سالار محەمەد دۆسكی:

2 – 6

پێشمەرگەیێ‌ شۆرەشا گولانا پێشكەفتنخواز، نایف ئسماعیل بیگداودی گوتژی: ل گەل بانگێ‌ سپێدێ‌ ل ڕۆژا 13/5/1982 ئەم ژ گوندێ‌ دێریشكێ‌ دەركەفتین و بەرەف باكوورێ‌ ڕۆژئاڤایی بۆ ڕەخێ‌ گوندێ‌ بێدوهێ‌ چووین، ئێك ژ وان كار و كریارێن ئەم ل ناڤ شۆڕەشێ فێر بووین، هشیاری و ڕێك و پێكی و ڕێكخستنا ب ڕ ێڤە چوونێ‌ بوو ل جهێن ب ترس. پێشمەرگە جووت جووت ب ڕێكێ‌ دچوون. ل دویڤ سروشتێ‌ دەڤەرێ‌ و جهی دویراتی (مسافە) ژی ل ناڤبەرا هەر دوو پێشمەرگادا هەبوو، بارا پتر جاران بیست هەتا سیه مەترا د ناڤبەرا هەر جووتەكی دا هەبوون. دەم بۆ دەمی دا ئێك بێژیتە ئێكی دووماهی هات؟ ئەوێ‌ ل پێشیێ‌ دچوو هەتا پشتڕاست نەدبوو كو دووماهیك هات ئەو نەدچوو،ئێڤارییا هەمی ڕۆژا ناڤێ‌ شەڤێ‌ یان نهێنییا شەڤێ‌ سەر هەڤالان بەلاڤ دبوو. نموونێن ناڤێ‌ شەڤێ‌ وەك: دەشت و چیا، بانك و ئەرزا، دهۆك و زاخۆ، ناڤێن شەهیدان…. هتد، هینگێ‌ ئەز و گەلەك پێشمەرگەیێن دی هێشتا دبێ‌ چەك بووین. هەر ئێكێ‌ بێ‌ چەك دگەل ئێكێ‌ ب چەك ب ڕێكێ‌ دچوون. ئەز و سالحێ‌ تیلەری ژی پێكڤە دچووین و ل نێزیك جووتكێ‌ پێشیێ‌ بووین. سالحی تڤەنگەكا بڕنۆ هەبوو. پاشی ل ناڤبەرا گوندێ‌ دێریشكێ‌ و بێدوهێ‌ ل جهەكی دبێژنێ‌ (حەدی) سەید سەلمانی ئەز ڕاوەستاندم هەتا هژمارەكا پێشمەرگا چووین و ئەز هێلام ل دووماهییا مەفرەزێ‌، پاشی ئەز دامە دگەل پێشمەرگەیەكێ‌ دی ب ناڤێ‌ عەزیز تیلەری، وی كلاشینكۆفەكا چیكی بندار هەبوو، وی ئەو چەك ب پارێ‌ خۆ كڕی بوو. ئەم گەهشتینە بەرامبەر گوندێ‌ مایێ‌، كانیێن تا. من دیت پێشمەرگە ئالۆز بوون و ڕاوەستیان پاشی چوون. پشتی دەمەكی كورت ل نێزیكی مە دەنگێ‌ پەقینەكا گەلەك مەزن هات و ئاگر و گوڕی ژێ‌ چوون. ل بن ڕێكێ‌ جوویەكا ئاڤێ‌ یا هشك هەبوو. ئەز و جەلال ئیسماعیل تروانشی چووینە د جووكا ئاڤێ‌ دا. مە نە دزانی ئەو چ دەنگێ‌ پەقینێ‌ بوو.، من پرسیار ژ جەلالی كر و گۆتێ‌: ئەڤە چ دەنگێ‌ پەقینێ‌ بوو؟ وی گۆت ئەز ژی نزانم: بەلێ‌ چێدبیت تۆپ بن ژ فەوجا كانیماسی هاڤێتینە مە. پاشی دەنگێ‌ پەقینەكا دی ژی هات. پێشمەرگەیەك ب ناڤێ‌ حەجی بێدوهی گازی كر و گۆت: گەلی هەڤالان خۆ بەلاڤ نەكەن ئەم كەتینە توڕەكا مینا (لغم). پاشی ئەم چووینە سەر ڕێكێ‌، مە دیت كۆمەكا هەڤالێن مە یێن بریندار بووین.
ناڤێن بریندارا ژی ئەڤێن ل خوارێ‌ بوون:
پێشمەرگەیێ‌ شۆرەشا گولانا پێشكەفتنخواز، نایف ئسماعیل بیگداودی گۆتژی: ل ڕۆژا 15/5/1982 ل گەلیێ‌ ئورە مە نێزیكی دەه پێشمەرگا خۆ بەرهەڤكر و عزێرێ‌ تیلەری كەفتە پێشییا مە و ب ڕێكا گەلییێ‌ كون بەفرێ‌ ئەم بەرەف دەشتا بیركا چووینە وی جهێ‌ لاش لێ‌ هاتییە دیتن. د ناڤبەرا پێنجی هەتا سەد مەترا دویری لاشی مە پێلاڤێن وی مرۆڤی دیتن. دیار بوو ژبەر سەرمایێ‌ و بەفرێ‌ پێن وی مرینە و ئەو بێ‌ پێلاڤ چوویە. پاشی ئەو بێ‌ هێز بوویە و كەفتییە سەر عەردی، وی گەلەك بزاڤ كربوو هەتا گیانێ‌ خۆ ژ دەستدایی و شەهید بوویی.
ئەم چەند هەڤالەك نێزیكی وی لاشی بووین. هندەك هەڤال نەهاتنە نێزیك لاشی و وان گۆت: ئەم حەز ناكەین ببینین.
ئەو لاش كەفتبوو سەر دەڤی. سەرێ‌ وی بۆ باشووری و پێن وی بۆ باكووری، دەستێ‌ وی یێ‌ چەپێ‌ كەفتبوو بن لاشێ‌ وی، دەستێ‌ راستێ‌ درێژ كری بوو بۆ ڕەخێ‌ ڕۆژئاڤایی.
پرچا سەرێ‌ وی یا خەلەك وەریا بوو. عزێرێ‌ تیلەری گۆت: دەمێ‌ من پرچا سەرێ‌ وی یا خەلەك دیتی، بۆ من گۆمان چێبوو، كو ئەو لاش یێ‌ مەنافی بیت. چونكو بەری هینگێ‌ من ئەو دیتبوو و دنیاسی.
گیانەوەرەكی پێ‌ وی یێ‌ ڕاستێ‌ هەتا گوزەكێ‌ خواربوو. تڤەنگا خۆ ژ جورێ‌ سمینۆف دانابوو سەر عەردی و چاكیتێ‌ خۆ دانا بوو سەر. مە لاش وەرگێڕا سەر پشتێ‌ و سەحا بەریكێن وی كر. دیار بوو لاش یێ‌ مەناف نەزیر بریفكی یە، مالا وی ل ڕەخێ‌ شكەفتەڕەشێ‌ بوو، ئەو دا چیتە مال دەستویردانێ‌، هەر چەندە ئەو شەش مەه بوو كو ئەو ل وێرێ‌ شەهید بووی، لێ‌ هێشتا گۆشتێ‌ لاشێ‌ وی تێك نەچوو بوو، چ بهێن ژێ‌ نەدهاتن، ژبەركو دەمێ‌ ئەو شەهید بووی بەفرا ل سەر باری، ئەو دەڤەر ژی جهەكێ‌ بەفرین و زۆزانە. جهێ‌ لاش كەفتییێ‌ پیچەكێ‌ بەر نزار بوو، هێشتا هندەك پنیێن بەفرێ‌ ل وێ‌ دەڤەرێ‌ و ل ڕەخ لاشی مابوون و نە حەلیا بوون.
ئەڤ كەل و پەلێن ل خوارێ‌ د بەریكێن وی دا بوون:
كاغەزا دەستویردانا ڕێكخراوا شەهید ئەنوەر مایی. ل 17/11/1981 دەستویردان وەرگرتبوو. هینگێ‌ شەعبان غەفار بەرپرسێ‌ وێ‌ ڕێكخراوێ‌ بوو. ل 20/11/1981 گیانێ‌ خۆ ژ دەستدابوو.
(14 دینار و 500 فلس) پارێ‌ عێراقی.
هژمارەكا شە و خۆدیك و نیڤییا.
دیار بوو ل مەها 11/1981 ئەو دا چیتە مال دەستویردانێ‌. هەڤالێن وی ژی بجه هێلابوو و ئاگەهدارییا هیچ كەسەكی نەكربوو، خۆدێ‌ ژێ‌ ڕازی ژ ئەگەرێ‌ بەفرێ‌ و سەرمایێ‌ گیانێ‌ خو ژ دەستدابوو، ڕۆژا 14/5/1982 ژلایێ‌ عزێری ڤە هاتبوو دیتن. بۆ دەمێ‌ شەش مەها لاشێ‌ وی ما بوو د ناڤ بەفرێ‌ و سەرمایێدا.
ل تەنشت لاشێ‌ وی مە گوڕەك بۆ وی كولا و بەرهەڤ كر و ڤەشارت. من ل سەر كێلیا وی ناڤێ‌ وی تێكولایە و نڤێسی یە.
ل گۆرەی گۆتنا هندەك پێشمەرگەیێن هەڤالێن مەناڤ نەزیر بریفكی، دەمێ‌ وی دەستویردان وەرگرتی كو ژ دەڤەرێ‌ بچیتە مال.
مالا وی ژی ل دەڤەرا شكەفتەڕەشێ‌ – كانی بییێ‌ بوو ل سەر سنووری، وی گازندە ژ لەشێ‌ خۆ كربوون و دگۆت: ئەز پیچەكێ‌ یێ‌ نەخۆشم، لێ‌ چ نینە دێ‌ خۆ گەهینمە مال.
ڤێجا د ڕێدا چ ژ ئەگەرێ‌ نەخۆشییێ‌، چ ژی ژ ئەگەرێ‌ باهۆزا بەفرێ‌ ل وێ‌ زۆزانێ‌ گیانێ‌ خۆ یێ‌ ژ دەستدایی و بەفرا كەفتییە سەر لاشێ‌ وی.
ڤێجا یا ژ وێ‌ نەخۆشتر ئەو بوو كو هینگێ‌ ژنوی پارتی گەلی دیموكراتی كوردستان ب رێبەرییا سامی شنگالی هاتبوو دامەزراندن. كو بنگەهێ‌ وان یێ‌ سەرەكی ل سوریێ‌ بوو و مەیدانا سەرەكی یا چاڵاكیێن وان ژی ل بەهدینان بوو. لێ‌ ژبەركو ژ پارتی دیموكراتی كوردستان جودا ببوون و بەهدینان ژی مەیدانا سەرەكی یا چاڵاكیێن پارتی بوو. ژبەر ڤێ‌ چەندێ‌ چاڵاكی و هەبوونا پارتی گەل ل بەهدینان یا قەدەغە بوو. لێ‌ وان ب نەپەنی ڤە هەر چاڵاكیێن ڕێكخستن و پەیداكرنا ئەندام و لایەنگرا ل وێ‌ هەرێمێ‌ دكر.
ئەو پێشمەرگەیێن ل بەهدینان دگەهشتنە پارتی گەل، دەربازی سوریێ‌ دبوون و ل وێرێ‌ دگەهشتنە وان، هندەك جار كت و ماتێن پێشمەرگەیێن گەنج ژی بەرزە دبوون و دچوونە سوریێ‌ دگەهشتنە پارتی گەل. هەلبەت دیارە دەمێ‌ مەناف نەزیری گیانێ‌ خۆ ژ دەستدایی، ئێكسەر بەفرا كەفتییە سەر لاشێ‌ وی و یێ‌ بەرزەكری. چەند مەهـ دەرباز بوون، مەناف بێ‌ دەنگ و پێژن و وندا بوو. ئێدی گۆمان چێبوو كو ئەو چووبیتە سوریێ‌ و گەهشتبیتە پارتی گەل. هینگێ‌ ژی چەك ل ناڤ شۆڕەشێ گەلەكێ‌ كێم بوو و پڕانییا پێشمەرگا چەك ب پارێ‌ خۆ دكڕی. چەكێ‌ سمینۆف كو لگەل مەنافی ژی بوو، چەكێ‌ شۆڕەشێ بوو. ئێدی لژنا ئامێدییێ‌ بابێ‌ مەنافی گازی كرە بارەگایێ‌ لژنێ‌ ل گەلیێ‌ بازێ‌ و گۆتێ‌: كۆڕێ‌ هەوە تڤەنگا شۆڕەشێ یا بری و یێ‌ چوویە سوریێ‌ گەهشتییە پارتی گەل. دڤێت هوین چەكەكی بۆ شۆڕەشێ بینن، یان ژی هزار دینارێ‌ عێراقی.
لێ‌ بابێ‌ ڕەبەن هەم كۆڕێ‌ لێ‌ وندا بووی، هەم ژی د سەرهندێڕا داخوازا چەكەكی ژێ‌ دهێتە كرن. بەلێ‌ ئەو شیا باوەرییێ‌ ب لژنێ‌ بینیت كو ب چ رەنگا هایا وی ژ كۆڕێ‌ وی نینە، ژبەر هندێ‌ ئەو نەشێت چ چەكا بۆ شۆڕەشێ بكڕیت. هەر ل وی دەمی بابێ‌ وی نامەیەك بۆ ئەحمەد چەلكی(3) ڤڕێكرە سوریێ‌ كو تشتەكی ژ كۆڕێ‌ خۆ بزانیت. هینگێ‌ ئەحمەد چەلكی ژی فەرماندێ‌ لەشكرییێ‌ پارتی گەل بوو و ل سوریێ‌ بوو.
ل گوڕەی گۆتنا مالباتا وان ئەحمەد چەلكی ژی بەرسڤا نامەیا وان دابوو و ئاگەهدار كربوون كو كۆڕێ‌ وان نەگەهشتییە پارتی گەل.
بەلێ‌ پشتی شەش مەها، لاشێ‌ مەنافی هاتییە دیتن، ب ڕاستی ئێدی لژنا ئامێدیێ‌ بەرامبەر مالباتا شەهیدی شەرمزار بوون، چ پێ‌ نەما ژبلی داخوازا لێبوورینێ‌ ژێ‌ بكەن.
پشتی مە لاشێ‌ شەهید مەنافی ڤەشارتی، مە بریندارێن خۆ ژی دگەل هندەك هەڤالا ڤرێكرنە شكەفتە ڕەشێ‌؛ نێزیك بارەگایێ‌ لقێ ئێك ل كۆماتەی، ل وێرێ‌ چارەسەرییا وان هاتە كرن. هەر وێ‌ رۆژێ‌ ئەم زڤڕینەڤە و ب شەڤ ژی چووینە چەمێن گوندێ‌ بێدوهێ‌ دزنجەكێ‌ ڤە.
پێشمەرگەیێ‌ شۆرەشا گولانا پێشكەفتنخواز، نایف ئسماعیل بیگداودی گۆتژی: ل مەها خزیرانێ‌ ل ساڵا 1982 دایبابێن من دڕیا قەدشێ‌ ڕا هاتنە گوندێ‌ شێلازا، ل قەدشێ‌ چوو بوونە ماڵا نوریێ‌ مایی. پاشی ل چیایێ‌ مەتینا سەركەفتن و هاتنە گوندێ‌ شێلازا ماڵا حەسەنێ‌ ئیسڤی، مە دگۆتێ‌ حەسەنێ‌ نزاری، ماڵا وی یا ڤەدەر و ل پەڕێ‌ گوندی بوو ل ڕەخێ‌ نزاری. حەسەن ژی مەردەمێر بوو. پاشی عەبدولڕەحمانێ‌ عەبدولایێ‌ ساریایێ‌ شێلازی هاتە گوندێ‌ ئێكمالێ‌ و گۆتە من: دایبابێن تە هاتینە شێلازا دڤێت تە ببینن. ئەز دگەل عبدولڕەحانی چوومە شێلازا ماڵا حەسەنی. پشتی من پەیوەندی ب شۆڕەشێ‌ كری جارا ئێكێ‌ بوو من دایبابێن خۆ دیتین. دایكا من ئەز هەمبێز كرم و نەبەردام، وێ‌ گەلەك بێریا من كربوو. وان بۆ من هندەك كەل و پەل ئینابوون لگەل دەستەكێ‌ بێجاما یێ‌ سەر و بن. من گۆتە دایكا خۆ: ئەم پێشمەرگە بێجامێن سەر و بن ناكەینە بەرخۆ.
هەمی دەما ئەم دڕاپێچاینە و د هوشداریێداینە. زۆربەیا شەڤان ئەم ب ساجوڕ و تڤەنگڤە دنڤین. هینگی چەكێ‌ من نارنجۆك ئەنداز بوو. بابێ‌ من گۆتە من. ئەڤە چ جورێ‌ چەكیە؟ جارا ئێكێ‌ یە ئەز دبینم. پاشی بابێ‌ من گۆت: من پێخۆشە تۆ بوویە پێشمەرگە، بەلێ‌ پا من حەز دكر تە خواندنا خۆ بدوماهی ئینابا پاشی.