ژیار عەلی سەرگەلی *

دیاریكركرنا هنگڤینێ كوردستانێ وەكو دیاریەكا دبلۆماسی ژ لایی سەرۆك بارزانی ڤە بۆ بەرهەمێ خومالی و كەرتێ چاندنێ ل هەرێما كوردستانێ ل رویێ هێمایی ڤە گرنگە و كاریگەریەكا بەرچاڤ هەیە، ل سەر ئابۆرێ ناڤخۆیی و ب بازاركرنا چاندنێ و ناسنامەیا نیشتمانی هەیە، ب تیشك ئێخستنە سەر تایبەتمەندیێن دەڤەران.
ئەڤ پێنگاڤە هەر چەندە هێمای یە، بەلێ یا ب سەنگ و ستراتیژیە و هاندانە بۆ وەبەرهێنانێ ل بەرهەمئینان و پرۆسێسا چاندنێ دا، تیشكێ دئێخیتە سەر تایبەتمەندیێن دەڤەرێ و كەرتێ چاندنێ ل دیدگایەكا بەرفرەهتر یا گەشەپێدانا ئابووری و نوینەراتیا نیشتمانی دا تێكەل دكەت ئەگەر پشتگیریا دامەزراوی و ستراتیژیێن بازاڕكرنێ و پلانا پەرەپێدانا هناردەكرنێ ل دویڤ خۆرا بینیت دشێت كەرتێ چاندنێ بە شێوەیەكی بەرچاڤ بەر ب پێشڤە ببەت و ئەڤە ژی هاریكارە بۆ گەشەیا ئابووری.
رۆلێ ستراتیژی یێ بەرهەمێ خومالی ب شێوەكێ گشتی و ب تایبەت هنگڤینی ل گەشەپێدانا ئابووری و ناسنامەیا نیشتمانی. ل ڤێرە دا ب چەند خالێن گرنگ ڤێ كریارێ ئیخینە بەرچاڤ:-
1- بەرەڤ پێشڤەبرنا بەرهەمێن خومالی یێ چاندنێ :- هەلبژارتنا هنگڤینی ژلایی جەنابێ سەرۆك بارزانی ڤە و ل باژێرێ پاریس ل وەلاتێ فرەنسا، وەكو دیاریەكا دبلۆماسی، ب تایبەت بەرهەمەكێ چاندنێ یێ كوالیتی بەرز و خۆش و تام ل دەڤەرێ ل سەر پلاتفۆرما نیشتمانی و نێڤدەولەتی بهێتە نمایشكرن، ئەڤە دێ بیتە ئەگەرێ دیتن و ب ناڤودەنگیا بەرهەمێ خومالی یی چاندنێ بەرز و بلند نرخینیت.
2- هاندانا ب بازاڕكرنا بەرهەمێ چاندنێ و زێدەكرنا بەهایێ بەرهەمی.
ئەڤ جۆرە دیارییە گرنگیا پرۆسێسا چاندنێ و براندكرن و پۆلینكرنا بەرهەمی دەردئێخن. بەهای ئابووری بیتە ئەگەرێ گوهۆرینا بەرهەمێن چاندنێ یێن خاڤ بۆ كەلوپەلێن پر بها یێن زێدەكری وەك هنگڤینی، كو بهایەكێ بەرزتر ل بەهای ل بازاڕی دا دێ ئینیت و شیانا هناردەكرنێ پێشكێش كەت.
3- پاڵپشتی بۆ ئابووریێن هەرێمێ :-
ئەڤ كریارە ب شێویەكێ ناڕاستەوخۆ پاڵپشتیا ئابوورییا ناڤخۆیا هەرێمێ دكەت. زێدەبوونا سەرەنجێ دشێت ببیتە ئەگەرێ زێدەبوونا حەز و وەبەرهێنانێ ل پیشەسازیێن پرۆسێسا چاندنێ و دەست ڕاگەهشتن ب بازاڕێ باشتر بۆ جۆتیاران و بەرهەم هێنەران.
4- هێزا نەرم و شووناسێ كولتووری:-
هنگڤین ئێكە هێمایێن ناسنامەیا بەرهەمێ چاندنێ ل كوردستانێ. بكارئینان د چارچووڤەكێ دبلۆماسی دا، شانازیا كولتووری بهێز دكەت و كەرتێ چاندنێ ل سەر ئاستیێ دەڤەرێ وەكو پارچەك ژ وێنێ نیشتمانی یێ هەرێمێ و ئیراقێ نیشاددەت.
5- هاندان بۆ ستراتیژیا هەناردەكرنا بەرهەمێ چاندنێ:-
ئەڤ ئاماژەیە دبیت هاندەرەك بیت بۆ داڕێژەرێن سیاسەت و وەبەرهێنانێ سەبارەت ب شیانا هناردەكرنا بەرهەمێن كوردستانێ، ب تایبەت ل دەڤەرێن ب ئاخا پیت و هەمی رەگەزێن بەرهەم ئینانێ هەین ب خۆش حالی ڤە ئەڤە هەمی ل كوردستانێ هەنە.

* ئەندازیارێ چاندنێ