دیدار، سالار محه‌مه‌د دۆسكی”

پتر ژ 50 سالانه‌ هه‌لبه‌ستێ‌ دنڤیست، به‌رهه‌فكه‌ر و پێشكێشكه‌رێ‌ چه‌ندین پرۆگراما بوویه‌ ل ئێزگێن كوردی ل به‌غدا و دناڤا شوره‌شێ‌، پشتی سه‌رهلدانا پیرۆز  رۆله‌كێ‌ كاریگه‌ر هه‌بوویه‌ دناڤا هێزێن له‌شكه‌ری دا، چه‌ندین قوناغێن سه‌خت و دژوار ده‌ربازكرینه‌.

عه‌بدولحافز ئه‌نوه‌ر مایی، د دیداره‌كێ‌ دا ل گه‌ل رۆژناما ئه‌ڤرۆ گۆت: پشتی دروستبوونا كومارا عیراقێ‌ ل سه‌ر ده‌ستێ‌ سه‌رۆك عه‌بدوالكریم قاسم، ل سه‌ر داخازا بابێ‌ خوه‌ چوومه‌ به‌غدا و ئه‌و چه‌ند سال بوو بابێ‌ من هاتبوو دویرئێخستن و پێشتر مامۆستا بوو ل ( بارزان و شێروانا مه‌زن) دووڤ دا هاتبوو شێخان ماوێ‌ ساله‌كێ‌ مابوو و دووڤ دا فه‌رمانا گرتنا وی ده‌ركه‌ت بوو ئه‌و ژی ره‌ڤی بوو چوو وه‌لاتێ‌ توركیا دووڤ دا زڤری عیراقێ‌ و ل ده‌ڤه‌را دۆسكیا ل مالا (سه‌عید ئاغای) دووڤ دا قه‌ستا ده‌ڤه‌را مزیریا كر ل مالا(عه‌بدوالعزیز حه‌جی مه‌لو) ژڤان بوو  قه‌ستا كومارا كوردستان بكه‌ن ل مهابادێ‌ و (ئسماعیلێ‌ سه‌عید ئاغای) هاتبوو ئاگه‌هداركرن كو ل گوندێ‌ به‌رئاشێ‌ بگه‌هنه‌ ئێك و پێكڤه‌ بچن، پشتی بابێ‌ من چوویه‌ وی گوندی و گه‌له‌ك ل هیڤیا هه‌ر دوكان ما، (عه‌بدولعزیز) گیرو بوو و (ئسماعیلێ‌ سه‌عید ئاغای) ژی خوه‌ كوشت بوو چونكه‌ بابێ‌ وی نه‌هێلا بوو و بابێ‌ من ل ماله‌كێ‌ ل هیڤیا هه‌ر دوكان بوو و بابه‌ت نه‌زانی و بۆ شه‌ڤ پولیس هاتن و بابێ‌ من ده‌سته‌ سه‌ركر و به‌ره‌ف ئامێدیێ‌ بر و دووڤ دا به‌ره‌ف باژێرێ‌ مویسل بر، وی ده‌می هاتبوو به‌لاڤه‌كرن كو هه‌ر كه‌سه‌كێ‌ جهێ‌ ئه‌نوه‌ر مایی نیشا پولیسان بده‌ت خه‌لاتێ‌ وی دێ‌ (50) دیناربن و ره‌نگه‌ كه‌سه‌كی جهێ‌ وی نیشادابیت بۆ وه‌رگرتنا پاران وی ده‌می گه‌له‌كێ‌ بچویك بووم و ه‌ك خه‌ونێ‌ دهێته‌ بیرامن ده‌مێ‌ بابێ‌ من هاتیه‌ ده‌سته‌ سه‌ركرن چونكه‌ ئه‌ڤه‌ ل دووماهی یا سالێن چلان بوو، پشتی بورینا دو سالان و دادگه‌ه پێ‌ هاتیه‌كرن ژ وه‌زیفێ‌ هاته‌ دویرئێخستن و هاته‌ ئازادكرن.

عه‌بدولحافز ئه‌نوه‌ر مایی، زێده‌تر گۆت: پشتی بابێ‌ من هاتیه‌ ئازادكرن قه‌ستا مال كر و ده‌ست هاڤێته‌ كارێ‌ جوتیاریێ‌ وی ده‌می چ ژ كارێ‌ جوتیاریێ‌ ژی نه‌زانی و بتنێ‌ سه‌رپه‌رشتیا كارێ‌ جوتیاریێ‌ دكر و خه‌لكی مولكێ‌ مه‌ دكر و بتنێ‌ ئه‌وی سه‌رپه‌رشتیاری دكر و ئه‌ڤه‌ به‌رده‌وام بوو هه‌تا سالا 1958ێ‌ و هاتنا عه‌بدوالكریم قاسم بۆ سه‌ر كورسیكا ده‌ست هه‌لاتێ‌ ل عیراقێ‌ و هاتنا سه‌ركردێ‌ نه‌ته‌وا كورد مه‌لا مسته‌فا بارزانی ژ روسی بۆ عیراقێ‌ بابێ‌ من قه‌ستا به‌غدا كر و جاره‌كا دی ڤه‌گه‌ریا سه‌ر وه‌زیفێ‌ خوه‌ ڤه‌ .

عه‌بدولحافز ئه‌نوه‌ر مایی، ئاشكراكر كو پشتی چووینه‌ به‌غدا دایكا من ژی هات و مالا  مه‌ چوو وێرێ‌ و چه‌ند خانی حوكمه‌تێ‌ دابوونه‌ مه‌لا مسته‌فا بارزانی و ره‌حمه‌تی مه‌لا مسته‌فای خانیه‌ك دابوو مه‌ و من قوناغا ئاماده‌یی ل به‌غدا بدووماهی ئینا و هێشتا ل قوناغا ئاماده‌یی ده‌مه‌كی دناڤبه‌را عه‌بدوالكریم قاسم و مه‌لا مسته‌فا بارزانی تێك چوو و بابێ‌ من ل گه‌ل ( صالح یوسفی و جه‌رجیس فه‌تحولا) بۆ جارا دووێ‌ هاته‌ ده‌سته‌سه‌ركرن وی ده‌می ل قوناغا پێنجێ‌ ئاماده‌یی بووم و من سه‌ردانا زیندانێ‌ كر و من به‌ته‌نی بۆ برن، دووڤ دا بابێ‌ من ل گه‌ل برایێ‌ منێ‌ مه‌زن (مه‌عسوم) هاتنه‌ ته‌فیكرن بۆ (كه‌لها صالح) دووڤ دا چوومه‌ كولیژا ئادابێ‌ پشكا زمانێ‌ كوردی وێ‌ پشكێ‌ هاته‌ وه‌رگرتن و هه‌ر چار سالێن خواندنا خوه‌ من ب دووماهی ئینان و ل قوناغا دووێ‌ ل كولیژێ‌ من هه‌ڤاله‌كا خوه‌ خواست كو خه‌لكا باژێرێ‌ سلێمانیێ‌ بوو و پشتی من بۆچوونا بابێ‌ خوه‌ وه‌رگرتی گۆت تۆیێ‌ ب كه‌یفا خوه‌ی و رێك ل من نه‌گرت وی ده‌می بابێ‌ من و برایێ‌ من هاتبوونه‌ ئازادكرن و چه‌ند رۆژا بابێ‌ من ما و ل سه‌ر فه‌رمانا حزبێ‌ به‌ره‌ف خانه‌قینێ‌ چوو و بۆ به‌رپرسێ‌ له‌شكه‌ری ل ده‌ڤه‌را (مه‌مو) و پشتی پێكئینانا خێزانێ‌ هێشتا ل قوناغێن سیێ‌ و چارێ‌ بووینه‌ خودان زارۆك و به‌رده‌وام بوو ل گه‌ل من هه‌تا بوویه‌ مامۆستا و ل سالا 2003ێ‌ وه‌غه‌را دووماهیێ‌ كر.

عه‌بدولحافز ئه‌نوه‌ر مایی، گۆتژی: ژ قوتابیێن زیره‌ك بووم و كه‌سێ‌ ئێكێ‌ بووم ل ئاماده‌یا مه‌ركه‌زی و ده‌مێ‌ چوویمه‌ كولیژێ‌ ل پشكا زمانێ‌ عه‌ره‌بی هاتمه‌ وه‌رگرتن ومن ده‌وام ژی كر بۆ ماوێ‌ هه‌یڤه‌كێ‌، كه‌سه‌كی گۆت بوو بابێ‌ من ته‌ چه‌وا كورێ‌ خوه‌ هنارتیه‌ پشكا زمانێ‌ عه‌ره‌بی و پشكا زمانێ‌ كوردی ل زانكۆیێ‌ هه‌یه‌ و هاته‌ مال گۆت په‌رتووكێن خوه‌ راكه‌ و هنارمه‌ ده‌ف سه‌رۆكێ‌ پشكا زمانێ‌ كوردی و پشتی نڤیساره‌ك من پێشكێشكری و چوومه‌ ده‌ف راگرێ‌ كولیژێ‌ وی ژی ئێكسه‌ر گۆت ئه‌ف پشكه‌ بۆ وه‌ هاتیه‌ دروستكرن تۆ كورێ‌ (ئه‌نوه‌ر مایی) وی ده‌می بابێ‌ من ئه‌ندامێ‌ ئێكه‌تیا نڤیسه‌رێن عیراقی بوو و ده‌سته‌یا كارگێری بوو و هاتمه‌ وه‌رگرتن ل پشكا ناڤبری وی ده‌می دو مامۆستایێن مه‌ زاراڤێ‌ كرمانجی وانه‌ گۆتن(جگه‌رخوین، سه‌دیق ئه‌ترووشی) و مامۆستایێن مه‌ (عه‌لائه‌دین سوجادی، عه‌بدولا گوران، پائیزا ره‌فیق حولمی) زێده‌باری دو مامۆستایێن زمانێ‌ ئنگلیزی و عه‌ره‌بیێ‌ ل قوناغا ئێكێ‌ بزحمه‌ت ده‌ربازبووم.

ل دور رۆلێ‌ سیاسی ژی و هه‌ستا نه‌ته‌وه‌یی، مایی گۆت: ل سالا 1957ێ‌ هێشتا قوتابی ل قوناغا ناڤنجی برایێ‌ من به‌لاڤوكێن پارتی دیموكراتی كوردستان دگه‌هاندن و بیرا من ده‌مێ‌ بابێ‌ من ژی هاتیه‌ ده‌سته‌سه‌ركرن من ئاگه‌ه ژێ‌ هه‌بوو سه‌را هه‌لویستێ‌ ویێ‌ نه‌ته‌وه‌یی بوو وی ده‌می هزره‌ك بۆ من دروست بوو كو كورد مه‌قدورن و ده‌مێ‌ بوویمه‌  پارتی فه‌ریق بابێ‌ ژیانێ‌ و خالد ئه‌حمه‌د ئێكمالی،مكائیل قارقاره‌ڤای، سه‌دیق عه‌لی ئامێدی، كه‌مال خه‌یات و ئێكه‌تیا قوتابیێن كوردستانێ‌ بووین و ل دهۆكێ‌  گه‌له‌ك بهێز كه‌فت و شانێن حزبی هاته‌ دروستكرن.

مایی به‌حسێ‌ سه‌ربورا خوه‌ ل گه‌ل شه‌عرێ‌ كر و گۆت: ل قوناغا ناڤنجیێ‌ من شه‌عر خواندن ب هه‌ر دو زمانێن عه‌ره‌بی و كوردی و  بابێ‌ من ژی نیشامن دان و شه‌عرێن( جزیری و ئه‌حمه‌دێ‌ خانی) دخواندن و بابێ‌ من په‌یوه‌ندی ل گه‌ل (ئه‌حمه‌دێ‌ نالبه‌ند) هه‌بوون ب شه‌عرێ‌ و به‌رسڤێن ئێك دو دان و ئه‌ڤه‌ هه‌می بوونه‌ ده‌سپێكه‌ك بۆ من و پشتی چوویمه‌ به‌غدا من ده‌ست ب نڤێسینێ‌ كر و ل قوناغا زانكۆیێ‌ بووم و كه‌سه‌ك هه‌بوو بناڤێ‌ (محه‌مه‌د ئحسان) خواست بهێمه‌ ئێزگێ‌ به‌غدا و من قه‌ستا ئێزگه‌ی كر و به‌رنامه‌ك بناڤێ‌(ئه‌ده‌بێ‌ كوردی) من پێشكێشكر و  بابێ‌ من پرۆگرام به‌رهه‌ڤ دكر و پرۆگرامه‌كێ‌ مێژوویی ژی من پێشكێش دكر و دووڤ دا فێربووم، وی ده‌می من ده‌ست ب نڤێسینا شه‌عرێ‌ كر وی ده‌می (حافز مسته‌فا قازی) ل رادیۆیێ‌ بوو و من شه‌عره‌كا خوه‌ راده‌ستی كر و من خواست وێ‌ شه‌عرێ‌ بوومن به‌لاڤكه‌ر ل گوڤارا رۆناهی كو وی ده‌می ئه‌و سه‌رنڤیسه‌ر بوو و پشتی شه‌عرا من دیتی گۆت دێ‌ به‌لاڤكه‌م و شه‌عرا من گه‌هانده‌ هه‌ژار موكریانی كو سه‌رپه‌رشتێ‌ لاه‌په‌رێ‌ ئه‌ده‌بی بوو و هه‌ژاری گۆتێ‌ شه‌عرا صالح یوسفی وێرێ‌ یه‌ وی گۆتێ‌ هه‌می صالح نیاسن به‌لێ‌ كه‌سه‌ك ڤی نه‌نیاسیت ڤێ‌ شه‌عرێ‌ به‌لاڤ بكه‌، شه‌عرا من بناڤێ‌( هه‌تا كه‌نگی) بوومن به‌لاڤكر و كه‌یفا من گه‌له‌ك هات و 24 هژماره‌ ژ وێ‌ گوڤارێ‌ ده‌ركه‌فتن و ل سالا 1960ێ‌ ده‌ركه‌ت بوو و خه‌لكی ئه‌و گوڤار دكری .

ناڤبری به‌حسێ‌ په‌یوه‌ندیا خوه‌ ل گه‌ل سترانبێژان كر و گۆت: ده‌مێ‌ چوویمه‌ ئێزگێ‌ كوردی (محه‌مه‌د ئه‌مین ئوسمان) شه‌عره‌ك دابوو (گولبهارێ‌) بناڤێ‌ (كورێ‌ گوندی) وێ‌ ژی گۆت و من گۆتێ‌ مامۆستا  ئه‌ز دێ‌ هه‌لبه‌سته‌كێ‌ دروست كه‌م ژ یا ته‌ باشتر و من هه‌لبه‌سته‌ك ل سه‌ر (بوهارێ‌ ) دروستكرن و هونه‌رمه‌ند( ئه‌حمه‌د خه‌لیل) ئاوازكر و (گولبهارێ‌) گۆت و ئه‌ڤه‌ ئێكه‌م هه‌لبه‌ستا من بوو، پشتی من گه‌له‌ك هه‌لبه‌ست داینێ‌ جاره‌كێ‌ هات چیرۆكه‌ك بوومن گۆت و خواست هه‌لبه‌سته‌كێ‌ پێ‌ دروست بكه‌م و چیرۆكا وێ‌ ل سه‌ر ڤیانا كوره‌كی بوو  و ئه‌و كور قوتابی بوو ل كولیژا پزیشكی و كه‌سه‌كێ‌ گه‌له‌ك هێژا بوو  و ئه‌و هه‌لبه‌ست من بۆ دورستكر بناڤێ‌ (دلێ‌ بێ‌ برین هاش چ نه‌بوو) هزر و بابه‌تێن وێ‌ بوون، هه‌لبه‌ستا (كه‌وا سپێدێ‌ بخوینه‌) چیرۆكا وێ‌ ل چایخانه‌كێ‌ بووم ل جادا ره‌شید به‌غدا  و چه‌یخانا بێ‌ ده‌نگ بوو وی من هزرێن گوندی كرن و ده‌مێ‌ كه‌وا دخاند و هزرێن زارۆكینیێ‌ هاتنه‌ بیرا من و گه‌له‌ك خه‌ریب بووم ژ گوندی چونكه‌ چه‌ند سال بوو شه‌ر بوون و گه‌له‌ك كارتێكرن ل من هاته‌كرن و چ نه‌ما بكه‌مه‌ گری و ئه‌و هه‌لبه‌ست من دروستكر و ئاوازا (ئه‌حمه‌د خه‌لیل) بوو هه‌تا (70) هه‌لبه‌ستا من داینه‌ (گولبهارێ‌) من هه‌لبه‌سته‌ك دابوو (حه‌سه‌ن جزیری) بناڤێ‌ ( چ بیكه‌ خوه‌ خه‌ملاندی) و دیسا (فه‌خری بامه‌رنی، باكوری) تێكه‌لی من ل گه‌ل (فوئاد ئه‌حمه‌د و ته‌حسین تاها) هه‌بوو گه‌له‌ك جارا هونه‌رمه‌ند(ته‌حسین تاهای) هزر دامن و حه‌زدكر هه‌لبه‌سته‌كێ‌ بۆ دروست بكه‌م و من هوسا نه‌دڤیا و من گۆتێ‌ ئه‌ز دێ‌ هه‌لبه‌ستێ‌ دروست كه‌م، گه‌له‌ك داخباری هونه‌رمه‌ند(عه‌لی مه‌ردان) بووم چونكه‌ كه‌سه‌كێ‌ سه‌ركه‌فتی بوو.

مایی گۆت: ل سالا 1963ێ‌ ده‌مێ‌ بابێ‌ من شه‌هید بووی ل زیندانێ‌ دابووم و پسمامه‌كێ‌ شه‌هید (صالح یوسفی ) هاته‌ زیندانێ‌ ل ده‌ف من و حه‌فتحه‌ خواندن و نووچێ‌  شه‌هید بوونا بابێ‌ من گه‌هانده‌ من وی ده‌می گه‌له‌ك من كره‌ گری چونكه‌ زیندانێ‌ دابووم وێ‌ شه‌ڤێ‌ نه‌ نڤستم و پشتی به‌ردایم چووم من پرسیاركر دیار بوو ل (به‌ربانكێ‌) ل بامه‌رنێ‌ شه‌هید بوویه‌، ده‌مێ‌ خێزانا من ژی ده‌یكا هه‌ڤالی وه‌غه‌ركری من كره‌ گری چونكه‌ قوربانی بۆ خاترامن دابوون.

عه‌بدولحافز ئه‌نوه‌ر مایی، گۆت: هێشتا ل قوناغا چارێ‌ ل زانكۆیێ‌ ناڤێت مه‌ هاتنه‌ نڤێسین كو دێ‌ چینه‌ كولیژا له‌شكه‌ری راهێنانا كه‌ین و دێ‌ بینه‌ ئه‌فسه‌رێن یه‌ده‌ك و دێ‌ پشكنین بۆ مه‌ هێنه‌كرن و حه‌فت هه‌یڤان مه‌ راهێنانكرن و دووڤدا بوومه‌ ئه‌فسه‌ر و دووڤ دا هاتمه‌ دامه‌زراندن وه‌ك مامۆستا ل (ئێسفنێ‌) ماوێ‌ ساله‌ك و نیڤا مام و چوومه‌ عه‌سكه‌ریێ‌ ل سالا 1967ێ‌ و شه‌ش هه‌یڤان ماین و ڤه‌گه‌ریاینه‌ مال وی ده‌می مووچێ‌ من (67) دینار بوون و پشتی ڤه‌گه‌ریایم  ول سه‌ر داخازا هه‌ڤالی به‌ره‌ف سلێمانیێ‌ و قه‌لادزێ‌ و هه‌له‌بجه‌ چووین و دووڤ دا چوومه‌ عه‌سكه‌ریێ‌ ڤه‌  و دووڤ دا ره‌ڤیم ژ عه‌سكه‌ریێ‌ و من قه‌ستا ناڤ رێزێن پێشمه‌رگه‌ی كر و ل ئێزگێ‌ ده‌نگێ‌ كوردستانا عیراقێ‌ من ده‌وامكر  و گه‌هشتمه‌ چوومان هه‌تا شوره‌ش ب دووماهی هاتی و ی ده‌می ل ئیدارا ئێزگه‌ی بووم و به‌رپرسێ‌ پشكا كرمانجی بووم ، ده‌مێ‌ فرۆكه‌ك كه‌فتبا یات سه‌ركه‌فتنه‌كا مه‌زن پێشمه‌رگه‌ی ده‌ست ڤه‌ ئینابا مه‌ دكره‌ هه‌وار  هه‌تا جاره‌كێ‌(دارا توفیق) گازی مه‌ كر  و گۆت: مه‌لا مسته‌فا بارزانی گۆتیه‌ هین گه‌له‌ك ب هێز گازی دكه‌ن و بلا پیچه‌ك ئارام بیت و (بارزان مه‌لا خالد) گه‌له‌ك ب قوت دگۆت و (دارای) گۆت: ما چ چێبوویه‌ هنده‌ هین مه‌زن دكه‌م.

عه‌بدولحافز ئه‌نوه‌ر مایی، پشتی عه‌فیا مه‌هاتی زڤریمه‌ سه‌ر مامۆستایێ‌ و بوومه‌ مامۆستا ل هه‌له‌بجه‌ هه‌تا سالا 1979ێ‌ هاتمه‌ دهۆك ل ئاماده‌یا بازرگانی و دووڤ دا ئاماده‌یا برایه‌تی و سالا 1980ێ‌ برمه‌ عه‌سكه‌ریێ‌ هه‌تا سالا 1990 به‌رده‌وام بووم وی ده‌می رائید بووم، پشتی سه‌رهلدانێ‌ من قوتابخانا له‌شكه‌ری ل زاویته‌ دروستكر و چه‌ند خول تێدا ده‌رچوون  نوكه‌ هه‌می ئه‌فسه‌رن و خودان پله‌نه‌ و دووڤ دا چوومه‌ فه‌رماندێ‌ و جاره‌كا دی ڤه‌گه‌ریامه‌ زاویته‌ و دووڤ دا چوومه‌ كولیژا له‌شكه‌ری ل زاخۆ  و حه‌فت سالان به‌رده‌وام بووم.و هه‌تا نوكه‌ نه‌هاتیمه‌ خانه‌نشینكرن.