد ڤه، و كاروانێن شه‌هیدێن مه گۆرى ئاخا كوردستانێ كرین شه‌رى چ بها بۆ مه هێلان؟!
1ـ جارێ مرۆڤێ ب شه‌ران ڤه مژوول بت هه‌رده‌م تووره‌یه بیانیان وه‌سا به‌حسێ مه كریه، جاران مه پێشه‌وازیا شاهانه ل وان دكر، و جاران مه شه‌لێ وان ژبه‌ر دكر و مانه رووس و تازى، جاران مه بۆ بهۆسته‌كا ئاخێ ب ده‌هان شه‌هید دان و جاران ژی مه ده‌ستێ دوژمنى ماچى دكر و ب سه‌دان كێلۆمترێن ئاخا زێرینا قودسا كوردستانێ مه دكر دیارى بۆ چاڤێن ره‌شێن عه‌ره‌بان، توره‌بوون ئێكه ژ به‌هایێن شه‌رى ئه‌م ناچار كرن د شه‌ره‌كێ براكوژیى ده هژماره‌كا (شه‌هیدان) بده‌ن زێده‌تر ژ شه‌هیدێن شه‌رێ مه‌زنترین ده‌وله‌تا تیرۆریستا جیهانێ(داعش)، ده‌رئه‌نجام پێشبینى نائێته كرن كا دێ مێرێ كورد سوبه چ كت؟!
2ـ پاشه‌رۆژێ شێلى و مژدار دكت: ئانكو ناهێلت ببێ خودان پاشه‌رۆژ، و مرۆڤ بێ پاشه‌رۆژ دێ چاوا ژیت بێگۆمان (ئه‌ڤرۆ بۆرت هه‌تا سوبه خودێ كه‌ریمه)، ئانكو مرۆڤه‌ك بێ به‌رنامه و سیسته‌مه‌كێ هزركرنێ.
2ـ دلۆڤانیا ژ سنۆرێ خوه ده‌ركه‌ڤتى: سه‌ربازێن ئه‌نفالا ره‌ش ئه‌نجامداین پشتى دو سالان مه ب ده‌ست گرتن و برسى و رووس بوون مه تێر و تژى كرن و ل دووڤرا ئازاد كرن و پشتى چه‌ند مه‌هه‌كان هێرشه‌ك مه‌زنتر ئینان ل سه‌ر مه.
4ـ پرتپرتبوون: كورد ئێكه‌م ملله‌تێ جیهانێ یه بۆ نه‌رێكخستنێ و پرتپرتبوونێ بۆ نموونه د سالێن نۆتان ده كوردستان چار پارچه بوو، ل باشوورێ رزگاركرى چار كۆمار هه‌بوون (كۆمارا سلێمانیێ، كۆمارا هه‌ولێرێ و دهۆكى، كۆمارا بیاره و ته‌ویله، كۆمارا قه‌ندیل).
و هێشتا خال هه‌نه ئه‌م به‌حس بكن لێ هه‌تا ڤێرێ تێرا تێگه‌هشتنا خودان هزران دكت، و مه‌به‌ستا مه ژی تشته‌ك دیتره ئه‌و ژی به‌هایێن ئه‌م به‌رهه‌م دئینن چاوانن؟
ما دێ چاوا بن؟ ئه‌م وه‌لاتپارێز، مامۆستا، سیاسه‌تڤان و ره‌وشه‌نبیرێن و..هتد سه‌خته‌نه له‌وا بهایێن روحى، مه‌عریفى، ئه‌خلاقى و هزرى یێن ئه‌م به‌رهه‌مبینن ژی دێ سه‌خته بن و سه‌خته‌نه ژی، سیاسه‌تڤانێ مه خیانه‌تێ بۆ حزبا خوه دكت و به‌رژه‌وه‌ندیا حزبا خوه ده‌ینت ل سه‌ر به‌رژه‌وه‌ندیا ملله‌تى هه‌ما ژیانا دورست حزبا وى یه، لێ گاڤا ژ حزبا خوه ده‌رچوو هنه‌ك سوحبه‌ت و چیرۆكان ل دۆر حزبا خوه یا كه‌ڤن ڤه‌دگێرت و دبێژت میێن سه‌رێ مرۆڤى قژ دبن، ره‌وشه‌نبیرێ مه یان حزبی یه (هنه‌ك كورتبین دبێژن نابت ره‌وشه‌نبیر حزبى! باشه ما گرامشى نه‌حزبى بوو و كى دكارت بێژت نه‌ره‌وشه‌نبیره ژبلى كوردان، هه‌روه‌سا رۆماننڤیسێ رۆمانا ـ زۆربا ـ نڤیسى ژ سه‌ركره‌یه‌كێ حزبه‌كا یۆنانى بوو)، یان ژی ئۆپۆزسیۆنه (هه‌ر حزبی یه) یان ژی بێلایه‌نه و هزر دكت دێ ڤێ جیهانا شاشیان گوهۆرت، ل دۆر ڤێ چه‌ندێ جاره‌كێ سه‌ركرده‌یه‌كێ ژ هێلا دووێ یا حزبه‌كا كوردى گۆته مه (ئه‌و رۆژنامه‌ڤان، نڤیسه‌ر، چالاكڤان و ره‌وشه‌نبیرێن بێ لایه‌ن هنه‌ك ژ وان ب نه‌په‌نى ڤه حزبى نه، و یێن ماین ل به‌ندا پۆسته‌كى یان پاره‌یه‌كێ نه ره‌وشا وان ب گوهۆرت)، هه‌ر چه‌نده ل ده‌سپێكێ مه ئه‌و گۆتنا وى ب پرۆپاگنده‌یه‌كا حزبى زانى، لێ یێ پێداچوونێ د سه‌ربۆرا رۆژنامه‌نڤیس و ره‌وشه‌نبیرێن بێلایه‌ن ده بكت دێ راستیا هه‌موویان زانت، ئه‌ڤجا ب ڤى ره‌نگى گه‌له‌ك كه‌ساتیێن سه‌خته د ناڤ مه ده هه‌نه و بهایێن سه‌خته ژی به‌رهه‌مدئینن.
نووترين نووچه
- سەرۆک بارزانی و بالیۆزێ ئیتالیا هیڤی خواستن هەلبژارتن گوهۆڕینێن ئەرێنی ل ئیراقێ دروست بکەن
- نێچیرڤان بارزانی و عەبادی كێشەیێن هەولێرێ و بەغدا گەنگەشەكرن
- نێچیرڤان بارزانی و بالیۆزێ كەنەدا دوپاتیێ ل پێشڤەبرنا هەڤبەندیێن ئابۆری دكەن
- دەستوورێ ئیراقێ وەك خوە نەهاتیە بجهئینان
- مەسرور بارزانی و بالیۆزێن ئێكەتییا ئۆرۆپا و ئەلمانیا ل ئیراقێ پێشڤەبرنا هەڤبەندییان گەنگەشەكرن
- پاشەڕۆژا وەلاتێ مە د دەستەكێ ئەمیندایە
- سەرۆك بارزانی و عەمار ئەلحەكیم هەلبژارتنێن جڤاتا نوونەران گەنگەشەكر
- مەسرور بارزانی و بالیۆزێ ئیتالیا دوپاتیێ ل زێدەتر پێشڤەبرنا هەڤبەندییان دكەن
- د بەرهەڤین د وارێ دابینكرنا كارەبا 24 ساتی دا هاریكارییا ئیراقێ بكەین
- مەسرور بارزانی: من هیڤییەكا مەزن یا هەی دێ كوردستانێ پاشەڕۆژەكا گەش هەبیت
فه‌رهاد حاجى
گرێیا ئه‌لته‌رناتیڤى
فه‌رهاد حاجى باڤى
به‌راهیك:
ئه‌لته‌رناتیڤ وه‌كو چاره‌سه‌رى، رزگاربوون و پێگوهۆر دئێته نیاسین ژبۆ كو ره‌وشا كه‌توارى یا خراب بگوهۆرت، یان ژی ره‌وشا خراب باش كت ب تایبه‌تى ل وه‌لاتێن پاشكه‌ڤتى و ڤه‌ماى، و ل وه‌لاتێن پێشكه‌ڤتى ره‌وشا باش به‌ر ب ره‌وشه‌كا باشتر و پاشى به‌ر ب باشترین ڤه ببت.
ئه‌لته‌رناتیڤ جاران دیرۆكێ دگوهۆرت و رۆپه‌له‌ك نوو ژبۆ پاشه‌رۆژا ملله‌تى ڤه‌دكت و مفایه‌ك مه‌زن په‌یدا دكت، بنێره ده‌ما (بزاڤا ئه‌مه‌ل) یا لوبنانى نوونه‌را شیعان هاتى دامه‌زراندن خه‌بات ژبۆ تائیفا شیعى دكر، كێموكاسى هه‌بوون، ئه‌ڤجا ره‌وشه‌نبیر، سیاسه‌تڤان، چالاكڤان و شیعان هزر د ئه‌لته‌رناتیڤه‌ك دیتر دا كرن، حزب الله دامه‌زراندن و ژبه‌ركو به‌رهه‌ڤیه‌كا باش و عه‌قلانه كرى بوون، ئه‌لته‌رناتیڤێ وان بوو سۆپه‌ر ئه‌لته‌رناتیڤ و یێ شاره‌زا د كاروبارێن شیعان ده دزانت چاوا حزب الله بوویه (ده‌وله‌ت د ناڤ ده‌وله‌تێ ده)، كۆمارا لوبنان كرییه گوستیل د تپلا خوه ده و رۆلێ وێ ل سووریا ژی به‌رچاڤه و ده‌ستێ وێ جاران دگه‌هته كوێت و یه‌مه‌نێ، یان ژی حزبا ئه‌لده‌عوه یا ئیراقى ب ده‌هان سالان خه‌بات دژى رژێما به‌عس دكر و هه‌لگرا ناڤ و فیلوسۆفیا سه‌دڕى بوو و دیرۆكه‌ك بۆ خوه تۆمار كر، لێ پشتى ل سالا 2003 قووناغ هاته گوهۆرین و تیار (الصدرى) ل شوونا وێ هاته دامه‌زراندن (وه‌كو ئه‌لته‌رناتیڤ) و د دووماهیك هه‌لبژاردن ده حزبا دعوه شكاند، لێ ئه‌لته‌رناتیڤێن مه كوردان خاپینۆك و سه‌خته‌نه ل شوونا مه به‌ر ب كنارێن ئارامیێ ڤه ببن، ئه‌م به‌ر ب سه‌رگیفك و كاڤلان ڤه برینه و ئه‌م ناچار كرینه ببێژن (خوه‌زیا ل گۆرا كفندزى)، راسته جاران هه‌بوویه ئه‌لته‌رناتیڤ لۆژیكى و عاقلانه بوویه وه‌كى بزاڤا سه‌ركه‌ڤتیا دامه‌زراندنا پارتى دیمۆكراتى كوردستان ل شوونا (ئه‌لته‌رناتیڤ) كۆمه‌لا داركه‌ر، حزبا هیوا، رزگارى، شۆرش و پارتى دیمۆكراتى كوردستان (سلێمانى)، كو بوو هه‌لگرا ئالایێ پاراستنا مافێن كوردان ب شه‌ڕى یان ب ئاشتیانه، لێ پرانیا ئه‌لته‌رناتیڤێن دیتر ئه‌م ڤه‌گه‌راندن خالا ده‌سپێكێ و وه‌سا دیاربوو كو خودانێن وان ده‌رفه‌تپه‌رستبوون و ئه‌م كرنه پێسترك داكو ئارمانجێن خوه یێن به‌رته‌نگ بجبینن.
ئه‌لته‌رناتیڤ چیه؟
ئه‌لته‌رناتیڤ كه‌سه‌كه یان سازیه‌كا سیاسى، ئابوورى، جڤاكى، عه‌سكه‌رى و ره‌وشه‌نبیریه … و هتد. خوه دیار دكت وه‌كو پێگوهۆرێ (یێ) یان (یا) ژبه‌رى خوه ب هێجه‌تا وێ ئێكێ دێ باشتر بت. وه‌سا دته دیاركرن كو (یێ) یان (یا) ژبه‌رى وان ره‌وش ئالۆز كرى بوون، و ژیان كریه ئاریشه و ئاریشه كریه قه‌یران ژ ئه‌نجامێ شاشى و چه‌وتیان، هه‌روه‌سا وه‌سا خوه دته ناسكرن كو ب هه‌مان شیانان و د هه‌مان ژینگه‌ه و ده‌م ده دێ یا باشتر پێشكێش كت.
ئه‌گه‌ر:
ل گۆره‌ى بۆچوونا مه ئه‌ڤ ئه‌گه‌رن:
1ـ ره‌وشا خراپا وه‌لاتى ژ پرانیا لایه‌نان ڤه.
2ـ لایه‌نه‌ك دیتر ب هه‌مان شیان، ده‌م و ژینگه‌ه دكارت باشتر ئه‌نجام بده‌ت.
3ـ هه‌بوونا ئاریشه و قه‌یرانێن دۆمدرێژ و كورت ل سه‌ر ئاستێ تاكى و كۆمێ.
4ـ باوه‌ریێ و نه‌رازیبوونا پشكه‌ك ژ ملله‌تى ب كه‌س، سازی و كاربده‌ستان ناهێلت و لاواز دكت.
پا ئه‌م؟
هه‌كه ئه‌م بئێن و ب كوورى و هوورى ل ره‌وشا كوردستانێ بنێرن چ وه‌كو دیرۆك یان ژی كه‌توار، دێ ب ساناهى بۆ مه ئاشكرا بت كو هه‌تا نیڤ چه‌رخێ دى ژی ره‌وشه‌نبیر، سیاسه‌تڤان و جڤاكێ كوردى نكارن ئه‌لته‌رناتیڤه‌ك باشتر وه‌كو رابه‌ر و قورتالكه‌ر ژ حزبێن د قادا سیاسى ده كارا به‌رهه‌مبینن، ب گۆتنه‌ك دن باشترین فۆرما حزبا كوردى پارتى دیمۆكراتى كوردستانه (ل باشوورى)، په‌كه‌كه (ل باكوورى)، په‌یه‌ده (ل رۆژئاڤاى) و په‌ژاك و پارتیه (ل رۆژهه‌لاتى)، تو هزر بكه چه‌ند حزبان ل باشوورى خوه ئه‌لته‌رناتیڤێن پارتى ده‌ینان، بنێرن پارتى دیمۆكراتى هاته دامه‌زراند پشتى چه‌ند ده‌ه ساله‌كان گارانه‌كا حزب و بزاڤێن سیاسى كه‌ڤتنه د قادا تێكۆشانێ ده، ئه‌و ره‌خنه‌كاریا حزبه‌كێ ل پارتى كرى (كه‌ڤنه‌په‌رستى، دوواكه‌وتوو، بنه‌مالى و عه‌شیره‌تگه‌رى) ئه‌وان ب فۆرمه‌ك خرابتر و نه‌باشتر كرن و خیانه‌ت ژی ده‌ینان ل سه‌ر، حزبه‌ك دیتر خوه كر به‌دیل سه‌ورى و دنیایه‌ك تیۆریزه‌كرنێ كرن داكو پارتى نه‌شرین بكن، د ئێكه‌مین تاقیكرن ده پشتى سه‌رهلدانێ خوه هاڤێتن د كۆشا پارتى ده، هه‌تا ئه‌و حزب و بزاڤێن خوه ب ئه‌لته‌رناتیڤێ ئێكه‌تى ژی ده‌یناین ڤه‌گه‌ریان باوه‌شا ئێكه‌تى، وه‌كى ئالاى شۆرش و هه‌ڤپه‌یمانیا عه‌داله‌تا به‌رهه‌م سالح و ئیسلامییان، كو فێل ل هه‌ڤدو كرن و به‌رهه‌م پاشپاشكى زڤرى ناڤ رێزێن ئێكه‌تى و هه‌ڤالێن خوه توشى هنگاڤتنێ كرن، و ب بۆچوونا مه پرانیا ئه‌لته‌ناتیڤێن كوردان نه‌راستگونه چونكو به‌رهه‌مێ عه‌قلیه‌ت و سیسته‌مه‌ك هزركرنێ نه نكارن تشته‌ك نوو دوورى به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه پێشكێش بكن.
ئه‌نجام
1ـ ره‌وشه‌نبیرى و هزركرنا چاره‌سه‌ركریا ئاریشه و قه‌یرانان كوشتیه.
2ـ باوه‌ریێ ب هزرا چێكرن و دانانا ئه‌لته‌رناتیڤان لاواز كریه، چونكو وه‌سا دیار دبت كو ئه‌لته‌رناتیڤێن چووین و یێن نوكه و یێن بئێن نه‌جهێ باوه‌رییێ نه.
3ـ جڤاكێ كوردى سته‌ور كریه چونكو نه‌هێلا هزرا به‌رهه‌مئینانا ئه‌لته‌رناتیڤه‌ك باشتر بكت.
بۆچى هه‌ر 20 سالان ئه‌م دشكێن؟ !
فه‌رهاد حاجى باڤى
به‌راهیك:
شكه‌ستن چاڤان تارى دكت و هێزا عه‌قلى لاواز دكت و مرۆڤى ناچار دكت د ناڤ گه‌ر و گولێن سه‌رشۆرى و بێ كه‌رامه‌تییێ دا بژیت، له‌وا رۆماننڤیسێ ناڤدار همنگواى وه‌سا دیار دكت كو (تو د كارى مرۆڤه‌كى بهه‌ڕفینێ و ژناڤببێ، لێ تو نكارى وى بشكێنێ)، ئه‌ڤجا پرس ئه‌وه: باشه هه‌كه‌ر ته مرۆڤه‌ك هه‌ڕفاند و ژناڤبر شكه‌ستنا وى بۆ چیه؟
به‌لكو ئه‌ڤ گۆتن بۆ جڤاكێ همنگواى دروست بت لێ بۆ جڤاكێ مه نه‌خێر، چونكو ئه‌م نه‌ته‌وه‌یه‌ك و ملله‌ته‌كن هه‌ر 10 ، 20 سالان دشكێن و هیڤیێن مه د به‌ر ئاڤێ دادچن و دبنه گه‌نگرپه‌را ل به‌ر هره‌باى؟ ب شه‌ڤ ژبه‌رى نڤستنێ ئه‌م هه‌ست دكن كو پادشاهێن رۆژهه‌لات و رۆژئاڤایێ دنیایێ نه و ده‌ما سپێدێ هشیار دبن، ژبلى چیاى كونجه‌ك نینه مه بحه‌وینت ! و ل دووڤرا ئه‌م د ناڤ لاپه‌رێن دیرۆكێ دا وندا دبن و پلانێن مه پووچ دبن، و وه‌كى میكاڤللى دبێژت (شكه‌ستن باشترین پلانا رێكخستى ژناڤدبت) له‌وا سه‌رێن رێیا ل به‌ر مه وندا دبن، هه‌ر چاوابت ئه‌ڤ گرێ ژى د كه‌ساتییا مه دا دئێته تێبینى كرن، باشترین به‌لگه ژى ما هه‌كه‌ر خرپۆ و مرپۆیێن كوردان خوه‌كێم نه‌دیتبان، و نه‌مرۆڤێن شكه‌ستى بان دا خیانه‌تێ ل شۆرش و سه‌رهلدانێن كوردان كن؟
هه‌كه‌ر پیلاننامه، ته‌لهه‌نامه و رێكه‌ڤتنێن تورك، فارس، عه‌ره‌ب و ئنگلیزى بن كو دژى كوردان بهه‌ڤرا درێسان، مانه رامانا وێ ئه‌وه ئه‌م ملله‌ته‌كن مفایى ژ شاشیێن خوه وه‌رناگرن، و بۆ دوژمنێن خوه نێچیره‌كا ب ساناهى نه و ئه‌م لاواز و بێچاره‌نه، و مه له‌نگیه‌ك د سیسته‌مێ هزركرنێ دا هه‌یه و ئه‌و لنگییه یا بووى گرێك، مانه رامانا وێ ئه‌وه مه سه‌ركرده‌یه‌ك لێڤه‌گه‌ر نه‌بوو و نینه و مه نه‌هێلانه دروست بت كو شكه‌ستنێن مه بكته سه‌ركه‌ڤتن؟
ئه‌رێ راسته دیرۆكێ ئه‌م فێركرینه ده‌سته‌سه‌رى شكه‌ستنێن خوه بن ؟ هه‌كه‌ر راست بت پا ئه‌م دێ چاوا سه‌ركه‌ڤن؟
ئه‌رێ راسته ب درێژاهیا دیرۆكێ شكه‌ستنێن مه یێن سیاسى، عه‌سكه‌رى و دبلۆماسى یێن كه‌ڤتین ل سه‌ر هه‌ڤ و شكه‌ستنا هزرى و ده‌روونى به‌رهه‌مئینایه؟
پێناسه:
ژ به‌رى بچنه د ناڤ بابه‌تى دا گرنگه شكه‌ستنێ بناسن داكو ره‌هه‌ندێن هزریێن ڤێ دیاردێ یان ره‌وشێ بزانن، و وه‌رگر ژى پێشده‌م بزانت هزرا مه بۆ ڤى بابه‌تى چیه ل گۆره‌ى پێناسه و بینینا مه یا كه‌سۆكى و تاكانه، به‌لكو زێده نۆرمال بت ئه‌م ببێژن (شكه‌ستن هه‌ڤدژى سه‌ركه‌ڤتنێیه) و ب رێژه‌یا زێده‌تر ژ 90 % ئه‌ڤ پێناسا ساده جهگیره، و دكارن ببێژن (شكه‌ستن بێهیڤیبوونه ژ سه‌ركه‌ڤتنێ د شه‌رێن عه‌سكه‌رى، شارستانى و ره‌وشه‌نبیرى…و هتد دا، تاكو جاران سنۆرێن خوه یێن لۆژیكى و ئاقلانه دبه‌زینت و ژبه‌رى شه‌ر رووبدت مرۆڤ بازدت، بره‌ڤت یان خوه‌راده‌ست بكت)، دیسا دكارن بێژن (شكه‌ستن خوه‌كێمدیتنه هه‌مبه‌ر دوژمنى و ره‌ڤینه ژ قادا شه‌رى)، و د گۆتنێن مه‌زنان دا ژى هاتیه (قه‌سێن مێرا بكه و رۆژا شه‌رى به‌رهه‌ڤ نه‌به)، ئه‌ڤ گۆتن د هێلێن خوه یێن گشتى دا ئاماژه‌یه‌كێ ددته شكه‌ستنێ، و د كۆكا خوه دا شكه‌ستن ئه‌وه: تو د هه‌مان ژینگه‌ه و ب هه‌مان ئه‌گه‌ران و ب هه‌مان عه‌قلیه‌تا پاشكه‌ڤتى به‌رامبه‌ر هه‌مان دوژمن بشكێ، و جاره‌كا دن ل سه‌ر لنگێن خوه رانه‌وه‌ستێ، و د ئه‌نجامدا هیڤى، پیرۆزى و ده‌ستكه‌ڤتێن خوه وندا بكێ، ب گۆتنه‌ك دن شكه‌ستن ژده‌ستدانا پیرۆزى، ده‌ستكه‌ڤت و تشتێن ب به‌هایه و نه‌ڤه‌گه‌راندنا وانه.
ئه‌گه‌ر:
ل گۆره‌ى بۆچوونا مه ئه‌گه‌رێن گشتى یێن شكه‌ستنێ دبنه دو جۆر:
اـ ناڤخوه‌یى:
1ـ پشتبه‌ستن یێ دیتر ب (عه‌ره‌بان، تركان، فارسان و ئنگلیزى و ئه‌مریكا…وهتد) و قه‌به‌كرنا شیانێن وان ژلایێ مه ب خوه‌ڤه.
2ـ دوبه‌ركیا جڤاكى و به‌رهه‌مێن وێ كه‌رب و كین، توندى، شه‌ر و عه‌شیره‌تگه‌ریا به‌رته‌نگ و خراپ…و هتد، و ده‌رئه‌نجام ژیان د ناڤ جڤاكه‌ك شكه‌ستى دا كو پچپچه شكه‌ستن هه‌مبێز دكر و راده‌ستى كه‌توارى دبوو، و سیبه‌را شكه‌ستنێ رۆژ بۆ رۆژێ مه‌زنتر دبوو، ئه‌ڤجا شكه‌ستن بوو كولتوور، ره‌وشه‌نبیرى و ره‌وشه‌كا هزرى بنه‌ما، هزرڤان، ئالاڤ و رابه‌رێن خوه هه‌بوو د ناڤ ئاخا داگیركرى دا و كار دكرن.
3ـ حه‌زا ژیانێ و ره‌ڤین ژ مرنێ، قورتالكرنا سه‌ر و سامان و نامووسێ و ده‌رفه‌تپه‌رستى ژى ( لێ مه روسته‌م و قاره‌مانێن ئه‌فسانه‌یى ژى هه‌بوون).
4ـ چه‌ندین جاران مه گۆرگ بخودان دكرن و ل دووماهیێ ئه‌م بخوه دخوارن، بنێرن كێ ئمپراتوریا میدیا هه‌ڕفاندن هه‌ر نه‌ڤییێ ئمپراتورێ میدى و كورێ كچا وى بوو، و هه‌تا دانانا عه‌لاوى و مالكى (دوجاران)، عه‌بادى وه‌كو سه‌رۆك وه‌زیرێن ئیراقێ ده‌ست و تلێن مه د ناڤ دا بوو.
5ـ لاوازیا كه‌ساتیا تاكێ كورد، لاوازیا باوه‌ریێ ب پرسگرێكا نه‌ته‌وه‌ییا كوردى، بێهیڤیبوون ژ سه‌ركه‌ڤتنێ، و خیانه‌تا هنه‌ك رابه‌ر و سه‌رۆكێن كوردان.
6ـ ئێكگرتن د فه‌رهه‌نگا سیاسى و هزریا كوردان چو جه و رۆله‌ك به‌رچاڤ نینه هه‌روه‌كو تابوو و گونه‌هه‌ك مه‌زنه، كورد بۆ هه‌ڤدو ناچه‌من.
7ـ ده‌ستهه‌لاتداریه‌كا خراپ و نه‌ستراتیژیبین و دوو متران دوورى دفنا خوه نه‌بینت، و پالپشتییێ ل سه‌ر راگه‌هاندنه‌كا خاپینۆك و دره‌وین دكت كو گه‌له‌ك شكه‌ستنان مۆنتاژ دكت و دكته سه‌ركه‌ڤتن.
8ـ پووته‌دانا ئه‌فسانه‌یى ب عه‌سكه‌رى، پۆلیسان و هێزێن ئه‌وله‌كاریێ، و پشتگوههاڤێتنا سازیێن ره‌وشه‌نبیرى، هزرى، سه‌نته‌رێن ڤه‌كۆلینان و راگه‌هاندنا راستگۆ.
9ـ ئایدولۆژیكرن و حزبیكرنا داموده‌زگه‌هێن ده‌وله‌تێ.
10ـ به‌هرا پترا زانكۆ و قوتابخانان یێنبووینه كارگه‌هێن ده‌رچوونا (فێربوویان) و ب ته‌نێ بالندێ به‌به‌غا پێشكێشى جڤاكى دكن.
بـ ده‌ره‌كى:
1ـ نه‌هه‌ڤسه‌نگییا سیاسى، عه‌سكه‌رى و هزرى د ناڤبه‌را مه و وان دا.
2ـ دوژمن و شارستانیێن دێرین، مه‌زن و هۆڤ هه‌ڤسوویێن مه‌نه.
3ـ پێلانگیریا دوژمنان(رژێمێن تورك، فارس و عه‌ره‌ب) كو د هه‌موو خالان دا ناكۆك و هه‌ڤركن، لێ د دوژمنكاریا كوردان دا ئێكهه‌لویست و بۆچوونن.
4ـ ده‌وله‌تێن بهێزێن جیهانێ نه‌هه‌ڤالێن به‌رده‌وامێن كوردان بوون و پرانیا جاران هه‌لویست و كارێن وان ژ سنۆرێن سنجێ سیاسى و هه‌تا یێ مرۆڤایه‌تى ژى ده‌رباز دبوو، د مه‌زنترین گۆشتار و جینوسایدان دا بێده‌نگبوون پاشى ب ده‌هان سالان، ژنوو وژدانا ڤه‌لڤى و پچه‌كێ ب چاڤه‌كێ دلۆڤانییێ ل كوردان دنێرین.
5ـ توندیا هه‌ست، هۆش و هزرا نه‌ته‌وه‌یا توركى، فارسى و عه‌ره‌بى تا وى راده‌ى ل باكوورێ كوردستانێ ژبلى كوژتنا رۆژانه، هنه‌ك ره‌وشێن سه‌یر هه‌بوون وه‌كى د سالێن نۆتان دا نۆشداره‌كێ تورك نه‌شه‌ته‌رگه‌رى بۆ ژنه‌كێ ئه‌نجامنه‌دا پشتى زانى كورده و ناڤێ وێ (نسرین)ه، ل باشوورى بزاڤا نه‌هێلانا نڤشێ كوردان هاته كرن، ل رۆژهه‌لاتى فارسان دیرۆك، كولتوور، زمان و ده‌ستكه‌ڤتێن كوردان ل سه‌ر ناڤێ خوه تاپۆكرینه، ل رۆژئاڤاى نه‌ڤیێن كوردێن میتانى و برایێن وان مێهڤانن.
دیرۆكا شكه‌ستنا مه..
دیرۆكا شكه‌ستنا مه یا مه‌زن ڤه‌دگه‌رت بۆ سالا ژ ده‌ستدانا ئمپراتوریا میدیا، پشتى وێ شكه‌ستنێ هێزێن میدى شۆرش و بزاڤ كرن لێ نه د ئاستێ پێدڤى دا و نه خورتبوون ژبۆ ڤه‌گه‌راندنا شكۆ و مه‌زناهیا ئپمپراتوریه‌كێ وه‌كى میدیایێ، ئه‌ڤجا هینگێ دیرۆكا شكه‌ستنا مه ده‌سپێكر و ل ڤێره مژاره‌ك دن هه‌یه: شكه‌ستن و كه‌ڤتن هه‌ر یا هه‌ى لێ چما میدیا و هۆزێن دیتر به‌رده‌وامى نه‌دا شه‌رێ ڤه‌گه‌راندنێ؟ ! و داكو زولمێ ژى نه‌كن به‌لكو هینگێ هه‌ر قه‌واره‌ك سیاسى كه‌ڤتبا و شكه‌ستبا، ئێدى هێزێن هه‌ڤتوخیب و داگیركه‌ر ده‌رفه‌ت نه‌دانه وان جاره‌كا دن ڤه‌گه‌رن ره‌وشا به‌رێ و ل سه‌ر لنگێن خوه براوه‌ستن، نموونه ژی ئه‌وا میدیا ب سه‌رێ ئاشۆریان ئیناتى، هه‌رچاوابت ژ هینگێ وه‌ره شكه‌ستنێن مه بوونه دووڤه‌رێز و كاروانه‌ك بێ دووماهى و نیڤ چه‌رخـ نیڤ چه‌رخ ئه‌م دنڤستن، به‌لگه ژى د چه‌رخێ بیستێ دا هه‌ما چو نه‌بێژن پشتى هه‌ڕفاندنا كۆمارا كوردستانێ ل مه‌هابادێ د سالا 1946 و هه‌تا ئیرۆ 2018 مه نه‌شیایه ئه‌م گۆڤه‌كێ ل رۆژهه‌لاتا كوردستانێ رزگار بكن و بپارێزن، یان ژى پشتى شۆرشا ئاگریداخ د سالا 1927ـ 1930و هه‌تا دامه‌زراندنا په‌كه‌كێ د سالا 1978 ل باكوورێ كوردستانێ توركان یارى ب كوردان و جانێ وان دكر، ئه‌ڤجا په‌كه‌كه سه‌رهلدا و پێ خوه ده‌ینات ل سه‌ر پاتكا … ، یان ژى ل باشوورى مه ده‌وله‌ته‌كا رانه‌گه‌هاندى هه‌بوو، ئه‌م سپێدێ ژ خوه هشیاربوون عه‌بادییێ نیڤمێر هه‌تا پردێ و پشتا زاخۆ یێ هاتى و گرۆپێ 16 ئوكتوبه‌رى دبێژن (مه شیایێن شه‌رێ حه‌شدا شه‌عبى نه‌بوون !)، مه‌به‌ستا مه ئه‌وه ئه‌و ده‌مێ ئه‌م بنده‌ست بۆ نموونه ل رۆژهه‌لاتى دناڤبه‌را 1946ـ 2018 (ژبلى چه‌ند هه‌یامه‌كا) ئه‌م ژ ده‌رڤه‌ى دیرۆكێ دژیان یان ئه‌م ژ دیرۆكێ هاتنه ده‌رئێخستن، ب گۆتنه‌كا دى هه‌بوونا 40 ملیۆن كوردێن بێده‌وله‌ت مانه رامانا وێ ئه‌وه ئه‌م نه‌شێن هه‌ڤركییێ بكن، د دیرۆكا كه‌ڤن دا ئه‌م شكه‌ستینه ! د یا نوو ژى دا ئه‌م شكه‌ستینه! و كا دێ پاشه‌رۆژ چاوا بت؟
باشه شكه‌ستنا مه ڤه‌دگه‌رت بۆ وێ یه‌كێ كو ئه‌م خوه‌ناسناكن؟ یان ژى ئه‌م دوژمنێن خوه ناسناكن ؟ باشه مه بزاڤ كریه ئه‌م فاكته‌رێن هه‌ڤپشكێن شكه‌ستنا بزاڤ، سه‌رهلدان و شۆرشێن خوه بزانن ؟ یان ژى ئه‌م مینا مشكى نه هه‌ر ژ ده‌سپێكا دیرۆكێ و هه‌تا ئیرۆ ب پرته‌ك نانى و خه‌فكێ دئێنه گرتن؟ پاشى ژى تو بنێره ئاگرێ شكه‌ستنێ چه‌ند جاران ئه‌م سۆتینه و ئه‌م فێر نه‌بووینه خوه ب پارێزن، به‌هانه و هیجه‌ت ئه‌وه: قه‌ده‌را مه‌یه ! نه‌سیب و شانسێ مه‌یه! و ئه‌م نه‌ئێكگرتینه و هه‌ر سال تورك، عه‌ره‌ب و فارس ل شه‌ڤێن تارى دژى هیڤیێن كوردان كۆم دبن.
شكه‌ستن دیارده‌یه یان ره‌وشه‌كا تاكانه‌یه
جاران مرۆڤ هه‌ست دكت شكه‌ستن ل نك مه یا بووى دیارده و دیارده‌یه‌كا سروشتى ژبه‌رى روو بدت گه‌له‌ك ژ مه به‌رهه‌ڤن بۆ بازدانێ، ڤێجا جاران شكه‌ستنێن مه دیرۆكى و بێسنۆرن بۆ نموونه د سالا 1991 و پشتى هه‌یامه‌كێ ژ سه‌ركه‌ڤتنا سه‌رهلدانا پیرۆزا بهارا سالا 1991، مه باشوورێ كوردستانى بۆ سوپاى ئیراقێ ڤرتى ڤالا كر، ژبلى شه‌رێ سه‌رۆك بارزانى ل كورێ و چه‌ند شه‌ره‌كێن دن، ئه‌ڤجا تو بنێره ده‌رئه‌نجامێن شكه‌ستنێ ب هزاره‌هان كه‌س د شه‌رێن نه‌هه‌ڤسه‌نگ دا، ل سه‌ر رێكا، دناڤ به‌رفێ و روودانان دا شه‌هید بوون، گیانێ خوه ژده‌ستدان و مرن، كوردان ب ده‌هان شۆرش و سه‌رهلدان كرینه دژى داگیركه‌ران لێ دووماهیا پرانیا وان شكه‌ستن بوو، و دوژمنان خوه‌شمێر، رابه‌ر و سه‌ركردێن مه سێداره‌ددان و تیرۆر دكرن، پشكه‌ك ژ ملله‌تى دكوژت، پشكه‌ك زیندان دكر و یێن ماى سه‌رگۆن و دوورى وه‌لات دكرن، هه‌موو دیرۆك، ده‌ستكه‌ڤت، گه‌نجینه، و سامانێ وه‌لاتى ددزین…و هتد، بنێرن ده‌رئه‌نجامێن شۆرش و سه‌رهلدانێن كوردان راسته ئه‌و شۆرش و سه‌رهلدان چرایێن گه‌ش بوون د دیرۆكا تارییا ملله‌تى دا و پالده‌ر بوون ژبۆ شه‌رێ رزگارییێ، لێ ده‌رئه‌نجامێن وێ هند نیگه‌تیڤ و پاشڤه‌بر بوون شكه‌ستن د عه‌قلێ مه دا كه‌هى كر و ئێدى بوو دیارده‌یه‌كا نۆرمال، ئه‌ڤ چه‌نده ژى گه‌له‌ك خراپه و كێمترین خراپیێن وێ ل نك پشكه‌كا هه‌ره مه‌زنا ملله‌تى وه‌سا خوه‌یاكر كو (ئه‌م نه‌شێن هه‌ڤركییێ بكن)، مه نه‌شیا ئمپراتوریا میدیا، ده‌وله‌تا كاردونیاش بپارێزن ، مه نكارى قه‌واره‌یێن سیاسى و جوگرافیێ كاردۆخیان، گۆتیان، كاشى، لۆلۆیى و سۆپارى…و هتد ب پارێزن، مه نكارى ب ده‌هان میرگه‌هێن خوه ب پارێزن، مه نكارى كۆمارا كوردستانا سۆر و كۆمارا كوردستان ل مه‌هابادێ بپارێزن، گه‌لو ئه‌م خه‌مسار و خودان كێماسینه یان دوژمنێن مه بهێزن و گه‌له‌كن و چو رێیێن رزگاربوونێ مه نینن؟
سه‌ركرده و شكه‌ستن
ئه‌م ملله‌ته‌كن پرانیا رابه‌ر و سه‌ركردێن مه هاتینه شه‌هیدكرن (كۆشتن، سێداره‌دان، ژده‌ستدانا گیانى، مرنه‌كا مژدار و تیرۆركرن) و د باشترین ره‌وش دا هاتینه دووركرن و زیندانكرن هه‌تا مرنێ، و ب ته‌نێ بۆ نموونه و نه‌كو ده‌ستیشانكرن مه‌ولانا شێخ عه‌بدولسه‌لام بارزانى، شێخ عوبه‌یدولا نه‌هرى، سمكۆیێ شكاك، شێخ سه‌عید، سه‌ید رزا و هه‌ر سێ سه‌رۆكێن پارتى دیمۆكراتى كوردستان ل ئیرانێ…و هتد، دوژمنان شه‌هیدكرینه و دوورى كوردستانێ كرینه ئه‌رێ مه تۆلا كیژان ژ وان قاره‌مانان ڤه‌كریه ؟ ب گۆتنه‌كا دیتر ملله‌ته‌ك پرانیا سه‌ركردێن وى كه‌ڤتینه ده‌ستێ دوژمنان و ئه‌نجام (شه‌هید بوون) باشه چ ئاماژێ دده‌ت؟ !
راسته ئه‌و جامێر و رابه‌ر فیداكار و جانگۆریێن كوردستانێ و ئازادییێ بوون لێ وان مفا ژ سه‌ربۆرا یێ ژبه‌رى خوه وه‌رنه‌گرتن؟ یان ژى چو رێك نه‌بوون؟ ئه‌ڤ چه‌نده مه راستى شكه‌ستنه‌كا هزرى دكت ژبلى شكه‌ستنا عه‌سكه‌رى و سیاسى، مانه رامانا وێ ئه‌وه هنه‌ك سه‌ركردێن مه (نه هه‌موو) خواندن، نه‌رخاندن و هه‌له‌سه‌نگاندنه‌كا زانستیانه بۆ ره‌وشا وه‌لاتى نه‌بوون؟ ئه‌ڤجا چ شیره‌تكارێن وان هزركورت بوون یان ئه‌و ب خوه نه‌دووربین بوون و ب دووڤ راڤ و نێچێرێ، ژنان و دینى ڤه بوون ژبلى كته‌كا كێم.
مه شكه‌ستن كره سه‌ركه‌ڤتن !
گۆهورینا شكه‌ستنێ بۆ سه‌ركه‌ڤتنێ هونه‌ره‌كه پرانیا جاران سه‌ركرده و رابه‌ر ب هاریكاریا عاقلدار و شیره‌تكاران و ملله‌تى ئه‌نجامددن، بۆ نموونه ل دووماهیا شه‌رێ دووێ جیهانێ 1945 جرمانیا و ژاپۆن تووشى شكه‌ستنه‌كا مه‌زن بوون، و نه‌شیان ل سه‌ر ئاستێ عه‌سكه‌رى ب سه‌ركه‌ڤن لێ ل سه‌ر ئاستێ ته‌كنولۆژى و پێشه‌سازى ب سه‌ركه‌ڤتن، ئانكو شكه‌ستنێن خوه یێن عه‌سكه‌رى كرنه سه‌ركه‌ڤتنێن ته‌كنولۆژى و پێشه‌سازى و ژبه‌رى وان ب هزاره‌هان سالان كیلوپاترایى دگۆت ((ئه‌ز ناشكێم))، هه‌روه‌سا بریتانیا و هه‌ڤالبه‌ندێن وێ وه‌لاتێن دراوسى و میتنگه‌هێن خوه ژده‌ستددان و به‌رامبه‌ر گۆرزێن هتله‌رى دكه‌ڤتن ل سه‌ر چووكان، سه‌رۆك وه‌زیرێن بریتانیا تشرشلى دگۆت ((به‌رسڤا ئێكانه بۆ شكه‌ستنێ سه‌ركه‌ڤتنه))، و چى گیڤارا توندتر بوو د ڤى بابه‌تى دا چونكو ئه‌وى دان ب شكه‌ستنێ نه‌دكر و دگۆت ((هندى تو به‌رخوه‌دانێ بكێ تو نه‌شكه‌ستییێ)).
یێ دیرۆكا كوردى بخوین دێ تێبینى كت كو سۆپا و شه‌ركه‌رێن میرگه‌ه و شۆرشێن كوردى گه‌له‌ك جاران د هێرشه‌كێ دا دشكه‌ستن و هزر و ره‌وشه‌نبیریا سه‌ركه‌ڤتنێ نه‌بوون هه‌ر زوو شكه‌ستنا وێ هێرشێ دبوو شكه‌ستنا كوردان د شه‌رى دا ب گشتى، بنێره شكه‌ستنا مه كوردان نه ب ته‌نێ ل سه‌ر ئاستێ عه‌سكه‌رى و سیاسى بوو، به‌لكو د وارێ دانوستاندن و رێكه‌ڤتنان دا ژى ئه‌م سه‌ركه‌ڤتى نه‌بوون، هه‌تا د وارێ رۆژنامه‌گه‌ریێ دا شكه‌ستن هه‌بوو، د ئێك سالێ دا و ل ئێك جهێ دو كۆڤار یان رۆژنامه ده‌رچوونه لێ سالا دن هه‌ر دو دراوه‌ستان، ئه‌ڤ یه‌ك ژى شكه‌ستن بوو د وارێ وه‌شانێ دا له‌وا ژى ب سه‌دان گۆڤار و رۆژنامه ده‌رچوونه و پرانیا وان شكه‌ستن ئینان و ژییێ وان گه‌له‌ك كورت بوو.
كورت كرمانجى ئه‌م دكارن ببێژن شاشیا مه یا هه‌ره كوژه‌ك ئه‌و بوو ئه‌م بشكێن نۆرماله لێ رانه‌بوون شاشیه‌ك كوژه‌كه. لێ ئه‌وا مه گۆتى وێ رامانێ نادت كو چو جاران مه ل سه‌ر ئاستێ هزرێ و كریارێ شكه‌ستن نه‌كریه سه‌ركه‌ڤتن و رابوونه‌كا سه‌رتاسه‌رى(شۆرش) ؟
ئه‌نجام:
ب كورتاسى ئه‌م دكارن ببێژن ئه‌نجامێن شكه‌ستنێ (ژده‌ستدانا هه‌موو پیرۆزیێن مادى، نه‌ته‌وه‌یى و مرۆڤایه‌تى) ئه‌ڤه‌نه:
1ـ ژده‌ستدانا پرانیا ئاخا كوردستانێ و بچووككرنا پانتا و سنۆرێن وێ، و گۆهۆرینا جوگرافیا كوردستانێ.
2ـ گۆهۆرینا دیموگرافیا كوردستانێ ب رێیا تورككرن، عه‌ره‌بكرن و فارسیكرنا ده‌ڤه‌رێن كوردان، ڤه‌گوهازتن و كۆچكرنا ب زۆرى یا كوردان ژ وارێ وان و به‌روڤاژى هه‌بوو.
3ـ دزین و تالانكرنا گه‌نجینه و سامانێن كوردستانێ.
4ـ دزین و تالانكرنا دیرۆك، شارستانى، ره‌وشه‌نبیرى و ده‌ستكه‌ڤتێن كوردستانێ و تاپۆكرنا وان ل سه‌ر ناڤێن دوژمنان.
5ـ كوشتار و جینۆسایدكرنێن ل دووڤ ئێك ده‌رهه‌قا كوردان دا.
6ـ هه‌ڕفاندن و ژناڤبرنا پشكه‌كا گرنگ ژ كه‌ساتیا تاكێ كورد و چاندنا ب ده‌هان نه‌خوه‌شیێن هزرى دناڤ عه‌قلێ مرۆڤێ كورد دا.
7ـ تێكدانا ئێكرێزیا ملله‌تى و شه‌هیدكرنا سه‌ركردێن وى.
گۆهشین ب یێ دیتر
ژیانا مرۆڤان پرۆسه و زنجیره‌یه‌كا هه‌ڤبه‌ندیێن جڤاكى، هزرى و ئابوورى…و هتد نه، د وێ پرۆسه‌یێ دا هنه‌ك كارتێكرنێ ل سه‌ر یێن دیتر دكن، ئانكو هنه‌ك ب یێن به‌رامبه‌رى خوه داخبار دبن ئه‌و یه‌كه تشته‌ك نۆرماله و به‌رهه‌مێ حه‌زا مرۆڤی یه بۆ یێ به‌رامبه‌ر وه‌كو فۆرم یان ژى ساخله‌ته‌ك یان كاره‌كێ وى، ئه‌ڤ دیارده د جڤاكێن مرۆڤان دا پره‌نسیبه‌ك خوه‌جهه، لێ پرس ئه‌وه:
بۆچى ل نك مه كوردان حه‌زێ و داخباربوونێ سنۆرێن خوه یێن نۆرمال و سروشتى ده‌رباز كرینه و بوویه گۆهشین(انبهار)؟
گۆهشین چییه؟ و چه‌ند جۆرن؟
ئه‌و چ فاكته‌رن ملله‌تێ مه گه‌هاندیه قۆناغا گۆهشینێ ب یێ دیتر(چ تاك یان جڤاك بت) ؟ ئه‌رێ ئه‌و گۆهشین زیانداره یان نۆرماله ؟ و چاره‌سه‌رى چیه؟
بۆ زانین ئه‌م ب ریكلاما جگارا مارلبۆرۆ، ماستێ بیانى و سیسته‌مێ به‌رگریا ئه‌سمانیا مۆشه‌كێن ئێس 300 دگۆهشن.
هه‌ر چاوا بت د ڤێ نڤێسینێ دا دێ به‌حسا گۆهشینێ كن ب مه‌عنا وێ یا پاشڤه‌بر.
پێناسه:
گۆهشین ب یێ دیتر: ئه‌و ره‌وشه ئه‌وا حه‌ز و داخبار بوون ب یێ دیتر سنۆرێن خوه یێن ئاقلانه و لۆژیكى ده‌رباز بكن، و بچنه د ئاقارێ نۆرمالینه‌بوون و سروشتینه‌بوونێ دا و زێده‌ره‌وى و توندى د حه‌ز و داخباربوونا مرۆڤى دا بۆ یێ به‌رامبه‌ر هه‌بت، هه‌تا جاران دبته چاڤلێكرنه‌كا كوره و ب چ ره‌نگان خودانێ وێ حه‌ز و داخباربوونێ نه‌شێت خوه ژ یێ به‌رامبه‌ر رزگار بكت، و هه‌تا خوه رزگار كت نیڤه‌ك ژیێ خوه ده‌رباز دكت پشتى تاقیكرن ل سه‌ر خوه كرى، و ده‌مه‌ك درێژ گۆهشى بووى.
هنه‌ك سوسیولۆگ وه‌سا دبینن كو گۆهشینا ل نك گه‌نجان جۆره‌كێ خاپاندن و خوه‌خاپاندنێ یه.
ئه‌گه‌ر:
ئه‌م دكارن ئه‌گه‌ران ل سه‌ر ڤان خالان پارڤه بكن:
1- ئه‌گه‌رێن هزرى، ره‌وشه‌نبیرى، و شارستانى: ده‌ما مرۆڤ دچته دناڤ شارستانى و ره‌وشه‌نبیرییه‌كا ب هێز و پێشكه‌ڤتى دا دگۆهشت و دكته نموونه بۆ خوه، هزر دكت كو ئه‌و شارستانى بێشاشی یه و ته‌مامه و كاملانه، بنێره روه‌شه‌نبیرێن مه پرانیا وان گۆتن و هه‌ڤۆكێن فیلوسۆف و زانایێن جیهانى ڤه‌دگێرن و یێن كوردان وه‌كى خانى و جزیرى ژبیر دكن یان ژى ژبیرا خوه دبن، نه كو كوردان نینن نه‌خێر، چونكو ب یێن بیانیان گۆهشینه، دبێژن رۆمانى یان فره‌نسى یان جرمانیان هه‌ڤۆكه‌كا ب هێز هه‌نه، ئه‌و ژى ((هه‌موو رێك دچنه رۆما)) و نزانن كوردان هه‌ر ژ كه‌ڤن دا گۆتینه ((هه‌موو رێك دچنه ئاشى))، دبێژن نیچه‌یێ مه‌زن گۆتیه خووشكا خوه ئیلزابیسى ((هه‌كه‌ر ئه‌ز مرم نه‌هێله زه‌لامه‌ك ئاینى بئێت و قه‌سێن پروپیچ باخڤت…))، و نابێژت د سترانا فلكلوریا كوردان هاتیه، ((بلا چو شێخ و مه‌لا چ ته‌لقینان ل سه‌ر ته‌رمێ من نه‌خوینن…. ))، هه‌تا گۆتنا وى یا هه‌ره ناڤدار (مرنا خوداوه‌ندى) د كورده‌وارى دا هه‌یه، ره‌وشه‌نبیرێن مه په‌سنا زمان، شارستانى و ئاڤاهیێن شاهێن فارسان دكن و ژبیر كرن كو ویل دیۆرانت دبێژت ((فارسا زمانێ میدیا یێ ئارى برن))، دیرۆكناسه‌ك دبێژت ((ئه‌خمینیان هه‌موو كولتوورێ میدیان دزین و خوه كرنه خودان))، كوردان ژبیركرینه كو كۆچكا دیاكۆیێ میدى 1000 ژوور بوون ژ به‌رى ب هزاره‌هان سالان، ئه‌ڤجا ناچارن به‌حسێ بورج خه‌لیفه بكن كو 900 یه‌كه‌یێن ئاكنجى بوونه.
2ـ ئه‌گه‌رێن سیاسى و عه‌سكه‌رى: ده‌ما مرۆڤ و وه‌لاتى وى دئێته داگیركرن هینگێ داگیركه‌ر بزاڤێ دكت كه‌ساتیا وى مرۆڤ و ملله‌تى بشكێنت و ب هه‌موو رێكان تشتێ خوه مه‌زن و پیرۆز بكت، (به‌لكو نه‌خومالى ژى بت) تا مرۆڤ و ملله‌تێ داگیركرى ب گۆهشت، و هه‌تا راده‌یه‌كێ سه‌ركه‌ڤتى بوون بۆ نموونه ژى هه‌تا ئیرۆ گه‌له‌ك ده‌ما دبته ڤاڤارتنێن موندیالا فتبۆلێ كوردێن باكۆرى پشته‌ڤانیا هه‌لبژارتییێ توركیا دكن، و كوردێ باشوورى پشته‌ڤانییا یێ ئیراقێ دكن.
3ـ ئه‌گه‌رێن جڤاكى: وه‌ك باوه‌رى ب جڤاكێ خوه نینن و شیانێن وى نزانن ئه‌ڤه ژى نه‌خوه‌شییه‌ك كوژه‌كه، گاڤا مرۆڤى باوه‌رى ب جڤاكێ خوه نه‌بت بێ كه‌ساتى دمینت، بۆ نموونه سه‌ره‌راى ئاكنجیبوونا وان ب ده‌هان سالان ل باشوورێ ئازادێ كوردستانێ هنه‌ك كوردێن باكۆر، رۆژهه‌لات و رۆژئاڤایێ كوردستانێ هێشتا دلسۆزى بۆ زمانێ توركى و فارسى و عه‌ره‌بى هه‌نه، هه‌تا كوردێن ل ئیراقا عه‌ره‌بى مه‌زن بووین و ژ كوشتنێ ره‌ڤین و هاتین كوردستانێ ژبه‌رى ب ده‌هان سالان هێشتا ب عه‌ره‌بى دئاخڤن و د هه‌مان ده‌م دا خێزانه‌ك كوردێن باكۆر یان باشوور چوونه ئه‌ورۆپا و زارۆیێن وان ل وێرێ ژدایكبوونه، لێ زمانێ خوه یێ كوردى كرنه زمانێ جڤاكێ خوه یێ بچووك هه‌رچه‌نده زارۆیێن وان كوردستان نه‌دیتنه.
4ـ ئه‌گه‌رێن ده‌روونى: مرۆڤ هه‌نه باوه‌رى ب خوه و شیانێن خوه نینن و تشتێ بیانى ل نك وان شرینه و خوه كێم دبینن.
5|ـ ئه‌گه‌رێ ئاینى و مه‌زهه‌بى: پیرۆزكرنا ئایین و مه‌زهه‌بان ئه‌م گه‌هاندینه ره‌وشه‌كا وه‌سا یا گۆهشینێ خوونا مه دفیرهت هه‌كه‌ر ئێكێ سنۆرێ ئایین و مه‌زهه‌بێ مه ده‌رباز كر، ل گۆره‌ى ئایین و میسولۆژیایێ ژیانا دووێ یا مرۆڤ ل كوردستانێ ده‌ستپێكریه، لێ كورد و چ موسلمان چیایێ جودى پیرۆز نابینن به‌لكو جهێن دیتر پیرۆز دبینن، عه‌لى الوردى ب هه‌موو لۆژیكا خوه ڤه د پرتووكه‌كا خوه دا وه‌سا دیار دكت كو ( پاپۆرا نوح پێغه‌به‌رى ل به‌حرا نه‌جه‌ف دادایه!)، ژ سه‌رجه‌مێ نێزیكا 30 هزار پێغه‌مبه‌ران و چه‌ند ئیمامان كورد دانپێدانێ ب ئێك پێغه‌مبه‌رى ناكن ئه‌و ژى كورده.
جۆرێن وێ:
دو جۆرێن سه‌ره‌كى یێن گۆهشینێ ب یێ به‌رامبه‌ر هه‌نه:
1ـ گۆهشینا تاكى: ئه‌ڤجا چ ئه‌و گۆهشین ب كه‌ساتى، هێز یان هزرا یێ به‌ارمبه‌ر بت و ب تایبه‌ت هه‌كه‌ر ئه‌و تاك بیانى بت.
2ـ گۆهشینا ب كۆم ب ملله‌ته‌كى، شارستانیه‌كێ یان زمانه‌كێ بیانى.
زیانێن وێ:
1ـ كه‌ساتیا خومالى ژناڤدبت یان د باشترین ره‌وش دا لاواز دكت.
2ـ باوه‌ریا مرۆڤى ب دیرۆك، شارستانى، هزر و جڤاكى كێم دبت.
3ـ مرۆڤى باوه‌رى ب خوه و شیانێن خوه نامینت.
4 ـ كه‌ساتیه‌كا لڤلڤۆك، نه‌خوه‌جه و رانه‌گرتى به‌رهه‌م دئینت.
5ـ دووباره ئه‌نجامدانا شاشییان په‌یدا دكت.
6ـ هه‌لسه‌نگاندنه‌كا شاش ژ ئه‌نجامێ بریاردانا ب له‌ز.
7ـ نه‌زانینا به‌هایێ خوه و خوه‌كێم دیتن و مه‌زنكرنا یێ بیانى(خوه دوژمن ژى بت).
8 ـ دووركه‌ڤتن ژ كه‌توارى و ژیاندن د ناڤ لاپه‌رێن دیرۆكێ دا، ئانكو گۆهشین ب رۆژێن بۆرى.
9ـ سستى و خاڤییا هزرى دروست دبت و د ئه‌نجامدا داهێنان سنۆردار دبت.
چاره‌سه‌رى:
ژبه‌ركو ده‌روونناس و جڤاكناس گۆهشینێ ب یێ دیتر وه‌كو نه‌خوه‌شى دبینن گرنگه ل سه‌ر دو ئاستان چاره‌سه‌رى بئێته كرن:
اـ ل سه‌ر ئاستێ ده‌روونى:
1ـ تاكه كه‌س خوه راده‌ستى هه‌ر كه‌سایه‌تى، شارستانى و هزره‌كا هه‌بت نه‌كت.
2ـ دوباره، سێباره یێ به‌رامبه‌ر بهه‌لسه‌نگینت.
2ـ بریاران زوو نه‌دت.
3ـ بزاڤێ بكت كه‌ساتى، شارستانى و هزرا یێ به‌رامبه‌ر ره‌خنه بكت.
4ـ باوه‌رى ب خوه بوون به‌رێ بنسترا چاره‌سه‌ریا ڤێ نه‌خوه‌شییێ یه.
ب ـ ل سه‌ر ئاستێ جڤاكى:
گرنگه جڤاك پاراستى بت ژ ڤێ نه‌خوه‌شیا كوژه‌ك ب رێكا ده‌زگه‌هێن ده‌وله‌تێ و یاسا، پێرابوون و سیاسه‌تا وێ یا ره‌وشه‌نبیرى و په‌روه‌رده‌یى، كو ل سه‌ر دیرۆك و پاشه‌رۆژ جڤاكى ب راوه‌ستت، و باوه‌ریێ بۆ جڤاكى دروست كت كو ئه‌و ژى خودان هزر، شارستانى و پاشه‌رۆژه‌ك گه‌شن و جڤاك هه‌موو نه‌پاشكه‌ڤتی یه و نه ب ته‌نێ ل لایێ ره‌ش و خراپ بنێرن.
رۆلێ ره‌وشه‌نبیران د قه‌یرانان دا
هه‌رگاڤه‌كا قه‌یران ب سه‌ر ملله‌ته‌كی دا هات هینگێ بزانن سیاسه‌تڤانان ب ته‌مامی گوهداریا ره‌وشه‌نبیر و نڤیسكارێن راسته‌قینه نه‌كرینه، و پڕانیا پرۆژێن وان پشتگوه هاڤێتنه و جاران خوه ل هنده‌ك پرۆژێن وان كریه خودان، هه‌ر چاوا بیت گرنگه ره‌وشه‌نبیرێ راسته‌قینه د قه‌یرانان دا چه‌ند خالان به‌رچاڤ وه‌رگریت، چونكو نه‌بتنێ ئه‌م وه‌لاته‌كین تووشی قه‌یرانه‌كێ بووینه، نه‌خێر ئه‌م ژ ده‌وله‌ت سه‌رێ حزبێن كوردی و نه‌زانینا پشكه‌كا ملله‌تی، یێن بووینه وه‌لاتێ قه‌یرانان و ناهێلین ئاڤه‌كا زه‌لال دجووكێ رابچت، ژ وان خالێن كو دبنه رۆلێ ره‌وشه‌نبیران د قه‌یرانان دا:
1- گیانێ گه‌شبینیێ هه‌بیت و به‌لاڤ بكه‌ت چنكو ره‌شبینی دووركه‌ڤتنه ژ چاره‌سه‌ریێ و ئیرادا مرۆڤی لاوازدكه‌ت.
2- ره‌وشه‌نبیر خوه ئێكلا بكه‌ت كا دگه‌ل ده‌ستهه‌لاتێ یه، یان ئۆپۆزسیۆنێ یان بێلایه‌نه؟ نابیت ب رۆژدگه‌ل ده‌ستهه‌لاتێ بیت و ب شه‌ڤ دژی وان وان كار بكه‌ت، چنكو ئه‌و چه‌نده دیارده و یاریه‌كا هزری یا نه‌جوانه.
3- تشتێ خوه‌یه‌تی تێكه‌لی یێ گشتی نه‌كه‌ت، ئانكو پۆسته‌یه‌ك به‌رنه‌كه‌ڤتبیت یان بێ به‌هر ژهه‌ڤكێشا ده‌ستكه‌ڤتێن خه‌بات و ژیانێ ده‌ركه‌ڤتبیت ئه‌ڤجا ده‌ست بده‌ت دیاركرنا كێماسیان ل بن ناڤێ ره‌خنه‌كاریێ دا كوخوه نێزیكی دیتنا گشتی بكه‌ت.
4- رۆلێ خوه‌یێ ئه‌رێنی د ئاراسته‌كرنا جڤاكی دا به‌ره‌ف ئارمانجان بینیت هه‌ر چه‌ند بۆ وی ته‌حل بیت، و د ئه‌نجام داچالاك بیت د دامه‌زراندنا ژیانه‌كا جڤاكی یا ب بها دا بینیت.
5- چاره‌سه‌ریێن ب له‌ز رانه‌گه‌هینیت، ئانكو پشتی خواندنه‌كا كوور و هوور ژ نوو هزرا خوه ئاشكرا بكه‌ت، ژ بۆ ره‌وشه‌نبیری ده‌ست ناده‌ت ب ده‌ستڤه‌ئینانا ده‌وله‌تێ، سه‌ركه‌ڤتن و كه‌رامه‌تێ گوری ئاڤ، كه‌هره‌ب، گاز، غاز، موچه و بودجێ.. . و هتد بكه‌ت، چنكو د كوكا خوه دا پرۆژێ شۆرشڤانیێ ره‌وشه‌نبیرێ كورد سیاسی بوو و نه‌كو خزمه‌تگوزاری بوو.
6- ئاگه‌هداری مه‌ترسیێن راستی ملله‌تی دبن، ئه‌م ژهندێ لاوازترین چاڤ ل ره‌وشه‌نبیره‌كێ ئورۆپی یان ئه‌مریكی بكه‌ین، راسته نیچه‌ی نهیلیست خوازی به‌رهه‌م ئینات و سار ته‌ری هه‌بوونگه‌ری به‌رهه‌م ئینا، لێ جڤاكێ وان ژ به‌ری چه‌ند چه‌رخان تایبه‌تمه‌ندی و ده‌رهاڤێژێن قوَناغا پشتی رزگاربوونێ ل پاش خوه هێلا بوون، گرنگه ره‌وشه‌نبیر دگه‌ل بهایێن مرۆڤایه‌تی و راسته‌قینه یێن جڤاكێ خوه بیت و خوه دووری خه‌ون و خه‌یالان بكه‌ت.
7- هه‌كه ته‌ڤلی ده‌ستهه‌لاتێ بوو گرنگه نه ب ره‌نگه‌كێ كورانه بیت، نابیت ببیته ئالاڤه‌ك كرێگرتی د ده‌ستێ باسكه‌كێ خراپكارێ حزبا خوه دا، هه‌كه شیابا سكه‌كێ چاكسازیخواز بدامه‌زرینیت باشتره هینگێ به‌لكو ببیته ئاراسته‌كار د ناڤ حزباخوه دا، و هه‌كه نه بلا تاگیریا باسكێ باش د ناڤ حزبا خوه دا بكه‌ت، ره‌وشه‌نبیرێن مالیزیا پشته‌ڤانیا مه‌هاتیر محه‌مه‌دی كرن هه‌تاكو مالیزیا بووی پلنگه‌ك ئابووری، ره‌وشه‌نبیرێن باشوورێ ئه‌فریكیا پشته‌ڤانیا ماندێلای كرن هه‌تا ژناڤبرنا جوداكاریێ نڤشی.
8- دیتنه‌كا چاره‌سه‌ركارانه بۆ ئاریشان هه‌بیت ژ به‌ری ببنه قه‌یران، و هه‌كه نه بلا (حلوسگ)هه‌بیت وه‌كی: نابیت به‌رژه‌وه‌ندیا حزبا خوه ل سه‌ر یا ملله‌تی بئێخیت، یان خه‌لكه‌كێ دیترخائین بكه‌ت.. . و هتد، ب گۆتنه‌كا دیتر نابیت هزر، د یتن و نڤیسینێن وی دا ببنه پشكه‌ك ژ قه‌یرانان.
9- نابیت بگه‌هته وی ئاستێ نزمێ هزری كو مرۆڤێ كورد بێ ئیراده و كه‌رامه‌ت بكه‌ت، و ببته ئالاڤه‌كێ شكاندنا پیرۆزی وكه‌ساتیا مرۆڤێ كورد و د ئه‌نجام دا باوه‌ری ب خوه نه‌مینیت.
10- بزانیت پرانیا جاران چاره‌سه‌ریا ئاریشه و قه‌یرانان رۆلێ لۆژیكی و سنجیێ هه‌موو تاكێن جڤاكیه و ئه‌و ژی ده‌رئه‌نجام (تاكه‌كه)، رۆماننڤیسێ ناڤدارێ ئه‌مریكی همنگوای باوه‌ری ب هنده‌ك به‌هایێن ئه‌مریكا نه‌بوون به‌لێ چوو شه‌ڕی.
11- بێلایه‌ن بیت د دیاركرنا هزر و كارێن نه‌رێنی یێن خوه و یێن به‌رامبه‌ری خوه دا و (تسویق) كرنا هزرێن نه‌دروست نه‌كه‌ت.
12- هیڤی به‌خشبیت د ته‌نگاڤیان دا چونكو د ئاریشه و قه‌یرانان دا هزركرنا چاره‌سه‌ركارانه لاواز و كێم دبیت.
ب بۆچوونا مه هه‌كه كار ل سه‌رخالێن ژێ گۆتی هاته‌كرن وه‌كو (كارنامه) به‌لكو مفا ژ زیانا وێ پترتر بیت.
نيشاندانWP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com