NO IORG
Authors Posts by naci bedel

naci bedel

15011 POSTS 0 COMMENTS

24

دیدار، نیوار محه‌مه‌دسه‌لیم:

شاخه‌وان عه‌بدولا، به‌ربژارێ‌ پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ جڤاتا نوونه‌رێن عیراقێ‌ ل بازنا كه‌ركووك ئێك د دیداره‌كێ‌ دا بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ به‌حس ل ره‌وشا نها یا كه‌ركووك و چوونا پارتی بۆ ناڤ پارێزگه‌هێ‌ و بانگه‌شه‌یا پارتی یا هه‌لبژارتنان ل وێ‌ پارێزگه‌هێ‌ دكه‌ت و دده‌ته‌ زانین ده‌نگدان ب پارتی دێ‌ كێشێن كه‌ركووكیان چاره‌ بن و ره‌وشا وان زووتر ئاسایی بیت و دیار ژی دكه‌ت ل ده‌ما پێشمه‌رگه‌ی كه‌ركووك د پاراست ژ لایێ‌ ئه‌منی ڤه‌ وه‌كو پارێزگه‌هه‌كا هه‌رێما كوردستانێ‌ یا جێگیر بوو. نه‌ڤه‌شارت ژی كو هه‌لویستێ‌ وان ل دۆر پارێزگارێ‌ سه‌پاندی یێ‌ كه‌ركووك یێ‌ نه‌گۆڕه‌ و دانپێدانێ‌ پێ‌ ناكه‌ن و ل گه‌ل نا روونن.

ئه‌ڤرۆ: ڤه‌گه‌ریانا پارتی بۆ كه‌ركووك ل پشتی روودانێن ئوكتوبه‌رێ‌ چاوان د هه‌لسه‌نگینن؟

شاخه‌وان عه‌بدولا: پارتی هێزه‌كا سه‌ره‌كی یا هه‌رێما كوردستانێ‌ و ده‌ڤه‌رێ‌ یه‌. هیڤیا ب وێ‌ چه‌ندێ‌ هه‌یی كو دێ‌ شێت هێزێ‌ گوهۆڕیت، گه‌له‌ك تشت یێن هه‌ین پارتی قه‌بوول نه‌كریه‌ و قه‌بوول ژی ناكه‌ت. پارتی یا دانوستاندنێ‌ ل گه‌ل به‌غدا دكه‌ت و گه‌له‌ك پێنگاڤێن مه‌زن یێن هاتینه‌ هاڤێتن و د به‌رده‌وامین ل سه‌ر وان دانوستاندنان.

پارتی بڕیار یا دایی نها به‌ربژارێن وێ‌ ڤه‌گه‌رنه‌ كه‌ركووك و ده‌ست ب بانگه‌شه‌یا هه‌لبژارتنان بكه‌ن ب مه‌ره‌ما وێ‌ چه‌ندێ‌ ل وێرێ‌ بین و نێزیكی خه‌لكێ‌ خوه‌ بین. به‌ربژارێن وێ‌ دێ‌ بانگه‌شا مه‌زن ل ناڤ كه‌ركووكێ‌ كه‌ن.

ئه‌ڤرۆ: پارتی دێ‌ ب چه‌ند به‌ربژاران پشكداریێ‌ د هه‌لبژارتنان دا كه‌ت؟

شاخه‌وان عه‌بدولا: چو پێ‌ نه‌ڤێت هه‌ر لایه‌نه‌كێ‌ سیاسی ب گۆره‌یی حه‌زا خوه‌ دشێت كه‌سان به‌ربژار بكه‌ت، به‌لێ‌ پارتی بۆ ڤان هه‌لبژارتنان دو كه‌س به‌ربژار كرینه‌ ل بازنێ‌ ئێك و ل بازانێ‌ دو، ئه‌ز وه‌كو شاخه‌وان عه‌بدولا ل سه‌ر بازنێ‌ ئێك هاتیمه‌ به‌ربژار كرن ب ژماره‌ 30، دیسا خووشكا نه‌جوا ژی ل بازنێ‌ دو به‌ربژاره‌ ب ژماره‌ 52. ژبلی ڤان به‌ربژاران ژی به‌رنامێ‌ خوه‌ یێ‌ هه‌یی.

ئه‌ڤرۆ: ڤه‌گه‌ریانا پارتی په‌یوه‌ندی ب ئالوزیێن ناڤ ئێكه‌تیێ‌ ڤه‌ هه‌یه‌؟

شاخه‌وان عه‌بدولا: نه‌خێر، پارتی و ئێكه‌تی چو په‌یوه‌ندی ب ئێك ڤه‌ نینه‌ و ئێكه‌تیا ئاریشه‌یه‌كا ناڤخۆیی یه‌ هه‌یی، مه‌ ب چو ره‌نگان په‌یوه‌ندی پێڤه‌ نینه‌. ئاخفتنكه‌رێ‌ ب ناڤێ‌ پارتی ژی ئه‌ڤ چه‌نده‌ ته‌كست كر ده‌ما گوتی بابه‌تێ‌ ئێكه‌تیێ‌ بابه‌ته‌كێ‌ ته‌مام یێ‌ ناڤخۆیه‌ و په‌یوه‌ندیا وێ‌ كێشێ‌ ب تنێ‌ ب ناڤخۆیا ئێكه‌تیێ‌ ڤه‌ هه‌یه‌. بابه‌ته‌كێ‌ كه‌ركووكێ‌ ژی چو په‌یوه‌ندی ب ئێكه‌تیێ‌ ڤه‌ نینه‌.

باوه‌ریا مه‌ ب هندێ‌ كو پارتی ئه‌و هێزه‌یه‌ كو خه‌لكی باوه‌ری پێ‌ هه‌یه‌ و ب ئاماده‌بوونا پارتی گه‌له‌ك تشت دێ‌ هێنه‌ گوهۆڕین ژ به‌ر هندێ‌ ژی و د وی چارچوڤی دا مه‌ بڕیار دا ڤه‌گه‌رینه‌ كه‌ركووك ل ناڤ خه‌لكێ‌ خوه‌ و بزاڤێ‌ بكه‌ین ئه‌و ره‌وشا هه‌یی باشتر لێ‌ بكه‌ین.

ئه‌ڤرۆ: پارتی دێ‌ ئه‌و پۆستێن خوه‌ یێن به‌رێ‌ دووباره‌ وه‌رگرتیه‌ ڤه‌؟

شاخه‌وان عه‌بدولا: به‌لێ‌ ئه‌ڤه‌ بابه‌ته‌كێ‌ دی یه‌ و ده‌ستكه‌فتێ‌ مه‌یه‌. دو قایمقام و دو رێڤه‌به‌رێن ناحیان، رێڤه‌به‌رێن چاندنێ‌ و ساخله‌میێ‌ مه‌ یێن هه‌ین. رێڤه‌به‌رێ‌ سایلۆیێ‌ مه‌ هه‌یه‌، رێڤه‌به‌رێ‌ پۆلیسێن ده‌وروبه‌رێن كه‌ركووك مه‌ هه‌یه‌ و گه‌له‌ك پۆستێن دی و دێ‌ ل گه‌ل حوكمه‌تێ‌ كاركه‌ین كو پۆستێن خوه‌ هه‌موویان ڤه‌گه‌رینن چونكو ده‌ستكه‌فتێ‌ پارتی بووینه‌.

ئه‌ڤرۆ: ئه‌ڤ وه‌لاتیێن كه‌ركووك بجه هێلایی هه‌موو ڤه‌گه‌ریاینه‌؟ یان ژی هه‌كه‌ مابن چاوان دێ‌ ده‌نگێ‌ خوه‌ ده‌ن؟

شاخه‌وان عه‌بدولا: به‌رنامه‌كێ‌ دانایه‌ ب ره‌نگه‌كێ‌ گۆنجایی بۆ ڤه‌گه‌ریانا وان كه‌سێن ژ به‌ر روودانێن ئوكتوبه‌رێ‌ كه‌ركووك ب جه هێلایی. هنده‌ك یێن ڤه‌گه‌ریایین و ئه‌ڤێن مایین ژی بزاڤ دهێته‌ كرن ب رێیا كۆمسیۆنێ‌ هنده‌ك كۆمسیۆن ژ بۆ بهێنه‌ دانان ل بن سه‌رپه‌رشتیا كوچ و كۆچبه‌ران. دێ‌ بزاڤێ‌ كه‌ن ده‌نگێن وان نه‌سۆژن و ب گۆره‌یی دستووری مافێ‌ وایه‌ ده‌نگێ‌ وان نه‌هێته‌ سۆتن. دێ‌ هه‌موو بزاڤا كه‌ین ده‌نگێن وان ئاوارێن به‌رێز ب هه‌روه‌ نه‌چن و ئه‌و ژی ده‌نگێن خوه‌ بده‌ن.

ئه‌ڤرۆ: هوون پێشبینیا چه‌ند كه‌سان دكه‌ن كو هێشتا ڤه‌نه‌گه‌ریابن؟

شاخه‌وان عه‌بدولا: چو ئامارێن دروست ل به‌ر ده‌ستێن مه‌ نینن، چونكو پشتی روودانان جودا ژ كادرێ‌ پارتی خه‌لكه‌كێ‌ زۆر ژی ئه‌و ژیوار قه‌بوول نه‌كریه‌، سه‌ره‌رایی وێ‌ چه‌ندێ‌ كو چو پۆست د ده‌ست دا نه‌بوون، به‌لێ‌ به‌ر ب چه‌مچه‌مال و وێ‌ ده‌ڤه‌رێ‌ چووینه‌ ژ به‌ر هندێ‌ ژی یا ب زه‌حمه‌ته‌ ئاماده‌ركا هوور هه‌بیت كو ب دروستی بزانین چه‌ند كه‌سان كه‌ركووك ب جه هێلایه‌. گه‌له‌ك كه‌س ژی وان ده‌رخستینه‌. ئه‌ڤ كه‌سێن هاتینه‌ ده‌ركرن ب هزارانن.

ئه‌ڤرۆ: هه‌كه‌ هوون چوونه‌ ناڤ كه‌ركووكێ‌ دێ‌ زێده‌تر فوكسا هه‌وه‌ ل سه‌ر چ بیت؟

شاخه‌وان عه‌بدولا: ئه‌ز وه‌كو د. شاخه‌وان عه‌بدولا كو به‌ربژارم ل سه‌ر لیستا پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ جڤاتا نوونه‌رێن عیراقێ‌ ل بازنا كه‌ركووك ئێك كو پێشتر ژی مه‌ په‌رله‌مانتاری كریه‌ و شیایمه‌ هندی شه‌ش په‌رله‌مانتارێن دی كار بكه‌م و هندی ل به‌غدا بووینه‌ مه‌ رێ نه‌دایه‌ چو پلانێن ل دژی مه‌ سه‌ر بگرن و روو ب روویێ‌ هه‌موو هزر و بۆچوونه‌كا شوفینێ‌ بووینه‌ و مه‌ پارێزگاری ل خه‌لكێ‌ خوه‌ كریه‌، به‌لێ‌ ئه‌ڤه‌ د ماوێ‌ چار سالێن بوری دا كو كوردان شه‌ش په‌رله‌مانتار ل كه‌ركووك هه‌نه‌ هه‌ر كورد دهێنه‌ ده‌ركرن و دبێ‌ ده‌نگن ژی. ژ به‌ر هندێ‌ ژی جوداهیا پارتی ئه‌ڤه‌ كو خه‌لكه‌كێ‌ كێم، به‌لێ‌ خه‌لك ده‌ستبه‌رداریی كورداتیێ‌ نه‌بیت و ده‌نگێ‌ خوه‌ نه‌ فرۆشیت ئه‌وی خه‌لكی دهنێریته‌ به‌غدا. پارتی بزاڤێ‌ دكه‌ت كو باشترین ده‌نگ بهنێریته‌ به‌غدا كو به‌ره‌ڤانیێ‌ ژ كه‌ركووك و هه‌موو وان ده‌ڤه‌رێن ب سه‌رڤه‌ بكه‌ت.

ئه‌ڤرۆ: هه‌لویستێ‌ هه‌وه‌ ل سه‌ر پارێزگارێ‌ سه‌پاندی یێ‌ كه‌ركووك هه‌ر وه‌كو خوه‌یه‌؟

شاخه‌وان عه‌بدولا: چو جوداهی د هه‌لویستێ‌ مه‌ دا ل سه‌ر پارێزگارێ‌ سه‌پاندی یێ‌ كه‌ركووك نینه‌، هه‌ر وه‌كو خوه‌یه‌. بۆ رۆژا ئێكی وه‌كو پارێزگار مه‌ دان پێدان پێ‌ نه‌كریه‌ و وه‌كو پارێزگار ته‌ماشه‌ نه‌كریه‌ و چو بڕیارێن وی ژی بجه نائینین و ل گه‌ل ناروونین. ئه‌و سیاسه‌تا وی دژی كوردان ل وی باژێری كری، ب ته‌مامی یا دوژمنكاری و شوفینیانه‌ بوویه‌، ژ به‌ر هندێ‌ باوه‌ر ناكه‌ین رۆژه‌ك بهێت پشتی ئه‌و تاوانێن ل دژی كوردان كری بهێنه‌ قه‌بوولكرن.

 

ئه‌ڤرۆ: هه‌رچه‌نده‌ نها كارێن جڤاتا پارێزگه‌ها كه‌ركووك وه‌كو یێن هه‌موو پارێزگه‌هێن عیراقێ‌ هاتینه‌ راگرتن، به‌لێ‌ بۆچوونا هه‌وه‌ ل سه‌ر وێ‌ چیه‌، هوون كۆمبوونێن وێ‌ ب فه‌ر دبینن؟

شاخه‌وان عه‌بدولا: هه‌ر چه‌نده‌ جڤاتا نوونه‌رێن عیراقێ‌ بڕیارا حه‌لكرنا جڤاتێن پارێزگه‌هان ل عیراقێ‌ دایه‌ ژ بلی هه‌رێما كوردستانێ‌، هه‌ر چه‌نده‌ ئه‌وان هه‌ڤركیا وێ‌ قانوونێ‌ كریه‌ یا بۆ جڤاتێن پارێزگه‌هان هاتیه‌ دانان ب گۆره‌یی قانوونا ژماره‌ 36 یا سالا 2008ێ‌. د راستی ژی دا ئه‌ڤ بڕیاره‌ د بنیات دا ژ جڤاتا پارێزگه‌ها كه‌ركووك ناگریت ژ به‌ر كو جڤاتا پارێزگه‌ها كه‌ركووك ل سه‌ر ده‌مێ‌ حاكمێ‌ عیراقێ‌ پۆل بریمه‌ر هاتینه‌ دامه‌زراندن، ژ به‌ر هندێ‌ ژی ئه‌و دشێن ب راوێژ ل گه‌ل دادگه‌ها فیدرال ده‌ست ب كارێن خوه‌ بكه‌ن و ڤه‌گه‌رنه‌ سه‌ر كارێن خوه‌. ئێك ژ ئه‌گه‌رێن وێ‌ چه‌ندێ‌ كو گه‌نده‌لی ل كه‌ركووك زێده‌ بوویی، نه‌بوونا چاڤدێریا جڤاتا پارێزگه‌هێ‌ بوو ل سه‌ر ده‌سته‌لاتا كارگێری.

ئه‌ڤرۆ: ره‌وشا ئه‌منی یا كه‌ركووك یا چاوایه‌ و دووباره‌ داخواز نه‌هاتیه‌ كرن كو پێشمه‌رگه‌ ڤه‌گه‌ریته‌ وان ده‌ڤه‌ران؟

شاخه‌وان عه‌بدولا: مه‌ داخواز كریه‌ فایلا ئه‌منی یا پارێزگه‌ها كه‌ركووك بكه‌ڤیته‌ ده‌ست كه‌ركووكیان. هه‌كه‌ كێماسیه‌ك ژی هه‌بیت ژ ده‌رڤه‌ی كه‌ركووك دشیان دایه‌ پێشمه‌رگه‌ وان ڤالاهیان چاره‌ بكه‌ن. ب حوكمێ‌ وێ‌ چه‌ندێ‌ باشوور و رۆژهه‌لاتێ‌ كه‌ركووك دكه‌ڤیته‌ گه‌ل ره‌شا و ریاز و حه‌وێجه‌، هه‌رده‌م ئه‌و ده‌ڤه‌ر هێلینا ڤه‌لڤینێن تیرۆرستان بووینه‌ وه‌كو گرۆپێن ئه‌نسار و نه‌قشبه‌ندی و هه‌تا قاعیده‌ ژی، ژ به‌ر هندێ‌ پێشمه‌رگه‌ ل وێ‌ ده‌ڤه‌رێ‌ دشێت دیواره‌كی دروست بكه‌ت كو ره‌وشا ئه‌منی گه‌له‌ك به‌ر ب باش ڤه‌ ببه‌ت هه‌ر وه‌كو پێشتر ژی ئه‌ڤ چه‌نده‌ كری، ل سه‌ر ده‌مێ‌ پێَشمه‌رگه‌ی كه‌ركووك یا پاراستی بوو، ره‌وشا وێ‌ یا ئه‌منی وه‌كو یا پارێزگه‌هێن هه‌رێما كوردستانێ‌ لێ‌ هاتبوو.

ب ڤه‌كێشانا پێشمه‌رگه‌ی ئه‌و بۆشایی نه‌هاتیه‌ پڕ كرن و ڤه‌لڤینێن تیرۆرستان زێده‌ بووینه‌، كه‌س نه‌شیایه‌ ل وێرێ‌ رۆلێ‌ پێشمه‌رگه‌ی بگێریت ژ به‌ر هندێ‌ ژی بوویه‌ كو پێشمه‌رگه‌ زێده‌تر خه‌لكێ‌ كه‌ركووكێ‌ بووینه‌ و شاره‌زایی ل وێ‌ ده‌ڤه‌رێ‌ هه‌بوویه‌. وه‌كو كه‌سه‌كێ‌ بیانی نه‌بووینه‌ ژ به‌ر هندێ‌ ژی گه‌له‌ك پێدڤی ب پێشمه‌رگه‌ی هه‌یه‌.

ئه‌ڤرۆ: ره‌وشا جۆتیارێن كه‌ركووك یا چاوایه‌؟ هێژ رێگریا چاندنێ‌ لێ‌ دهێته‌ كرن؟

شاخه‌وان عه‌بدولا: هه‌تا راده‌كی هاتیه‌ راوه‌ستاندن پشتی دانوستاندنێن ل گه‌ل به‌غدا، به‌لێ‌ د سه‌ر هندێ‌ ژی را، هه‌ر هه‌تا راده‌كی یا به‌رده‌وامه‌، چاره‌سه‌ریا ڤی بابه‌تی دێ‌ ب قانوونا ب زووری ژێ وه‌رگرتنا ئه‌ردی ئه‌وا نها ل جڤاتا نوونه‌ران چاره‌ بیت كو بهێته‌ راستڤه‌كرن و رێكه‌فتنه‌كا سیاسی ل سه‌ر بهێته‌ كرن، چاڤه‌رێ‌ وێ‌ چه‌ندێ‌ دكه‌ین كو ئه‌و رێكه‌فتن بهێته‌ كرن و قانوون ژی ل جڤاتا نوونه‌ران بهێته‌ راستڤه‌كرن. نها پشكه‌ك ژ وان زه‌ڤیان هاتینه‌ داگیركرن و یێن دژی هنده‌ك ماینه‌ و كورد خوراگرانه‌ به‌ره‌ڤانیێ‌ ژێ‌ دكه‌ن.

ئه‌ڤرۆ: ته‌ پێ‌ باشه‌ ل 10/10 هه‌لبژارتن بهێنه‌ كرن؟

شاخه‌وان عه‌بدولا: وه‌كو پارتی مه‌ بڕیار دایه‌ پشكداریا هه‌لبژارتنان بكه‌ین. هه‌موو به‌رهه‌ڤی مه‌ كرینه‌، ئه‌ڤرۆ یان سوبه‌هی بهێنه‌ كرن، وه‌كو پارتی بۆ مه‌ چو جوداهی نینه‌. پارتی باوه‌ری ب بنگه‌هێ‌ خوه‌ یێ‌ جه‌ماوه‌ری هه‌یه‌ و هه‌ر ده‌مه‌كی یا ئاماده‌یه‌.

ئه‌ڤرۆ: پارتی دشێت زێده‌تر چو بكه‌ت بۆ كه‌ركووكێ‌ دا پتر باوه‌ری بۆ دروست ببیت؟

شاخه‌وان عه‌بدولا: ب هێز بووینا پارتی ب هێز بوونا كوردانه‌. ئه‌ڤه‌ هاوكێشه‌كه‌ ناهێته‌ گوهۆڕین. ده‌ما ده‌نگی دده‌نه‌ پارتی پێگه‌ه و قه‌بارێ‌ پارتی مه‌زن دكه‌ن. نێزیكترین دبنه‌ڤه‌ ژ حه‌ز و خه‌ونێن خوه‌ و كێشا كوردان دێ‌ به‌ر ب پێشتر چیت و پێگه‌هێ‌ پارتی ل عیراقێ‌ هه‌موویێ‌ ژی یێ‌ دیاره‌. پارتی ده‌ما ده‌نگێ‌ خوه‌ دده‌نه‌ پارتی، دێ‌ زووتر ره‌وشێ‌ باشتر لێ‌ كه‌ت و كێشێن كه‌ركووكیان چاره‌ بن.

21

ئه‌ڤرۆ،

د داخوانیه‌كێد سه‌رپه‌رشتێ‌ تیما ته‌پاپێی یا یانا دهۆك دیاركر كو بۆ وه‌رزێ‌ نوو یێ‌ خولا پلا ئێكا ئیراقێ‌ كارگێریێ‌ هه‌رزو پلانه‌كا رێكخستی دانایه‌ ژبۆ باشترین به‌رهه‌ڤی و رژدیا ده‌ربازبوونێ‌ بۆ پلا نایاب و هه‌ر تشته‌كێ‌ پێدڤی ل دویڤ شیانا دێ‌ بۆ كادرێ‌ راهێنانێ‌ هێته‌ به‌رهه‌ڤكرن.

زێده‌تر ئازاد ئه‌حمه‌د بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ گوت: سه‌رباری وه‌رزێ‌ بوری ژی ئارمانجامه‌ ده‌ربازبوون بوو لێ‌ به‌رهه‌ڤیێن ئه‌ڤ ساله‌ د جودان ژ سالێن بوری و ئارمانجێن مه‌ د مه‌زن و رژدین كو وه‌رزێ‌ نوو تیما خوه‌ یا ته‌پا پێی ل پلا نایاب ببینن، له‌ورا به‌ری ده‌ستپێكرنا خولێ‌ ئه‌وا دێ‌ ل ناڤه‌راستا چڕیا ئێكێ‌ یا بهێت ده‌ستپێكه‌ت مه‌ پلانه‌كا رێكخستی دانایه‌ و هه‌رزوو كادرێ‌ راهێنانێ‌ راسپیاردیه‌ بۆ ده‌ستنیشانكرنا یاریزانێن نافخۆ و ده‌رڤه‌ ژبۆ ئیمزاكرنا گرێبه‌ستا ئه‌وان و لدویڤ داخوازیا راهێنه‌ری حه‌فتیا بهێت دێ‌ ده‌ست ب راهێنانا هێته‌ كرن، هه‌روه‌سا نوكه‌دا ئه‌م دانوستاندنێ‌ ل گه‌ل چار یاریزانێن وه‌لاتێن ئه‌فریقی و بولگاریا دكه‌ین و دیسان چه‌ند یاریزان ژ ناڤه‌راست و باكورێ‌ ئیراقێ‌ ل سه‌ر هێلن ژوانا دو گۆلپارێزێن خودان سه‌ربۆر.

ژلایه‌كێ‌ دیڤه‌ ناڤهاتی ئه‌وچه‌نده‌ ژی گوت: هه‌ر یاریزانه‌كێ‌ پیشه‌كار دهێته‌ دناڤ پێكهاتیێ‌ تیمێ‌ دا دێ‌ بۆ ماوه‌كێ‌ لبن تاقیكرنان بیت هه‌رده‌مێ‌ راهێنه‌ر ژ ئاستێ‌ وی رازی بوو و چو هنگافتن نه‌بن ژنو دێ‌ گرێبه‌ستا وی هێته‌ ئیمزاكرن، دیسان ئه‌ڤرۆ هه‌تا سوبه‌هی دو گۆلپارێز ژ یانێن ئیراقێ‌ دێ‌ گه‌هنه‌ دهۆكێ‌ ژبۆ ئیمزاكرنا گرێبه‌ستا خوه‌ پشتی راهێنه‌رێ‌ تیمێ‌ ژ ئاستێ‌ وان رازی بووی، دیسان هه‌تا چار یاریزان ژ یانێن هه‌رێمێ‌ دانوستاندن ل گه‌ل دهێنه‌كرن ئه‌وژی به‌ره‌ ب دووماهیێ‌ ڤه‌نه‌.

بۆ زانین كادرێ‌ راهێنانێ‌ یێ‌ تیما ته‌پاپێی یا خولا ئیراقێ‌ پێكهاتیه‌ ژ عادل ناسر راهێنه‌ر، محه‌مه‌د یوسف هاریكار، حه‌یده‌ر كازم راهێنه‌رێ‌ گۆلپارێزان، ئازاد ئه‌حمه‌د راهێنه‌رێ‌ له‌ش سڤكیێ‌ و گرێبه‌ستا چه‌ند یاریزانێن خوه‌ یێ‌ وه‌رزێ‌ بوری نووكرنه‌ ژوانا ئه‌حمه‌د سه‌بری،وه‌لید سه‌لمان، عه‌لی نوری، سیابه‌ند عه‌گید، محه‌مه‌د سه‌عید، حه‌سه‌ن ئه‌حمه‌د و دلۆڤان سالح دیسان هه‌تا ئه‌ڤرۆ دێ‌ گرێبه‌ستا پرانیا یێن مایی هێنه‌ ئیمزاكرن.

14

ئه‌ڤرۆ، زنار زوبێر:

دادڤانێ‌ به‌رێ‌ یێ‌ پارێزگه‌هێ‌ ره‌خنه‌یێن توند ئاراسته‌ی ئێكه‌تیا ته‌پا پێی یا پارێزگه‌هێ‌ كرن و دیاركر ده‌ستنیشانكرنا لژنا دادڤانان سه‌ر بنیاتێ‌ هه‌ڤالینی و رازیكرنێ‌ یه‌ و چه‌ندین ساله‌ شكه‌ستن د بوارێ‌ پێشئێخستنا دادڤانێن پارێزگه‌هێ‌ دا ئینایه‌.

زێده‌تر سه‌رپه‌رشت و هه‌ڵسه‌نگێنه‌رێ‌ دادڤانان ناجی حه‌سه‌ن د دیداره‌كا تایبه‌ت دا بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ گۆت: چه‌ند كه‌سان زێده‌تری بیست ساله‌ سه‌رپه‌رشتیا ئێكه‌تیا ته‌پا پێی یا پارێزگه‌ها دهۆكێ‌ دكه‌ن بێی كو بشێن پێنگاڤه‌كێ‌ د پێشئێخستنا دادڤانه‌كێ‌ ل ئاستێ‌ بلند دروستبكه‌ن تنێ‌ مژوولی ڤه‌كرنا خولێن (c) یێن راهێنه‌رانه‌ پێخه‌مه‌ت مفا و به‌رژه‌وه‌ندیه‌كا دارایی و وه‌لێهاتیه‌ نوكه‌ راهێنه‌ر زێده‌ترن ژ یاریزانان ل پارێزگه‌ها دهۆكێ‌.

نافهاتی ئه‌وچه‌نده‌ ژی دیاركر ده‌ستنیشانكرنا لژنه‌یا دادڤانان ل ئێكه‌تیا پارێزگه‌هێ‌ سه‌ر بنیاتێ‌ هه‌ڤالینی و رازیكرنا چه‌ند كه‌سانه‌ و ده‌لیڤێ‌ ناده‌نه‌ چو كه‌سێن گه‌نج بهێن خزمه‌تێ‌ و كاره‌كێ‌ باشتر بكه‌ن و ماوێ‌ چه‌ندین سالانه‌ ئه‌ڤ ئێكه‌تیه‌ دگه‌ل هه‌موو لژنێن دادڤانێن پارێزگه‌هێ‌ نه‌شیاینه‌ خوله‌كێ‌ بۆ پێشئێخستنا شیانێن دادڤانان ڤه‌كه‌ن و بێی هه‌لویستن بۆ كێشه‌یێن وان زێده‌ترباری ڤێ‌ چه‌ندێ‌ راهێنانێن بكوم یێن دادڤانان نینن كه‌مپه‌كێ‌ راهێنانێ‌ ژی بۆ ناهێته‌ دانان هه‌ر چو نه‌بیت لژنه‌یه‌كا رێكاری بۆ رێكخستنا كارێ‌ دادڤانان د قاره‌مانیێن مللی دروست نه‌كریه‌ یان به‌ره‌ڤانیێ‌ ژ دادڤانه‌كێ‌ خوه‌ بكه‌ت د ده‌مێ‌ په‌یدابوونا كێشه‌یه‌كێ‌ دا.

ل دووماهیێ‌ ناجی حه‌سه‌ن گۆت: ئه‌ز كورێ‌ دهوكێ‌ مه‌ و ناسنامه‌ و كارتا زانیاری و یا ئازوقه‌یی دهۆكه‌ لێ‌ نوكه‌ ئێكه‌تیا ته‌پا پێی یا پارێزگه‌هێ‌ دبێژیته‌ من تۆ سه‌ر ب پارێزگه‌ها نه‌ینه‌وا ڤه‌ی ئه‌ڤه‌ ژی بۆ وێ‌ چه‌ندێ‌ ڤه‌دگه‌ریت كو ئه‌ز دژی كارێ‌ وان یێ‌ خه‌له‌تم و هه‌رده‌م ره‌خنێ‌ دكه‌م بۆ باشتركرنا كارێ‌ وان.

46

شڤان محه‌مه‌د

ئه‌ڤێ‌ جارێ‌ بابه‌تێ‌ شه‌رێ‌ دناڤبه‌را دو تیمێن مللی یێن بیوك و كه‌له‌كچی ئه‌وێن پشكدار د قاره‌مانیا خولا ئاكرێ‌ دا برێكا میدیایا وه‌رزشی كه‌ڤتنه‌ لبه‌ر گه‌ز و مقه‌سێن مه‌ ئه‌وژی پشتی كو ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنێ‌ ئه‌و بزاڤكری كو ڤێ‌ روودانێ‌ بۆ بینه‌رێن خوه‌ ڤه‌گوهێزت لێ‌ كه‌ڤتنه‌ شاشیێن نوچه‌سازی یێن سار و ده‌ستپێكی.

ره‌خنا ئێكێ‌ بۆ تورا میدیایی یا رووداو كو ده‌سته‌كا وێ‌ یا وه‌رزشی كه‌ڤته‌ شاشییا مانشێته‌كێ‌ مه‌زن كو تێدا دیاركربوو شه‌ر دناڤبه‌را پشته‌ڤانێن دو یانه‌یان دا روودایه‌ و یا دورست دو تیمێن مللی بوون، لێ‌ پشتی بسه‌ر شاشییا خوه‌ هه‌لبووین مانشێتێ‌ خوه‌ گوهارت لێ‌ قوبحه‌تا مه‌زن دناڤه‌رۆكێ‌ دا هه‌ر وه‌كی خوه‌ مایه‌ و چو جێوازی نه‌ ئێخستیه‌ دناڤبه‌را تیمێن مللی و یانه‌یا دا و دبیت ئه‌ڤ نوچه‌سازه‌ هه‌ر نه‌زانبیت كو بابه‌ت چییه‌ یان ژی شاشییا په‌یامنێری بیت كو بابه‌ت دورست نه‌ گه‌هاند بیتێ‌ و به‌لگه‌ژی دیاره‌ دناڤ وێنێ‌ دا.

هه‌مان شاشی نوچه‌سازێن سوشیال میدیایا گاڤ كه‌ڤتنێ‌ ده‌مێ‌ جێوازی نه‌ئێخستییه‌ دناڤبه‌را یانه‌ و تیمێن مللی دا كو هه‌ردو تیمێن بیوك و كه‌له‌كجی نه‌ یانه‌ نه‌ و په‌یامنێرێ‌ وان گه‌له‌ك جاران ژی ب یانه‌ بناڤكرن و مانشێتێن وان دا ئه‌ڤ شاشییه‌ دۆباره‌بوویه‌ و دبیته‌ كاره‌ساتا مه‌زن د دارێتنا نوچه‌یێ‌ وه‌رزشی دا و ئه‌و كه‌سێ‌ بابه‌ت دارێتی یان چو ژ وه‌رزشی ناكه‌هیت یان ژی خه‌مساری ژلایێ‌ وی ڤه‌ هاتییه‌ كرن و به‌لگێ‌ مه‌ ل دو سێ‌ جهان دیاربوویه‌ و هه‌ر بزاڤا راستڤه‌كرنا وان ژی نه‌كرییه‌ و ڤیابا هه‌ر چنه‌بیت چاره‌ك هاتبا دیتن.

ئه‌ڤجاره‌ بسلامه‌تی ده‌ربازبوو لێ‌ جارا بهێت دێ‌ ره‌خنێ‌ دژوارتر لێكه‌ین داكو راست ببیت و نه‌ بوو شكاندنێ‌ یه‌ به‌لكو ژبۆ هندێ‌ یه‌ داكو بدورستی پره‌نسیپ و تیگه‌هێن رۆژنامه‌گه‌رییا وه‌رزشی بهێنه‌ به‌لاڤكرن .

28

 

 

ناڤێ ته‌ درنده‌كێ وێران كه‌ره‌

به‌لێ ته‌ ب په‌نجێن خوه‌

نازیا وژدانێ وێرانتر لێ كر

ژ سیبه‌را بابۆی

ژ گه‌رماتیا مامۆی

ژ سه‌برا خالۆوی

ته‌ڤ خه‌لكێ ژار

ته‌ ب ساخی بن ئاخ كرن

ژ به‌هدینان هه‌تا گه‌رمیان

د گه‌لدا فه‌یلی و بارزانا جهێ شێران

ته‌ ب زێمار و خه‌ملا ره‌ش كار كرن

ده‌مێ پابیری چیرۆكا چیچێ

بۆ من دگۆت

ئه‌ز ژ بیر ناكه‌م

چه‌رینا په‌زێ بابۆی

ئه‌و دایكا مها خوه‌ ددۆت

ئه‌و خوشكا بۆ من هه‌ڤال

ئه‌و برایێ ب كار و بارێ زاڤاینیێ

ب ژڤانێ دیدارا بووكا نازدار

هێشتا شاد نه‌بووی

نه‌شێم ژبیر بكه‌م

چه‌ند دلڕه‌قی ئه‌نفال؟

ما ته‌ چاوا سۆتن ل من ده‌شت و زۆزان

ته‌ چاوا وێران كرن

ئه‌و گوند و وارێ مه‌ یێ جوان

ته‌ بۆ شێلاند كانیا ئاڤ زه‌لال

ماتو بێژێ ئه‌و ژ به‌ر خوه‌ بكه‌ت

كراسی ره‌ش بووكا ده‌لال

دێ هه‌ڕه‌

یا مه‌ ژ ته‌ دیتی

كه‌سه‌كێ دی نه‌بینیتن

برینا ته‌ چه‌ندا هاره‌

ل جه‌هنه‌مێ دا هند بچی خوارێ

و نه‌رابی ڤه‌ ئه‌نفال

 

 

هه‌لبه‌ستا بازی

2021/8/20

22

جه‌مال قاسم

 

روندكێن شه‌ڤا

د گه‌ل خه‌ما

دبۆرینن رۆژێن من

ژی چ نه‌ما

*****

ژ نه‌مانێ زڤریمه‌ ڤه‌

بیرهاتن دكلۆخێن

رزی دا دكر سه‌ما

*****

قه‌یره‌ نابنه‌ ڤه‌ كه‌نج

فیله‌ر و میك یٔا ب گوهۆڕینه‌ ره‌نگ

ب گۆتنا ساخ نابن برینێن ده‌ما

*****

چو پرسیارا ژ من نه‌كه‌

پشتی یێ ڤه‌گه‌ڕیانا یێ ڤالایه‌

هزر بژاله‌نه‌

راستی دكولاڤ خوارن

كڤان ئه‌ڤرۆ یێ راسته‌

هه‌می به‌رسڤ بووینه‌ هه‌ما

*****

شینوار بووینه‌ كاڤل

هه‌لامه‌ت لێ د هه‌ل به‌هی نه‌

دو پێ بووینه‌ چار لێ به‌زی نه‌

پارزینك ژ دره‌وا یێ پره‌

توره‌یی دیلانه‌ بۆ خه‌ما

*****

هه‌ڤالا

ئێكانه‌ یا نه‌گور

یا شه‌ڤا هه‌ناسێ ده‌ته‌ من

یا هێزێ ده‌ته‌ من

یا هه‌می ژڤانێن خوه‌

جوانیێ دگێریت

یا ئه‌سمانی گه‌ش دكه‌ن

یا دلێ من خۆش دكه‌ت

دێمێ هه‌یڤا منه‌

كو هه‌می شه‌ڤا ب چارده‌ شه‌ڤی

خوه‌ نیشا من دده‌ت

ل به‌ر باوه‌شا

نه‌رم و نازك

دنڤم ئارام و ته‌نا

36

ژ نڤیسینا: گابریێل گاسیا ماركیز

وه‌رگێران: شه‌مال ئاكره‌یی

 

ئه‌لندا دوشه‌مبیێ، یا گه‌رم و بێ بارانه‌. ئۆرێلیۆ ئه‌سكوڤار، نۆشدارێ ددانان یێ بێ باوه‌ڕنامه‌، گه‌له‌ك زوو یێ ژ خه‌و رابووی. ل ده‌مژمێر شه‌ش كلینیكا خوه‌ ڤه‌كر. ده‌ست هاڤیته‌ هنده‌ك ددانێن ده‌ستكرد ژ شووشیه‌كێ و راكرن كو هێشتا د قالبێن كێچێ دابوون، و هژماره‌كا ئامووران ل سه‌ر مێزێ دانان و ل گۆڕی قه‌باره‌یێ وان رێزكرن، هه‌ر وه‌كو یێ وان به‌رهه‌ڤ دكه‌ت بۆ نماییشه‌كێ. كراسه‌كێ بێ یاخه‌ كو ژ ئالیێ حه‌فكێ ڤه‌ ب دۆكمه‌یه‌كا زێری یێ گرتیبوو ل به‌ر بوو، و په‌نته‌لۆنه‌كێ گرێدایی ب دو په‌نته‌لۆنبه‌ندان ل پێیان بوو. كه‌سه‌كێ زراڤ و به‌ژن راست بوو، سیمایێ وی ل گه‌ل وێ ره‌وشا تێدا نه‌ یا گونجای بوو و مینا ره‌وشا  كه‌ڕ و لاله‌كی بوو.

ده‌ما رێزكرنا كه‌رسته‌یان ل سه‌ر مێزێ ب دووماهی ئینای، دریل بۆ ئالیێ كورسیێ راكێشا دا كار بكه‌ت و روونشته‌ خوارێ و ده‌ست هاڤێته‌ مه‌ڤره‌دكرن و ئه‌و ددانێن ده‌ستكرد پێ هووسین. خوه‌یا بوو كو هشێن وی نه‌ دسه‌رێ وی دانه‌. ب خوه‌راگری و هووری هزرا خوه‌ د كارێ خوه‌ دا نه‌ دكر. پێ وی ل سه‌ر ده‌پكێ دریلی دما هه‌تا پشتی كو كار ژی پێ نه‌ما با.

پشتی ده‌مژمێر هه‌شت، بۆ بێهنه‌كێ د په‌نجه‌ركێ ڕا به‌رێ خوه‌ دا ئه‌سمانی، دو ئه‌لهۆ ل سه‌ر كه‌پرا مالا هه‌ڤسوو دیتن كو ل به‌ر تاڤا رۆژێ خوه‌ زوها دكر. زڤڕیڤه‌ سه‌ر كارێ خوه‌ و ل گه‌ل خوه‌ دگۆت كو باران به‌ری ده‌مێ ڤراڤینێ دێ باریت. لێ ده‌نگێ كوڕی وی یێ بلند و ژ نشكاڤه‌ هزرێن وی بژاله‌كرن.

–              بابۆ.

–              چی یه‌؟

–              سه‌رۆكێ باژێرڤانیێ دڤێت بزانیت كا دێ ددانێ وی هه‌لكێشی یان نه‌.

–              بێژێ ئه‌ز نه‌ ل ڤێرێ مه‌.

ب هووسینا ددانه‌كێ زێڕیڤه‌ یێ مژوول بوو، ددان هنده‌كێ بلند كر و ب دو چاڤێن نیڤ نقاندی پشكنین بۆ كر. كوڕێ وی یێ یازده‌ سالی زڤڕیڤه‌ و جاره‌كا دی ل ژوورا پێشوازیێ یێ گازی دكه‌ت.

–              یێ دبێژیت تو یێ ل ڤێرێ، و وی گوه ل ده‌نگێ ته‌ هه‌یه‌.

نۆشدار هه‌ر یێ به‌رده‌وام بوو ب پشكنینا وی ددانی. ده‌ما كارێ خوه‌ ته‌مام كری و ددانی شێوه‌یێ دووماهێ وه‌رگرتی، دانا سه‌ر میزێ و گۆت:

–              هۆسا باشه‌.

جاره‌كا دی دریل دا شۆلی، و هنده‌ك پارچه‌ ژ پاكیته‌كا كارتوونی كو تشتێن، هێشتا پێدڤی ب كاركرنێ ل سه‌ر هه‌یه‌، هه‌لگرتن، و ده‌ست هاڤیته‌ راستكرنێ و هووسینێ.

–              بابۆ.

ب هه‌مان ده‌سته‌واژه‌ به‌رسڤا وی دا.

–              چی یه‌؟

–              سه‌رۆكێ باژێرڤانیێ یێ دبێژیت هه‌كه‌ ددانێ وی ده‌رنه‌ئینی، دێ گولله‌یه‌كی ل ته‌ ده‌ت.

بێ كو له‌زێ بكه‌ت، هێدی كارێ دریلی راگرت، دوور ژ كورسیێ پالدا، خزینكا (چه‌كمه‌چیا) خوارێ یا مێزێ ڤه‌كر كو ده‌بانجه‌یه‌ك تێدا هه‌بوو، و گۆت:

–              باشه‌، كا بێژێ بلا بهێت گولله‌یا خوه‌ ل من بده‌ت.

كورسی بۆ به‌رامبه‌ر ده‌رگه‌هی پالدا، و ده‌ستێ وی ل سه‌ر لێڤا خزینكێ بوو. سه‌رۆكێ باژێرڤانیێ د ده‌رگه‌هی ڕا خوه‌یا بوو. لایێ چه‌پێ ژ ریهێن خوه‌ تڕاشیبوو، لێ لایێ دی یێ وه‌ڕمتی بوو و دیار بوو ئه‌و پێنج رۆژ بوون ریهێن خوه‌ نه‌ تڕاشیبوون. نۆشداری د چاڤێن وی دا شه‌ڤێن ئازار و بێ خه‌ویێ دیتن، ب سه‌رێن تلان خزینك گرت و ب نه‌رمی گۆت:

–              روونێ.

–              سپێده‌ باش.

نۆشداری به‌رسڤا وی دا:

–              سپێده‌ باش.

ده‌ما نۆشداری كه‌رسته‌یێن خوه‌ گه‌رم دكرن، سه‌رۆكێ باژێرڤانیێ سه‌رێ خوه‌ دانا سه‌ر پالپشتا كورسیێ و هه‌ست ب هنده‌ك ئارامیێ كر. هه‌ناسه‌یێن وی هلم ژێ ده‌ردكه‌فت. كلینیكه‌كا بێسه‌روبه‌ر بوو: كورسیكه‌كا داری یا كه‌ڤن، دریله‌ك ب پێته‌خته‌كێ كار دكه‌ت، شووشه‌یه‌ك كو هنده‌ك بوتلێن سیرامیكی تێدا هه‌نه‌. ل به‌رامبه‌ر كورسیكێ په‌نجه‌ره‌یه‌كا ب په‌رده‌یه‌كا په‌ڕووك هه‌یه‌. ده‌ما سه‌رۆكێ باژێرڤانیێ هه‌ستكری كو نۆشدار نزیكی وی بوو، پێ یێن خوه‌ هاڤێتنه‌ سه‌رئێك و ده‌ڤێ خوه‌ ڤه‌كر.

ئه‌سكوڤار سه‌رێ سه‌رۆكێ باژێرڤانیێ به‌ر ب رووناهێ ڤه‌ بادا.  پشتی ددانێ هه‌ودایی پشكنی، و ب لڤینه‌كا ب هوشداری لاما وی داناڤه‌ سه‌رئێك، وگۆت:

–              دێ ددانێ ته‌ هه‌لكێشم، به‌لێ بێ به‌نجكرن.

–              چما؟

–              چونكی یێ ب كێم و عه‌دابه‌.

سه‌رۆكێ باژێرڤانیێ به‌رێ خوه‌ دا چاڤێن نۆشداری. ل دووماهێ هه‌ولدا ب بشكوڕیت و گۆت:

–              باشه‌.

نۆشداری به‌رسڤا بشكوڕینا وی نه‌دا. ئامانێ كه‌رسته‌یێن تافیلكری ئینا و دانا سه‌ر میزێ و ب گازه‌كێ سار ژ ئاڤا كه‌لاندی ئینانه‌ ده‌ر، بێی كو هیچ له‌زیه‌ك لێ دیار ببیت. تفدانك ب لیڤا پێلاڤا خوه‌ هنده‌كێ وێڤه‌ بر، و چۆ به‌ر ده‌ستشۆیێ ده‌ستێن خوه‌ بشۆت. ئه‌ڤه‌ هه‌می كرن بێی كو به‌رێ خوه‌ بده‌ته‌ سه‌رۆكێ باژێرڤانیێ، لێ پا چاڤێن سه‌رۆكێ باژێرڤانیێ هه‌ر ل سه‌ر وی بوون.

ددانه‌كێ عه‌قلی یێ خوارێ بوو. نۆشداری پێ یێن خوه‌ ڤه‌كرن و ب كه‌لبه‌تانێ كه‌ل ددان گرت.  سه‌رۆكێ باژێرڤانیێ ب توندی خوه‌ ب ده‌ستكێن كورسیكێ ڤه‌ گرت، و ب هه‌موو هێزا خوه‌ پێ یێن خوه‌ ب ئه‌ردی ڤه‌ شداندن.

نۆشداری ب تنێ زه‌ندا خوه‌ بلند كر. بێی هیچ كه‌رب و كینه‌كێ نیشا بده‌ت، ب نه‌رمیه‌كا سار گۆت: – نها دێ به‌هایێ بیست ژ مریێن مه‌ ده‌ی.

سه‌رۆكێ باژێرڤانیێ هه‌ست ب هه‌ڕشینا هه‌ستیێن خوه‌ كر د ناڤ لامێن خوه‌ دا و چاڤێن وی تژی رۆندك بوون. لێ هه‌ناسه‌كا دروست نه‌ وه‌رگرت هه‌تا زانی كو ددان هاته‌ ده‌ر، و پاشی ددانی خوه‌ دنێڤ رۆندكان ڕا دیت. ل وێ گاڤێ نه‌ شیا ژ ئه‌شكه‌نجه‌یا د وان پێنج شه‌ڤێن بۆری بگه‌هیت.

ب بێهنه‌كا كورت خوه‌ نزم كره‌ تفدانكێ، و خوه یا ژێ دباریت. قوپچكێن چاكێتێ خوه‌ یێ ته‌نگ ڤه‌كرن و ده‌سته‌ك كره‌ د ناڤ به‌ریكا په‌نته‌لۆنێ خوه‌ دا، داكو ده‌رسۆكا خوه‌ بینیته‌ ده‌ر. نۆشداری پارچه‌ په‌ڕووكه‌كێ پاكژ داڤێ، و گۆتێ:

– رۆندكێن خوه‌ بستره‌.

سه‌رۆكێ باژێرڤانیێ د له‌رزی و رۆندكێن خوه‌ دسترین. و ده‌ما یێ مژوولی شووشتان ده‌ستێن خوه‌ بوو، ئه‌سكۆڤارێ نۆشدار بانێ كلینیكێ یێ به‌ر ب هه‌رفتنێ و تۆڕه‌كا ته‌ڤنپیركێ یا تۆزگرتی و هێكێن ته‌ڤنپیركێ و مێریێن مری دیتن. نۆشدار زڤڕی و ده‌ما ده‌ستێن خوه‌ زوها دكرن. گۆته‌ سه‌رۆكێ باژێرڤانیێ:

– غه‌رغه‌ره‌كا ئاڤا خوێ وه‌ربگره‌، و پاشی هه‌ره‌ بنڤه‌.

سه‌رۆكێ باژێرڤانیێ، رابوو ژ پێرڤه‌. سلاڤه‌كا مالئاڤاهیێ یا سه‌ربازی لێ كر و پاشی به‌ر ب ده‌رگه‌هی ڤه‌ چۆ و پێ یێن خوه‌ ل دووڤ خوه‌ دكێشان، و بێی قوپچكێن چاكێتێ خوه‌ یێ ته‌نگ دائێخیته‌ڤه‌، گۆت:

–              بۆ من پسوولێ فرێكه‌.

–              بۆ كێ فرێكه‌م؟ بۆ ته‌ یان بۆ باژیرڤانیێ؟

سه‌رۆكێ باژێرڤانیێ لێ نه‌نێڕی، ل گه‌ل ده‌رگه‌ه گرتنێ گۆت:

–              نه‌فره‌ت بیت، هه‌مان تشته‌.

 

http://www.classicshorts.com/stories/ootdays.html

 

 

 

 

 

 

37

ده‌مژمێرێن ده‌ستپێكێ‌ ل سپێدێ‌، گه‌له‌ك د نه‌خۆشن بو هنده‌ك جورێن نه‌خۆشان، چونكو گوهۆرینێن فزیولوژی دناڤ له‌شی دا ل وی ده‌مێ‌ رۆژێ‌، دبنه‌ ئه‌گه‌رێ‌ دژواربوونا نیشانان بو هنده‌ك نه‌خۆشیان، ل ڤێرێ‌ دێ‌ هنده‌ك نه‌خۆشیان ده‌ینه‌ دیاركرن ئه‌وێن ل سپێده‌هیان نیشانێن وان دژوار دبن ل دووڤ سایتێ‌ Webmed.

1-         قولون: ل سپێده‌هیان دبیته‌ ئه‌گه‌رێ‌ نیشانێن دژوار د مه‌عیدێ‌ دا، ژبه‌ركو هورمونێ‌ كورتیزون بلن دبت، به‌لێ‌ هێدی هێدی ئه‌و ئێشان كێم دبیت ب تایبه‌ت ل ده‌مێ‌ خوارنا خوارنێن ساخله‌م و شله‌مه‌نیێن گه‌رم دگه‌ل تێشتێ‌.

2-         سه‌رئێشان: پتریا جاران ئێشانا سه‌ری ل سپێده‌هیان دژوار دبیت، چونكو ئه‌و لڤینا ژ نشكه‌كێڤه‌ پشتی ده‌مێن درێژ یێن نڤستنێ‌ دبیته‌ ئه‌گه‌ر كو هه‌ست ب ئێشانه‌كا دژوار یا سه‌ۆی بكه‌ی و دبیت بو ده‌مه‌كێ‌ درێژ ڤه‌كێشیت، ده‌مێ‌ تو تێر بنڤی یان تێشتێ‌ بخووی ئه‌و ئێشان دێ‌ كێم بیت.

3-         عێلنجی: هنده‌ك كه‌س ل ده‌مێ‌ سپێدێ‌ هشیاردبن ئێكسه‌ر عێلنجی دهێنێ‌، ژبه‌ۆكو ترشیێن مه‌عیدی ل ڤی ده‌می دگه‌هنه‌ گه‌وریا مرۆڤی، هه‌روه‌كو ل ده‌ڤ ژنێن دوگیان ئه‌ڤ چه‌نده‌ په‌یدادبیت،.

4-         بلندبوونا شه‌كرێ‌ د خوینێ‌ دا: ئێك ژ ئاریشێن مه‌زنه‌ كو نه‌خۆشێن شه‌كرێ‌ تووش دبن دگه‌ل هشیاربوونێ‌، پتریا جاران ئه‌گه‌رێ‌ وێ‌ بلندبوونا هنده‌ك هورمونانه‌، ب تایبه‌ت كورتیزون و ئه‌درینالین، سه‌ره‌رای كو له‌شێ‌ مرۆڤی ژی ل ده‌مێ‌ نڤستنێ‌ پتر ئه‌نسولینی دمه‌زێخیت و بو سپێده‌هان وه‌كو پێدڤی نامینیت.

5-         هه‌ودانا گه‌وریێ‌: هه‌ناسه‌دان ب رێیا ده‌ڤی ل ده‌مێ‌ نڤستنێ‌، دبیت ببیته‌ ئه‌گه‌رێ‌ هشكبوونا بوریكێن هه‌ناسه‌دانێ‌، پاش هه‌ستكرن ب هه‌ودانێن دژوارێن گه‌وریی ب تایبه‌ت ل ده‌مێ‌ هشیاربوونێ‌، بو نه‌هێلانا ڤێ‌ ئاریشێ‌ نۆشدار شیره‌تان دكه‌ن شله‌مه‌نیه‌كێ‌ گه‌رم بهێته‌ ڤه‌خوارن بو نه‌هێلانا هه‌ودانا و كێمكرنا ئێشانێن دگه‌لدا په‌یدادبن.

45

دهۆك،

د. سیپان سه‌ربه‌ست حاجی، نوشداری تایبه‌تمه‌ندێ‌ نه‌خۆشیێن دل و هناڤا ل دهۆكێ‌ دیاركر:

زێده‌ كاركرنا په‌ریزادی ئێشه‌كا گه‌له‌ك به‌ربه‌لاڤه‌ ل ده‌ڤ ژن و زه‌لامان په‌یدابیت لێ‌ پتر ژن تووشی ڤێ‌ نه‌خۆشی بن”.

د. سبپان سه‌ربه‌ست حاجی، نۆشدارێ‌ تایبه‌تمه‌ندێ‌ نه‌خۆشێن دل و هناڤا ل دهۆكێ‌ ئاشكه‌را كركو ئه‌و كه‌سێن تووشی نه‌خۆشیا په‌ریزدای دبن هه‌ست ب وه‌ستیانه‌كا مه‌زن دكه‌ن، هه‌روه‌سا دلقوتان وله‌رزینا ده‌ستان ده‌ڤ وان دروست دبیت ئه‌و نه‌خۆش حه‌ز دكه‌ن هه‌رده‌م ل جهه‌كێ‌ سار و فێنك بن و دبیت زكچوون ژی ل ده‌ڤ وان په‌یداببیت، به‌لێ‌ تشتێ‌ گه‌له‌ك مشه‌ دگه‌ل وان نه‌خۆشان ده‌مێ‌ تووشی ڤێ‌ نه‌خۆشی دبن كو نه‌خۆش گه‌له‌ك خوارنێ‌ دخۆت وكێشا وان زێده‌ نابیت، به‌لكو كێشا وان دهێته‌ خوار، چونكو ئه‌ڤ نه‌خۆشیه‌ گه‌له‌ك ئاسانه‌ كو زوو بهێته‌ ده‌ستنیشان كرن و چاره‌سه‌ریا وێ‌ ژی هه‌یه‌ ونه‌یا بزه‌حمه‌ته‌، به‌لێ‌ پێدڤیه‌ ئه‌و كه‌سێن ئه‌ڤ نیشانه‌ ده‌ڤ دیاردبن قه‌ستا نه‌خۆشخانێ‌ بكه‌ن.

تایبه‌تمه‌ندێ‌ نه‌خۆشیێن دل و هناڤا ل دهۆكێ‌ ئه‌وژی خۆیا كركو ئه‌و كه‌سێن گه‌له‌ك خۆارنی دخۆن و سه‌نگا وان كێم دبیت و دلقوتان وله‌رزینا ده‌ستان هه‌بیت دگه‌ل چه‌ند نیشانێن دێ‌ پێدڤیه‌ خۆ گێرۆنه‌كه‌ن و زوو قه‌ستا نوشدارێن تایبه‌تمه‌ند بكه‌ن، چونكو هه‌كه‌ گیرۆببیت و زوو چاره‌سه‌ریا خوه‌ نه‌كه‌ت دێ‌ سه‌نگا وان ئێكجار كێم بیت، به‌لێ‌ نه‌خۆشیا په‌رێزادی ل سه‌ر ژیانا مرۆڤی نینه‌ دهنده‌ك حاله‌تان دا زێده‌ كاركرنا په‌رێزادێ‌ مه‌ترسیێ‌ دئیخیته‌ سه‌ر ژیانا مرۆڤی ئه‌وژی حاله‌تێن كێم هه‌نه‌ لێ‌ زێده‌ كاركرنا په‌ریزادێ‌ مه‌ترسیێ‌ ل سه‌ر ساخله‌میا مرۆڤی دروست دكه‌ت.

د. سیپان سه‌ربه‌ست، ته‌كه‌زكركو زێده‌ كاركرنا په‌ریزادێ‌ دبیته‌ ئه‌گه‌رێ‌ بلندبوونا فشارا خوینێ‌ ودبیت ببیته‌ ئه‌گه‌رێ‌ زێده‌ لێدانا دلی ب تایبه‌تی ژی ل ده‌ڤ كه‌سێن دانعه‌مر، له‌ورا ژی ئه‌م ئاموژگاریان ل خه‌لكێ‌ خوه‌ دكه‌ین ده‌مێ‌ هه‌ست ب نیشانێن زێده‌ كاركرنا په‌رێزادێ‌ بكه‌ن زوو قه‌ستا نه‌خۆشخانه‌یان بكه‌ن .

ناڤهاتی ئه‌وژی نه‌ڤه‌شارت و گۆت: دو ئه‌گه‌رێن سه‌ره‌كی یێن ڤان حاله‌تان هه‌نه‌ ئه‌وژی بلندبوونا نه‌خۆشیان شه‌كرێ‌ و بلندبوونا هورمونێ‌ په‌رێزادێ‌ دڤان هه‌ردو حاله‌تان دا مرۆڤ گه‌له‌ك خۆارنی دخۆت وسه‌نگێ‌ وان كێم دبیت، لێ‌ یێن نه‌خۆشیا شه‌كرێ‌ گه‌له‌ك ئاڤێ‌ ڤه‌دخۆت وگه‌له‌ك دچیته‌ ده‌ستئاڤا زراف و خوارنێ‌ ژی گه‌له‌ك دخۆت لێ‌ هه‌ر سه‌نگێ‌ وان زێده‌ناكه‌ت، به‌لكو سه‌نگێ‌ وان كێم دبیت و په‌رزادا ژه‌هراوی گه‌له‌ك خوارنی دخۆن وسه‌نگا وان كێم دبیت.

تایبه‌تمه‌ندێ‌ نه‌خۆشیێن دل و هناڤا ل دهۆكێ‌ ئاشكه‌را كركو ئه‌و كه‌سێن تووشی نه‌په‌ریزادا ژه‌هراوی دبن گه‌له‌ك خوارنێ‌ دخوون وسه‌نگا وان كێم دبیت لێ‌ گه‌له‌ك ئاڤێ‌  ڤه‌ناخۆن، ب تنێ‌ یێن نه‌خۆشیا شه‌كرێ‌ هه‌ین گه‌له‌ك ئاڤێ‌ ڤه‌دخۆن و پێدڤیه‌ ئه‌ڤه‌ هه‌ردو بهێنه‌ پشكنینكرن بۆ پشتراستبوونی ژ نه‌خۆشیا وان و دبیت پشكنینا شه‌كرێ‌ بۆ چێكه‌ن، به‌لێ‌ نیشانێن وێ‌ گه‌له‌ك یێ‌ن په‌ریزادێ‌ نه‌، له‌ورا ئه‌نجامدانا پشكنینێ‌ گه‌له‌ك یا گرنگه‌، چونكو هه‌كه‌ خوه‌ گیرۆ بكه‌ن بۆ چاره‌سه‌ریێ‌ دێ‌ مه‌ترسی بیت.

د. سیبان سه‌ربه‌ست به‌حسێ‌ مه‌ترسیێن ل سه‌ر ژیانا نه‌خۆشی كر و گۆت: هه‌ستی لاواز دبن وهه‌ستی دشكێن و دبیت خه‌له‌ت لێدانا َدلێ‌ وی مه‌ترسیێ‌ ل سه‌ر ژیانا وی كه‌سی دروست ببیت و هه‌كه‌ دوی حاله‌تی دا نه‌خۆش گه‌له‌ك بمینیت وچاره‌سه‌ریا خوه‌ نه‌كه‌ت دێ‌ تووشی مه‌ترسیێن ساخله‌میێ‌ بیت.

 

14

ئه‌ڤرۆ، به‌رپه‌رێ‌ ساخله‌میێ‌:

زانا دیاردكه‌ن، هه‌بوونا رێژه‌كا باش ژ زنكی د له‌شیدا مه‌ترسیا مرنێ‌‌ ژ ئه‌نجامێ‌‌ كۆرۆنایێ‌‌ كێم دكه‌ت، ڤه‌كوله‌رێن ئیسپانی د كوڤارا medikforum  دا دیاركرن، ده‌مێ‌‌ ئاستێن زنكی د خوینا نه‌خۆشێن كۆرۆنایێ‌‌ دا گه‌له‌ك  كێم بن،  هه‌ڤبه‌ندیه‌ك دگه‌ل مرنێ‌‌ هه‌یه‌ و ژ ئه‌نجامێ‌‌ تووشبوونیێ‌ ب ڤایرۆسی، پرسیار ئه‌وه‌ دێ‌‌ چاوا ئاستێ‌‌ زنكی د له‌شیدا رێكئێخی؟

ئه‌ڤه‌ هنده‌ك نیشانن دیاردكه‌ن كو زنك د له‌شیێ‌ ته‌دا یێ‌‌ كێمه‌:

  • پرچ وه‌ریان:

په‌یمانگه‌ها نیشتمانی یا ساخله‌میێ‌‌ دیاردكه‌ت ئه‌و كه‌سێن تووشی ئێشا رووڤیان دبن كو دبیته‌ ئه‌گه‌رێ‌‌ وه‌ریانا پرچێ‌‌ ل سه‌ری و هنده‌ك پشكێن دی یێن له‌شی، پتریا جاران زنك ل ده‌ڤ وان كه‌سان یێ‌‌ كێمه‌.

  • پرسكێن گه‌نجاتییێ‌:

ل دووڤ هنده‌ك بابه‌تێن كو ل كوڤارا Dematology Reserarch and Practics هاتینه‌ به‌لافكرن، ده‌مێ‌ كێماتی د زنكی دا هه‌بیت دبیته‌ ئه‌گه‌رێ‌‌ پرسكان و لیرێن پیستی.

  • زوو خولێكنه‌دانا برینان:

ئێك ژ نیشانێن دیتره‌ كو زنك د له‌شیدا یێ‌ كێمه‌، ده‌مێ‌‌ برین بو ده‌مه‌كیێ‌ درێژ خوه‌ لێكنه‌ده‌ن.

  • ئاریشێن دیتنێ‌:

زنك، رۆله‌كێ‌‌ گرنگ د پاراستنا دژواریا دیتنێ‌‌ دا دبینیت، هاریكاره‌ بو ڤه‌گوهاستنا ڤیتامین ئه‌ی ژ جگه‌ریێ‌ بو تورا چاڤی، بو دروستكرنا بویاغێن پاراستنا چاڤی، ل دووڤ ڤێ‌‌ چه‌ندێ‌‌ كێمبوونا وی دبیته‌ ئه‌گه‌رێ‌‌ دیتنه‌كا خراب.

  • تێكچوونا هه‌ستا تامكرنێ‌‌:

زنك هاندانا مه‌ژی دكه‌ت بو كونترولكرنا خوارنێ‌‌، ئاستێ‌‌ وی هه‌كه‌ یێ‌‌ كێم بیت تاما خوارنێ‌‌ نامینیت، ئه‌ڤه‌ پتر ل ده‌ڤ كه‌سێن دانعه‌مر یا به‌ربه‌لاڤه‌.

website security
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com