NO IORG
Authors Posts by naci bedel

naci bedel

15011 POSTS 0 COMMENTS

6

رێژین حكمه‌ت

كه‌نیا شرین

ئاوازا بلبله‌كێ بوو.

هه‌ر ڕۆژ سپێده‌یان

وێ ئاوازێ

ڕوویێن پیراتیێ ل ده‌ڤ ته‌ مراندن!

ئه‌م د برنه‌ گه‌نجاتیێ

 

ئاخفتنا شرین

گوهلێبوونا وێ

ته‌ كربوو ستران و ئاواز

دگوهێن ته‌ دا بوو

ل سه‌ر لێڤێن ته‌بوو.

هه‌ر شه‌ڤ

ل به‌ر د نڤستین!

هه‌ر ڕۆژ سپێده‌یان

ل به‌ر ژ خه‌و ڕادبی

 

نوكه‌ ئه‌و كه‌نیه‌ یا بۆ یه‌ هه‌ناسه‌یه‌ك

هه‌ر ڕۆژ دهه‌لكێشی

ئه‌گه‌ر نه‌بم نه‌شێ بژی

جارنا دبێژی دێ بكه‌نه‌

دا كه‌نیا من بهێت

دێ بكه‌نه‌

دا خۆشی ل دوور من كۆم بیتن

دێ باخڤه‌

دا سه‌برا من بهێت

هند یێ ب كه‌نیا من مه‌ست بووی

دو چاڤێن بووینه‌ چار

وێنه‌یێ من ب تنێ دبینن

 

شه‌رم ژ به‌رێ خودانا ته‌ دكم

چونكی ئه‌و به‌رێ خودانه‌

من دده‌ت ئاخفتن

ڕوویێ ته‌ ناخێ من دخوینت

كه‌نیا من دهینیت

ئه‌و كه‌نیه‌ ته‌ زیندان دكه‌تن

شه‌رم ژ ڕوویێ ته‌ یێ نازك دكم

چونكی من به‌ره‌ڤ ته‌ دكێشیت

ناهێلیت هه‌مبێزا ته‌ چۆل كم

 

ئه‌ڤه‌ چ كه‌نی و ئاخفتنه‌

ئه‌ڤ ڕوویێ من یێ قورمچی گرتی؟!

ئه‌و كه‌نیا تو بۆ دمری

ئه‌گه‌ر ببیته‌ ئاگره‌ك

دێ خۆ پێ سۆژی!

خۆ ژ من دووركێ

ب ئێك جار…

ببیته‌ شانۆیه‌ك

تو دێ باشترین ئه‌كته‌ر بی

ئه‌ز ب تنێ دێ بینه‌ربم…

ببیته‌ هوزانه‌ك

تو دێ خۆشترین په‌یڤ پێ ڤه‌هینی

ئه‌ز ب تنێ دێ گۆهداربم.

ئاوازا ته‌ بۆ من د ڤه‌هاند

ده‌نگێ كه‌نیا من د گه‌هاندنه‌ ئاسمانا حه‌فتێ

ده‌ما ته‌ دگۆت

خنیكێن خۆدیكێ

خنیكێن كامیرا مۆبایلێ

خنیكێن لێڤێن ته‌

هه‌ر ده‌مێ بڤێت

یا ته‌ هه‌مبێز دكه‌ت

چاڤێ من ب وان نا ڕابیت.

63

ئه‌ڤرۆ، بێوار شوكری:

ده‌مێ‌ مێلاك هشك دبیت ب چ ره‌نگا نابیت نه‌خوش خوه‌ بترسینت چونكو زێده‌تر ژ 95% ب ده‌رمانا چاره‌سه‌ر دبن یان ناهێلیت خراپتر لێ‌ بهێت، باشترین چاره‌سه‌ری بو هشك نه‌بونا مێلاكا مرۆڤی خوه‌ پاراستنه‌.

د.نه‌وزاد صالح سلێڤانه‌ی، تایبه‌تمه‌ندێ‌ چاندن و نشته‌رگه‌ریا مێلاك و په‌نكریاس و لوله‌كێن زراڤێ‌، دیاركر مێلاك گه‌له‌ك كارا ئه‌نجام دده‌ت ژ وان ناهێلیت زه‌رك چێبیت و پروتینا چێدكه‌ت و ناهێلیت خوینبه‌ربون بو مرۆڤی چێبیت، خراب بونا مێلا چه‌ندین ئه‌گه‌ر هه‌نه‌ یا ژ هه‌میا به‌ربه‌لاڤتر ئه‌وه‌ ژ ئه‌گه‌رێ‌ ڤایرۆسی یه‌ و ب رێكا خوینێ‌ و د ناڤبه‌را ژن و مێرا دا دهێته‌ ڤه‌گوهاتسن،  و گوت: ڤه‌خارنا زێده‌ یا مه‌شروبی  یان ده‌مێ‌ مێلاكا كه‌سه‌كی دوهن ل سه‌ربیت  و ماوه‌یه‌كێ‌ درێژ چاره‌سه‌ریا خونه‌كه‌ن، د هنده‌ك حاله‌تێن دكمه‌ن دا ده‌مێ‌ ده‌مارێن مێلاكێ‌ هشك دبن دووڤدا قوناغ قوناغ مێلاك هشك دبیت و خراب دبیت.

تایبه‌تمه‌ندێ‌ نشته‌رگه‌ری و چاندنا مێلاك و به‌نكریاسێ‌ دیاركر ژی هنده‌ك نه‌خۆش دێ‌ هێن و دبێژن ئه‌ز یێ‌ واستیایی و خاڤم و بێهێزم و زه‌رك یا لێ‌ و زكێ‌ وان یێ‌ وه‌رمتی یان ئاف ل زكی هه‌یه‌ و وه‌رمتیه‌ یان ژ نشكه‌كێ‌ ڤه‌ خوینبه‌ربون یا ل گه‌وریێ‌ و مه‌عیده‌یی بو چێبویی، وگوت: هنده‌ك حاله‌تێن كێم هه‌نه‌ دێ‌ سونه‌ره‌كێ‌ بخوه‌ گریت بو نه‌خوشیه‌كا دی دێ‌ دیاربیت وه‌ره‌مه‌ك ل سه‌ر مێلاكا وی هه‌یه‌ و دبیت یا خراب بیت چونكو هنده‌ك جارا هشكبونا مێلاكێ‌ نه‌خۆشی توشی گرێكا ژی دكه‌ت،  و گوتژی: چاره‌سه‌ریا ژ هه‌میا باشتر یا هشكبونا مێلاكێ‌ خوه‌پاراستنه‌ ژ ڤایرۆسێ‌ جگه‌ری و مه‌شروبی و به‌رده‌وام چاره‌سه‌ریا خوه‌ بكه‌ت ل ده‌ف نۆشدارێن تایبه‌تمه‌ند.

د.نه‌وزاد صالح  زێده‌تر گوت: ئه‌گه‌ر ڤایرۆس هاته‌ د ناف له‌شێ‌ مرۆڤی دا نابیت بێ‌ هیڤی بیت چونكو ل نه‌خوشخانێن مه‌ نوكه‌ ده‌رمانێن چاره‌سه‌ریێ‌ هه‌نه‌ و پتر ژ 95% نه‌خوش چاره‌سه‌ردبن ئه‌گه‌ر هاریكاریا خوه‌ بكه‌ن، و گوتژی: ئه‌و نه‌خوشێن خوه‌ گیرۆ ژی دكه‌ن چاره‌سه‌ریا وان ئه‌م هنده‌ك ده‌رمانا دده‌نێ‌ دا خرابتر لێ‌ نه‌هێن، ئه‌گه‌ر گرێیه‌كا بچۆك ژی هه‌بیت ب رێكا نشته‌رگه‌ریێ‌ پارچه‌كا مێلاكا ولی دێ‌ هێته‌راكرن، ئه‌گه‌ر گه‌شهته‌قوناغا دووماهیێ‌ دێ‌ دێ‌ بو هێته‌ چاندن ژ كه‌سه‌كێ‌ نێزیكی وی.

ل دووماهیێ‌ د.نه‌وزاد صالح، دیاركر ده‌مێ‌ ل مێلاكا نه‌خۆشه‌كێ‌ خوینبه‌ربون چێدبیت و یا بهێزبیت یا ب مه‌ترسی یه‌ چونكو د ئێك خۆله‌ك دا لێتره‌كا خوینا نه‌خوشی دچیت و دێ‌ گیانێ‌ خوه‌ ژ ده‌ست ده‌ت و ناگه‌هیته‌ نه‌خوشخانێ‌، و گوت: نابیت ب چ ره‌نگا نه‌خوه‌ش خوه‌ پشتگوه بهاڤێژیت چونكو ل ڤان قوناغا خوه‌ چاندن ژی مفایی ناگه‌هینتێ‌ و ره‌نگه‌ كارتێرنێ‌ ل گولچیسكێن وی بكه‌ت و ب راوه‌ستن و دلێ‌ وی ژی لاواز بیت.

 

31

ئه‌ڤرۆ، به‌رپه‌رێ‌ ساخله‌میێ‌:

ده‌مێ‌ عاده‌یا هه‌یڤانه‌ ل ده‌ڤ ژنان گیرۆ دبیت ره‌نگه‌ هزرا وێ‌ یا ئێكێ‌ ئه‌و بیت كو یا دوگیانه‌، به‌لێ‌ دوگیانی ئه‌گه‌رێ‌ ئێكێ‌ نینه‌ بۆ گیرۆبوونا عاده‌یا هه‌یڤانه‌، به‌لكو گه‌له‌ك فاكته‌رێن دیتر هه‌نه‌ كو رۆلێ‌ خوه‌ دڤێ‌ چه‌ندێ‌ دا دبینن، له‌ورا یا پێدڤیه‌ هه‌ر ژنه‌ك دووڤچوونا ئه‌كه‌رێن دیتر بكه‌ت به‌ری هزر ل دوگیانیێ‌ بكه‌ت.

ژوان ئه‌گه‌ران ژی گه‌له‌ك ڤه‌كولینێن زانستی ئه‌ڤ ئه‌گه‌رێن ل خوارێ‌ داناینه‌ بۆ گیرووبۆنا عاده‌یا هه‌یڤانه‌:

1-         ئالوزی: ئه‌وژی رۆله‌كێ‌ گرنگ دژیانا ژنان دا دبینیت و كارتێكرنه‌كا مه‌زن ل سه‌ر گه‌له‌ك ئالیان هه‌یه‌، عاده‌یا هه‌یڤانه‌ ئێك ژ وان كارۆبارانه‌ ئه‌وا ب كارتێكرن دكه‌ڤیت ب بلندبوونا ئالوزیێ‌ دژیانا رۆژانه‌ دا و دژواریا ئالوزیێ‌ هنده‌ك جاران دبیته‌ ئه‌گه‌رێ‌ زێده‌ده‌رهاڤێتنا هورمونێ‌ GNRH ئه‌وێ‌ دبیته‌ ئه‌گه‌رێ‌ نه‌په‌یدابوونا هێكان و نه‌په‌یدابوونا عاده‌یا هه‌یڤانه‌ ژی ل ده‌ڤ ژنان، ل وی ده‌می ژن دشێت شیره‌تكاریێ‌ ژ نوشداره‌كا تایبه‌تمه‌ند وه‌ربگریت ل دۆر چاوانیا كێمكرنا ئالوزیێ‌ داكو عاده‌یا هه‌یڤانه‌ ڤه‌گه‌ریته‌ڤه‌ بۆ سروشتێ‌ خوه‌.

2-         نه‌خۆشی: هنده‌ك جاران په‌یدابوونا نه‌خۆشیه‌كێ‌ ژ نشكه‌كیڤه‌ هه‌تا بۆ ده‌مه‌كێ‌ كورت یان درێژ  ژ بیت دبیته‌ ئه‌گه‌ر بۆ نه‌هاتنا عاده‌یا هه‌یڤانه‌ هه‌تا هه‌كه‌ ب شێوه‌یه‌كێ‌ به‌روه‌خت ژی بیت.

3-         خوارنا ده‌رمانان: هنده‌ك ده‌رمان پشكداریێ‌ د گیروكرنا ده‌مێ‌ عاده‌یا هه‌یڤانه‌ دا دكه‌ن و هه‌تا دبنه‌ ئه‌گه‌ر كو عاده‌ ب راوه‌ستیت، له‌ورا ئه‌و شیره‌تان دكه‌ین كو ناڤێ‌ هه‌ر ده‌رمانه‌كێ‌ نوو دهێته‌ ب كارئینان بێژیه‌ نوشدارێ‌ خوه‌ داكو ڤێ‌ كارتێكرنێ‌ ل ته‌ نه‌كه‌ن.

4-         زێده‌بوونا سه‌نگی: قه‌له‌ویا زێده‌ دبیته‌ ئه‌گه‌رێ‌ هنده‌ك گوهۆرینێن گرنگ د هنده‌ك هورمونان دا، ئه‌ڤه‌ژی دبیته‌ ئه‌گه‌رێ‌ گیرووبون و راوه‌ستاندنا عاده‌یا هه‌یڤانه‌ و كێم جاران دزڤره‌نه‌ڤه‌ بۆ سروشتێ‌ خوه‌ هه‌تا كو ژن هنده‌ك ژ كێشه‌یا له‌شێ‌ خوه‌ كێم دكه‌ت.

5-         شاشی د ژمارتنێ‌ دا: عاده‌یا هه‌یڤانه‌ ژ ژنه‌كێ‌ بۆ ئێكا دی جوداهه‌ هه‌یه‌، سه‌ره‌رای كو ژڤانێ‌ عاده‌یا هه‌یڤانه‌ 28 رۆژن، به‌لێ‌ ئه‌ڤ چه‌نده‌ ل نك هه‌موو ژنان وه‌كو ئێك نینه‌، ره‌نگه‌ ژن هزر بكه‌ت كو ژڤانێ‌ عاده‌یا وێ‌ گیرۆبوویه‌ به‌لێ‌ ئه‌و د ژمارتنا رۆژان دا یا شاش بیت، هه‌كه‌ ژڤانێ‌ عاده‌یا هه‌یڤانه‌ ل ده‌ڤ ته‌ یێ‌ رێكخستی نه‌بیت و تو ژڤانێ‌ هێلدانكێ‌ بزانی، دشیاندایه‌ تو ژڤانێ‌ عاده‌یا هه‌یڤانه‌ ب دو حه‌فتیان پشتی هاتنه‌ خوارا هێكا ب هژمێری، ب ڤێ‌ رێكێ‌ دێ‌ یا ب ساناهی بیت كو ژڤانێ‌ وێ‌ بزانی و ل هیڤیێ‌ بمینی.

6-         دوگیانی: دوگیانی چاره‌یا سروشتی یه‌ كو تو هزر تێدا بكه‌ی ده‌مێ‌ عاده‌یا هه‌یڤانه‌ رادوه‌ستیت، ئه‌وژی پشتی هه‌موو ئه‌گه‌رێن دیتر تو پشت راست دبی، به‌لێ‌ هه‌كه‌ هات و ته‌ پشكنین كر و تو یا دوگیان نه‌بووی دێ‌ باشتر خوه‌ بۆ ده‌مێ‌ حه‌فتیه‌كێ‌ بگری به‌ری تو پشكنینه‌كا دیتر بكه‌ی، هه‌كه‌ هات و ئه‌وژه‌ نه‌گه‌تیف بوو دێ‌ باشتر بیت شیره‌تان ژ نوشداره‌كا تایبه‌تمه‌ند وه‌ربگری و ره‌نگه‌ هنده‌ك جورێن چاره‌سه‌ریێ‌ بده‌ته‌ ته‌.

 

52

ئه‌ڤرۆ، شڤان لقمان:

د. بلند به‌یار, تایبه‌تمه‌ندێ‌ نه‌خوشیێن شه‌كر و غدێ‌ دیاركر قه‌له‌وی نه‌خوشیه‌كا هه‌ڤچه‌رخه‌ و گرێدای مێشكیه‌ و گۆت: گه‌له‌ك ئه‌گه‌ر هه‌نه‌ بو نه‌خوشیا قه‌له‌ویێ‌ و كانیكه‌كه‌ بو نه‌خوشیێن دۆمدرێژ ژ وان ئه‌گه‌ران دبیت بو ماوه‌ی بیت یان خارنا نه‌ساخله‌م بیت یان كێم رێڤه‌چون بیت هه‌روه‌سا كارتێكرنێن ده‌رونی یان هنده‌ك جورێن ده‌رمانان كارتێكرنێ‌ سه‌ر قه‌له‌وییا مروڤی دكه‌ت، هه‌روه‌سا گه‌له‌ك ئه‌گه‌رێن دی هه‌نه‌.

تایبه‌تمه‌ندێ‌ نه‌خوشیێن شه‌كر و غدێ‌ دازانین بو رێگیریكرنێ‌ ژ قه‌له‌ویێ‌ پێدڤیه‌ دایك شیرێ‌ خوه‌ بده‌ته‌ زاروكێ‌ خوه‌ هه‌تا شه‌ش هه‌یڤیێ‌ داكو یێ‌ پاراستی بیت ژ قه‌له‌ویێ‌ وگۆت: ده‌مێ‌ خارنێ‌ ده‌ست پێدكه‌ی و ده‌یه‌ زاروكێ‌ خوه‌ پێدڤیه‌ وان خوارن و كه‌ره‌ستان بكاربینی یێ‌ نوشدار دبێژیت، ئه‌گه‌ر دایك هه‌لگرا نه‌خوشیا شه‌كرێ‌ بیت و زاروكه‌ك هه‌بیت كێشاوی یا زێده‌بیت ژ پێنگاڤێن هه‌ره‌ گرنگ دا كو بێته‌ پاراستن ژ نه‌خوشیا شه‌كرێ‌ و قه‌له‌ویێ‌ پێدڤیه‌ دایك شیرێ‌ خو بده‌ته‌ زاروكی حه‌تا ژیێ‌ شه‌ش هه‌یڤیێ‌. د. بلند به‌یار خویاكر رێكێن چاره‌سه‌ریا قه‌له‌ویی یان كێشا زێده‌ كو حیاوازیا هه‌ی و گوت: باوه‌ری و ئیراده‌ هه‌بیت و بریار دابیت دێ‌ كێشا له‌شێ‌ خو ینیه‌ خارێ‌, گه‌له‌ك رێك هه‌نه‌ هه‌روه‌سا گه‌له‌ك جورێن رجێم و جورێن كیتو و پروتیناتا هه‌روه‌سا كاربوهایدراتا هه‌نه‌ كو باشی و خرابیا خو هه‌نه‌ یا ژ خرا گرنكتر پێتڤیه‌ چه‌ند خاله‌كا جێبه‌جێ‌ بكه‌ی ژ وانژی نڤستن پێدڤیه‌ یا رێكخستی بیت روژانه‌ ژ شه‌ش ده‌مژمێرا حه‌تا حه‌فت ده‌مژمێران و زاروك پێدڤی پتر نڤستنێ‌ یه‌ هه‌روه‌سا وه‌رزشه‌كا باش روژانه‌ 30 خوله‌كا و 150 خوله‌ك د حه‌قتیه‌كێدا كێمتر نه‌بیت مروڤ ئه‌نجام بده‌ت, هه‌روه‌سا خوارنه‌كا ته‌ندورست كو پێدڤیه‌ مروڤ تێشتێ‌ گه‌له‌ك بخوت و قراڤینێ‌ كێمتر بخوت و شیڤێ‌ خوارنا خو گه‌له‌ك كێم بكه‌ت. هه‌روه‌سا دیاركر هنده‌ك نه‌خوش پێدڤی بكار ئینانا ده‌رمانانن ژ وانژی ئه‌و كه‌سێن غدا وی درست كارنه‌كه‌ت كو دبێژنێ‌ غدا لاواز(كسلان) یان نه‌خوشیێن دلی هه‌بن كو گه‌له‌ك ئاڤ دناڤا له‌شێ‌ ویدا كوم دبیت هه‌روه‌سا ئه‌و كه‌سێن نڤستنا وان نه‌یا رێكوپێك و سترێس یاهه‌ی هنده‌ك جاران پێتڤی ده‌رمانان دبن.

8

دهۆك، شاكر ئه‌تروشی:

مه‌دیاكارا گه‌نج (ئاواز وه‌یسی) د دیداره‌كێ‌ دا بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ گۆت: ئه‌ز ده‌رچوویا په‌یمانگه‌ها ته‌كنیكی/دهۆك، پشكا روژنامه‌ڤانی مه‌، نوكه‌ فه‌رمانبه‌رم ل سه‌رۆكاتیا باژێرڤانیێ‌ و د نوكه‌ دا من چ پرۆژه‌ نینن وه‌ك به‌رنامه‌، لێ‌ ل داهاتی دا ئه‌گه‌ر ل دووف خواستا من بیت دی َئه‌نجام ده‌م،  ئه‌گه‌ر به‌رده‌وام میدیا بهێته‌ خواندن و ئه‌و خواندنه‌ بهێته‌ په‌یره‌وكرن ل دووف رێیێن زانستی بێ‌ گومان زێده‌تر پێشكه‌فتن دێ‌ هه‌بیت د راگه‌هاندنا كوردی دا، هه‌ر كاره‌كی بیت چ كچ یان كور ره‌گه‌ز گرنگ  نینه‌، چنكو  ژبۆ كاری زیره‌كی گرنگه‌  و كچان د راگه‌هاندنا كوردی دا خوه‌ كیمتر نه‌ دیتیه‌ ژ كوران.

هه‌روه‌سا گۆت:  ژبلی حه‌زا راگه‌هاندنێ‌ من حه‌زا خواندنا پرتووكان ژی هه‌یه‌، من حه‌زا ئه‌كته‌ریێ‌ نینه‌ و هزر ژی تێدا نه‌كریه‌، و نه‌ مه‌رجه‌ ئه‌و كه‌سی َبهێته‌ د ژیانا من دا راگه‌هاندكار بیت، به‌لكو یا گرنگ ئه‌وه‌  لێك تێگه‌هشتن هه‌بیت ژبۆ ژیانێ‌، و داخوازێ‌ ژ هه‌موو مه‌دیاكاران دكه‌م ژبۆ كاری د هاریكار بن ل گه‌ل ئیك، سه‌ركه‌فتنا راگه‌هاندنا كوردی ب تایبه‌ت ل ده‌ڤه‌را به‌هدینان سه‌ركه‌فتنا هه‌موو مه‌دیا كارانه‌،

16

دهۆك، هه‌رهین محه‌مه‌د:

سترانبێژ (خه‌نده‌ كه‌ركووكی) د دیداره‌كێ‌ دا بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ دیاركر كو دووماهی كارێ‌ وێ‌ یێ‌ هونه‌ری وه‌كو ستران ل ئێكه‌ م رۆژا جه‌ژنا ره‌مه‌زانا پبرۆز به‌لاڤكر كو سترانه‌كا دوقۆلی بۆ ل گه‌ل سترانبێژ ئومێد شوانی كو پێكهاتبوو ژ سێ‌ كوپلێن سترانێن كوردی وان ب ده‌نگێ‌ خوه‌ نوو كربوون.

هه‌روه‌سا گۆت: ئارمانجا من ژ هونه‌ری پاره‌ نینه‌ و پاره‌ نابیت ژی بتنێ‌ خه‌ونا من یا زارۆكینیێ‌ یه‌ و من دڤێت بگه‌همێ‌ و خزمه‌تا هونه‌رێ‌ كوردی بكه‌م و گه‌له‌ك هونه‌رمه‌ندێن ده‌ڤه‌را به‌هدینان هه‌نه‌ ده‌نگێ‌ وان یێ‌ خۆشه‌ و گوهداریا وان دكه‌م، به‌لێ‌ حه‌زدكه‌م ل گه‌ل هونه‌رمه‌ند هه‌ڤال ئیبراهیم و كاروان كامل سترانه‌كا دوقۆلی چێكه‌م و دبیت هه‌تا راده‌كی ستایلێ‌ من ل گه‌ل ده‌نگێ‌ وان بگونجیت، بۆ زانین ژبلی كارێ‌ هونه‌ری فه‌رمانبه‌ر و به‌رپرسا هوبا راگه‌هاندنێ‌ مه‌ ل رێڤه‌به‌ریا گشتی یا چاندنێ‌ ل كه‌ركووكێ‌.

ل دووماهیێ‌ گۆت: دهۆك بتنێ‌ نینه‌ كو كچا سترانبێژ یا كێمه‌، به‌لكو گه‌له‌ك باژێرێن دی یێن كوردستانێ‌ هه‌نه‌ كچ نه‌یا ئازاده‌ سترانان بێژیت و ئه‌ڤ چه‌نده‌ژی دزڤریت بۆ دابو نه‌ریتێن مه‌ ل سه‌ر مه‌ دزالن، به‌لێ‌ هه‌ر دبێژم دڤێت كچ ئه‌و كچێن حه‌زا سترانگۆتنێ‌ هه‌ی و بزاڤێ‌ بكه‌ت ئه‌و  وارێ‌ ئه‌و حه‌زژێ بكه‌ت خوه‌ پێش بێخیت و به‌ر ئارمانجا خوه‌ بچیت.

22

ئاكرێ، ره‌مه‌زان زه‌كه‌ریا:

غه‌فار ته‌یب، په‌یامنێرێ كوردستان تیڤی ل ئاكرێ،  د دیداره‌كێ دا بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ گۆت: راگه‌هاندن ب گشتی و تایبه‌ت ژی په‌یامنێری حه‌زا من یا زارۆكینیێ بوویه‌ و ئاخفتنا كچه‌كێ بوو ئه‌گه‌ر كو به‌رده‌وامیێ بده‌ مه‌ حه‌زا خوه‌ ژبه‌ركو گۆته‌ من تۆ چو جاران نابیه‌ میدیاكار و گۆتنا وی بۆ پالده‌ر بۆ من كو یێ‌ به‌رده‌وام بم، راگه‌هاندنی هنده‌ك كه‌س یێن ژمن وه‌رگرتین چونكی ده‌م تێرا من ناكه‌ت و گه‌له‌ك تشت یێن لمن زێده‌كرین تایبه‌ت ناسینا من بۆ دناڤ خه‌لكی دا.

هه‌روه‌سا گۆت : زۆربوونا ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنێ مینا ته‌له‌ فزیۆن و رادیۆ و رۆژنامه‌ دگرنگن به‌لێ دنوكه‌ دا سۆشیال میدیا یێ‌ ئه‌ڤ ده‌ زگه‌هه‌ داگیركرینه‌ و گه‌له‌ك كه‌سێن نه‌زان كرینه‌ راگه‌هاندكار و ل ده‌ف خه‌لكی ب ناڤ و ده‌نگ كرینه‌، ب رێیا سۆوشیال میدیا یێ زێده‌تر بابه‌تان دبینین و پاشان دیفچوونان بۆ  دكه‌ین و د نوكه‌دا سۆشیالی جیهان گه‌له‌ك یا بچووك كری .

ل دووماهیێ‌ گۆت: د ڤێت مرۆڤ ب زاراڤه‌كێ باخڤیت كو هه‌موو كه‌سه‌ك تێ بگه‌هیت و ته‌قلیدێ نه‌كه‌ت ئه‌و راگه‌هاندكارێ ته‌قلیدی دكه‌ت چو گرنگیا خو نینه‌ و پێدڤی ب وی نینه‌، د هه‌ موو كاران دا بۆچوونێن ئه‌رێنی و نه‌رێنی هه‌نه‌ زۆربوونا ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنێ رازیكرنا خه‌لكی نه‌ هێلایه‌، هه‌موو هیڤیا من كارێ مه‌یدانی بوویه‌ ژ به‌ركو زێده‌تر سه‌ر هه‌لی ئاریشێن خه‌لكی دبین.

9

 

ئیسماعیل بادی

خواندن و لێگه‌ڕیان ل ره‌وشه‌نبیریێ ره‌حمه‌تی “جه‌عفه‌ر مایی”

جه‌عفر مایی ژ مالباته‌كا كوردپه‌روه‌ر و زانا بوو، ل گوندێ مایێ ل سالا 1952ێ ژ دایك ببوو، بابێ وی وه‌كو مه‌لایه‌ك و ده‌ستێ نڤێسینا هۆزانا هه‌بوویه‌، هه‌ستا كوردپه‌روه‌ریێ د دلێ هه‌می زارۆكێن خۆ دا چاندییه‌ و هه‌ر ژ زارۆكینیێ به‌رێ وان دایه‌ خواندنێ، قووناغێن خواندنا ده‌ستپێكێ یا ره‌حمه‌تی جه‌عفه‌ری، ل ژییێ زارۆكینییا خۆ دا فێری ژیانه‌كا خۆڕاگر ببوو. هه‌ر ساله‌كێ ل جهه‌كی، ل ناڤ مالباته‌كێ، ب هه‌ر حالێ هه‌یی، به‌رده‌وامی دایه‌ خواندنێ. د سالێن شێستان دا بۆ تمامكرنا قووناغه‌كێ ژ مایێ بابێ وی برییه‌ گوندێ (گه‌لاله‌)، پاشی ل قووناغه‌ك دیتر برییه‌ گوندێ (بادێ)، كو مالباته‌كا گوندیێن وان ب ناڤێ (عه‌لی به‌رواری) ل وێرێ بوو، ل نك وان قووناغا چوارێ خواندییه‌‌، ده‌ما هێڕشێن له‌شكه‌ری عیراقێ ب سه‌ر ده‌ڤه‌رێ دا دگرتن، ل وێرێ ب ده‌ستێن وان، ئه‌و تووشی ئێشاندنێ ببوو، له‌وا هه‌ر ژ هینگێ هه‌ستا نیشتمانپه‌روه‌ریێ د دلێ وی دا شین ببوو، هه‌روه‌سا ل گوندێ بامه‌رنێ، باژێرێ دهۆكێ و ل به‌غدایێ خواندییه‌.

هه‌ر زوی وه‌كو پێشمه‌رگه‌یه‌ك كه‌فته‌ قادا خه‌باتێ، د شۆره‌شا كوردی دا وه‌ك پێشمه‌رگه‌یه‌كێ ڤه‌كۆله‌ر ل سالا 1974ێ ل هێزا رزگاری به‌رده‌وامی دا خه‌باتا خۆ، پشتی شكه‌ستا 1975 و چه‌ند مه‌ها ده‌ست ب رێكخستنێن نهێنی كر بۆ ئاماده‌كرنا شۆره‌شه‌كا نوی ل به‌رامبه‌ری دوژمنی. پاشی ل ده‌ستپێكا سالێن 1980 جاره‌كادی گه‌هشته‌ ناڤ رێزێن شۆره‌شێ و كارێ پێشمه‌رگایه‌تییێ ل ده‌ڤه‌را به‌هدینان كر. ژ به‌ر ره‌وشا دژوار یا وی سه‌رده‌می ب نه‌چاری سالا 1986 زارۆكێن خوه‌ ده‌ربازی سنورێ ئیرانێ كرن و وی به‌رده‌وامی دا كارێ پێشمه‌رگایه‌تیێ. سالا 1990 ب خێزان ڤه‌ گه‌هشته‌ وه‌لاتێ سوێدێ و وه‌كو په‌نابه‌ر ل وی وه‌لاتی ما. ل سوێدێ ژی حه‌زا خواندنێ هه‌ر د دلی دا بوویه‌، له‌وا ده‌ست ب خاندنا پرۆگرامێ (ئارت) كر، كو ل سه‌ر چاره‌سه‌رییێن جڤاكی و رێنیشاندانا گه‌نج و سنێله‌یان بوو. پشتی نه‌مانا رژێما به‌عسیان، جاره‌كا دی ل سالا 2004 زڤڕی كوردستانێ ڤه‌ و وه‌ك شاره‌زایێ جڤاكی ل وه‌زاره‌تا كاروبارێن كۆمه‌لایه‌تی كار دكر. د گه‌ل دا ژی، جه‌عفه‌ر مایی كولیژا یاسایێ (حقوقێ) ل زانكۆیا سه‌لاحه‌ددین ل هه‌ولێرێ ته‌مام كر.

ژ خواندنا خۆ، د وارێ جڤاكی دا، خودێ ژێ رازی، د چه‌ند سالان دا ب ده‌هان پرۆژه‌یێن گرنگ ل سه‌ر خێزان، په‌روه‌رده‌، دادپه‌روه‌ری و وه‌كهه‌ڤییا ژن و مێران د مافان دا نڤیساندن و ئه‌نجامدان، ب تایبه‌تی ل سه‌ر نه‌هێلانا توندوتیژیا خێزانێ. ژبه‌ر خه‌باتا وی ژ بۆ دادپه‌روه‌ری و وه‌كهه‌ڤییێ، ل سالا 2012 خه‌لاتێ ڕۆژا ژنێن جیهانێ ل زانكۆیا كوردستان ل هه‌ولێرێ وه‌رگرت.

ره‌وشه‌نبیری د هزرا جه‌عفه‌ر مایی دا

ل دۆر ره‌وشه‌نبیریێ، ره‌حمه‌تی جه‌عفه‌ر مایی؛ دیتن و بۆچوونه‌كا تایبه‌ت هه‌بوو، ره‌وشه‌نبیری ب نانی ڤه‌ گرێدا بوو، مرۆڤێ تێر نه‌بیت، نه‌شێت ل ره‌وشه‌نبیریێ بگه‌ڕیێت، د دووماهیك گۆتارا خۆ دا به‌ری وه‌غه‌رێ بكه‌ت ب چه‌ند ڕۆژه‌كێن كێم، گوت بوو:       ‌

((ره‌وشه‌نبیری به‌ری هه‌ر تشتی وه‌ دكه‌ت مرۆڤ هه‌ست ب مرۆڤایه‌تیا خوه‌ بكه‌ت، هینگێ جوداهی ل ناڤبه‌را مرۆڤی و زینده‌وه‌رێن دی دا چێ دبیت. نه‌بوونا ره‌وشه‌نبیریێ، وه‌كی ئاژه‌لان، وێ چه‌ندێ نیشا دده‌ت كو مرۆڤ یێ ل ئاستێ تێركرنا زكی، هه‌تا زك تێر نه‌بیت مرۆڤ نه‌شێت ژ بازنێ برسێ ده‌ركه‌ڤیت و هندی مرۆڤ د بازنێ برسێ دا بیت، مرۆڤ نه‌شێت ل ره‌وشه‌نبیریێ خودان ده‌ركه‌ڤیت، واته‌ برس ڕێگرا په‌یداكرنا ره‌وشنه‌بیریێ یه‌، یا كو مرۆڤی ژ ئاژه‌لی جودا دكه‌ت.

ده‌مێ مرۆڤ ژ بازنێ برسێ قورتال بوو؛ هینگێ مرۆڤ دێ ل هنده‌ك ئالاڤێن باشتركرنا ژیانێ گه‌ڕیێت، وی ده‌می، ئاستێ ره‌وشه‌نبیری بڕیارێ ل سه‌ر باشتركرن و چاوانییا باشتركرنا ژیانێ دده‌ت)).

ژینگه‌ها تێدا مه‌زن بوویی

سه‌یدایێ مایی ئێك ژ مالباته‌كا ناڤدار ل گوندێ مایێ بوو، بابێ وی مه‌لا و هۆزانڤان بوو، مالباته‌كه‌ هه‌می نڤێسكار و شه‌هره‌زانه‌ د بیاڤێن ئه‌ده‌بی و جڤاكی و زانستی و هونه‌ری دا، وه‌كو دكتۆر عه‌بدولباقی و نه‌زیف مایی و مه‌حفۆز مایی و ڤیان مایی و گه‌له‌كێن دیتر. هه‌روه‌سا گوندێ مایێ، ئه‌وێ ناڤدار ب كه‌سایه‌تیێن زانا و مه‌لا و ره‌وشه‌نبیر، كارتێكرنا خۆ ل كه‌سایه‌تییا ره‌حمه‌تی كرییه‌ و ئه‌وژی بوویه‌ خودان قه‌له‌م، ب گه‌رمی هاته‌ مه‌یدانا نڤێسینێ و بزاڤ و چالاكیێن وی، دیده‌ڤانن كو كه‌سه‌كێ ره‌وشه‌نبیر بوویه‌.

ده‌ستپێك

ده‌ستپێكا وی یا نڤێسینێ بۆ سالێن حه‌فتییان ژ چه‌رخێ بۆری دزڤڕیت، ئه‌وی ده‌ست دا نڤێسینێ و چالاكییێن ئه‌ده‌بی. ژ چالاكییێن وی؛ نڤێسین ل سه‌ر به‌رپه‌رێن رۆژنامه‌یان، دبیت هنده‌ك جاران مه‌ نڤێسینێن وی ل سه‌ر به‌رپه‌ڕێن رۆژنامه‌یا (هاوكاری) خواند بن؛ هه‌كه‌ پاشه‌زینكا هزرا مه‌ دره‌وێ‌ ل مه‌ نه‌كه‌ت، هه‌روه‌سا ناڤێ وی ل رادیۆیا كوردی یا به‌غدا دهاته‌ به‌ر گۆهین مه‌.

زارڤه‌كرنێن رادیۆیێ

ژ كارێ وی بۆ رادیۆیا كوردی ل به‌غدا، به‌رهه‌مێن وی یێن سالێن حه‌فتییا ئه‌وێن وی به‌رهه‌ڤكرین؛ دو چیروكێن زارڤه‌كرنێ (ته‌مسیلی) بوون، ژ نڤێسینا وی، دگه‌ل خویشك و برایێن خۆ ل مال ب زارڤه‌كرن، تۆمار دكرن بۆ رادیۆیێ و ڤڕێدكرن. ژ وان زارڤه‌كرنا: زنجیره‌یا ته‌مسیلیا (مه‌م و زین) و زنجیره‌یا (خورشیدێ چاڤ ب خال)، هه‌ر وه‌كو هوین دزانن دو چیرۆكێن كه‌تواری یێن كوردی و بناڤ و ده‌نگن.

ئێكه‌تیا نڤێسه‌رێن كورد/ تایێ دهۆكێ

پشتی كۆنگره‌یێ پێنجێ یێ ئێكه‌تیا نڤێسه‌رێن كورد یا گشتی، ئه‌و بوو ئه‌ندامێ وێ، پاشی ل كۆنفرانسێ تایێ دهۆكێ ل ڕۆژا 6/11/1978ێ، هه‌لبژارتنێن ده‌سته‌كا رێڤه‌به‌ر یا لقی هاتنه‌ كرن و ئه‌و تێدا بۆ ئه‌ندامێ یه‌ده‌ك. پاشی ئێكه‌تیێ ده‌ست ب بزاڤ و چالاكییان كر، د چالاكیێن به‌رفره‌هـ دا، وی بزاڤه‌كا خورت هه‌بوو. ئێكه‌مین پشكدارییا وی د كۆڕه‌كێ هۆزان خواندنێ دا، سێ هۆزانڤانان هۆزانێن خۆ خواندن و ژ لایێ وی ڤه‌ هاتنه‌ هه‌لسه‌نگاندن. هه‌روه‌سا د كۆڕه‌كێ چیرۆك خواندنێ دا، دگه‌ل دو چیرۆكنڤێسێن دی ب خواندنا چیرۆكه‌كێ پشكدار بوو.

هه‌روه‌سا هه‌ر هینگێ ئێكه‌تیێ سمینارێن به‌رته‌نگ و ناڤخۆ پێشكێش دكرن، د وان دا ژی ره‌حمه‌تی پشكداری هه‌بوو، ئێكه‌مین چالاكییا ژ وی جۆری؛ خودێ ژێ رازی چیرۆكا (الفهد) یا كو ب زمانێ عه‌ره‌بی بوو، دا شرۆڤه‌كرن، هه‌كه‌ ئه‌زێ شاش نه‌بم چیرۆك یا نڤێسه‌رێ عه‌ره‌ب (حیدر حیدر) بوو كو چاپا وێ یا دووێ ل سالا 1977ێ هات بوو چاپكرن.

ئه‌ز و ره‌حمه‌تی جه‌عفه‌ر مایی و روینشتنه‌كا تژی سوحبه‌ت و پرۆژه‌یه‌كێ‌ چاڤه‌ڕێكری

ڕۆژا 12/8/2021ێ، بۆ جارا ئێكێ‌ بوو ب دیدارا وی، ل گه‌ل كۆمه‌كا هه‌ڤالان ل ناڤ باخچه‌یێن سه‌یرانگه‌ها مالتایێ‌ شاد بووم و د روینشتنه‌كێ دا مه‌ چه‌ندین دانوستاندن كرن، یا ژ هه‌میان گرنگتر، پرۆژه‌یێ (وه‌قفا نوبارا جه‌عفه‌ر مایی بۆ به‌لاڤكرنا ره‌وشه‌نبیرییا جڤاكی) بوو، پرۆژه‌یه‌كێ‌ چاپ و به‌لاڤكرنا په‌رتووكانه‌، گه‌له‌ك كه‌س تێدا پشكدارن، مه‌ ژی ب دلفره‌هی هزرا پرۆژه‌یی وه‌رگرت و ل دویڤ داخوازا وی، بووینه‌ ئێك ژ ئه‌ندامێن وی پرۆژه‌یی، كو دێ بیته‌ رێخوشكرنه‌ك بۆ گه‌له‌ك كارێن دیتر و بیاڤێن به‌رفره‌هتر ب خۆ ڤه‌ دگریت. چ مفا بۆ نڤیسه‌ری ب خۆ هه‌بیت، یان ژی بۆ جڤاكی ب گشتی. له‌ورا داخوازێ ژ ئه‌وان هه‌ڤالان دكه‌م كو ل ده‌مه‌ك نێزیك كۆم ببین و به‌رده‌وامیێ بده‌ینه‌ وێ پرۆژه‌یی. ژ به‌رهه‌مێ وی پرۆژه‌یی، هه‌تا نوكه‌ سێ په‌رتووك هاتینه‌ چاپكرن.

ژ په‌رتووكێن ره‌حمه‌تی یێن چاپكری:

1-         ڤه‌كۆلینا (پایلوت) بۆ نه‌هێلانا توندوتیژیا د ناڤ پرۆسه‌یا په‌روه‌رده‌یا خێزانێ‌ دا:

سالا 2021 ل ته‌هران ب رێیا په‌رتوكخانه‌یا (خانی) چاپ بوویه‌ و هاتییه‌ به‌لاڤكرن. په‌رتوك قه‌باره‌ ناڤنجییه‌ و ژ (169) رۆپه‌لان پێكهاتییه‌،‌ مژارا نڤێسینێ؛ ڤه‌كۆلینه‌كا زانستی یه‌، فه‌ره‌ هه‌ر كه‌س بخوینیت، نه‌خاسمه‌ كه‌سێن خودان زارۆك و ب كارێ‌ په‌روه‌رده‌كرنێ‌ ڕادبن، چ ژن یان زه‌لام، تایبه‌ت ژی كه‌سێن د بیاڤێ‌ قوتابخانه‌یا و كارێ‌ مامۆستاتیێ‌ دا كار دكه‌ن، ب رێبازه‌كا زانستی و شێوازه‌كێ‌ ژ هه‌ژی هاتییه‌ نڤیسین كو هه‌ر كه‌سێ‌ بخوینیت، بشێت ب ساناهی تێ‌ بگه‌هیت و هزرا وێ‌ وه‌ربگریت.

2-         په‌قیشكێت ئاڤێ:

چیرۆك، دو چێرۆكن ژ جڤاكی هاتینه‌ وه‌رگرتن و دكه‌توارینه‌، یا ئێكێ (په‌قیشكێت ئاڤێ) و یا دووێ (ئه‌ڤینه‌ك ل ناڤ شكه‌فتێ)، دكتۆر عه‌بدولباقی مایی هه‌ردو چیرۆك شرۆڤه‌ كرینه‌ و پێكڤه‌ ل ته‌هرانێ هاتینه‌ چاپكرن و (133) رۆپه‌لان بخۆ ڤه‌ ڤه‌دگریت.

ئه‌ڤ هه‌ر دو چیرۆكه‌، گه‌له‌ك د هه‌ژینه‌ ببنه‌ درامایێن تێله‌فزیۆنی، له‌وا پێشنیاز دكه‌م كو تێله‌فزیۆنه‌كا كوردی خۆ لێ بكه‌ته‌ خودان.

3-        به‌لانس (BALANCE) هه‌ڤسه‌نگی:

كۆمه‌كا گوتارێن وی یێن گرنگن ل دۆر پێشكه‌فتنا جڤاكا كوردستانێ، ب زمانێ ئنگلیزی هاتییه‌ چاپكرن و ل ده‌مه‌ك نێزیك دێ ب زمانێ كوردی ژی هێته‌ وه‌شاندن.

 

به‌ریكانا چیرۆكێ

دیسان ل دویڤ پێشنیازا وی و ب هه‌ڤكاری دگه‌ل ناڤه‌ندا خانی یا ره‌وشه‌نبیری و ڕاگه‌هاندنێ، به‌ریكانه‌یه‌كا نڤێسینا كورته‌ چیرۆكێ بۆ گه‌نجان هاته‌ ڕاگه‌هاندن و مخابن ئه‌و ب دیدارا وێ چالاكییێ شاد نه‌بوو، كو دێ ل ده‌مه‌ك نێزیك ئه‌نجام هێنه‌ راگه‌هاندن‌. هزرا به‌ریكانێ یا وی بوویه‌، هه‌روه‌سا پشكه‌ك ژ مه‌زاختیێن چالاكیێ ژی وی ژ كیستێ خۆ دایه‌، داكو ده‌لیڤه‌یه‌ك بۆ گه‌نجان بهێته‌ ره‌خساندن و پالپشتییا وان بهێته‌كرن، ئه‌م وه‌كو ناڤه‌ندا خانی مه‌ به‌ریكانه‌ ڕاگه‌هاند، ب خۆشحالی ڤه‌، شازده‌ چیرۆكنڤێسێن گه‌نج پشكدار بوون، مه‌ بڕیارا دای كو هه‌ر سێ یێن به‌راهیێ بهێنه‌ خه‌لاتكرن، هه‌روه‌سا هه‌ر ده‌هـ چیرۆكێن باش ژی د په‌رتوكه‌كێ دا بهێته‌ چاپكرن و ل ده‌مه‌كێ نێزیك دێ ئه‌ڤ چالاكییه‌، كو دێ ب ناڤێ (جه‌عفه‌ر مایی) هێته‌ كرن، دێ ئه‌نجام هێنه‌ راگه‌هاندن و به‌لاڤكرن.

به‌ری وه‌غه‌رێ بكه‌ت

دووماهی چالاكییا خودێ ژێ رازی، گوتاره‌ك بوو، تایبه‌ت بۆ رۆژناما (ئه‌ڤرۆ) نڤێسی بوو، ل رۆژا سێ شه‌مبی رێكه‌فتی 19/4/2022 ل هژمارا (3132)ێ هاتییه‌ به‌لاڤكرن.

8

[6]

عارف حیتۆ

ل ئادارێ…

گڕ و گوڕی د خوینا من دا گه‌ش دبیته‌ڤه‌

خه‌یالا من.. چه‌كوچه‌كێ ب سه‌نگه‌ دادوه‌شیێت

كاوه‌ ب دووڤ من ڤه‌ دمریت و هه‌ر ب من ڤه‌

رادبیته‌ڤه‌.!

*

دراژا دناڤبه‌را من و گوپكێن دارا مژمژێ دا

فركه‌كه‌ و گولله‌یه‌كا سارنه‌بوویی دناڤ مژێ دا

سترانه‌كه‌ و هه‌لوه‌سته‌یه‌ك چاڤه‌ڕێبووی

ل به‌ندا هه‌ستا خه‌ریب و نوو په‌یڤه‌كێ

یا مسمتبووی دناڤ خه‌مێ دا.

من ژی جلكێن كوردی كرنێ و به‌ر ب جهێ

ئاهه‌نگێ چووم… چاڤێن كه‌هنیكان د زلن

ستێر ب چقێن دارباهیڤان ڤه‌ د چڕسن

گوهانێن عه‌ردی تێر شیرن، نه‌رم و ڤڵن

ئاخێ كراسه‌ك كه‌سك یێ ل به‌ر

ئادارۆك كت كت و جۆت جۆت، سه‌مایێ دكه‌ن

دلێ چیای پڕ شه‌هوه‌ته‌ و نێزا وی دچیته‌ ئاگری

په‌لۆخته‌ یێن به‌ر وی كوچكێ ڤه‌مراندی

ب پفه‌كێ دبیته‌ گوڕی و چریسكێن وێ

دگه‌هنه‌ ته‌حتی یا گری و بن- زه‌ڤه‌ر ته‌ڤ

داگرتینه‌ ژ ئه‌دابێن كه‌رب و ئه‌ڤینێ

مه‌مۆی دلێ خوه‌ یێ دانایه‌ سه‌ر ڕێكێ و

وه‌ك نێچیرڤانه‌كێ ب سه‌ربۆر

ئاوڕێن خوه‌، یێن به‌رداینه‌‌ به‌ر چه‌رینێ

مه‌مۆ جانه‌ك شایه‌نده‌یه‌ و دێ هه‌ر گریت

بیاڤه‌كێ فه‌روه‌رینێ

به‌وصه‌له‌یه‌ك د ده‌ستێ زینێ دا بازنكه‌ و

سه‌متا چریسكێن ئاگری پێ دزانیت

ژ ئاته‌شگه‌هان هه‌میا بۆری و عوربانێ خوه‌

د چاڤێن مه‌مۆی دا دنهینیت

“خانی” یێ مشت هزروه‌ری

ب په‌یڤ دئێخیت ئاخێ و به‌ری

مازیا ل هێلا عه‌شقێ دچینیت

دكه‌ته‌ قاشێن به‌ر تانجه‌كی و میره‌كی ژ ته‌قنێ رادچنیت

ئه‌و مه‌مۆیێ د مشۆتا “خانی”دا ئه‌ز بووم

ئه‌و زینا ل هیڤیێ زڤێر بووی، یارا من بوو

ئه‌ز و یارا خوه‌ ل نه‌ورۆزێ دو سووسك بووین

دو سووسنان سیبه‌ر ل لیسێ مه‌ دكر و دو شه‌ڕڤانان،

ئه‌م د گۆمێ دا خه‌ندقاندین

دو فریشتان ده‌ستێ خودێ گه‌هانده‌ مه‌ و

ل ئاسمانێ فره‌ه چاندین

دا جاره‌ك دی ژ زه‌وجینا بای و عه‌ڤران

ببینه‌ڤه‌ و شێخ ئه‌برووس مه‌ هلێڤڕت

ئه‌ز ته‌ د جانێ ئاگری دا دبینم و تو دویكێل

ل كۆله‌گه‌ها دانگا چیای، ژ ئێقین ته‌ د حه‌بینم و یا بوویه‌ كێل

ئارمانجا من كێل نه‌شكاند و ل دویف ده‌زیێ دویكێلێ چووم

لێ، به‌رزه‌ بووم.!

*

ئه‌زێ شه‌یدا ب ئادارۆكێن كراسێ به‌خچه‌ی خه‌ملاندی، خۆشییه‌كێ پشتئێشا من یا چه‌ماندی و دیدارا من، ب ژڤانی ڤه‌ یا نماندی. ما گه‌له‌كه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌ز ژی بۆ جاره‌كێ، جاره‌ك ب تنێ، خۆشیێ بنیاسم.؟! ل ڤێ ئێڤارییا نه‌ورۆزێ، ئه‌ز حه‌ز ژ ئاگر هه‌لكرنێ دكه‌م، لێ هه‌می دارێن سۆته‌نی هێشتا د ته‌ڕ بوون، تبلێن من ل سه‌ر پشتا ئاخێ، زیڤه‌به‌ر بوون. من دلێ خوه‌ و بیره‌هییه‌ك، د هه‌ستان پێچا و پویش و په‌له‌خ ل دۆر راپێچا، گلچه‌كێ هه‌لبژارتی ب به‌رده‌وامی ل سه‌ر تبلێن ره‌ق دزڤڕاند، ب نه‌رمییه‌كا ژ ته‌سلیمبوونێ ڤاڤارتی، نێكا بیره‌هیێ دگه‌مراند، روویێ دلێ من پێ كه‌ل بوو، ئاگر هه‌ل بوو، ئاگره‌كێ گه‌له‌ك مه‌زن، برومیتۆس پێ گوهبه‌ل بوو.. یارا من یا مه‌هابادی یا ل كه‌ل بوو، من ل هه‌مبێزا خوه‌ گڤاشت و ته‌رگێ لێكر!… هه‌كو شهێنا ژبیركرنێ د خمخمكان دا بووی كادی، زیڤالێن كوركێ موختاری ژ مژیلانكان دكه‌فتن ئادی، ئه‌زێ ده‌ڤبه‌ش، ل ناڤ ئه‌وێ خه‌ونا كه‌له‌ش، ب چۆگانێ “قازی”ڤه‌ كومڕه‌ش، قومارچییان د ده‌ستێ من دا كوشت دووشه‌ش.!

ئه‌ز ب ئه‌زینێ بوومه‌ ئه‌ز، لێ ئه‌وێ ل ئادارێ كه‌فتی، ئه‌و نه‌ ئه‌ز بووم.!

 

132

ره‌مه‌زان زه‌كه‌ریا

ده‌مێ‌ چه‌ندین سالایه‌ ل سنوورێ‌ په‌روه‌ردا ئاكرێ‌ ژماره‌كا زۆرا مامۆستایان وانه‌یا ل قوتابخانێن ناڤ سه‌نته‌رێ‌ باژێری و ده‌رڤه‌ ب ره‌نگێ‌ وانه‌بێژ دده‌نه‌ قوتابیان، به‌لێ‌ هه‌تا نوكه‌ نه‌هاتینه‌ دامه‌زراندن و رێژا مامۆستایێن وانه‌بێژن ل ئاكرێ‌ پتره‌ ژ مامۆستایێن دامه‌زراندی .

سابر عه‌لی  په‌یڤدارێ‌ رێڤه‌به‌ریا په‌روه‌ردا قه‌زا ئاكرێ‌ بۆ رۆژناما ئه‌ڤرۆ راگه‌هاند ، سنوورێ‌ په‌روه‌ردا ئاكرێ‌ رێژه‌كا زۆر مامۆستایێن وانه‌ بێژ ب به‌رده‌وامی وانه‌یا ل سه‌نته‌رێ‌ باژێری و ناحیه‌ و گوندێن ده‌رده‌ور دده‌ن قوتابیان، به‌لێ‌ دامه‌زراندنا وان مامۆستایێن وانه‌ بێژ دده‌سهه‌لاتا په‌روه‌ردێ‌ دانینه‌، و پێدڤیه‌ وه‌زاره‌تا په‌روه‌ردێ‌ ڤێ‌ چه‌ندێ‌ ئێكلا بكه‌ت .

په‌یڤدارێ‌ په‌روه‌ردا قه‌زا ئاگرێ‌ گۆت: ل سنوورێ‌ په‌روه‌ردا ئاكرێ‌ 1200 مامۆستایێن وانه‌بێژ هه‌نه‌ كو دبیته‌ رێژا 52% یا مامۆستایان په‌روه‌ردا ئاكرێ‌، ئه‌و پاره‌یێ‌ هه‌یڤانه‌ بۆ مامۆستایێن وانه‌بێژێن سنوورێ‌ په‌روه‌ردا ئاكرێ‌ دهێته‌ مه‌زاختن دگه‌هیته‌ پتر ژ 900 ملیۆن دیناران هه‌رده‌مێ‌ پاره‌ دگه‌هیت ئێكسه‌ر لسه‌ر مامۆستایا دهێته‌ به‌لاڤكرن، ئه‌و جارێن كو گیرو دبیت ژی ب ده‌ست مه‌ نینه‌، ئه‌م حه‌سدكه‌ین به‌رده‌وام سه‌رێ‌ هه‌یڤێ‌ پاره‌یێ‌ وانه‌بێژان بهێته‌ به‌لاڤكرن.

سابر عه‌لی هه‌روه‌سا ئاشكراكر، ئه‌و گازندیێن مامۆستایێن وانه‌بێژ هه‌ی لسه‌ر گیروبوونا  به‌لاڤكرنا پاره‌یێ‌ هه‌یڤانه‌یێ‌ وانه‌بێژان ئه‌ڤه‌ كێم خه‌میا په‌روه‌ردا نینه‌، به‌لكو دزڤریته‌ڤه‌ بۆ وه‌زاره‌تا دارایی ژبه‌ركو هه‌تا بڕیار ل وه‌زاره‌تا دارایی ده‌رنه‌كه‌ڤیت پاره‌یێ‌ وانه‌بێژان ناهێته‌ به‌لاڤكرن، هنده‌ك جارا بڕیارا به‌لاڤكرنا پاره‌یێ‌ مامۆستایێن وانه‌بێژ ژی ده‌ردكه‌ڤیت به‌لێ‌ پارێ‌ پێدڤی د بانكا دا لبه‌ر ده‌ست نینه‌، كو هه‌یڤانه‌ ل ده‌مێ‌ خۆیێ‌ دیاركری پاره‌یێ‌ مامۆستایێن وانه‌بێژ بهێته‌ به‌لاڤكرن .

ناڤبری لسه‌ر بابه‌تێ‌ دامه‌زراندنا مامۆستایێن وانه‌بێژ دووپاتكر، هه‌تا نوكه‌ چو تشته‌كێ‌ فه‌رمی بو ئێكلاكرنا ڤی بابه‌تی  نینه‌، ئه‌م ژی دخوازین وانه‌بێژ بهێنه‌ دامه‌زراندن و ببنه‌ میلاكێ‌ فه‌رمیێ‌ په‌روه‌ردێ‌، به‌لێ‌ ئه‌و د ده‌سهه‌لاتا په‌روه‌ردێ‌ دا نینه‌، و چاڤێ‌ مه‌ ژی ل وه‌زاره‌تا په‌روه‌ردێ‌ كو كار لسه‌ر دامه‌زراندنا وانه‌بێژان بكه‌ت، ده‌نگویه‌ك هه‌یه‌ كو وه‌زاره‌تا په‌روه‌ردێ‌  بڕیاردایه‌ ئه‌گه‌ر دامه‌زراندن یان گرێبه‌ست هه‌بن، بڕیار لسه‌ر بهێته‌ دان وه‌ك په‌روه‌ردا ئاكرێ‌ دێ‌ بریاری لبه‌ر چاڤ گریت و كار لسه‌ر كه‌ت.

website security
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com