NO IORG
Authors Posts by naci bedel

naci bedel

15011 POSTS 0 COMMENTS

27

ئه‌ڤرۆ، نه‌وزاد هلۆری:

رێڤه‌به‌ریا گشتی یا گه‌شت و گۆزارێ‌ ل پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ ب پشكداریا پڕانیا دام و ده‌زگه‌هێن كارگێری، به‌رهه‌ڤیان بۆ ئه‌نجامدانا مه‌زنترین پێشانگه‌ها گه‌شت و گۆزاری ل كوردستانێ‌ دكه‌ت كو بڕیاره‌ ل27/9/2021  ل دهۆكێ‌ بهێته‌ ڤه‌كرن.

د. خه‌یری عه‌لی، رێڤه‌به‌رێ‌ گشتی یێ‌ گه‌شت و گۆزارا پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ گۆت: “ب هه‌لكه‌فتا رۆژا جیهانیا گه‌شت و گۆزارێ‌، ئه‌م ب هه‌ڤكاری ل گه‌ل وه‌زاره‌تا چاندن و كارگێریا پارێزگه‌هێ‌ و ده‌سته‌یا گه‌شت و گۆزارێ‌ و دام و ده‌زگه‌هێن دی یێن كارگێری ل دهۆكێ‌ و پشكه‌ك ژ خودان ئۆتێل و مۆتێل و جهێن گوزاری ل عیراقێ‌، مه‌زنترین پێشانگه‌ها گه‌شت و گۆزارێ‌ ل سه‌ر ئاستێ‌ كوردستانێ‌ بۆ جارا ئێكێ‌ ل دهۆكێ‌ دێ‌ هێته‌ ئه‌نجامدان، پێشانگه‌ه بۆ ده‌ما سێ‌ رۆژان دێ‌ یا به‌رده‌وام بیت، دیسا هه‌ر د چارچوڤێ‌ پێشانگه‌هێ‌ دا، مه‌ ستراتیژیه‌كا هه‌ری ب هێز بۆ كه‌رتێ‌ گه‌شت و گۆزاری دانایه‌ و ده‌ما هه‌شت هه‌یڤان ئه‌م پێڤه‌ بووین و نوكه‌ ب داوی هاتیه‌”.

زێده‌تر گۆت: “مه‌ دڤێت روویێ‌ جوان یێ‌ پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ د هه‌موو بیاڤان دا بۆ جیهانێ‌ و كوردستانێ‌ دیار بكه‌ین، د پێشانگه‌هێ‌ دا هه‌موو ده‌ڤه‌رێن كوردستانێ‌ پشكدارن و هه‌موو پێكهاته‌ و ته‌خێن جڤاكی پشكدارن، له‌و ئه‌ڤه‌ ده‌رفه‌ته‌كا مه‌زنه‌ ل هه‌مبه‌ر پیشه‌كار و هونه‌رمه‌ند و جهێن گه‌شتیاری و بیاڤێن دی كو شیانێن خوه‌ نیشان بده‌ن”.

ناڤبری دیار كر، ئه‌ڤ ساله‌ پتری 300 هزار گه‌شتیاران قه‌ستا پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ كریه‌ و پترین رێژه‌ ژی ل هه‌یڤا حه‌فت بوویه‌.

32

ئه‌ڤرۆ، نه‌وزاد و مه‌حمود:

ده‌ما پێنج رۆژانه‌ چار گه‌نجێن سنوورێ ناحیا شێلادزێ چووینه‌ ده‌ڤه‌را نێروه‌ و رێكان و هه‌تا نوكه‌ نه‌ زڤڕینه‌.

سه‌ردار رێكانی، كه‌سوكار و گوندیێ ئێك ژ وان به‌رزه‌بوویان بۆ ئه‌ڤرۆ گوت: “ئه‌ڤه‌ نێزیكی پێنج رۆژانه‌ چار گه‌نجێن ده‌ڤه‌را مه‌ كو خه‌لكێ كۆمه‌لگه‌ها سیریێ نه‌، چووینه‌ ده‌ڤه‌را نێروه‌ و رێكان و هه‌تا نوكه‌ نه‌ زڤڕینه‌ ڤه‌ و ئه‌م چو ژ چاره‌نڤیسێ وان نزانین”.

زێده‌تر گوت: “هه‌ر چه‌نده‌ نزانن بۆچی نه‌ زڤرینه‌؟ به‌لێ دیاره‌ ده‌ڤه‌را نێروه‌ و رێكان ده‌ڤه‌ره‌كا نه‌ئارامه‌ و به‌رده‌وام شه‌ر و ئالۆزی و بۆردمانا فرۆكه‌ و توپخانه‌یێن توركیا لێ هه‌یه‌”.

ل دۆر ناسناما وان كه‌سان، ناڤبری گوت: “هه‌ر چار ل سیریێ دژین، بناڤێن (جه‌گه‌ر حامد ل گوندێ كریادێر، ئیبراهیم یوسف ل گوندێ ئه‌رتشی، جبرائیل ئیبراهیم ل گوندێ ئه‌رتشی و رێگر نه‌سره‌ت ل گوندێ بیاری) نوكه‌ كه‌سوكار و خه‌لكێ وان دخوازن ب سلامه‌تی بزڤڕنه‌ مالێن خوه‌”.

دیسا شڤان ئه‌رتشتی ئێك ژ كه‌سوكارێن وان گه‌نجان بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ گۆت: “ئه‌و گه‌نجه‌ ب مه‌ره‌ما راڤا ماسیا قه‌ستا ده‌ڤه‌را نێروه‌ و رێكان كریه‌ و بێ‌ سه‌رووشوون بووینه‌، دیسا ئه‌و جهێ وان قه‌ست كریێ‌ دكه‌ڤیته‌ سه‌ر رووبارێ‌ شین، نه‌هاتیه‌ بوردۆمانكرن و ده‌نگێ‌ بوردۆمانێ‌ لێ‌ نه‌هاتیه‌ بهیستن”.

23

هه‌ولێر، قائید میرۆ:

بڕیاره‌ هژماره‌كا پڕۆژێن ستراتیژی یێن كه‌رتێ وه‌به‌رهێنانێ بهێنه‌ بجهئینان و جێگرێ سه‌رۆكێ ئێكه‌تیا وه‌به‌رهێنه‌رێن كوردستانێ ژی ئاشكرا كر، ب ئه‌نجامدانا وان پڕۆژان ده‌لیڤێن كاری بۆ وه‌لاتیێن هه‌رێما كوردستانێ دێ په‌یدابن.

كه‌مال ئه‌حمه‌د، جێگرێ سه‌رۆكێ ئێكه‌تیا وه‌به‌رهێنه‌رێن كوردستانێ بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ دیار كر، ل هه‌رێماكوردستانێ 700 پڕۆژێن وه‌به‌رهێنانێ هاتینه‌ په‌سه‌ندكرن و ژ وان ژی 131 پڕۆژه‌یان مۆهله‌ت وه‌رگرتیه‌ ب بهایێ هه‌شت ملیار دۆلاران كو هه‌موو كه‌رتان بخوه‌ڤه‌ دگرن و گۆت: “ل گوره‌ی سیاسه‌تا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ زێده‌تر گرنگی ب پڕۆژێن ستراتیژی دهێته‌ دان، ئه‌وێن دبنه‌ ئه‌گه‌رێ‌ زێده‌بوونا داهات و بهێزكرنا ژێرخانا ئابووریا هه‌رێما كوردستانێ، ئه‌ڤه‌ ژی جهێ دلخۆشیا مه‌یه‌ كه‌رتێ وه‌به‌رهێنانێ گه‌شێ‌ بكه‌ت”.

كه‌مال ئه‌حمه‌د گۆتژی: “هژماره‌كا زۆرا ده‌لیڤێن كاری دێ هێنه‌ دابینكرن و به‌ری نوكه‌ ژی 50 هزار ده‌لیڤێن كاری ب رێیا پڕۆژێن وه‌به‌رهێنانێ هاتینه‌ په‌یداكرن، بێگومان خه‌لكه‌كێ زۆر ژێ‌ مفاداربوویه‌ و بووینه‌ خودان كار، ژ به‌ركو دامه‌زراندن ژی هاتیه‌ راگرتن زێده‌تر خه‌لكی نوكه‌ پێدڤی ب ده‌لیڤا كاری هه‌یه‌، هه‌موو بزاڤه‌ك دهێته‌ كرن ئه‌و پڕۆژه‌ بهێنه‌ بجهئینان یێن پێدڤیا ئه‌ڤرۆ یا هه‌رێما كوردستانێ بن”.

 

19

ئه‌ڤرۆ:

د. عه‌لی ته‌ته‌ر، پارێزگارێ دهۆكێ دوهی 14/9/2021 ل كوچكا مێهڤانداریان پێشوازی ل ئولیڤیێ دیكیوتینی، قۆنسلێ گشتی یێ وه‌لاتێ فره‌نسا ل هه‌ولێرێ و هه‌ردو په‌رله‌مانته‌رێن لژنا كۆچ و كۆچبه‌ران ل په‌رله‌مانێ فره‌نسا (سێبستیان) و (سونیا) و شاندێ د گه‌ل دا كر.

د هه‌ڤدیتنه‌كێ دا به‌حسێ په‌یوه‌ندیێن دێرین د ناڤبه‌را وه‌لاتێ فره‌نسا و هه‌رێما كوردستانێ دا و ره‌وشا ئاواره‌ و په‌نابه‌ران ل سنوورێ پارێزگه‌هێ و ئه‌و هاریكاریێن حوكمه‌تا هه‌رێمێ و حوكمه‌تا فره‌نسا پێشكێشی وان دكه‌ن ب گشتی هاته‌ كرن.

قۆنسلێ فره‌نسا و شاندێ په‌رله‌مانێ فره‌نسا دیار كر كو ئه‌و هاتینه‌ دا ژ نێزیك ره‌وشا ئاواره‌ و په‌نابه‌ران ل پارێزگه‌ها دهۆكێ بزانن و راپۆرته‌كا تێر و ته‌سه‌ل ل سه‌ر چێكه‌ن و بگه‌هیننه‌ لژنا كۆچ و كۆچبه‌ران ل په‌رله‌مانێ فره‌نسا بۆ وێ یه‌كێ هاریكاریێن پێدڤی بۆ ئاواره‌ و په‌نابه‌ران ل پارێزگه‌ها دهۆكێ بهێنه‌ دابینكرن.

پارێزگارێ دهۆكێ په‌سنا رۆلێ حوكمه‌ت و گه‌لێ فره‌نسا كر، ل هه‌مبه‌ر هه‌بوونا په‌یوه‌ندیێن دێرین د ناڤبه‌را هه‌ردو وه‌لاتان دا، هه‌روه‌سا سوپاسیا حوكمه‌تا فره‌نسا كر كو به‌رده‌وام هاریكاریا خوه‌جهێن ده‌ڤه‌رێ و ئاواره‌ و په‌نابه‌ران دكه‌ت و خواست كو ئاستێ هاریكاریێن مرۆڤایه‌تی بهێته‌ زێده‌كرن، چونكو ئه‌و رێژا زێده‌ یا ئاواره‌ و په‌نابه‌ران گڤاشتنێن به‌رده‌وام دئێخنه‌ سه‌ر بیاڤێن خزمه‌تگۆزاری و ره‌وش د خوازیت

پتر هاریكاری بهێته‌ كرن.

هه‌ژی گوتنێ یه‌؛ هه‌تا نوكه‌ ژی 20 كه‌مپێن ئاواره‌ و په‌نابه‌ران ل سنوورێ پارێزگه‌ها دهۆكێ هه‌نه‌.

36

دیدار، نیوار محه‌مه‌دسه‌لیم:
به‌ربژارێ‌ ژماره‌ 23 یێ‌ پارتی دیموكراتی كوردستان ل بازنا ئێك (دهۆك – ئامێدی) بۆ جڤاتا نوونه‌رێن عیراقێ‌ پرۆفیسۆر دكتور خه‌لیل غازی د دیداره‌كێ‌ دا بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ به‌حس ل به‌رنامێ‌ كارێ‌ خوه‌ بۆ چوونا به‌غدا دكه‌ت كو وه‌كو دێ‌ ئه‌و دبێژیت دێ‌ كار كه‌ت بۆ كاراكرن و ڤه‌كرنا بنگه‌ه و تایێن بانكێن (پیشه‌سازی، خانووبه‌ر و چاندنێ) ‏ل هه‌رێما كوردستانێ پێخه‌مه‌ت هندێ خه‌لكێ كوردستانێ ژی ژ پێدانا قه‌رزێن ئه‌وان مفادار ‏ببن. دیسا ئاشكه‌را ژی دكه‌ت كو دێ‌ داكوكیێ‌ و به‌ره‌ڤانیێ‌ و پشته‌ڤانێ‌ و دووڤچوونێ‌ لـ سه‌ر مافێن ملله‌تێ كورد یێن ‏سیاسی و دارایی و ئابووریی كه‌م لـ دووڤ دستووری و دبێژیت ژی: باشترین چاره‌سه‌ری بۆ ره‌وشا نها پێگریكرن ب دستووری و پره‌نسیپێن هه‌ڤپشكه‌ د ناڤبه‌را ته‌خ و چینێن جڤاكی دا دوور ‏ژ سه‌پاندا هێزا زورینه‌یێ‌.
ئه‌ڤرۆ: د. خه‌لیل غازی كی یه‌؟
د. خه‌لیل غازی: ئه‌ز پروفیسور د. خه‌لیل غازی دوسكی ژ دایكبوویێ‌ دهۆكێ‌ مه‌ ل‎ ‎سالا 1962ێ‌. خواندنا سه‌ره‌تایی و ئاماده‌یی ل‎ ‎دهۆكێ‌ تمام كریه‌.‏ به‌كالریوس ب زانستێن ئابووری ل زانكۆیا مووسل ل سالا 1987ێ‌ ب ده‌ست ڤه‌ ئینایه‌. ماسته‌ر ب زانستێن ئابووری و دارایی ل هه‌مان زانكۆ ل سالا 1990 ب ده‌ست ڤه‌ ئینایه‌. دكتورا ب زانستێن ئابووری د وارێ‌ گه‌شه‌پێدانا ئابووری ل سالا 2004 ل زانكۆیا سه‌لاحه‌دین هه‌ولێر ‏ب ده‌ست ڤه‌ ئینایه‌.‏ هه‌ر ژ سالا 1992ێ‌ و هه‌تا نوكه‌ ئه‌ندام و شیره‌تكار بوویمه‌ ل چه‌ندین لیژنێن ئابووری و دارایی ل سه‌ر ئاستێ‌ ‏پارێزگه‌ها دهۆكێ.‌ ئه‌ندام و شیره‌تكار بوویمه‌ ل جڤاتا ئابووری یا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ‌ هه‌ر ژ سالا 2009ێ‌.‏ مامۆستا و وانه‌بێژ بوویمه‌ ل زانكۆیا دهۆكێ‌ و نه‌ورۆز و زاخۆ، دیسا ل زانكۆیا دهۆك سه‌رۆك پشكێ‌ ئابووری و ‏د دوڤڤدا راگرێ‌ كولیژا كارگێری و ئابووری بوویمه‌ ژ سالا 2005- 2010ێ‌.‏ نوكه‌ به‌ربژارم ب ژماره‌ (23) ل بازنێ‌ (1) دهۆك- ئامێدی ل سه‌ر لیستا پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ ‏هه‌لبژارتنێن جڤاتا نوونه‌رێن عیراقێ‌.
ئه‌ڤرۆ: مه‌ره‌ما ته‌ ژ چوونا به‌غدا وه‌كو نوونه‌ره‌ك ل جڤاتا نوونه‌ران چیه‌؟
د. خه‌لیل غازی: ئارمانجا من ژ چوونا به‌غدا ئه‌گه‌ر سه‌ركه‌فتم دهه‌لبژلرتنا دا هه‌می زانین وسه‌ربوورێ‌ خوه‌ بكاربینم ‏بۆ داكوكیێ‌ ل سه‌ر مافێن ره‌وایێن هه‌رێما كوردستانێ‌ ب تایبه‌ت یێن په‌یوه‌ندیدار ب بسپوری وشاره‌زایا ‏من ڤه‌ وه‌ك ئابووری ناس.‏
ئه‌ڤرۆ: به‌رنامێ ته‌ یێ پاشه‌رۆژێ چیه‌؟ هه‌كه‌ هات و خه‌لكی باوه‌ری دا ته‌؟
د. خه‌لیل غازی: به‌رنامێ‌ منێ‌ كاری بۆ به‌غدا ل سه‌ر سێ‌ ته‌وه‌ره‌ێن سه‌ره‌كی سه‌ره‌كی یێ‌ راوه‌ستیایه‌؛ بابه‌تێن دارایی، دابینكرنا ده‌لیڤێن كاری بۆ گه‌نجان و بابه‌تێن گرێدایی گه‌شه‌پێدانا ئابووری.
ل سه‌ر ئاستێ‌ بابه‌تێن دارایی دێ‌ داكوكیێ‌ و به‌ره‌ڤانیێ‌ و پشته‌ڤانێ‌ و دووڤچوونێ‌ لـ سه‌ر مافێن ملله‌تێ كورد یێن ‏سیاسی و دارایی و ئابووریی كه‌م لـ دووڤ دستووری ب تایبه‌ت ل به‌ندێن (١٠٥، ١٠٦، ١١٠، ١١٢، ‏‏١١٤، ١٢١، ١٣٢، 140) و قانوونێن عیراقێ و بڕیارێن دادگه‌هێن بلند و تاوانان لـ دۆر مافێن ‏قوربانی و زیانڤێكه‌فتیێن (جینوسایدكرنێ، كێمیا بارانكرنێ، هه‌وێن ئه‌نفالان، ئاواره‌یێن ‏تورك و ئیرانێ، وێرانكرنا گوند و ژێرخانه‌یێن ئابووری ل كوردستانێ، شه‌هید و ‏بریندارێن شه‌رێ تیرورستێن داعش، تۆپبارانكرنا ده‌ڤه‌رێن سنوری یێن توركیا و ئیرانێ و ‏شایسته‌یێن دارایی یێن جوتیارێن كوردستانێ) و قه‌ره‌بووكرنا ئه‌وان ل هه‌رێما كوردستانێ‎.‎
‏به‌رهه‌ڤكرنا دیتن و پێشنیازێن تایبه‌ت و گونجایی بۆ پرۆژێ بوودجه‌یا سالانه‌ یا عیراقا ‏فیدرال بۆ پشتراستكرنا شایسته‌یێن دارایی یێن خه‌لكێ هه‌رێما كوردستانێ ژ پشكا ‏هه‌رێما كوردستانێ ژ (پێدانا مووچه‌یێ ته‌مام و به‌رده‌وام بۆ پێشمه‌رگه‌ و خانه‌شین و ‏فه‌رمانبه‌ران، شایسته‌یێن دارایی یێن هه‌موو ته‌خێن جڤاكی ب تایبه‌ت خێزانێن شه‌هید و ‏خودان پێدڤیێن تایبه‌ت و زیندانیێن سیاسی‎.‎
‏كاركرن بۆ قه‌ره‌بووكرنا هه‌رێما كوردستانێ ل سه‌ر لێبرینا پشكا هه‌رێما كوردستانێ ژ ‏بودجه‌یا عیراقێ هه‌ر ژ سالا ٢٠١٥ێ هه‌تا نوكه‌ كو به‌رده‌وامی هه‌یه‌، دیسان قه‌ره‌بوكرنا ‏مووچه‌خوران (فه‌رمانبه‌ران) ل سه‌ر پاشكه‌فتكرنا مووچه‌ و پێ نه‌دانا مافێن فه‌رمانبه‌ران یێن ‏دارایی‎.‎
ل دۆر ته‌وه‌رێ‌ په‌یداكرنا ده‌لیڤێن كارێ‌ دێ‌ كار كه‌ین ل سه‌ر پرۆژه‌ و بڕیارێن پشته‌ڤانیكرن و په‌یداكرنا ده‌لیڤێن كاری و ‏بكارئێخستنا گه‌نجێن بێكار ب تایبه‌ت ژ پێدانا قه‌رزێن بچووك بۆ پرۆژه‌یێن دارایی ‏بۆ ده‌رچوویێن زانكۆ و په‌یمانگه‌ه و ئاماده‌یێن پیشه‌یی‎.‎
‏ ‎پشته‌ڤانیكرن ل زێده‌تر كاراكرنا كه‌رتێ تایبه‌ت بۆ ڤه‌ژاندنا گه‌شه‌یا ئابووری پێخه‌مه‌ت ‏زێده‌تر پێدانا كاری بۆ ته‌خا گه‌نجان‎.‎
‏كاركرن ل سه‌ر زێده‌كرنا باجان ل سه‌ر بكارئێخستنا كۆمپانیێن بیانی.‏
كاركرن بۆ ره‌خساندنا باره‌كێ گونجایی و ئاسایی پێخه‌مه‌ت ڤه‌گه‌راندنا ئاواره‌یێن هه‌رێما ‏كوردستانێ بۆ جهێن وان بۆ هندێ زێده‌تر ده‌لیڤه‌یێن كاری بۆ ئه‌وان لـ جهێن وان په‌یدا ببن، ‏دیسان ده‌لیڤه‌یێن كاری بۆ گه‌نجێن مه‌ ژی زێده‌ ببن، كاركرن بۆ رێگریكرنێ ل سه‌ر ‏ئاواره‌بوونا وه‌لاتیێن باشوورێ عیراقێ بۆ هه‌رێما كوردستانێ، كو كاریگه‌ریا خۆ ل سه‌ر ‏كێمبوونا ده‌لیڤه‌یێن كاری و بلندبوونا یه‌كه‌یێن ئاكنجیبوونێ دكه‌تن‎.‎
ژ لایێ‌ گه‌شه‌پێدانا ئابووری ژی، كاركرن ل سه‌ر پرۆژه‌ یاسا و كاراكرنا یاسایێن هه‌ین یێن كو گرێدایی بۆ ‏پێشئێخستن و جێگیركرنا ئابوورێ هه‌ڤڕكیا ئازاد و دوور ژ ده‌ست ب سه‌رداگرتنێ.‏
‏كاركرن ل پرۆژێن قانوونان و بڕیارێن دبنه‌ ئه‌گه‌ر بۆ په‌یداكرنا بیاڤێن گونجایی بۆ ‏وه‌به‌رهێنانێ پێخه‌مه‌ت ڤه‌كێشانا سه‌ره‌نجێ سه‌رمایه‌دارێن ناڤخۆ و بیانی‎.‎
‏كاركرن ل سه‌ر په‌یره‌وكرنا سیاسه‌تا گومركی یا گونجایی بۆ ڕاگرتنا هه‌ڤسه‌نگیێ ‏د ناڤبه‌را زێده‌كرنا به‌رهه‌مێ ناڤخۆیی و جێگیركرنا بهایێ كه‌لوپه‌ل و خزمه‌تگوزاریان ‏دا.‏
‏كاركرن بۆ زێده‌كرنا بوودجه‌یا گه‌شه‌پێدان و ڤه‌ژاندنا ئابووری یا هه‌رێمێن دوور ژ ‏سه‌نته‌رێن باژێرێن مه‌زن‎.‎
كاركرن بۆ په‌یداكرنا بوودجه‌یێن پێدڤی بۆ پرۆژه‌یێن ئاكنجیبوونا خێزانان ب ‏تایبه‌تی بۆ ته‌خێن مامۆستا و گه‌نجان و كێم ده‌رامه‌تان‎.‎
كاركرن بۆ كاراكرن و ڤه‌كرنا بنگه‌ه و تایێن بانكێن (پیشه‌سازی، خانووبه‌ر و چاندنێ) ‏ل هه‌رێما كوردستانێ پێخه‌مه‌ت هندێ خه‌لكێ كوردستانێ ژی ژ پێدانا قه‌رزێن ئه‌وان مفادار ‏ببن‎.‎
‏كاركرن ل سه‌ر ده‌رئێخستنا قانوونێن گونجایی بۆ دامه‌زراندنا كۆمپانیێن پشكان ‏‏(مساهم) و یێن دلنیایێ و گره‌نتیێ ژ جورێن (كه‌سایه‌تی، هاتنوچوونێ، سۆتن.. هتد‎).‎
ئه‌ڤرۆ: د ناڤ به‌رنامێ پارتی دا تو دێ گرنیگێ ده‌یه‌ كیش برگان و ل سه‌ر كیشكان كار كه‌یی؟
د. خه‌لیل غازی: داكوكی ودووڤچوون ل سه‌ر مافێن هه‌رێما كوردستانێ‌ یێن دارایی ل په‌ی دستوورێ‌ (ب تایبه‌ت ماددێن‎ ‎‏105،106،110،112،114،121،132و140) و قانوونێن عیراقێ‌ ل دور مافێن(قوربانیێن جینوسایدا ‏كیمیا بارانێ‌ وئه‌نفالان، كوردستانیێن ئاواره‌بووین ل ئیران و توركیا، وێران كرنا گوند و ژێرخانا ئابووری، ‏قه‌ره‌بووكرنا كه‌سوكارێن شه‌هیدان و بریندار و زیان لێكه‌فتیێن شه‌رێ‌ تیرورستێن داعش و توپ بارانێن ئیران و توركیا ‏ل سه‌ر گوند و سنوورێن هه‌رێما كوردستانێ‌، مافێ‌ جووتیاران). ‏
ئه‌ڤرۆ: چه‌ند یا گرنگه‌ ئه‌ڤرۆ بچینه‌ به‌غدا؟
د. خه‌لیل غازی: ئه‌ڤرۆ چوونا به‌غدا ژ هه‌موو ده‌ما گرنگتره‌ ژ به‌ر كو هه‌ستیاریا قووناغا ئه‌م تێدا دبوورین هه‌ر بارودوخێ‌ ده‌ڤه‌رێ‌ و عیراقێ‌ و ململانێیا سیاسی و گوهۆڕینێن ‏چاڤه‌رێكری. ‏دیسان گرنگیا دیاركرنا سه‌نگێ‌ پارتی و دووباره‌ ببین پارتا ئێكێ‌ ل عیراقێ‌ و هه‌رێمێ‌.‏ ئێكلا كرنا چه‌ندین كێشێن سیاسی و دارایی د گه‌ل حوكمه‌تا فیدرال و لایه‌نێن سیاسی.‏
ئه‌ڤرۆ: چه‌ند یا گرنگه‌ ل به‌غدا د ئێكگرتی بین؟
د. خه‌لیل غازی: ئێكرێزی و ئێكگرتن و ئێك ده‌نگیا كوردستانیان رێكا راست و دروسته‌ بۆ زێده‌كرنا سه‌نگێ‌ هه‌رێمێ‌ ‏و ب ده‌ستڤه‌ ئینانا مافێن مه‌.‏
ئه‌ڤرۆ: تو دبینی دێ پارتی هه‌ر شێت بیته‌ پارتا ئێكێ ل سه‌ر ئاستێ عیراقێ و بۆچی؟
د. خه‌لیل غازی: بێ‌ گۆمان پارتی ئه‌ڤ جاره‌ دێ‌ ژماره‌كا پتر یا كورسیان ب ده‌ستڤه‌ ئینیت ل هه‌رێمێ‌ و عیراقێ‌. ژ به‌ر رۆلێ‌ ‏پارتی یێ‌ كاریگه‌ر یێ‌ سیاسی ل سه‌ر ئاستێ‌ عیراقێ‌ و سه‌نگا مه‌عنه‌وی د ناڤ جڤاكێ‌ مه‌ دا كو ڤه‌رێژا ‏خه‌بات و قوربانی یا كادر وئه‌ندامێن و لایه‌نگرێن پارتی.‏
ئه‌ڤرۆ: ئه‌و چ تشته‌ ل ده‌ف پارتی هه‌یی خه‌لك وێ‌ باوه‌ریێ بده‌تێ؟
د. خه‌لیل غازی: كارێ‌ به‌رده‌وام و سیاسه‌تا حه‌كیمانه‌ یا سه‌ركردایه‌تی یا پارتی بۆ ئاڤاكرنا كوردستانێ‌ و دیسان رولێ‌ ‏پارتی د هه‌ڤسه‌نگیا سیاسی یا عیراقی و ده‌ڤه‌رێ‌ دا و یا ژ وێ‌ هه‌موویێ‌ گرنگتر رۆلێ‌ حه‌كیمانه‌ یێ‌ سه‌رۆك بارزانی كو ئه‌ڤرۆ بوویه‌ ئێك ژ گرنگترین مه‌رجه‌عێن سیاسی ل هه‌رێما كوردستانێ‌ و عیراقێ‌ و سه‌ربۆرا وێ‌ یا سه‌ركرداتیكرنا هه‌رێما كوردستانێ‌ ژ هه‌موو روویه‌كی ڤه‌ ب تایبه‌ت ئاڤه‌دانكرن و ئه‌من و ئاسایش و پاقژی و خۆشگوزه‌رانیێ‌.
ئه‌ڤرۆ: پێشبینیێن ته‌ بۆ عیراقا داهاتی چنه‌؟
د. خه‌لیل غازی: چ گوهۆڕینێن مه‌زن په‌یدا نابن كو سه‌نگا لایه‌نێن سیاسی ب گوهۆڕیت لێ‌ دبیتن هنده‌ك هه‌ڤپه‌یمانێن ‏نوو په‌یدا ببن و ببنه‌ فشار بۆ باشكرنا بارێ‌ ئابووری ل عیراقێ‌.
ئه‌ڤرۆ: باشترین چاره‌سه‌ری بۆ ره‌وشا نها ل عیراقێ‌ هه‌یی چیه‌؟
د. خه‌لیل غازی: پێگیری ب دستووری و پره‌نسیپێن هه‌ڤپشكیێ‌‌ د ناڤبه‌را ته‌خ و چینێن جڤاكا عیراقێ‌ دوور ‏ژ سه‌پاندا هێزا زورینه‌یێ‌ و كار بۆ ئاڤاكرنا ئابوورێ‌ عیراقێ‌ ژ بووی په‌یداكرنا خزمه‌ت ‏و پێدڤیێن سه‌ره‌كی یێن وه‌لاتیان.‏
ئه‌ڤرۆ: ل دووماهیێ‌ ته‌ دڤێت چ بێژی؟
د. خه‌لیل غازی: ئه‌ز ب هیڤی مه‌ ئه‌م بشێین هه‌موو مافێن ره‌وا یێن گه‌لێ‌ كوردستانێ‌ ب ده‌ست ڤه‌ بینین ب رێكێن ‏قانوونی و ل په‌یی دستوورێ‌ عیراقێ‌ د چارچوڤێ‌ سازانه‌كا سه‌رانسه‌ری و باوه‌ریه‌كا موكم ب مافێن ‏چاره‌نڤیسێ ملله‌تێ‌ مه‌ و په‌یره‌وكرن و موكم كرنا دیموكراسیه‌تێ‌.‏
‏ ‏

17

ئه‌ڤرۆ، زنار زوبێر

د داخویانیه‌كێدا سه‌رۆكا یانا ئافره‌تێن دهۆكێ‌ گازنده‌ ژ ئێكه‌تیا ته‌پاپێی یا كوردستانێ‌ كرن ئه‌وێن ب تنێ‌ چار ملیۆن دینارا تیما فۆتسالا یانا پارێزگه‌هێ‌ خه‌لاتكرنی پشتی ل شوباتا بوری ناسناڤێ‌ قاره‌مانیا فۆتسالا كچان بۆ یانێن پلا نایاب یا وه‌رزێ‌ بوری ب ده‌ستڤه‌ ئینایی.

زێده‌تر جریسك یونس بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ گوت: د ده‌مه‌كی دا ئه‌م چاڤه‌ڕێ‌ بووین ئێكه‌تیا ته‌پا پێی یا كوردستانێ‌  پاداشتا قاره‌مانا خولا كوردستانێ‌ بۆ وه‌رزێ‌ 2020-2021  بشێوه‌كێ‌ ژ هه‌ژی بهێته‌ خه‌لاتكرن، لێ‌ ژ نشكه‌كێ‌ ڤه‌ كۆژمێ‌ هاتیه‌ دیاركرن بتنێ‌ چار ملیون دینار هاتینه‌ ته‌رخانكرن كو ئه‌ڤچه‌نده‌ دبینین كۆشتنا هیڤی و پشتگۆه خستنا وه‌رزشا ئافره‌تانه‌، ژبه‌ركو ئه‌ڤ كۆژمه‌یێ‌ خه‌لاتكرنێ‌ ل گه‌ل چو بوهایێن وه‌رزشی ناگۆنجیت كو یانه‌یه‌ك ژ سه‌رجه‌مێ‌ ده‌ه یاریان پێنچ یاری ژ ده‌رڤه‌یی پارێزگه‌هێ‌ ئه‌نجامبده‌ت و بۆ ماوێ‌ پێنچ هه‌یڤا خول یا به‌رده‌وامبیت.

هه‌روه‌سان ناڤهاتی گوت: ئه‌و كۆژمێ‌ هاتیه‌ دیاركرن بۆ یانا ئافره‌تێن دهۆكێ‌ جهێ‌ بێی رێزیكرنا وه‌رزشا ئافره‌تانه‌ كو مه‌زنترین ئێكه‌تیا وه‌رزشی ئه‌ڤ پاداشته‌ ده‌ستنیشانكری بۆ سه‌ركه‌فتیا ئێكێ‌ ئه‌وا تنێ‌ تێرا مه‌زاختیێن شاندێ‌ تیمێ‌ ناكه‌ت كو ل ده‌مه‌كی دایه‌ خه‌رجیێن یانێ‌ مه‌زاختی بۆ گرێبه‌ستێن یاریزانا، هاتن و چوون، ئۆتێل، خارن و پێدڤی تیمێ‌ كریه‌.

لدووماهیێ‌  ناڤهاتی پسیار كر ئه‌رێ‌ دێ‌ هوسا وه‌رزشا ئافره‌تا پێشكه‌فیت و گوت: داخازێ‌ ژ سه‌رۆكێ‌ چڤاتا وه‌زیران یێ‌ حكومه‌تا هه‌رێما كوردسانێ‌ رێزدار مه‌سرۆ بارزانی دكه‌ین ژ نێزك ئاگه‌هداریا ره‌وشا وه‌رزشا ئافره‌تێن كوردستانێ‌ بیت.

17

ئه‌ڤرۆ،

دهێته‌ چاڤه‌ڕێكرن ئه‌ڤرۆ هه‌شت یاریێن دی یێن ب هێز ژ قۆناغا كومان یا گه‌ڕا ئێكێ‌ ژ چارچووڤێ‌ قاره‌مانیا یانێن ئورۆپا قاره‌مانێن خولا چامپیونز لیگ بهێنه‌ ئه‌نجامدان و بڤی ره‌نگێ‌ خارێ‌.

كۆما ئێكێ‌.

یاریگه‌ها ئیتحاد دێ‌ دیداره‌كا ب هێز ل ده‌مژمێر 10ی شه‌ڤ خودانێن ئه‌ردی مانچسته‌ر ستی یا نئگلێزی و لایبزك یا ئه‌لمانی مێڤان دكه‌ت، مان ستی ب سه‌ركێشیا ستێرێن خوه‌ ره‌حیم سترلینگ، گۆندۆگان، كیڤین دی برۆین و تورێس گه‌شبینن ئێكه‌م سێ‌ خالان بده‌ستڤه‌ بینن لێ‌ لایبزیك ژ تیمێن ب سانه‌هی نابیت بۆ ژ ده‌ستدانا خالان، ژلایه‌كێ‌ دووڤه‌ پاریس سانجێرمان ب هیڤیێن مه‌زن ده‌ست یاریا خوه‌ كه‌ت به‌ره‌ ب ناسناڤێ‌ ئێكی ب هێزه‌كا نوو و سه‌ركێشیا ستێرێن خوه‌ لیونێل مێسی، مباپی، نه‌یمار و رامۆس بنه‌ مێڤانێن گران بۆ یانا كلۆپ برۆچ یا نه‌رویچی، د مێژوویا یاریێن واندا شه‌ش جاران هه‌مبه‌ری ئێك بووینه‌ پێنچ سه‌ركه‌فتن بۆ پاریسێ‌ و وه‌كهه‌ڤیه‌ك.

كۆما دویێ‌.

ئێك ژ یاریێن دی یێن بهێز ئه‌ڤرۆ ده‌مژمێر ده‌هی شه‌ڤ بهێته‌ كرن ده‌مێ‌ یانا لیڤه‌رپۆل یا ئنگلێزی مێڤانداریا هه‌ڤڕكا خوه‌ ئه‌ی سی میلان یا ئیتالی ل یاریگه‌ها ئانفێلد دكه‌ت، هه‌ردو یانه‌ ب ئارمانجا ڤه‌گه‌ڕاندنا هێزا خوه‌ دناڤ چامپیونز لیگێ‌ دا به‌رهه‌ڤن، خودانێن ئه‌ردی شیایه‌ شه‌ش ناسناڤان بده‌ستڤه‌بینت هه‌مبه‌ری وێ‌ میلان خودانا حه‌فت ناسناڤایه‌، بتنێ‌ دو جاران هه‌مبه‌ری ئێك بووینه‌ د چامپیونزێ‌ دا ئه‌وژی دیاریا دووماهیێ‌ دابوون، ل سالا 2005ێ‌ لیڤه‌رپۆل شیابوو ب لێدانێن په‌نه‌لتیێ‌ ناسناڤی ب ده‌ستڤه‌ بینت پشتی یاری ب سێ‌ گۆلان وه‌كهه‌ڤبووین، وه‌رزێ‌ 2007ێ‌ لیڤه‌رپۆلێ‌ تۆلێن خوه‌ ڤه‌كربوو و شیا ناسناڤی لسه‌ر كیستێ‌ وێ‌ بینت، یاریا دویێ‌ یا ڤێ‌ كۆمێ‌ ئه‌تله‌تیكۆ مه‌درید د هه‌مان ده‌م دا دێ‌ مێڤانداریا پورتۆ یا پورتۆگالی كه‌ت ئێك ژ یاریێن دی یێن بهێز، تۆمارا یاریێن دناڤبه‌را هه‌ردو تیما یه‌كسانی بوویه‌ ئانكو ژ شه‌ش یاریان دو سه‌ركه‌فتن بۆ هه‌ر تیمه‌كێ‌ و دو خوساره‌تی بووینه‌.

كۆما سێیێ‌.

یانا برۆسیا دورتمۆند یا ئه‌لمانی ب ژڤانه‌ ئه‌ڤرۆ ده‌مژمێر 7:45 شه‌ڤ  ده‌ست ب ڤه‌گه‌ڕاندنا هیڤیێن ده‌ستڤه‌ئینانا ناسناڤی بكه‌ت پشتی دووركه‌فتنێ‌ بۆ ماوێ‌ 14 سالان كو ئێكه‌م جار بوویه‌ قاره‌مانا چامپێۆنزێ‌ بوون،دیاریا ئه‌ڤرۆ دا دێ‌ بیته‌ مێڤانا پیشكتاش یا توركی ئه‌وا خه‌وان بۆ قۆناغێن دووماهیێ‌ دبینت، چار یاریزانێن دورتمۆند ژبه‌ر هنگاڤتنێ‌ به‌رهه‌ڤ نابن ئه‌وژی زورگان هازارد، جیۆڤانی رینا، ئیمری تیشان و نیكۆ شۆلز،دێ‌ پشتبه‌ستن لسه‌ر ستێرا خوه‌ ئیرلینگ هالاند، هۆلمێز، رافائێل جوریرۆ و جولیان بڕاند كه‌ت، یاریا دویێ‌ یا ڤێ‌ كومێ‌ دێ‌ دناڤبه‌را سپۆرتین له‌شبۆنا یا پورتۆگالی و ئه‌یاكس ئه‌مستردام یا هۆله‌ندی بیت خودانا چار ناسناڤێن چامپیۆنزێ‌، یاری ده‌مژمێر 10ی شه‌ڤ ل یاریگه‌ها خۆسێ‌ ئه‌لفالادی ل پۆرتۆگالێ‌ هێته‌ كرن.

كۆما چارێ‌.

ژ گرنترین یاریێن ئه‌ڤرۆ ده‌مژمێر 10ی شه‌ڤ  یاریگه‌ها سان سیرۆ یانا ئه‌نتر میلان یا ئیتالی دێ‌ مێڤانداریا هه‌ڤڕكا خوه‌ و به‌ربژارا ناسناڤی ریال مه‌درید كه‌ت، هه‌ردو یانه‌ بتنێ‌ دو جاران هه‌مبه‌ری ئێك بووینه‌ كو ب سه‌ركه‌فتنا رێالێ‌ بوویه‌ ئه‌وژی ل وه‌رزێ‌ بوری یێ‌ قۆناغا كۆمان دا، پێنچ یاریزانێن ریالێ‌ پشكدار نابن ئه‌وژی گاریس بێل، دانی سیبایۆس، تۆنی كروز، فێرلاند مێندی و مارسێلۆ، هه‌مبه‌ری وێ‌ پشكداریا ستێرا ئه‌نتر سینسی د گۆمانێ‌ دایه‌ و ڤه‌گه‌ڕیانا ئه‌لیساندرۆ باستۆنی هێز دایه‌ خودانێن ئه‌ردی، ژلایه‌كێ‌ دووڤه‌ و ده‌مژمێر 7:45 شه‌ڤ شاختار دۆنێسك یا ئوكرانی دێ‌ بیته‌ مێڤانا شیریف تراسبۆل یا مۆلدیڤیایێ‌ ئه‌وا بۆ جارا ئێكێ‌ یه‌ پشكداری چامپیۆنزێ‌ بیت.

7

به‌رهه‌ڤكرن و وه‌رگێڕان: شه‌مال ئاكره‌یی

جه‌یمس ویلیه‌م هاكێت  James William Hackett، ل 19ی هه‌یڤا ته‌باخا سالا 1929ێ هاتیه‌ سه‌ردونیایێ و ل 9ێ چریا دویێ یا سالا 2015ێ ماڵئاڤاهی كریه‌.

هاكێت هاتیه‌ نیاسین ب نڤیسینا هه‌لبه‌ستێن هایكۆ ب ئنگلیزی، پشتی مرنا وی خه‌لاته‌كێ نێڤده‌وله‌تی یێ سالانه‌ بۆ هایكۆیێ بناڤێ وی هاته‌ راگه‌هاندن كو ژ ئالیێ كۆمه‌لا به‌ریتانی یا هایكۆیێ دهاته‌ به‌لاڤكرن.

پرتووكا وی یا هه‌ری گرنگ “رێچكا هایكۆیێ” ل سالا 1969ێ چاپ بوویه‌.

ل پێشه‌كیا ڤێ پرتووكێ كو هه‌ژماره‌كا زۆر یا هایكۆیان بخوه‌ڤه‌ دگریت، هاكێتێ هایكۆنڤیس خوه‌یا دكه‌ت، “هایكۆیێن من نه‌ لاساییكرنا هایكۆیێن چاپۆنی یه‌، به‌لكو داهێنانن ب زمانێ ئنگلیزی و هه‌ر هایكۆیه‌ك ره‌نگڤه‌دانا ئه‌زموونا منه‌ د تێڕامان و دیتنه‌ڤه‌نه‌ بۆ رندیا خوه‌زایێ باخچه‌یێ مالا من و ده‌شت و بیابانێن ئه‌مریكایێ.

هاكێت دبینیت، د شیانا هه‌ر زمانه‌كی دایه‌ ده‌ربڕینا هه‌ڤبه‌ندیا پێشبینیێ ل گه‌ل خوه‌زایێ بكه‌ت، و ڤه‌ده‌ر ژ هه‌ر جۆره‌كی دی یێ هه‌لبه‌ستێ ب تنێ هایكۆیێ خوه‌دیكا خوه‌ هه‌مبه‌ر خوه‌زایێ ڤێ هه‌یه‌، و سالۆخه‌تێ راستینه‌ یێ هایكۆیێ زیندیبوون و هه‌ستا ژیانێ یا به‌رجه‌سته‌كری یه‌ نه‌ك جوانی یه‌ و دڤێت خوانده‌ڤانێن هایكۆیێ بزانن كو مه‌به‌ست ژ هایكۆیێ نه‌ سحراندنا وه‌رگری یه‌، به‌لكو هایكۆ بزاڤێ دكه‌ت داكو ب رێكا تێڕامانا سروشت و خوه‌زایێ، مه‌نده‌هۆشیێن ئه‌فراندنا خوه‌زایێ به‌رچاڤ بكه‌ت.

ل گۆڕی بۆچۆنا هاكێتێ هایكۆنڤیس، هه‌لبه‌ستڤان ژیانێ دپه‌رێسیت و ژ به‌ر هه‌لبه‌ستاڤان نه‌ خزمه‌تكارێ هونه‌ری یه‌ و هایكۆ نه‌ ب تنێ هونه‌ره‌كه‌، به‌لكو لێدانا دلێ ژیانێ یه‌ و رێكه‌كه‌ مرۆڤی به‌ر ب مه‌نده‌هۆشی و خوه‌شیێ دبه‌ت.

هه‌ر د پێشه‌كیا پرتووكا خوه‌ دا، هایكۆنڤیس هاكێت خوه‌یا دكه‌ت كو مرۆڤی خوه‌ ژ خوه‌زایێ ڤه‌ده‌ر كریه‌ و ئه‌ڤ چه‌نده‌ ژی ل سه‌ر نڤشێ مرۆڤی مه‌ترسیه‌ و ئه‌ڤ چه‌نده‌ ئه‌گه‌ره‌كه‌ داكو مرۆڤ پال بده‌ت دیسان به‌ر ب هیڤیه‌كێڤه‌ بچیت و دڤێت نڤشێن سوبه‌رۆژێ هزرا خوه‌ د پێدڤیبوونا مرۆڤی ب جوانی و روحا خوه‌زایێ دا بكه‌ن.

ئه‌گه‌ر گه‌ڕیانه‌كێ دمالپه‌ڕی هایكۆنڤیس (جه‌یمس ویلیه‌م هاكێت)دا بكه‌ین، دێ بینین كو ڤی هایكۆنڤیسی گرنگیه‌كا گه‌له‌ك زۆر ب هایكۆیێ دایه‌ و هایكۆیێن خوه‌ ب سه‌ر چه‌ندین جۆر و پشكان دا به‌لاڤكرینه‌ ب ره‌نگه‌كی كو خوانده‌ڤان ب ساناهی سه‌رهه‌لی هایكۆیان و بابه‌تێن وان ببیت..

ل ڤێره‌، بۆ خوانده‌ڤانێن رۆژنامه‌یا ئه‌ڤرۆ، دێ هه‌ژماره‌كا هایكۆیێن ڤی هایكۆنڤیسی ناڤدار به‌ر چاڤ كه‌ین.

بنه‌دارێن ئۆكالیپتوس

ب كه‌سكاتیا خوه‌ یا تاری پسته‌ پستێ دكه‌ن..

بێهنا هاڤینێ.

***

یاریا كولی:

دادده‌ته‌ سه‌ر به‌لگه‌كێ گیای

ل هێزكێ سوار دبیت.

***

نها هزركرن رادوه‌ستیت

واز سه‌رنجێ دده‌ته‌ چاڤی:

جیهانا پاییزێ.

***

ئه‌و گولا بێناڤ

یا مێرگێ دادپوشیت

ره‌نگه‌كێ زه‌ره‌ دێ شێی تام بكه‌یێ.

***

ل خانیه‌كێ ل هنداڤی ئه‌ڤران

ل وێرێ

تنێبوونا دێرین.

***

ئه‌لهۆ هه‌ڤڕكیێ دكه‌ت

داكو بفڕیت، و هه‌رده‌ما گه‌هشته‌ بلنداهیان

كێم جاران په‌ڕێن خوه‌ دلڤینیت.

***

لێڤا ڤێ جۆكێ

ژ خیزی و به‌لگێن پاییزێ و

سێبه‌رێن گوهه‌ری پێك دهێت.

***

ئه‌لند د ئارامیه‌ك ره‌ها دایه‌

لێ به‌لگێن دارێن بلند

به‌رهه‌ڤبوونا وێ ئاشكه‌را دكه‌ت.

***

چو جاران ئه‌لهۆی هه‌ست ب تنێبوونه‌كا هند مه‌زن نه‌كریه‌

ته‌مه‌ت وێ یا ئه‌ڤرۆ هه‌ست پێدكه‌ت

ده‌ردۆرێن وی تژی قه‌له‌ره‌شكێن ب قیژقیژن.

***

به‌لگه‌ك د جۆكێ دا

خوه‌ بادده‌ت و دزڤڕیت ژ نشكه‌كێڤه‌

به‌رزه‌ دبیت.

***

ئه‌لهۆ ئاڤڕیێ ڤه‌دده‌ت دا ببینیت

لێ چاڤێ وی یێ لێگه‌ڕ دبیته‌

خوه‌دیكا رۆژێ.

***

پشكداریا مرۆڤی

د ڤێ گۆما چیایی یا ئارام دا:

ئێك قوتیكا كه‌ڤن یا یرێ یه‌.

***

كه‌ڤر و به‌لگ ده‌نگی

ب ڤێ كانیكا بێده‌نگ، و گۆمێن ئاڤێ د په‌خشن

كو تێدا هه‌یڤ ره‌نگ دده‌ته‌ڤه‌.

***

نها، بایه‌كێ بهێز

به‌لگان ژ داری و ئه‌ردی دمالیت

جاردی تێكهه‌ل دكه‌ته‌ڤه‌.

***

ل پشت ڤی چیای

یێ كو ب پانیا خوه‌ چاڤی ماندی دكه‌ت

جیهانه‌ك ژ پاییزێ هه‌یه‌.

***

ئێڤاره‌كا پاییزی..

سه‌نگ و قه‌باره‌یێ ڤی گاڤێ

زه‌نگه‌كا دووره‌.

***

ژ نشكه‌كێڤه‌،

ته‌ڤ بالنده‌ بێده‌نگ دبن..

ده‌نگێ كه‌فتنێ.

***

به‌لگه‌ك د جۆكێ دا

هێدی نقووم دبیته‌ د پێلێ دا

به‌ر ب گۆمه‌كا كوورتر دچیت.

***

باهۆزه‌كا پاییزی:

ئه‌ڤ جیهانا ب تنگژین

ب تنێ یاریگه‌هه‌كا بایه‌.

***

سیڤاندۆك د ڤێ باهۆزێ دا

به‌ر ب داره‌كا بێ به‌لگ دفڕن و

خوه‌ ب ئارامیا وێڤه‌ دگرن.

***

دلۆپه‌كا مه‌زن یا خوه‌ناڤێ

دكه‌ڤین، ژ به‌لگه‌كێ بۆ ئێكا دی گورێل دبیت،

پاشڕا د ئه‌ردی دا دچیته‌ خوار.

***

سپێده‌هیه‌كا گه‌له‌ك سار:

سیڤاندۆك ب هه‌ڤڕانه‌

بێی هیچ هه‌مبێزه‌ك.

***

وه‌رن! لێ بنێڕن چاوا ڤێ به‌فرا نوو

ته‌ڤ توخیبێن ڤێ هه‌یڤه‌شه‌ڤێ

بێده‌نگ كرن.

***

ده‌ما زه‌نگا ئێڤارێ لێ دده‌ت

كولیلك دكه‌ڤنه‌ د ناڤ جۆكا تاری دا

هوڕینا وێ خوه‌یا دكه‌ت.

***

پشتی شه‌ڤه‌كا با هه‌مبێز،

زڤستان ل هه‌ر جهه‌كی یا راوه‌ستیایی یه‌

لسه‌ر ئه‌رده‌كێ پاییزی.

***

مامبزا هنگاڤتی ئاڤێ ڤه‌دخوه‌ت

سێبه‌را وێ

دبیته‌ ئه‌ڤره‌كێ قورمزی.

***

ڤه‌ده‌ریا زڤستانێ..

سینگێ ئه‌لهۆیێ ل چاڤه‌ڕێ

ته‌ڤی هه‌ر فڕه‌كا بای پوف دبیت.

***

ئه‌و به‌فرا ب خوه‌شی دكه‌ڤیت

كراسه‌كێ ژ هارمونیێ

دكه‌ته‌ به‌ر مامبزێن ئارام.

***

جۆیه‌كا تژی ژ به‌فرێ:

هه‌یڤه‌كا زه‌ر ب تاكێ دارێڤه‌

دبوهوژیت… د هه‌یڤێ دا.

***

هه‌رتم

خوه‌ ل گه‌ل چێژا گووزێ دگریت:

پاییزه‌كا كوور.

ژێده‌ر:

https://hacketthaiku.com/

https://whrarchives.wordpress.com/category/james-w-hackett/

 

26

 

سه‌لمان شێخ مه‌می

تو كۆترا منی

جار تو

ل هێلینا دلێ من

داده‌ی

جار تو

به‌ژنا خوه‌ یا بلند

ل پێشجاڤێن من

باده‌ی

جار تو

ئه‌ڤینا خوه‌

دكه‌یه‌ ڕووباره‌ك و

دلێ منێ هشك و تێهنی

ئاڤ ده‌ی

جار تو

تیرا چاڤێن خوه‌

ل نیڤه‌كا دلێ من

دده‌ی

٭      ٭      ٭

جار تو من دهێلی

ل به‌ر عه‌سمانێ ئه‌ڤینێ

دفڕی

ئو به‌ر دبیته‌ دلێ من

هزار جار

ئاگر و گوڕی

نێ من

ژڤانه‌ك ل گه‌ل ته‌ هه‌بوو

دێ كیڤه‌ چی

تو چاوا

خوه‌ ل من ناگری

هه‌گه‌ر ژ به‌ر خاترا دیتنا ته‌ نه‌با

من ئه‌ڤ شه‌ڤه‌

ئه‌ڤ هه‌می ڕێكه‌

نه‌ دبڕی

ئه‌ز نوزانم

تو چوویه‌ كیش تاخێ باژێڕی

ل كیش سویك  و دكانا

دلا دكڕی

پا ته‌

دلێ  من چلێ كر

تو ژ من دزی

نازڤڕی

دێ كا وه‌ره‌

خه‌ریبیا ته‌

ئاگرێ خودێ به‌ردا من

ما ژبلی من

تو خوه‌ ل هیڤیا كێ

دگری

٭      ٭      ٭

6/9/2021

 

22

دهۆك، له‌زگین جۆقی:

نۆشداره‌كێ‌ زارۆیان ل پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ دیاركركو د حه‌فتیا ئێكی دا ده‌مێ‌ زارۆك دهێته‌ سه‌ر دونیایێ‌ باش نینه‌ بهێته‌ سۆنه‌تكرن، چونكو ئاریشه‌یێن ساخله‌میێ‌ بۆ هنده‌ك ژوان زارۆیان دروست دبن یێن حه‌فتیا ئێكی دا ده‌مێ‌ ژدایك بن دهێنه‌ سۆنه‌تكرن.

د. سه‌ردار  غازی پێداوی، تایبه‌تمه‌ندێ‌ نه‌خۆشێن زارۆیان ل نه‌خۆشخانا هیڤی یا زارۆیان دهۆكێ‌ ئاشكه‌را كر كو:” سۆنه‌تكرنا د حه‌فتیا ئێكێ‌ دا ژ دایكبوونا زارۆی تشته‌كێ‌ زۆر شاشه‌ دهێته‌ كرن و ئه‌م حه‌ز دكه‌ین خه‌لكێ‌ مه‌ زارۆیێن خوه‌ حه‌فتیا ئێكێ‌ دا سۆنه‌ت نه‌كه‌ن، هنده‌ك كه‌س هه‌نه‌ هزر دكه‌ن هه‌كه‌ د حه‌فتیا ئێكێ‌ دا زارۆی سۆنه‌ت بكه‌ن زارۆك نا ئێشیت و سۆنه‌تكرنا وی زوو دێ‌ ساخ بیت و  زه‌ركا زارۆی ژی دێ‌ به‌ت، و گۆت: چو په‌یوه‌ندیا سۆنه‌تكرنا زوو یا زارۆی ب زه‌ركێ‌ ڤه‌ نینه‌، ئه‌و زه‌ركا ب سۆنه‌تكرنێ‌ بچیت ئه‌و ب خوه‌ دێ‌ چیت و نه‌ گرێدای سۆنه‌تكرنێ‌ یه‌ و چو ئاریشه‌ دناڤ خوینا زارۆی دا نینن، له‌ورا ئه‌و زه‌رك زوو چاره‌سه‌ردبیت و هه‌كه‌ ئاریشه‌ك د خوینا زارۆی دا هه‌بیت ئه‌و زارۆ بهێته‌ سۆنه‌تكرن و نه‌هێته‌ سۆنه‌تكرن ئه‌و زه‌رك دێ‌ هه‌ر مینیت، ژبه‌ر ڤێ‌ چه‌ندێ‌ ئه‌م دبێژین سۆنه‌تكرن دحه‌فتیا ئێكێ‌ دا ژ دایكبوونا زارۆی چو په‌یوه‌ندی ب زه‌ركێ‌ ڤه‌ نینه‌.

گۆتژی:” سۆنه‌تكرن گه‌له‌ك یا خه‌له‌ته‌ دهه‌یڤێن ئێكێ‌ دا ژ دایكبوونا زارۆی بهێته‌كرن، چونكو ئه‌ڤه‌ گه‌له‌ك حاله‌ت مه‌ دیتن ب تایبه‌تی ژی من دیتینه‌ زارۆ  ژیێ‌ وی چار سال و پێنج سال بووینه‌ هه‌رده‌م گازنده‌ ژ زكێ‌ خوه‌ كرینه‌ دبێژن زكێ‌ من دئێشیت پشتی ئه‌م پشكنینا وی زارۆی دكه‌ین دێ‌ بینین كونكا وی یا به‌رته‌نگه‌ و گه‌له‌ك یا بچووكه‌ و ده‌مێ‌ ئه‌و زارۆك دچیته‌ ده‌ستئاڤا زراڤ وی ده‌می راست و راست ناچیت، به‌لكو یا ده‌رڤه‌ یا بهێزه‌ بۆ سه‌ری دچیت، ژبه‌ركو سه‌ركێ‌ ئه‌ندامێ‌ وی یێ‌ نێرینه‌ یێ‌ ته‌نگه‌ و ئه‌م دێ‌ پسیار كه‌ین دێ‌ دایك بێژن مه‌ حه‌فتیا ئێكێ‌ دا یێ‌ سۆنه‌تكری .

د. سه‌ردار ئه‌وژی دیاركر كو به‌هرا پتر یا وان زارۆیان ژی ئه‌ون یێن حه‌فازه‌ گه‌له‌ك به‌ردا دمینن ئه‌وژی كارتێكرنێ‌ دكه‌ت، چونكو ده‌مێ‌ زارۆ دهێنه‌ سۆنه‌تكرن و حه‌فازه‌ بۆ ده‌مه‌كێ‌ درێژ ل به‌ر زارۆی دا بمینیت فشار ل سه‌ر سه‌رێ‌ ئه‌ندامێ‌ وی یێ‌ نێرینه‌ دروست دبیت وه‌كو هه‌ودانێ‌ بیت وته‌نگ د بیت ، له‌ورا ئه‌م به‌رده‌وام دبێژینه‌ نه‌ساخێن خوه‌ پێدڤیه‌ حه‌فازه‌ گه‌له‌ك به‌ر زارۆی نه‌مینیت هه‌ر چه‌ند ده‌مژمێران بێ‌ حه‌فازه‌ بمینیت باشتره‌ داكو فشار ل سه‌ر له‌شێ‌ وی كێم ببیت و باشتره‌ زارۆ زوو بهێته‌ فێركرن بۆ ده‌ستئاڤێ‌، هنده‌ك زارۆ هه‌نه‌ ژیێ‌ وان سێ‌ سال وچار سالن هیشتا دایكێن وان فێری ده‌ستئاڤێ‌ نه‌كرینه‌ ئه‌ڤه‌ تشته‌كێ‌ باش نینه‌.

ناڤهاتی ته‌كه‌ز كركو پشتی سێ‌ هه‌یڤیێ‌ باشتره‌ زارۆك بهێته‌ سۆنه‌تكرن داكو تووشی ئاریشه‌یێن ساخله‌میێ‌ نه‌بیت ده‌مێ‌ مه‌زن دبیت هه‌تا جل وبه‌رگێن ته‌نگ ژی بۆ زارۆی دباش نینن.

 

website security
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com