ئه‌ڤرۆ، ئه‌میر ئه‌ترووشی:

ل سنوورێ‌ قه‌زا به‌رده‌ره‌ش هژماره‌كا زۆر یا پتاتا هاتینه‌ چاندن و ب تنێ‌ د ئه‌ڤ ساله‌ دا نێزیكی 30 هزار ته‌نێن تۆڤێ‌ پتاتان هاتینه‌ چاندن و هژماره‌كا زۆر یا ده‌لیڤێن كاری رۆژانه‌ بۆ خه‌لكێ‌ ده‌ڤه‌رێ‌ ب رێیا كۆمكرنا پتاتا و ئینانه‌ده‌را وان ژبن ئه‌ردی دهێنه‌ دابینكرن. جۆتیارێن ده‌ڤه‌رێ‌ ژی دخوازن به‌رهه‌مێ‌ ده‌رڤه‌ بهێته‌ راگرتن.

نه‌زیر خه‌یری، جۆتیاره‌كێ‌ ده‌ڤه‌را به‌رده‌ره‌شه‌ بۆ ئه‌ڤرۆ دیار كر، ئه‌م وه‌ك جۆتیارێن ده‌ڤه‌رێ‌ سالانه‌ به‌رهه‌مه‌كێ‌ زۆر یێ‌ پتاتا به‌رهه‌م دئینین و ب تنێ‌ دناڤا زه‌ڤیا مه‌ دا رۆژانه‌ نێزیكی 100 كرێكاران لێ‌ كاردكه‌ن، د سه‌ر هندێ‌ را وه‌رزێ‌ ئینانه‌ده‌را پتاتا ژ بن ئه‌ردی یێ‌ كێمه‌، به‌لێ‌ پێدڤیه‌ حكوومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ‌ زێده‌تر هاریكاریا جۆتیاران بكه‌ت بۆ هندێ‌ زێده‌تر گرنگی ب چاندن و به‌رهه‌مئینانا پتاتا بهێته‌ دان.

دیار كر ژی كو چو جهێن فه‌رمی نینن پتاتا ژ وان بكرن، ب تنێ‌ هنده‌ك بازرگانێن عه‌ره‌ب هه‌نه‌ پتاتا ژ وان دكرن و دبه‌نه‌ ژووری و ژێریا عیراقێ‌، لێ‌ چو ئومبار نینن پتاتان تێدا كۆمڤه‌بكه‌ن و گۆت: سالانه‌ نێزیكی 30 هزار ته‌نێن تۆڤێ‌ پتاتا ل به‌رده‌ره‌ش دهێته‌ چاندن و به‌رهه‌مێ‌ زۆر ژێ‌ دهێت.

نه‌زیر ئه‌و یه‌ك ژی نه‌ ڤه‌شارت كو پێدڤیه‌ حكوومه‌ت ب ئێكجاری به‌رهه‌مێ‌ ده‌رڤه‌ رابگریت و گرنگیێ‌ ب به‌رهه‌مێ‌ ناڤخۆ بده‌ت، بۆ هندێ‌ ئێدی جۆتیار ب شێوه‌یه‌كێ‌ باشتر گرنگیێ‌ ب چاندن و به‌رهه‌مئینانا پتاتا بده‌ن.

ژ ئالێ‌ خۆڤه‌، شێخان ژی بوویه‌ سه‌نته‌رێ‌ چاندنا پتاتێ‌ ل سه‌ر ئاستێ‌ هه‌رێما كوردستانێ‌ ل سه‌ر ئاستێ‌ رۆژهه‌لاتا ناڤین، ئاخا وێ‌  هاتیه‌ پشكنین ژلایێ‌ گه‌له‌ك وه‌لاتان تایبه‌ت هولندا ره‌نگێ‌ وێ‌ وه‌ك یێ‌ زێری یه‌ توڤه‌ك تایبه‌ت بۆ ڤێ‌ ئاخێ‌ به‌رهه‌ڤكریه‌ 10 سالا ئه‌ڤ توڤه‌ دهاته‌ تێستكرن ل سه‌ر ڤێ‌ ئاخێ‌.

بشار مشیر، ئێك ژ جوتیارێن كه‌ڤن و رێڤه‌به‌رێ‌ كومپانیاKH  یا هولندی بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ دیار كر، ئه‌م یێ‌ بزاڤێ‌ دكه‌ین گه‌نجان ره‌وانه‌ی هولندا بكه‌ین بۆ مه‌شق و راهێنانێ‌ ل سه‌ر چاندنا پتاتان، ژ به‌ر كۆ گه‌نجێن نها خودان باوه‌رنامێن به‌رزن بۆ بكارئینانا ته‌كنولوجیا و ئامیرێن نوی یێن كشتوكالی ئه‌وێن سه‌رده‌م ب رێكه‌كا نوو كاردكه‌ن، سالانه‌ ژی بۆ 500 جوتیارا توڤێ‌ پتاتا دابین دكه‌ن و 60% بۆ قه‌زایێن ئاكرێ‌ و شێخان و به‌رده‌ره‌ش دابین دكه‌ت.

ناڤهاتی گۆت ژی: شێخان بوویه‌ سه‌نته‌رێ‌ چاندنا پتاتێ‌ ل سه‌ر ئاستێ‌ هه‌رێما كوردستانێ‌ ل سه‌ر ئاستێ‌ رۆژهه‌لاتا ناڤین باشترین ئاخ بۆ پتاتا ئاخا شێخانه‌، گه‌له‌ك وه‌لاتان پشكنین ل سه‌ر ڤێ‌ ئاخێ‌ كرینه‌، ب تایبه‌ت هولندا، ره‌نگێ‌ وێ‌ وه‌ك یێ‌ زێری یه‌ و توڤه‌كێ‌ تایبه‌ت بۆ ڤێ‌ ئاخێ‌ به‌رهه‌ڤكریه‌ و 10 سالا ئه‌ڤ توڤه‌ دهات تێستكرن ل سه‌ر ڤێ‌ ئاخێ‌ 80% ئه‌و توڤێ‌ پتاتا دهێت بكارئینان بۆ دروستكرنا چبسا. ئه‌و جوتیارێن پتاتا دچینن ئه‌ڤه‌ 40 ساله‌ وی كاری دكه‌ن و هه‌موو بووینه‌ جوتیارێن شه‌هره‌زا و دشێن به‌رهه‌مێ‌ خوه‌ ل دووڤ حه‌زا خوه‌ به‌رهه‌م بینن.

ئامێدیێ‌، مه‌حمود نهێلی:

ژ ئه‌گه‌رێ‌ شه‌رێ‌ دناڤبه‌را گه‌ریلایێن په‌كه‌كێ‌ و له‌شكه‌رێ‌ توركیا و توپ بارانكرنا رۆژانه‌ و له‌شگه‌ر كێشیا سه‌ر ده‌ڤه‌رێ‌، هه‌ژماره‌كا زۆرا هاولاتیێن قه‌زا ئامێدیێ‌ بێ‌ به‌هردبن ژ ده‌رامه‌تێن گوندێن خوه‌ و ڤێ‌ یه‌كێ‌ كارتێكرن كریه‌ سه‌ر ره‌وشا ئابووریا وان.

هاولاتی ژی دبێژن، به‌ری پروسه‌یا ئاشتیێ‌ ل توركیا تێك بچیت، توپ بارانكرنا گوندێن ده‌ڤه‌را ئامێدیێ‌ نه‌دهاته‌ كرن، ئه‌ڤ یه‌كه‌ ژی بوویه‌ ئه‌گه‌رێ‌ وێ‌ چه‌ندێ‌ هژماره‌كا زۆرا خه‌لكێ‌ ده‌ڤه‌را ئامێدیێ‌ قه‌ستا گوندێن خوه‌ دكرن بۆ چاندنا ده‌رامه‌تی، لێ‌ ئه‌ڤه‌ ماوێ‌ چه‌ند سالانه‌ ب تایبه‌تی ژی ئه‌ڤ ساله‌ ژ به‌ر له‌شكه‌ر كێشیا سه‌ر سنوری، جاره‌كا دی ئه‌و بێ‌ به‌هر بووینه‌ ژ چوونا وان بۆ سه‌ر گوندان و چاندنا ده‌رامه‌تی ب تایبه‌تی ژی ده‌ڤه‌رێن نێروه‌ و رێكان و نهێلێ‌ و دوسكی و به‌رواری و زێبارێ‌ و به‌رێ‌ گارێ‌.

هاولاتی سدقی موحه‌مه‌د ئاكنجیێ‌ سه‌نته‌رێ‌ ناحیا دێره‌لۆك بۆ ئه‌ڤرۆ دیاركر، توپ بارانكرنا گوندێن وان رۆژانه‌ گه‌له‌ك كارتێكرن ل خه‌لكێ‌ ده‌ڤه‌رێ‌ كریه‌ چ ژلایێ‌ ئابوری  ڤه‌ چ ژی ژلایێ‌ ده‌رونی ڤه‌ خوه‌ حه‌تا كارتێكرن كریه‌ و په‌یوه‌ندیێن جڤاكی و چه‌ندین ئاریشه‌ دروست بوونه‌، ژ به‌ركو ده‌مێ‌ چه‌ند سالان خه‌لك نه‌چنه‌ سه‌رگوندێن خوه‌ كه‌س نزانین كیش ملكێ‌ وانه‌ و دێ‌ بیته‌ ئه‌گه‌رێن كێشێن جڤاكی و گۆت: (ئه‌ز وه‌ك هاولاتیه‌كێ‌ ده‌ڤه‌رێ‌ ئه‌ز د چوومه‌ گوندی بێ‌ هه‌ست ب ترسه‌كی كربایه‌ و من ده‌ست ب چاندنێ‌ دكر، ب تنێ‌ ترسا مه‌ ژ به‌ر مینا و ته‌قه‌مه‌نیێن كه‌ڤنن بوو، لێ‌ نوكه‌ ئه‌و نه‌شێن بچنه‌ سه‌ر گوندێن خوه‌ بۆ چاندنا ده‌رامه‌تی).

و دیار كر، ئه‌و ماوێ‌ دوو سالان بوویه‌ وی قازانجه‌كا زۆر دكر ب چاندنێ‌ و چه‌ندین جورێن ده‌رامه‌تی وی د بازاری دا دفروتن و مفایه‌كی باش دگه‌هشتێ‌ لێ‌ نوكه‌ ب چ ئاوایه‌كی ئه‌و نه‌شێن بچنه‌ سه‌ر گوندێن خوه‌ و به‌هرا پترێ‌ ژی داروباێن ده‌ڤه‌را وان هاتیه‌ سوتن، به‌لێ‌ چه‌ند رۆژان ئاگره‌كێ‌ مه‌زن ب دارستانا گوندێن وان ڤه‌ بوویه‌.

هاولاتیه‌كی دی ب ناڤێ‌ شیمال عوبدووللا خه‌لكێ‌ ده‌ڤه‌را نێروه‌ و رێكان دلگرانیا خوه‌ نیشاندا ل هه‌مبه‌ری وێ‌ زورداریا ئه‌ڤه‌ چه‌ندین ساله‌ لێ‌ هاتیه‌ كرن كو نه‌شیانه‌ بچنه‌ سه‌رگوندێن خوه‌ و ل كومه‌لگه‌هێن دێره‌لۆك و شێلادزێ‌ و سیریێ‌ هاتینه‌ دورپێچكرن ب ملوینه‌ها دولاران زیان گه‌هشتینێ‌ و گۆت: (ئه‌گه‌ر هات و ئه‌ڤ شه‌رێ‌ دناڤبه‌را توركیا و گه‌ریلایێن په‌كه‌كێ‌ راوه‌ستیا و ئه‌م دشێین ده‌ست ب چاندنا ده‌رامه‌تی بكه‌ینه‌ڤه‌ و دێ‌ شیێن ره‌وشا خوه‌ یا ئابووری ڤه‌ژینین و به‌رڤ پێشڤه‌ ببه‌ین).

ناڤهاتی هیڤی ژی خوه‌ستن، ئه‌ڤ شه‌رێ‌ دناڤبه‌را په‌كه‌كێ‌ و توركیا دا ل ده‌ڤه‌را وانا نه‌میت و ئه‌و ب ئازادانه‌ بچنه‌ سه‌ر گوندێن خوه‌ و ده‌ست ب چاندنێ‌ و ئینانا ده‌رامه‌تی بكه‌ن ژ به‌ر كو سالانه‌ داهاتی ڤان گوندان گه‌له‌ك زۆرن و هه‌موو گه‌نجینه‌ یه‌ بۆ خه‌لكێ‌ ده‌ڤه‌رێ‌ و دشیێن مفایه‌كی باش ژ چوونا سه‌ر گوندان وه‌رگرن و هه‌ر پێدڤی ب موچه‌ی نامینت.

دهۆك، له‌زگین جوقی

ره‌وشه‌نبیر و كه‌ساتیێن كوردێن ئێزدی دبێژن مه‌ چو مفا ژ حۆكمه‌تا عیراقێ‌ نه‌دیتیه‌ و هه‌مبه‌ر كه‌یسا ئێزدیان ژی به‌غدا خۆدان سۆز نینه‌، ب تنێ‌ بۆ رێكلامێ‌ حۆكمه‌تا عیراقێ‌ به‌حسێ‌ ئاڤه‌دانیی و ته‌ناهیا شنگال دكه‌ت.

خه‌یری بۆزانی، رێڤه‌به‌رێ‌ گشتی یێ‌ كارۆبارێن ئێزدیان ل وه‌زاره‌تا ئه‌وقاف و كارۆبارین ئاینی ل هه‌رێما كوردستانێ‌ گۆت:” چو جاران مه‌ نه‌دیتیه‌ ئێزدیان مفایه‌كێ‌ دروست ژ حۆكمه‌تا عیراقێ‌ كربیت، مه‌ ئاگه‌ه ژی نینه‌ حۆكمه‌تا عیراقێ‌ تشته‌ك بۆ ئێزدیان كربیت، ب تنێ‌ حۆكمه‌تا عیراقێ‌ دبێژیته‌ه‌ ئێزدیان هوون عیراقی نه‌ و خودان سۆزا خوه‌ نینن، بۆ ئێزدیان ئه‌ڤا حۆكمه‌تا عیراقێ‌ به‌رامبه‌ر خرابیا ره‌وشا ئێزدیان ل شنگال دكه‌ت، ئه‌ز دبینم ب تنێ‌ مه‌سه‌له‌كا ریكلامی یه‌ و هیچ تشته‌ك نینه‌ و بۆ ئێزدیان ژی تشته‌كی ناكه‌ت”.

شه‌مۆ جولی، كه‌ساتیێ‌ ئێزدی ل شنگال راگه‌هاند: “ئێزدیان چو مفا ژ حۆكمه‌تا عیراقێ‌ نه‌دیتیه‌، ب تنێ‌ شاندێن عیراقێ‌ ده‌مێ‌ سه‌ره‌دانا شنگال دكه‌ن دێ‌ بێژن ئێزدی وه‌لاتیێن ره‌سه‌ن یێن عیراقێ‌ نه‌ و ئه‌ڤه‌ ب تنێ‌ بۆ رێكلامێ‌ ڤی تشتی به‌رامبه‌ر ئێزدیان دبێژن و هیچ تشته‌كێ‌ دی بۆ ئێزدیان ناكه‌ن”.

ئه‌لیاس سالح، رزگاربوویێ‌ ئێزدی ژ گۆرێن بكۆم ل گوندێ‌ كۆچۆ دیار كر: “هیچ تشته‌كێ‌ عێراق بۆ ئێزدیان دبێژیت بجه نائینیت، هه‌موو ب تنێ‌ نڤێسینا ل سه‌ر وه‌رقێ‌ یه‌، ئه‌ز دبینم ب تنێ‌ به‌غدا ئێزدیان رازی دكه‌ت، بۆ نموونه‌ ژی گه‌له‌ك جاران حۆكمه‌تا عیراقێ‌ گۆتیه‌ دێ‌ گوندێ‌ كۆچۆ ئاڤا كه‌ین، هه‌تا نوكه‌ كۆچۆ گونده‌كێ‌ خرابكریه‌. هه‌روه‌سا ئه‌ڤه‌ پتر ژ ساله‌كێ‌ یه‌ رۆفاتێن خه‌لكێ‌ گوندێ‌ كۆچۆ بۆ نوژداریا داد ل به‌غدا هاتینه‌ ره‌وانه‌كرن و هێشتا به‌غدا چو ئه‌نجام نه‌داینه‌ خه‌لكێ‌ ده‌ڤه‌رێ‌”.